RANG is alleen RANG als er RANG op staat
r
Scholing en
bijscholing van
landarbeiders
Nieuws uit Zeeland
Nationale liefdadigheidswandeltocht
met prijsvraag
7inmP<i^^^^ huid?
J
Kerkgescliiedeeis
van Den Bomme
Het merk RANG Staat duidelijk op iedere Rangrol, alsook op het beschermend omhulsel van ieder Rangetje
RANG, een product van de Kingfabrieken
DE AFZET VAN CONSUMPTIE-
AAKDAPPELEN NAAK DE
AABDAPPELINDUSTBIE
Kind erhoekj e
1
VOORLICHTING VAN „VEILIG VERKEER"
Jaarvergadering „Groene
Kruis" te Poortvliet
VOOR HET BETERE FOTOWERK
Biz. 2
„EILANDEN-NIEUWS"
Vrijdag 15 maart 1957
Vanwege het Gewestelijk Arbeidsbur.
Oud Beijerland bericht men ons:
Voor de ontwikkeling van het aanbod
van arbeidskrachten in de landbouw
kan in het algemeen worden gesteld,
dat het aantal landarbeiders sneller af
neemt dan de agrarische arbeidstaehoef-
te.
Tegenover een belangrijke afvloeiing
van landarbeiders naar andere bedrijfs
takken staat slechts een geringe toe
stroming van jongeren.
De eisen, die aan de landarbeiders
worden gesteld, zijn gedurende de laat
ste decennia, als gevolg van de zich
voortzettende mechanisatie sterk gewij
zigd en zijn nog steeds aan verandering
onderhevig. Zo kunnen in gebieden met
struktuurwerkloosheid in de landbouw,
tekorten bestaan aan vakbekwame land
arbeiders voor het verrichten van be
paalde wekzaamheden.
Voor de bestrijding van de aangedui
de tekorten is scholing van jeugdige ar
beiders voor landbouwwerkzaamheden
in tweeerlei opzicht van belang.
Ie doelmatige schohng van jonge
landarbeiders heeft een vergroting van
de arbeidsproduktiviteit tot gevolg en
2e kan de creëring van scholingsvor-
men voor jonge arbeiders tot gevolg
hebben, dat het maatschappelijk aanzien
van het landarbeidersberoep en daardoor
de animo van de jonge plattelanders om
dit beroep te kiezen, wordt vergroot en
de afvloeiing van oudere landarbeiders
naar niet agrarische bedrijfstakken af
neemt.
Scholing van jonge arbeiders is daar
om uit een oogpunt van arbeidsvoorzie
ning op lange termijn van groot belang.
De vakopleiding van jongeren is in het
algemeen de taak, voorzover het de
overheid betreft, van het Ministerie van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
en in de landbouw van het Ministerie
van Landbouw.
De arbeidsbureaus hebben echter een
taak ten aanzien van die gevallen, waar
in scholing of bijscholing van landar
beiders van direkte betekenis is voor de
arbeidsvoorziening. Dat wil zeggen dat
van deze zijde medewerking aan de
scholing van volwassen landarbeiders
wordt verleend. De vanwege het Rijks-
arbeidsbureau te creëren scholingsvor-
men dragen dus een aanvullend karak
ter.
Voor de scholing van volwassenen in
de landbouw komen in het algemeen in
aanmerking arbeiders, die omdat zij
onvoldoende vakbekwaamheid bezitten
elk jaar gedurende een bepaalde pe
riode werkloos zijn.
Deze opleiding kan op tweeërlei wijze
plaats vinden, t.w.:
1. in het bedrijf, voorzover wenselijk
mogelijkheden tot opleiding van volwas-
aangevuld met behulp van de bestaande
sen landarbeiders;
2. op de Rijkswerkplaats voor vakont
wikkeling te Rotterdam.
Voor de opleiding in het bedrijf wor
den scholingsprogramma's ontworpen.
Aan de hand van deze programma's
wordt de opleiding in het bedrijf gege
ven. Een toeslag op het loon wordt be
taald door het arbeidsbureau.
Voor een aantal arbeiders is het van
belang, dat zij buiten het landbouwsei-
zoen een handvaardigheidsleergang op
een R.W.P. volgen. In slappe perioden
kunnen zij dan in staat zijn reparaties
en onderhoudswerkzaamheden op het
bedrijf te verrichten.
