EIIAnDEn-tllEUWS
Id/i'éêl
Raad van Nieuwe Tonge nam besluiten
over uH ie voeren openbare werken
Kapt
ein
Mobylette 1957
Firma WITVLIET
Bertus Laanveld
In blijde Verwachting
2de blad
Vrijdag 3 mei 1957
No. 2594
De vijf
grote
pluspunten
van
veilig
lange levensduur
voor- en achterwielvering
geruisloos
lage prijzen, v.af I 355.-
Middelharnis - Telef. 2073
'Mobylette
Schoollokaal per 1 oktober afgestaan voor
kerkdiensten Geref. Gemeente
HGndêH met Uamed-Gelei
verzorgd.worde» lüxe handen
De onkerkelijkheid in Nederland
Onder de hoge standen het
eerst Is de tegenwoordige
maatschappü-ontwikkeling er de
schuld van?
Om nu met dat onderwerp te sluiten:
de godsdienstloosheid neemt in Neder
land snel toe. Voor heel het land steeg
het percentage van 1930 tot 1947 van
14.4 tot 17.Van de 180 zielen zijn er
dus 17 die verklaard hebben tot geen
kerk te behoren. Ofschoon het ons niet
toekomt te zeggen dat geen hunner
aan God of gebod gelooft, is dit cijfer
toch wel aanvaardbaar, ^r zullen er wel
enkelen onder zijn die zeker trouw ter
kerk gaan, maar door een of andere om
standigheid hun lidmaatschap verloren
en dus naar waarheid konden invullen,
dat zij tot geen enkele kerk behoren.
Soms dolen er mensen om, die zich on
begrepen voelen en naar wie door de
kerk niet meer wordt omgezien, omdat
zijn (of haar) naam niet meer in het
ledenboek staat, of omdat men hen,
denk aan verhuizingen of aan grote
gemeenten, niet kent. Dat vormt ook al
weer een hoofdstuk op dit in de kerke
lijke geschiedenis. En er wordt nog da
gelijks geschiedenis gemaakt. Het boek
Prediker heeft een schone tekst: en
God zoekt het weggedrevene". Hoe ge
lukkig; Heere, zoek ook mij, mag zo'n
weg- en uitgedrevene weleens vragen.
Hier zijn wij op een zijpaadje in de
redenering gekomen, keren wij tot het
onderwerp terug.
Wat wij nu gaarne zouden willen,
moet achterwege blijven. Dat klinkt niet
zo mooi.
Het is n.l. hoogst moeilijk de redenen
en oorzaken dezer ongodsdienstigheid
aan te geven. Dat vormt een diepgaande
sociologische en theologische studie en
zou de taak van het schrijvertje, maar
ook van de krant ver te boven gaan. In
het algemeen kan men er wel iets van
van zeggen. Men moet deze afkerigheid
van godsdienst ook zien in het geheel
van het geestelijk leven van het volk.
Wij zagen reeds hoe de kerken in de
neergang zijn; de roomse kerk boekt
nog enige winst, de Hervormde kerk
verliest gestadig in aantal, de gerefor
meerden blijven hoogstens op eenzelfde
hoogte en de rest der kerken en secten
boet aan invloed in. De mens van onze
tijd wil vrij zijn, onder de ongodsdien-
stigen is zucht tot zelfstandigheid en
afkeer van al wat op banden op toezicht
in het geestelijke lijkt. Vandaar dat ook
de band aan een kerk te veel zou knel
len, men verbindt zich tot niets. En dan
^Capteii
ziJn er onder dezen nog duizenden die
b.v. wel Billy Graham willen horen op
de massa-meeting. Het godsbesef zal
door zulke samenkomsten, die dan eens
helemaal al de kerken gelijk schatten,
wel versterkt worden, maar van bedui
dende aanwas der kerken door deze tijd
prdiking hebben wij nog niet gehoord.
Het zal wel een morgenwolk zijn en
een vroegkomende dauw, zoals de pro
feet zegt.
De totale struktuur van de maat
schappij werkt in deze ook niet mede.
