niEij
aula van ae nieuwe
Oude Tonge komi een prachtig
glasmozaiek
Bertus Laanve
2de blad
Vrijdag 15 maart 1957
No. 2581
UIT HEI
KRUÏDER, SOMMELSDIJK
tha
rïs ooi
moei
Raad ging verschillende transacties aan betreffende
aankoop woningen en ruiling van grond
UIT DE KERKEN
GEBEF. KEBKEN
Stand van zaiken van het rooms-
kathoUcisme In ons land De
leiding is uitgebalanceerd Vee!
bekering9\jver Margriet met
libelle.
Het is dus zo, dat 881/2% van onze
landgenoten de r.k. godsdienst belijden.
In Brabant en Limburg is hun aantal
resp. 90 en 95%, in andere provincies
veel lager, maar vooruitgang is er over
het geheel genom.en in elk geval te con
stateren.
Er wordt onder hen hard gewerkt om
te behouden wat men heeft en om nog
vooruit te gaan. Er zit een behoorlijke
organisatie in, zij weten alle subsidies
van Rijk, provincie en gemeente uit te
buiten en hebben in hun ordebroeders en
zusters een machtig leger van toegewij
de goedkope medewerlters.
Ook geniet het r.k. volksdeel de steun
van het intellect en de giften' uit de rij
kere standen. Wat de kerk ontvangt
wordt door de bisschoppen centraal be
heerd en planmatig besteed. Daar kon
den vele kerkeraden en classes nog wel
eens een voorbeeld aan nemen. Door ja
ren te voren grond te kopen verrijzen er
in de nieuwe wijken op de fraaiste plaat
sen kerken, scholen en tehuizen. Rome
heeft een vooruitziende blik. Deze arbeid
het stichten van scholen en van grote
ziekephuizen en rustoorden wordt door
de overheidssubsidies zeer in de hand
gewerkt en men heeft op alle bureaus
en bti alle regeerinstanties eigen men
sen zitten, die biimenkamers medewer
ken.
Op het gebied der armenverzorging
doet de r.k. kerk wel veel wanneer het
om zichtbare belangen gaat als stich
ting van tehuizen voor kinderen en rust
huizen voor ouderen, maar de eigenlijke
ondersteuning in geld, waarvoor r.k.
armbesturen bestaan, laten zij gaarne
aan de diensten van Soo. Zaken over.
Van de geestelijken gaat een voort
durende ijver uit om het geloof te ver
breiden. Men beschikt over tientallen
kapelaans en pastoors en houdt vast
aan het parochiestelsel, dat is een be
paald landelijk gebied, of een wijk uit
een stad, met een eigen kerk en eigen
pastoor. Dat is een heel goed idee, want
onze protestante gemeenten in de grote
steden zijn niet meer te overzien.
Hiermede wil niet gezegd zijn, dat het
b(j de r.k. alles botertje tot op de bodem
ia, o neen, er zijn ook daar soms grote
finantiële tegenslagen. Soms zet een
pastoor een werk op, zeg het stichten
van een groot bejaardencentrum en het
loopt mis omdat alles tegenzat en het
onvoldoende doordacht is. Ook is er al
eens kort na de bevrijding een grote
liefdadigheidsactie in Rotterdam opge
zet, met veel tam-tam van Oosterlin
gen, die hierheen gehaald waren uit
Afrika, maar het geheel is in een grote
schadepost verkeerd. Dan is er nog een
stille roomse invloed op ons volksleven
die niet zo duidelijk aanwijsbaar is.