Duur van de cursus: plm. elf weken.
Loondervingsvergoeding en reiskosten
worden betaald.
In het bovenstaande zijn heel summier
de mogelijkheden voor het volgen van
een scholing weergegeven. Voor nadere
inlichtingen kan men zich altijd wenden
tot het arbeidsbureau.
tiC^uetlk:^. Babyderm-zeep
Het produktschap voor aardappelen
maakt, in aansluiting op eerdere berich
ten bekend, dat door de Nederlandse
aardappelmeelindustrie zeer binnenkort
zal worden begonnen met het aankopen
van klei- en zandaardappelen. De aard
appelen zullen van de handelaren wor
den aangekocht tegen een zodanige prijs
dat aan de telers de volgende prijzen
franco in schip, wagon of op auto kun
nen worden betaald:
bij aflevering in maart 6.65 per 100
kg; bij aflevering in april 6.80 per
100 kg; bij afleveruig in mei 7.
per 100 kg.
Deze prijzen gelden voor gezond veld-
gewas en gesorteerde aardappelen bo
ven 35 mm, praktisch vrij van grond,
rot, vuil en spruiten met een tarraper-
centage van hoogstens 5% bij uitwas
sing op de fabriek. Bij een hogere tarra
dan 5% zal de meerdere tarra dus door
de handelaren op genoemde prijzen in
mindering kunnen worden gebracht.
Partijen uitschot komen niet voor
levering in aanmerking. De marge voor
de handelaren zal door de fabrieken
worden betaald. Dit neemt niet weg, dat
de fabrieken desgewenst ook recht
streeks van telers kunnen aankopen op
dezelfde voorwaarden en tegen dezelfde
prijzen waarvoor van de handel wordt
gekocht. De door de fabrieken vast te
stellen aankoopwaarden zullen spoedig
'bekend gemaakt worden.
Beste jongens en meisjes!
Deze maand hebben we vijf raadsels
te verwerken, dus pas inzenden nadat
het vijfde raadsel is geplaatst. Voor deze
week hebben we weer een raadsel van
Wlm Muye, Den Haag.
MAART-RAADSEL 3
Het geheel bestaat uit 36 letters en
is een tekst, welke voorkomt in de pro
fetie van Zefanja.
I. In de tijd dat 6,28,26,1,14 koning van
Juda was, profeteerde 31,7,f,a9,20,6,22.
n. Hij profeteerde de ondergang van
6,7,89,10,11,12,13,14 en de verwoesting
van de ganse stam van 6,9,27,19.
in. Hij sprak: ,,Want Gaza zal ver
laten wezen en 22,26,2,16,18,29,36 zal
ter verwoesting wezen. 19,26,27,32,27 zal
men in de middag verdrijven en 33,34,30
32,25 zal ontworteld worden".
„Wee de inwoners van de 18,19,20,27,
26,21,23,24,13,2 der 3,24,35."
„Ook gij 15,28,29,30,35,36 zult versla
genen Mijns zwaards zijn".
IV. Hij 34,5,4,ll,g,17 over de zonden
van alle standen.
V. Hij komt met een felle boetepredi-
king, maar ook met 21,23,28,29,26,17.
Wim Muye schreef er ook bij, dat het
een raadsel was voor de maand maart.
Begrijpen jullie dat? Zetten jullie dat
eens onder de oplossing. Dit antwoord
heeft geen invloed op het bepalen van
de prijzen. Ik wil maar eens weten of
jullie goed nadenken.
COBBESPONDElSrTIE
Sjaantje T. Ouddorp. Je raadsel kan
ik wel gebruiken; ook een raadsel op
het gebied van de vaderlandse geschie
denis mag je maken. Je was niet één
van de laatsten, hoor! Toch beantwoord
ik niet de brieven in de volgorde van
binenkomst; dat zou mij nogal wat werk
geven. De groeten aan Jan en aan het
hele gezin terug.
Oorry M. N. Tonge. Ook jouw raadsel
zal ik in het vervolg een plaatsje geven.