De mensen komen tot een veel grotere
onafhankelijkheid dan zij vroeger ken
den. Het hart is spoedig ter zijde afge
leid door de zorgvuldigheden van het
leven en er is een „verleiding van de
rijkdom". Die vertoont zich al meer
dan een eeuw onder de gegoede stan
den; van hen heeft de kerk weinig
steun, onder hen is het verval het
grootst. Nu volgen ook de andere groe
peringen, die 6t de oude knechting moe
zgn of zich nu zonder godsdienst verma
ken in de zoveel beter geworden levens
omstandigheden. In zulk een sfeer groei
en dan ook de kinderen op. Men kan
veilig stellen dat radio en televisie het
onheil in de gezinnen helpen volmaken,
want beide vindingen brenge» veel
kwaads, veel, dat de mensen geen gees
telijk houvast geeft, maar er zelfs vanaf
voert.
Intussen moet U dit weinige niet be
schouwen als een vergoelijking van die
ongodsdienstige houding. Neen, als wij
in stoffelijk opzicht vooruit gegaan zijn
is dat toch geen reden om alle gods
dienst opzij te werpen? En moest over
radio, bioscoop en schouwburg niet ons
oordeel gaan, ja de toets van het Woord
des Heeren? Maar de mensen hebben
geen oordeel des onderscheids meer, zij
zijn er reeds lang niet meer in opgevoed
Ik ga nog verder en beweer, dat de kerk
ook zelf schuld heeft. Er is bij veel
hoorders een kennelijk onbehagen in de
preek. Men moraliseert te veel en dat
gaat buiten de werkelijkheid om. De ge
nade, het heil, wordt alle kerkgangers
toegekend, onderscheid wordt niet ge
maakt, men dringt een geloof op dat
geen wortel heeft. Komt nu verdruk
king of vervolging en die zit b.v. óók
in ruime inkomsten dan worden zij
terstond geërgerd, want zij zijn niet
nauw aan Woord en kerk gebonden. Zij
moeten wel eens zeggen: Ja, wat is nu
eigenlijk geloof? Het merkteken van de
Christen vertoonden zij reeds niet, dat
dwars door de wereld trekken hè? die
vreemdelingschap hier beneden...
Dit laatste, beste lezer, zeg ik nu ook
tot mijzelf hoor, helaas, helaas! Maar
wij mogen het toch ook wel tegen elkan
der zeggen?
Zodat voor de onkerkelijkheid in Ne
derland heel veel aanleidingen zijn aan
te wijzen en b.v. ook de Regering gaat
helemaal niet vrij uit, maar toch, ten
laatste ligt de oorzaak in de mens,
wiens hart zo is afgeweken dat hij aan
de kennis van die wegen geen lust heeft.
Dat is het.
Noot.
Het percentage zielen die vallen onder
„geen kerkgenootschap" is voor Amster
dam 45; Rotterdam 31; 's-Gravenhage
27.5 en Utrecht 17.7 naar de volkstel
ling van 1S47.
Waarnemer
De raad van Nieuwe Tonge kwam vrijdag 26 april te 2 uur bijeen. Er was
een lijvig agenda af te werken met enkele belangrijke punten, o.m. de uit
voering van belangrijke openbare werken te Battenoord, aan de oude vuilnis
belt en aan de Molendijk te Nieuwe Tonge, Ook viel er een besluit tot aanschaf
van een elektr. luid-apparatuur in de toren en vond een wijziging plaats be
treffende huurovereenkomsten gemeente woningen. In plan West werd bouw
grond verkocht, o.m. voor de bouw van een kerk voor de Geref. Gemeente. Toe
gestaan werd dat deze kerkgroep, te beginnen 1 okt. a.s. de oude school zal
worden afgestaan voor het houden van kerkdiensten, op conditie dat vóór die
tijd een bouwplan voor de te bouwen kerk wordt ingediend.
Na opening met het ambtsgebed wer
den de notulen vastgesteld en volgde
behandeling van de ingekomen stukken
en mededelingen, welke alle voor ken
nisgeving werden aangenomen.