Ik kan nog niet zeggen wanneer. Dat is
een prachtig verjaringscadeau! Je mag
er wel zuinig op zijn. Dan kun je er ja
ren plezier van hebben.
Maartje H. Ouddorp. Zo'n prijs moet
iedereen wel mooi vinden, nietwaar? Je
behoeft het niet steeds te gebruiken
naar mij hoor. Is het boek van Bram zo
spannend? Toch op tijd naar bed gaan,
Maartje. Dat was leuk op de gemeente
raad. Daar kom je anders niet zo toe;
vooral schoolkinderen niet. Wordt Jan
H. nu al twintig? Ja, dat moet ik toch
ook zeggen: waar blijven de jaren?
Annie den B. HerMngen. Ben Je blij
dat je mee mag doen? Dat doet me ge
noegen. Je bent een van de jongsten van
het stelletje, maar dat mag niet hinde
ren. Zo mooi als Lenie gaat het nog niet
maar die zit twee klassen verder op
school. Zou het wel plagen zijn van Aja,
als ze op jullie papier strepen zet? Zou
ze ook al geen grote meid willen zijn en
aan Oom Ko schrijven? Vraag het eens.
Jannie de V. Nieuwerkerk. Wat kan
ons leven toch gauw worden afgesne
den. Er staat niet voor niemendal: een
handbreed! Hoe kort is het leventje van
dat kind geweest. Zo vaak is er gezegd,
dat we niet achter wagens moeten lo
pen, maar je ziet, dat het toch gebeurt.
Je hebt je best goed gedaan, Jannie.
Bram H. Ouddorp. Neen, in deze tijd
is het niet erg om vroeg op te staan.
Een hele boel mensen verslapen een
groot gedeelte van de mooie morgens.
Om vroeg op te staan moet je ook niet
laat naar bed gaan en daar hapert het
bij velen juist aan.
Lenie den B. Herkingen. Het is best
dat jullie de brieven in één enveloppe
stoppen; dat kost je minder aan port,
als de brieven tenminste niet te dik zijn.
Schaatsen-rijden, houd op; ik zie liever
de lammetjes bij je vader.
Jaap N. Middelharnis. Een aparte be-
dankbrief behoef je niet te schrijven;
vooral als je het zo druk hebt. Ik weet
toch wel dat je er blij mee bent. Het
huiswerk moet steeds eerst gebeuren en
bij jou vooral de Franse lessen. Was het
mooi in het historische stadje? Heb je
Hans er ook nog ontmoet?
Minekee S. Ouddorp. Gelukkig dat we
het regenweer en het mooie zonnige
weer niet in handen hebben, want dan
ging het helemaal verkeerd. Ik snap dat
de avonden niet meer lang zijn. Leren
voor school, breien voor moeder en dan
nog wat ontspanning door wat te spelen
dan zijn de dagen om, vóór we er erg
in hebben.
Henk S. Berkel. Heb jij die volle kant
in een kwartier geschreven? Het Is
haast niet te geloven. Jij kunt er goed
weg mee, en dan nog mooi geschreven
ook! Nu kan ik ook snappen dat je vier
kantjes taal in één les neerpent. Ja aar
drijkskunde is een mooi vak, vooral als
jullie er zo veel over kunnen zien.
Corrie N. Middelharnis. Was je ja
loers op Jaaps prijs? Jouw naam zie je
straks ook nog wel bij de prijswinnaars
staan. Nog wat geduld. Toch kon je het
boek van je broer ook lezen. Is Marian
ne nog mee gekomen
Kees 3. Middelharnis. Dat zijn flinke
jongens, die vroeg opstaan om het raad-
selwerk al te kunnen krijgen. Jij had
deze keer niet veel op te lossen. Als
Sam daar nu al mee begint, zal hij het
ver kunnen brengen. Ben Jij al een eindje
op dreef op dat instrument?
Allemaal de hartelöka groeten van
Oom Ko
Pry «winners:
Jaap en Liedy Meyer, Oud Beijerland.
Sjaak en Elly van I^ke, Zoetermeer.
Arie Nuinan, Middelharnis.
Greetje Meyer, Oud Beyeriamd,
De auto is hier verkeerd geparkeerd,
want het Is verboden een voertuig stil
te laten staan op minder dan 10 meter
afstand van een hoek. Dit houdt dus in,
dat het ook niet geoorloofd is tegenover
een hoek. Het is in het belang van uw
portemonnaie en de veiligheid van het
verkeer geraden U niet aan deze ver
plichting te onttrekken.
Ook mag een auto niet stilstaan bin
nen een afstand van 12 meter van een
bord dat een autobushalte aangeeft. Het
verbod geldt eveneens weer tegenover
dat bord.
MIDDELHARNIS
Vijf en vyftig jaar gehuwd. Het echt
paar G. de Boer-Jordaan had deze week
het voorrecht de dag te herdenken, dat
zij voor 55 jaar in de echt werden ver
bonden. Dit heugelijke feit is in intieme
krmg onder de familie-leden herdacht.
Ds. G. Zwerus gaat naar Canada. Ds.
G. Zwerus, voorheen predt. bij de Geref.
Gemeente alhier, is dezer dagen verhuisd
van S'unnyside U.S.A. naar zijn nieuwe
gemeente te Norwich, Canada. Heden
vrijdag 15 maart wordt hij daar beves
tigd en doet hfl zijn intrede. Het adres is
nu geworden: Rev. G. Zwerus, Norwiclj,
Ontario Canada.
Benoemd. In de vakature van vijfde
leerkracht aan de chr. V.G.L.O. school
is benoemd als onderwijzeres mevrouw
J. W. van Doorn uit Nieuwe Tonge.
DIRKSLAND
Burgert, stand. Geboren. Willem Jan
z. V. R. F. Boot en A. Kooiman; Cornelia
Margaretha d. v. A. Spuijbroek en A.
van den Broek.
Ondertrouwd: Henricus L. J. A. van
den Ingh 25 jaar en ComeUa Adriaan-
tje Knops 26 jaar; Carel Christiaan van
der Heide 35 jaar en Maria Henderina
van VUet 33 jaar; Jakop de Wit 60 jaar
(eerder gehuwd geweest met Trijntje
Kleibergen) en Jannetje Leentje Hagens
49 jaar; Johannis Heijboer 36 jaar en
Gerrigje Vonk 25 jaar.
HERKINGEN
Burgert, stand. Overleden: Grietje
Voogd 87 Jaar echtg. van A. W. Keijzer.
Aangenomen. Dhr. M. Visser welke
gekozen was als diaken der Geref. Gem.
heeft dit aangenomen en dlvr. W. M. van
der Veer heeft hiervoor bedankt.
Aangesteld. Als penningmeester der
N.C.L.A.B. Is thans aangesteld dhr. J.
Looij.
Ongeluk. Dhr. J. v. d. O. wonende
alhier kwam met zijn brommer zodanig
te verongelukken, dat hij met een ge
broken heupbeen in een der ziekenhui
zen te Rotterdam is opgenomen.
MELISSANT
Auto van de dUk. Maandagmorgen
geraakte een vrachtauto van de fa. van
den Heuvel van de dijk nabij de boerderij
van de heer I. Joppe aan de NoUendijk.
De chauffeur bekwam geen letsel. De
auto is door een kraanwagen weer op
de dijk getrokken. De schade viel nogal
mee.
Jubileum. 1 maart J.l. was het 25 jaar
geleden dat dhr. M. Molenaar in dienst
trad bij de fam. van Nieuwenhuyzen.
Zaterdagmorken j.l. heeft men dit fees
telijk herdacht ten huize van dhr. J. A.
Struik, Julianaweg, die thans bedrijfs
leider is op deze boerderij. Dhr. Struik
las eerst een brief van dr. M. G. van
Nieuwenhuizen voor en sloot zich daarbij
aan met een toespraak tot dhr. Mole
naar, waarbij hij de prettige samenwer
king prees die er altijd geweest js, om
hem vervolgens een enveloppe met in
houd aan te bieden. Daarna verkreeg de
heer C. Warnaer, bestuurslid van de
Holl. Mij van Landbouw het woord die
tevens namens genoemde maatschappij
het diploma voor 25 jaar trouwe dienst
aan de jubilaris uitreikte.
Vervolgens sprak burgemeester van
Heijst namens de gemeente en bood de
jubilaris een bloemstuk aan.