Elektrische luidklok
Dan volgde een voorstel tot aankoop
van een elektrische luid apparatuur voor
het torenuurwerk. Thans wordt de klok
in de toren der Ned. Herv. Kerk des
morgens 8 en om 12 uur alsmede met
begrafenissen met de hand geluid. Voor
al bij begrafenissen brengt dit veel ar-
beidsverplichtingen, waarom het b. en
w. noodzakelijk bleek een elektrische
luidinstallatie aan te brengen, die niet
alleen van de toren, doch ook van de
begraafplaats bediend kon worden.
Door het bijleveren van een schakel
contact kan de Installatie op verstelba
re tijden automatisch worden in- en uit
geschakeld. Hiervoor werd een crediet
gevraagd groot 900.het onderhoud
was te stellen op 40.per jaar.
De heer Tijl informeerde of de kerk
er ook in betaalde.
„Het is uitsluitend voor rekening van
de gemeente"antwoordde de voorz.
De heer Kieviet vroeg hoe het nu met
het luiden der klok ging bij begrafe
nissen.
„Er wordt een afspraak gemaakt met
de bedienaar, wanneer en hoe laat moet
worden geluid" antwoordde de voorz.
Voorheen moesten er 2 mensen bij zijn;
één om te luiden en één op de toren.
Nu is er maar één man nodig. Er kan
desnoods ook met de hand geluid wor
den, als de elektriciteit uitvalt.
De heer Huysen stelde voor om sav.
8 uur de klok ook weer te luiden.
„Dat is het terugzetten van de klok"
antwoordde de voorz. Het voorstel werd
aangenomen.
Bouwkas Nederl. Gemeenten. Inder
tijd is de gemeente aangesloten bij de
bouwkas Ned. Gemeenten met 4 aan
delen groot 250.waarvan 20*/o ge
stort werd. De Bouwkas heeft een groot
aantal aanvragen tot het verstrekken
van hypothecaire leningen, waardoor
dringend behoefte aan uitbreiding be
drijfskapitaal is ontstaan. Vol storten
van de aandelen zou niet bezwaarlijk
maar aan de kandidaat-geldschieters
een te geringe zekerheid geven. De
Bouwkas verzocht dit achterwege te la
ten en stelde een algemeene garantie
voor aan de deelnemende gemeenten,
tot een totaalbedrag van 700..000.
Het maximum van de te verlenen ga
rantie is afhankelijk gesteld van het
aantal inwoners. Voor de grpep van ge
meenten waartoe N. Tonge behoort is
het maximum 10.000.
De heer Huysen wilde een koppeling
van garantie en deelname. De bouwca
paciteit van de ene gemeente is meer
dan de andere.
De voorz. zette uiteen, dat er 2 ga
ranties waren; én algemene en daar
naast van elke gemeente naar gelang
de bouwcapaciteit.
De heer Reus vroeg naar het toezicht,
dat volgens de voorz. alle deelnemeende
leden hebben, terwijl het Rijk er con
trole op heeft. De heer Tijl was er wel
wat huiverig van maar stemde er, even
als de andere leden in toe.
Goedgevonden werd de 10°/o kinder
toelage en kinderbijslag gemeenteper
soneel en het verlenen van een krediet
van 5070.voor aanschaf leermid
delen openbare school, w.o. een piano.
Voor de bouw- en inrichting van het 5e
lokaal der Chr. School moest het be
schikbare crediet worden verhoogd, wat
men eveneens goedkeurde.
De gemeente-werkman L. Drooger
.heeft per 1 juni a.s. ontslag gevraagd,
in verband met verandering van werk
kring wat voorgesteld werd hem te ver
lenen.
De heer Tijl speet het dat dhr. Droo
ger vertrekt. Hij vroeg of er met die
man gesproken is, om hem te houden.
De voorz. antwoordde bevestigend.
Deze persoon heeft andere inzichten
voor de toekomst voor -hem en zijn ge
zin. Het lag niet aan de salariëring zei
spreker.
De heer Tijl meende dat hij het meer
voor zijn gezondheid deed. Hij zou zeer
geschikt zijn om met de auto te rijden.