Tenslotte kreeg dhr. Molenaar gele
genheid een woord van dank uit te
spreken aan allen die hadden medege
werkt tot het welslagen van deze mor
gen. Hij memoreerde o.m. hoe dit jubi
leum gevierd werd terwijl de baas waar
hij 25 Jaar bij had gewerkt gemist werd.
(Dhr. van Nleuwenhuijzen is, zoals
men weet, door een verkeersongeluk om
het leven gekomen). Dhr. Molenaar wees
op het ene nodige en zei Hem niet te
vergeten die dit alles heeft willen schen
ken. Men bleef daarna nog wat gezellig
böeen.
STELLENIDAM
Gevonden voorwerpen: 1 glacé da
meshandschoen (zwart)1 blauwe wol
len sjaal; 1 blauwe alpino muts; 1
streng witte kralen; 1 blauw kindervest.
StellendamDirksland 515.
J.l. donderdag speelde de Stellendamse
damvereniging haar laatste competitie
wedstrijd tegen Dirksland I Stellendam
dat het in deze competitie wel bijzonder
moeilijk heeft gehad, door vertrek van
spelers verloor ook ditmaal en nog wel
met 155, noteren we nog een onver
wachte overwinning van G. van Oosten
brugge die in een schier hopeloze positie
toch nog wist te winnen maar daarmee
is dan ook alles gezegd, alle eer aan de
gasten, die de wedstrijd voor hun tot een
goed einde brachten.
S. J. van Ours~J. Polder 0—2; H. Koe-
se—J. Wolf hert 1—1; C. Roon—C.
Breur O2; G. van KoppenJ. Troost
0—2; J. Klink—J. ten Hove 0—2; G. v.
OostenbruggeJ. Stolk 20; Broer
A. Polder O2; E. van der WalL.
Bakker 2—0; A. Koese—K. Wolfhert
2—0; J. BakkerJoh. Wolfhert 0—2.
Uitslag schaken van 't LevenH. van
Seters 10; D. van Ours^A. Jansen
1—0.
OUDDORP
Visserij. De dagvangsten waren van
50—100 kg; prljspeUerijen 2.20—2.38;
export 3.204.20; schar 16—25 cent.
Haven ingekomen, 1 schip grint voor
Gebr. Bezuyen en 1 schip steen.
Vertrokken 1 schip oud ijzer van Gebr.
Hoek.
Ongeval. Bij het lossen van stenen
aan de haven, viel een kinderhoofdje op
het hoofd van schipper Grinwis. Met een
ernstige hoofdwonde bracht men hem
naar de dokter.
,_v URAAG'reENSIN
mWED.KURVINKt 0RÓGrSTER>J
^-—^ KERKSTR.1«0 - OUDDORP
POORTVLIET
Bekleimd. Dhr. A. v. As alhier kwam
op zijn werk in Rotterdam met zijn hand
tussen twee vaten klem met gevolg dat
2 vingers inwendige kneuzingen opliepen
en hij het werk moest neerleggen.
Geneeskundige hulp moest worden inge
roepen.
De vereen, het Groene Kruis alhier
hield haar jaarvergadering in de zaal
van mej. de Jonge.
De voorz. oud burg. B. J. van Oeve-
ren opende met een welkomstwoord en
zei o.a. dat er in het afgelopen jaar
goed werk is verricht. Het was zelfs een
bijzonder jaar want op 22 nov. J.l. werd
het nieuwe wijkgebouw in gebruik ge
nomen, even voordat de vereniging 45
jaar bestond. In verband met de reeds
hoge uitgaven is dit feit zonder bekend
heid gepasseerd. Wij hebben nu een ei
gen wijkcentrum, dat in vele en grote
behoeften voorziet. De zuster en de dok
ter hebben beter hun werk kunnen doen
en daar het wijkgebouw gelijkvloers is,
heeft het heel wat meer gemakken. Wel
zfln voor de vereniging de lasten zwaar
der geworden en daarom zal straks con
tributie herziening aan de orde komen.
Dat zuster Slager veel werk heeft ver
richt blijkt uit het feit dat zij in 1956
totaal 2021 bezoeken bij de leden heeft
afgelegd, gespecificeerd als volgt: bij de
zieken 1690 bezoeken, bij zuigelingen
309 en bij t.b.c. patiënten 22. Ook is 224
maal een instrument in bruikleen ge
geven. Op het zuigelingen bureau heeft
dr. Kugel 24 consulten gehouden, welke
door 35 kinderen zijn bezocht. Dr. Kugel
en zr. Slager werden voor hun werk in
het afgelopen jaar, hartelijk dank ge
zegd.
Daarna werden de notulen voorgelezen
die onveranderd werden goedgekeurd.
Rekening door de penningmeester; ont
vangsten 8568,65, uitgaven 9343,37,
nadelig slot 774,72. bestuursverkiezing
aftredend waren de heren G. K. J. Krij
ger, G. K. Krijger, C. J. van Westen en
H. Endhoven, welke allen herkozen wer
den. Begroting 1957. Deze gaf als cijfer
aan 10838,50, met een nadelig slot van
947.Nu was het de bedoeling van
het bestuur om bij de 3 kerkbesturen
aan te kloppen en een loterij of bazar
te houden. De vergadering voelde meer
voor een loterij, doch machtigde het be
stuur hierover te beslissen.
Benoeming commissie boekonderzoek.
Als lid dezer commissie trad af Joh. van
Dijke, in zijn plaats werd benoemd M.
C. Geuze welke met dhr. M. Moerland
voor 1957 de commissie vormt.
De rondvraag leverde geen stof tot
bespreking op, waarna door de heer Cor-
nelisse uit Tholen een film gedraaid
werd over bacillen verspreiding en ver
derving. Dr. Kugel hield daarna een cau
serie over Inenting voor verschillende
ziekten met him verschijnselen en re
sultaten. Daarna werden nog enige films
vertoond betreffende de reis van Prins
Bernhard naar Amerika en Afrika, be
nevens het Bloemencorso van Aalsmeer.
Aan het eind werden allen hartelijk
dank gebracht en werd om ruim 11 uur
de vergadering gesloten.
ST. MAARTENSDIJK
Bedankt. Cand. A. Lam te Zeist heeft
voor het toezeggingsberoep naar de
Herv. gemeente alhier bedankt.
11
Het rekeningen boek is net een oud
heidkamer, er is een verzameling onbe
duidende voorwerpen en daartussen ook
merkwaardige dingen, die ons het leven
onzer voorouders tekenen. Wij zullen
proberen U een en ander te laten zien.
Niet alleen goed gesitueerde mensen,
maar ook arme mensen vermaakten
soms het penningske der weduwe aan do
kerk bij overlijden. In de Zuidzijde woon
de een oude arme vrouw. Jannetje de
Hiechelster,, die in 1665 haar laatste
duit aan de kerk vermaakte, n.l. 3.75
plus de opbrengst van een oude was-hein
ad 1.80.
Men leefde in deze dagen zeer eenvou
dig en wel zo, dat men tegenwoordig er
een aanstoot aan nemen zou. De domi
nee bestreek zelf zijn huis met teer,
woonde op een tegelen vloer met za,nd
bestrooid, evenals in de school, terwijl
het kerkgebouw wegens het begraven
in de kerk geen plaveisel had. Af en toe
moest men de grond effen maken, daar
de zerken verzakten. Toch was er bij al
de eenvoud grote dankbaarheid bij pre
dikanten en gemeenteleden, die allen wel
eens wat aan de kerk gaven. Ds. de
Valois gaf twee maal een gift voor de
verbouwing van zijn huis. Ook vonden
wij in zijn tijd nog drie legaatjes. Jan
netje Gerrits vermaakte haar huis met
inboedel, dat 50.opbracht, de bier--
drinkerij was hiermee verrekend. Aagje
Klaes Lepelaar gaf bij haar mans over
lijden 15.en Cornells Arense van
der Wacht vermaakte 50.
Verder waren er ook nog eigenaar
dige inkomsten. Zo een derde van de
straatbelasting, die door de dijkgraaf
geind werd. Een schipper die zijn turf
lossen wilde, moest eerst 8 stuivers aan
de kerkmeester betalen. Voor deze
vreemde schippers was er een aparte
bank in de kerk, welke bank door de
dorpsmagistraat werd onderhouden.