De voorz. wilde nog wel eens met hem
praten. We kunnen hem niet dwingen
zei spreker.
Het ontslag werd eervol verleend.
Verbouw woning Kerkring 23. Het
besluit tot aankoop van de woning
Kerkring 23 is inmiddels door Gedepu
teerde Staten goedgekeurd. Voorgesteld
werd deze woning af te breken, zover
noodzakelijk is voor het verkrijgen van
eeni goede aansluiting van de Kerk
straat op de Kerkring. Het restant van
het huis zou kunnen worden verbouwd
tot een aantrekkelijke woning die, be
rekend naar de kosten van de verbou
wing, verhuurd dient te worden voor
10.per week. Met de kandidaat-huur
der J. Buth werd hierover overeenstem
ming bereikt. Dit vond de raad goed.
Wijziging huurovereenkomsten.
In het besluit van 9 maart 1954 is een
bepaling opgenomen, die niet voorkomt
in de tekst van de huurovereenkomsten.
Voorgesteld werd deze tekst te wijzigen
zodat in de aanhef onder 2, wordt gele
zen:
tegen een voorlopige huurprijs van
een bepaald bedrag per week, exclu
sief waterleidingkosten, en dat nu
vaststelling van de definitieve huur-
prgs door de minister van volkshuis
vesting en bouwnijverheid, voor zo
veel nodig het verschil tussen de voor
lopige en de definitieve huurprijs met
de huurder zal worden verrekend en
voorts op de volgende voorwaarden
enz.
Dhr. Tïjl vroeg inlichtingen of het van
terugwerkende kracht was voor de
huurders. Moet het verhaald worden op
de reeds betaalde huur?
De voorz. antwoordde dat er geen
bepaling was voor terugwerkende
kracht. Spr. zei het zeer onredelijk te
vinden oia dit terug te halen. De toe
passing zal niet worden gedaan zonder
de raad. er in te kennen, zegde de voorz.
toe.
Dhr. Bechthum vroeg wanneer de de
finitieve vaststelling van de huur bekend
zal zijn.
De voorz. vond ook dat het lang duur
de. Wanneer dit zal zijn staat nog niet
vast. Men keurde het goed.
Gemeenterekening djr. 1954.
Aangeboden werd ter voorlopige vast
stelling de gemeente-rekening djr. 1954.
Gewone dienst:
Uitgaven 632.507.43
Inkomsten 545.663.44
86.843.99
Nog te verwachten uitgaven en
inkomsten
Netto nadelig saldo
Kapitaaldienst
Uitgaven
Ontvangsten
60.703.68
26.140.31
4158.471.56
3166.094.69
992.376.87
Nadelig saldo
Voor de Chr. school werd de vergoe
ding vastgesteld ex art. 103 L.O. wet,
n,l. 119 leerlingen x 43.25 of 5146.75.
De vergoeding voor vakonderwijs voor
dezelfde school werd voor 1956 gesteld
op 640.35.
Verkoop bouwgrond plan West
Van J. Verseput, Voorstraat 1, was
een verzoek tot verkoop van bouwgrond
in het plan West, voor de bouw van een
woonhuis op de hoek Koninginnelaan-
Westdijk. De benodigde oppervlakte is
ongeveer 350 m2, te verkopen a 4.
per m2.
Voorts was ingekomen een verzoek
van de Gereformeerde Gemeente te
Dirksland en Middelharnis tot aankoop
van grond in het plan „West" voor de
bouw.van een kerk. De benodigde op
pervlakte is plm. 600 m2, te verkopen
a 4.per m2. Voorgesteld werd beide
percelen te verkopen onder voorwaar
de dat de grond tegen dezelfde prijs
aan de gemeente moet worden terug-
verkocht, zo niet binnen de tijd van
één jaar na het besluit tot verkoop, met
de bouw is begonnen.