Verder het honderdgeld, d.w.z. 1%
van het inkomen en het meegeld, d.i. de
opbrengst uit de meekrapstoof. Het op-
veegsel uit deze stof werd aan de kerk
gegeven, met aftrek van de kosten voor
brandewijn.
De kerk had ook enig land, dat on
danks de zware lasten 60.opbracht.
Maar de ramp van 1682 veroorzaakte
dat er geen pacht binnenkwam en het
volgend jaar werden de pachten met
10% verlaagd. Ook was er nog het
strijkgeld, door de kerk uitbetaald na
verpachting. Men deed de pacht op ge
zegelde contacten. De akten werden ge
passeerd voor de Schout te Ooltgens-
plaat, die door de Ambachtsheer was
aangesteld.
Was er een vakature als Schout, dan
gingen schepenen en kerkeraden naar
Den Haag om de Ambachtsheer een ma
gistraatpersoon te verzoeken zoals in
1667. Op de Ambachtsheer was men nog
al dikwijls aangewezen. Dat komt omdat
aan zijn titel nog al veel rechten ver
bonden waren. Daarbij had hij uitge
strekte eigendommen, waardoor hij nog
al gewicht in de schaal legde.
In de wijze van begraven ligt sym
boliek. Men begroef met het hoofdeinde
naar het westen, daar men de engel det
opstanding uit het oosten verwachtte,
Sedert 1666 begroef men ook meer en
meer op het kerkhof, omdat zulks goed.
koper was. De predikanten Martinus
van den Broek, Damasus Sas en de we-
duwe van ds. van der Poel liggen in de
kerk begraven deze laatste in zeer hoge
ouderdom, daar zij in 1683 stierf. Eliza
beth van der Poel. Voorts de school
meester Joost de Vos, die hier tot 1680
mocht arbeiden en alzo zijn leven hier
doorgebracht heeft. Hij werd in 1682 op.
gevolgd door Meester Jacobus Kooyman,
die m 1683 weer plaats maakte voor
Meester Pieter Steyaart.
In 1672 had de kerk nog vanwege de
bouw 600.schuld aan ds. Bogardus
van Nieuwe Tonge. Toen deze kwam te
overlijden, nam onze predikant ds. Vo-
geUius deze schuld over tegen een pro
cent minder. Na zijn overlijden ging de
verordening over op zijn vrouw, de doch
ter van ds. Bogardus. (Zie schets 14).
De schuld zou wel eerder afgelost zijn,
maar zo wij vertelden, is de bouw van
een schoolhuis er tussen gekomen. Pas
torie en school waren nu betaald. Zij
stonden alleen op erfpacht voor 2.50
per jaar.
De gevolgen van de Engelse oorlogen
en het donkere jaar 1672 toen ons land
oorlog had met Frankrijk, Engeland,
Munster en Keulen waren hier ook te
zien in vele verminkte soldaten en vrou
wen met kinderen, die als bedelaars het
land afliepen. lOok werden vele hoUan-
ders door de Turken gevangen gehouden
en liepen nabestaanden te bedelen om
losgeld bij elkaar te krijgen. Des zon
dags na de dienst werd hun een onder
steuning toegereikt of ook aan de pasto
rie of bij een diaken aan huis. Sommigen
lieten hun verwondingen zien of kwa
men om deernis op te wekken nog met
de boeien om het lijf.
Tevens telde de geloofsvervolging hare
slachtoffers. Lieden uit Piemont en el
ders uit Frankrijk, Hugenoten, kregen
hier onderdak en een gave. Wij noemen
een post: Aan een schoolmeester met
vrouw en kinderen die door de Fransen
alles hadden moeten verlaten zo zij zei
den, waren bijna naakt ontvloden 2.—.
Nog een: Aan een kapelaan of bekeerde
paap met toestemnaing van de dominé
12 stuivers.
De kerkramen kostten nog al wat on
derhoud. Ter gelegenheid van reparatiën
werd gratis bier geschonken. Verder had
de gemeente een vroedvrouw in vaste
dienst. Zij genoot een jaargeld van de
kerk.