Voorts was er een verzoek tot aan
koop van plm. 800 m2 grond op de zgn.
oude vuilnisbelt aan de Hanendijk. De
verzoekers J. A. Dekker en M. Knops
hebben b. en w. daar het hier ging
om het realiseren van een herbouw-
recht vóór 1 januari 1957, de grond voor
lopig ter beschikking gesteld a 1.25
per m2.
Dit werd z.h.s. goedgekeurd.
Bestemming tot openbare weg
In 1954 werd een verbindingsdijk aan
gelegd tussen de Battenoordsedijk en
de Duivenwaardsedijk. In dat jaar ook
werd de dijk voor het verkeer openge
steld.
Ingevolge de wegenwet zal aan deze
weg de bestemming van „openbare
weg" moeten worden geegven, waar
door ondermeer vrijstelling van de be
taling van grondbelasting kan worden
verkregen.
Dit werd goedgevonden.
Voorgesteld werd deze openbare weg
een naam te geven en dit aan de raad
over te laten.
„Noem het Klinkerlandsedijk" zei de
heer Tijl.
„In de volksmond heet het Nieuwe-
dijk" zei de heer Kieviet.
De voorz.: Dit punt betreft een her
innering aan de ramp.
De heer Bechtum; De dijk is opge
zogen uit de Grevelingen. Als we hem
nu eens Grevelingendijk noemden?
„Stormdijk kan ook" zei de voorz.
Men kwam er niet uit, waarom dit
punt werd aangehouden.
Bij een vorig besluit is medegedeeld
dat de nieuw te bouwen woning West-
dijk 2,2 m van de oude zijgevel langs
de Molendijk en .80 m van de oude
voorgevel langs de Westdijk zou wor
den opgetrokken. Zoals destijds werd
overeengekomen zou de daardoor langs
de openbare weg vrijkomende grond
door de gemeente „om niet" kunnen
worden overgenomen en bij de openba
re weg getrokken kunnen worden.
Dit vond geen bezwaar.
Zo heet het Doktersboek met èlle raad
voor Moeder en Baby. Gratis bij de
Babyderm Super-Babyset, waarin poe
der - zalf - olie - zeep - shampoo, f 5.90.
Weten is gerust zijn.
WAT HüNHARDÜJAAKT l5QPEO.
Gebruik schoollokaal voor kerk
diensten Geref. Gemeente
Bij het besluit aan de kerkeraden van
de Geref. Gemeente te Dirksland en te
Middelharnis 600 m2 grond te verko
pen voor de bouw van een kerk hebben
deze ook verzocht in afwachting van
de bouw van de kerk een lokaal der
oude 0.1. school te mogen huren voor
samenkomsten onder de bediening des
Woords. Voorgesteld werd hiertoe in
principe te besluiten, m.i.v. 1 oktober
1957, onder voorwaarde dat vóór die
datum een bouwplan zal zijn overge
legd voor de te nieuw te bouwen kerk,
met bouwschema. Bij goedkeuring zul
len b. en w. zich met de kerkeraden
verstaan over het bedrag van de huur
van het schoollokaal.
De heer Tijl: In vorige vergadering is
besloten dat niet te doen voor openba
re godsdienstoefeningen. Spr. deelde
nog dit standpunt. Wie weet hoe lang
het duurt, als er weer een andere secte
komt, de Jehovagetuigen of Rem. broe
derschap moeten we dit ook toe staan
zei spreker.
mmim.
Korte Hoogstraat 22 Rotterdam
4 AC
Regeringswisseling in Jordanië. Een re
cente foto van Koning Hoessein die nu
de totale macht in handen heeft geno
men.
De voorz.: Er zijn reëele plannen tot
vestiging van een gemeente en bouwen
van een kerk. Daarom stelt b. en w.
voor, dit voorlopig toe te staan.
De heer Reus: Indertijd hebben we
besloten het niet te doen. Spr. hand
haafde zijn standpunt.
De heer Huysen zeide er voor te zijn.
Weth. V. Zielst: Het wordt voor ieder
toegestaan waarom dan voor deze men
sen niet?
Weth. Opstelten: Vorige keer werd
gesproken om die lokalen in te richten
voor kerk. Nu ligt het geval zo, wan
neer er brand zou komen in de Herv.
Kerk, zouden we de school ook be
schikbaar stellen.
Ter overbrugging bij het bouwen van
een kerk, wilde spr. iïet toestaan, zon
der inrichting of verbouwen van de lo
kalen. Bovendien is het beding er bij,
dat er een bouwplan moet komen. Het
mag geen permanente vergaderplaats
worden.
De heer Huysen vroeg naar de huur
prijs. Hij zeide er niet tegen te zijn.
„De huur komt bij mij niet in 't ge
ding" zei de heer Tijl.
De heer Bechthum zag in dat b. en w.
de kwestie wil ondervangen door een
bouwplan te vragen éér ze er in verga
deren. Dan wordt er geen precedent
geschapen t.o. anderen. Grote kosten
mochten z.i. niet aan de school gemaakt
worden. Spr. wilde geen bekrompen blik
hebben t.o. die mensen.
„'t Gaat me niet om die mensen, maar
onverschillig wie het is of welke groep
ook" zei de heer Tijl.
De heer Kieviet zag liever één kerk
in de gemeente, maar wilde deze men
sen bij hun kerkstichting niet tegen
werken en aan de overbrugging mede
werken.
„Een kerk is geen urgentie-object",
zei dhr. Huysen. 't Kon lang duren!
„'t Gaat om principe" voerde de heer
Reus aan.
Bij stemming werd het aangenomen.
Alleen de heer Tijl en dhr. Reus waren
er tegen.
Winkelsluitingswet. Een groot aantal
winkeliers in de gemeente heeft ver
zocht te bevorderen dat het besluit d.d.
20 april 1954 wordt herzien in dien zin
dat het winkelsluitingsuur gedurende
de maanden april tot en met september
voor alle winkels van 19.00 uur wordt
teruggebracht tot 18.00 uur, echter met
uitzondering van kapperswinkels en de
winkels waarin uitsluitend of in hoofd
zaak tabaksartikelen worden verkocht.
„'t Kan verkeren"! zei de heer Tijl.
Eerst werd hemel en aarde bewogen
om het niet te doen en nu vragen ze
het zelf!
„De motieven liggen nu anders dan 3
jaar geleden vlak na de ramp" wierp de
heer Huysen in 't midden. Men keurde
het goed.
Uitvoering openbare werken
Na zeer langdurige onderhandelingen
is met de ambachtsheerlijkheid over
eenstemming bereikt over het afgraven
van het restant van de oude dijk te
Battenoord.
Tengevolge hiervan kan het weder-
opbouwplan Battenoord verder worden
uitgevoerd, omdat inmiddels over een
opgestelde kostenbegroting overeen
stemming werd bereikt met het Minis
terie van Volkshuisvesting en Bouw
nijverheid.
Een groot gedeelte van de beschikbaar
komende grond kan worden verwerkt
in het wederopbouwplan West, afwer
king van gedeelten van de berm van de
Molendijk en egaliseren van de oude
vuilnisbelt. Aanvankelijk hadden wij
het voornemen deze werken in eigen
beheer uit te voeren, doch nader is b.
en w. van mening dat daarvoor niet vol
doende gelegenheid bestaat en is ver
binding gezocht met de Ned. Heidemij.
(Vervolg pag. 2)
VERVOLGVERHAAL
DE VEOCW VAN
door HERMAN NOORMAN
(34)
Piets' leven heeft zin gehad, evenals
elk leven, ook al zien we het soms niet.
Je kunt er zeker van zijn, Sjouk. Met
ieder leven heeft God Zijn doel.
Sjouk springt met haar vragen van
de hak op de tak. Ze bewijst er aUeen
mee, dat zij doordrenkt en in moeiUjk-
heden zit.
Piet is in de hemel, Sjotik. Dat weten
we zeker.
En Bertus dan?
Bertus is ook gedoopt, maar li^j komt
zijn doop niet na.
Dat kan nog komen. We hopen het
en bidden voor hem.
wri'^r,^®^°°^ gedoopt ben.
Wil God zich nu met mij niet bemoeien.