Wij lezen niets van vaste bedeelden,
maar wel van allerlei losse giften. Stu
denten en proponenten traden ook op
het tapijt. Brandverzekering kende men
nog niet, zodat bij brandschade het dorp
afgelopen werd om te collecteren. Op 14
februari brak er brand uit. Veel gereed
schap werd in de kerk opgeborgen.
Daar alles dik bevroren was kon men
geen water krijgen. De koster kreeg nu
de opdracht de bijt open te houden gedu
rende de ganse nacht en ontving daar
voor van de kerk veertien stuivers.
Het vuur bracht echter niet enkel leed
maar was ook een uiting van vreugde,
daar de vrede met Engeland op de vol
gende wijze herdacht werd: Gedaen acht
pont buskruit aen de burgers van Den
Bommel als se victory brandde over den
vrede van den koning van Engelandt en
de Staten van HoUant 4.
Uit de rekening van 1677 blijkt dat
men het gebied der landerijen zuiverder
ging afbakenen t.a.v. Ooltgensplaat. Pas
in de 19e eeuw is de scheiding tot stand
gebracht door Anthony van Weel, 8 no
vember 1813.
Met het overlijden van de predikants
vrouw vertrok ds. de Valois naar IJssel-
monde. Zijn opvolger ds. Martinus van
den Broek stond hier twee jaren en
werd begraven in de kerk. De daarop
volgende vakature kostte veel geld door
reizen en trekken. De predikanten Vo-
gellius en Damasus Sas hebben wij reeds
vernield. Hierna kwam de zoon van de
vroegere de Valois, n.l. Wilhelmus, die
24 oktober 1683 bevestigd werd, doch
reeds drie jaren daarna door de dood
werd weggenomen.
Maarssen.
Ds. G. van der Zee
(Wordt vervolgd)
Zaterdag 13 april a.s. worden door ons
gehele land- op 80 verschillende plaatsen
ten bate van de Kankerbestrijding (het
Koningin Wilhelminafonds) wandeltoch
ten gehouden (op enkele plaatsen ook
op zondag 14 april).
Voor deze streek is stichting dorpsge
meenschap te Nieuwe Tonge met de or
ganisatie belast.
Iedereen kan meedoen, want de af
standen zijn: 8 tot en met 11 jaar 10
km; 12 tot en met 13 jaar 15 km; 14
jaar en ouder 25 km.
Zijn er ouderen die wel willen mee
doen, maar 25 km te ver vinden, dan
kunnen zij ook mits te voren opgege
ven voor de afstand van 10 of 15 km
meedoen.
De inschrijving sluit 6 april a.s. en moet
gericht worden aan de stichting dorps
gemeenschap Nieuwe Tonge.
Start: „Ons Dorpshuis" Nieuwe Tonge
op 13 april, van 14 tot 14.15 uur.
Het inschrijfgeld bedraagt voor perso
nen van 8 t.m. 15 jaar en voor militai
ren beneden de rang van sergeant Ie kl.
0.75; voor alle anderen, ongeacht de
afstand die gelopen wordt 1.
Inschrijvingen na 6 april binnenkomen
moeten met 0.25 worden verhoogd.
Ieder, die de wandeltocht met goed g^'
volg heeft volbracht ontvangt als her
innering een fraaie draagspeld met het
K.W.P. motief. Bovendien ontvangt ette
groep die de tocht met succes volbracht
heeft een waardevolle groepspennning.
Bovendien is aan de inschrijving ver
bonden:
EEN GRATIS PRIJSVRAAG
waaraan ieder die uiterlijk 6 april heeft
ingeschreven ook de in groepsverband
lopende kunnen persoonlijk aan deze
prijsvraag deelnemen. De prijsvraag
luidt: op het ter beschiking te stellen
prijsvraagformulier invullen het getal
hetwelk men schat, dat totaal, dus in
Nederland tezamen, aan deze wandel
tocht over de beide dagen tezamen deel
neemt, resp, heeft ingeschreven. Zij die
na 6 april inschrijven kunnen aan deze
prijsvraag niet deelnemen. Er zijn 5
kostbare prijzen beschikbaar gesteld
voor hen, die het juiste aantal deelne
mers (sters) of bij gebreke daarvan het
meest nabijkomende getal hebben inge
vuld. De eerste prijs heeft een waarde
van 40.enz. tot de 5e prijs van 20.-