Zich niet met jou bemoeien? Kind,
dat doet Hij al lang. Hg zoekt jou op
en laat je nu vinden, Sjouk. Geloof in
ae Heere Jezus Christus. Je kunt, als je
«at geloof belijdt het verlangen te ken
nen geeft, gedoopt worden.
Ze praten nog lang, veel te lang eigen-
ir)k, gezien de stand van het hcht en
van de brandstof. Maar Jelle en zijn
vrouw kunnen 't niet over hun hart ver
krijgen, dit vragende kind met een kluit
je in het riet te sturen en te zeggen,
dat er morgen weer een dag komt om
te spreken.
Niet zonder innerlijke vrede gaat Sjouk
naar bed. En op 't zoldertje, waar het
ledikant staat, valt ze op de knieën. Zij
gevoelt: nu bid ik pas goed.
De volgende middag komt Bertus. Hij
is gehaast, want hij moet naar de zaak.
Stil laat Sjouk hem begaan. Eerst des
avonds, als zij te bed liggen, vertelt zij,
een lang gesprek met vader en moeder
te hebben gehad. De zin van het leven
wordt mij steeds duidelijker, Bert. Dat
jij dat niet weet; jij, die zo goed op de
hoogte was.
Bertus bromt wat; dit onderwerp be
roert hem niet... Ik wed, dat je morgen
met vader en moeder naar de kerk gaat
merkt hij dan op, de consequenties
ziende.
Dat was ik van plan, Bert,
Ik heb het liever niet, Sjouk.
Het spijt me, jongen, maar ik kan niet
anders. Je wilt me beter hebben XièAv
is het medicijn.
HOOFDSTUK XIH
Dominee presenteert Jelle een sigaar.
Ze zijn er nu nog, maar duur en schaars
zullen ze worden en op de kwaliteit
moeten we straks niet te veel letten.
Wat is er, Laanveld?
En dan stijgt met de minuut de ver
bazing van de predikant. Want Jelle
vertelt de historie van Sjouk, die, dat
weet dominee, als enkele malen in de
kerk is geweest, tot grot verwondering
van de dorpelingen.
Ik durf nu met een gerust hart zeggen
dat zij een ander mens is geworden,
dominee. Mijn vrouw en ik gaan niet
over ijs van één nacht en zeker niet in
die dingen. Met Bertus hebben we wel
leergeld betaald. Maar van Sjouk durf
ik het zeggen. Zij weet, dat ik hier ben
om er over te praten en nu wil zij
graag bij U komen of U bij ons, wat
U maar wilt. Zij wil graag zo spoedig
mogelijk gedoopt worden en belijdenis
doen, maar...
Ongedachte wegen, Laanveld. We
hebben ons bedroefd, toen je zoon zich
met haar verloofde en trouwde. En nu
is 't juist die vrouw
Als ik niet wist, wie het me vertelde,
zou ik het niet geloven. Wonderlijk zfln
's Heeren wegen. De oorlog en zijn ge
volgen heeft een vrouw gegrepen en tot
God gebracht. Ik kom morgen aanlo
pen, dat is beter dan dat zij hier komt.
Dan wil ik rustig onder vier ogen met
haar praten en dan zal er wel niets op
tegen zijn dat zij op catechisatie komt,
alleen, hier bij mij aan huis. Dat is
beter dan ra&t de anderen. En je zoon?
Tot mijn smart moet ik zeggen, do
minee, dat hij maar matig is ingenomen
met de houding van zijn vrouw. Maar
hij ziet de verandering en hij legt er zich
b\j neer, zo is het.
Datis heel wat waard, Laanveld, ge-^
loof me. Het zou ook verwijdering tus
sen man en vrouw gebracht kunnen
hebben en dat zou erg zijn geweest, hoe
wel uw schoondochter daarvoor niet uit
de weg had mogen gaan, als het haar
ernst is met haar belijden. Maar nu is
het veel beter. Het is ook niet onmoge
lijk, we zien 't nu weer, hoe God soms
leiden kan, dat uw zoon op het rechte
pad terugkeert door invloed van zijn
vrouw. We willen er het beste van ho
pen en bidden voor hem.
Dus dominee U komt?
Morgenmiddag, Laanveld. Zeg het
uw schoondochter. Met haar ouders zal
zij het niet gemakkelijk hebben, zeker?
Lemaire kennen we hier wel.
Zij is nog niet in Arnhem geweest,
maar heeft, geloof ik, er wel over ge
schreven. Och, Lemaire, hfl zal ontstemd
zijn maar op de duur het valt mee, denk
ik.
Gedane zaken nemen geen keer. Per
saldo is hij ook weer een nuchter man,
dat is wel bekend.
Lemaire is geen probleem. Natuurlijk
niet. 'Ook Sjouk maakt er zich niet
druk over. Zij heeft inderdaad naar huis
geschreven, dat zij nu geregeld naar de
kerk gaat en hoopt lid van die kerk te
worden. Veel woorden heeft zij niet ge
bezigd; allereerst kan zij het nog niet
goed, zij is niet meer dan een leerlinge,,
en in de tweede plaats: vader en moe
der zouden er niets van begrijpen. Dat
haar „ziekte" er een was van de ziel
en dat zij het in de werld met alle ge
noegens niet meer kon vinden, och, als
zij dat alles schreef, het was Latijn voor
vader en moeder.
Een antwoord kwam er niet. Eigen
lijk rekende Sjouk daar ook niet op.
Maar het werd anders, toen Bertus
eens uit Arnhem kwam, waar hij voor
zaken moest zijn en toen natuurlijk bij
vader en moeder was aangelopen. Hij
kwam terug met de boodschap, dat
vooral vader zeer boos was. Moeder had
er wat om gelachen, ora die brief van
Sjouk, hij vertelt het eerUjk, zoals het
hem gezegd is, dat moet Sjouk wel be
denken. Moeder is van oordeel, dat deze
manie ook wel gauw zal overgaan.
Bertus vertelt niet alles. Hij zegt niet
hoe hij thuis te kennen heeft gegeven,
de stap van Sjouk te betreuren. Hij is er
totaal onschuldig aan. In hoeverre zijn
vader en moeder oorzaak zijn, kan hij
niet beoordelen. Alleen meent hij inder
daad, dat Sjouk vrijwel alleen tot haar
besluit gekomen is, na raad te hebben
gevraagd. Met moeder Lemaire is hij
van mening, dat Sjouk het toch niet
volhoudt.
Als hij meegedeeld heeft, wat haar
vader heeft gezegd, staat Sjouks be
sluit vast: reeds de volgende dag trekt
zij naar Arnhem. Vader en moeder moe
ten beslist geen verkeerde mening heb
hen. Zij zal hen nu inlichten in andere
bewoordingen dan in haar brief. Er
over praten kan altijd nog beter dan
schrijven. I
We hebben nooit wat met jou gehad,
zegt Lemaire bitter. Je was altijd volg
zaam. En nu ga je me zo doen. Moeder
en ik begrijpen er niets van. Hoe ter
wereld kom je er bij! Natuurlijk een
gevolg van je ziek-zijn. Als ik jou was/
kwam ik maar gauw terug. Dan gaat
die manie wel over. En als je dan
straks met Bertus weer in je eigen wo
ning trekt, lach je zelf om die onzin.
Mijn dochter naar de kerk! 't Is te gek
om los te lopen. Laanveld zal wel in
z'n vuistje lachen, dat hij jou bekeerd
heeft, naar hij meent. Lieve help, het
lijkt wel, of hij Heilsoldaat is. Bertus
schaamt zich ook over het geval. Ik
geef de jongen geen ongelijk. Moet hij
dit er nu ook nog bij hebben
Lemaire drukt al heel wat kalmer uit
dan toen Bertus er was. Dat komt, om
dat hij naar zijn vrouw heeft geluisterd
die in elk geval geen breuk met Sjouk
begeert en die van mening is, dat van
dit zaakje spoedig het nieuwe voor
Sjouk af zal zijn.
(Slot volgt)