Heel veel mensen, die zo men dat noemt
„nergens aan doen" komen bewust of
soms zonder weet onder de invloed van
de r.k. sfeer. Soms is dat door ongele
genheid in finantiën, dan door kraam
zorg of gezinshulp; op zichzelf uitste
kend, maar toch zijn 't propagandamid-
delen. Het nieuwste is nu, dat wordt
toegegeven, dat de weekbladen „Mar
griet" en „Libelle", die samen een op
laag hebben van bijna een miljoen exem
plaren, van roomse uitgevers zijn! Dat
staat er niet op en wordt niet uitgebuit,
maar het is toch zo. En nu zijn er zeer
veel lezeressen en jongelui die zo de pen
grijpen en aan deze bladen om raad vra
gen in allerlei intieme en geestelijke
dingen. Zij worden dan beantwoord al
naar zij het nodig hebben maar, zegt de
directie, onze innigste principes verloo
chenen wij natuurlijk niet. Altijd ben ik
van oordeel geweest dat zulke wereldse
weekbladen in onze gezinnen niet thuis
behoren en ik wordt in die mening
steeds versterkt. Overigens kan de be
keringsijver van de roomse kerk nog al
eens heel fanatiek zijn als 't om een be
paald geval of bepaald kind gaat. Men
denke maar aan Anneke Beekman, het
joodse meisje, dat in België verborgen
gehouden wordt. Zie maar, dat je ze
krijgt!
Voegen wij nog hierbij dat in de ste
den 's winters conferenties voor niet-
kathoüeken gehouden worden, die altijd
nog wat bekeerlingen opleveren. Ook
vallen er bekeringen onder de gegoeden
en hooggeplaatste personen. Dat alles is
nodig om nog wat vooruit te gaan, in
elk geval om de verliezen goed te ma
ken. Om bij de hogere kringen entree te
Ontwildcelen en afdrukken van rolfUms-
idcinbeeldfilms enz. Alle soorten films
steeds voorradig. Gaarne zyii we bereid
TJ van advies te dienen.
hebben is een kleine gioep van ontwiic-
kelde heren en dames gevormd, die tot
bedoelde kringen eerder toegang hebben
dan de geestelijken zelf. Psychologisch
is het heel goed doorgedacht.
En wij, protestanten, mogen er wel
eens goed over nadenken. Want al jaren
en jaren maakt Rome hier. goede promo
tie en daar hebben de protestanten onder
leiding van dr. Kuijper de weg toe ge
baand. Thans heeft men ons niet meer
nodig! Zij hebben in Nijmegen 'n eigen
roomse universiteit en er zijn duidelijke
aanwijzingen dat er een rooms recht
wordt geconstrueerd, waarmede men nu
al op de zittingen te maken krijgt.
Voor ditmaal genoeg.
Waarnemer.
De gemeenteraad te Oiide Tonge kwam vrijdagavond bijeen. Het werd een zeer
korte zitting; de voorstellen werden bijna zonder bespreking aangenomen. Er
werden transacties afgesloten over ruiling van stukjes grond, aankoop krot
woningen voor sloping en een geldlening aangegaan tegen een verhoogde rente.
In de aula van de beide in aanbouw zijnde nieuwe scholen zal door kunstenaars
hand als wandversiering een decoratief glasmozaïek worden aangebracht.
Na opening door de voorzitter burg.
W. M. van der Harst met gebed, werd
eerst enige ogenblikken stilte in acht
genomen en het overleden raadslid dhr.
W. M. Fase herdacht.
Mededeling dat dhr. A. de Vin niet
aanwezig kon zijn.
Behandeling van de ingekomen stukken
die voor het merendeel terugontvangen
goedgekeurde raadsbesluiten bevatten.
Ook was er een mededeling van Ged.
Staten tot schorsing van 't raadsbesluit
van 20 nov. betreffende verkoop, strook
jes door de provincie.
Van de familie Fase was er een mede
deling, dat hun vader, dhr. W. M. Fase
is overleden.
Onderwas
Door de besturen der bijzondere lage
re scholen in deze gemeente zijn verzoe
ken ingediend tot het verkrijgen van een
voorschot op de gemeentelijke vergoe
ding, als bedoeld in art. 101 der L.O.-wet
1920 voor het jaar 195T.
Het voorschot voor 1957 werd vast
gesteld als volgt:
a. voor de r.k. lagere school op
4627.68 t.w.: het gemiddelde aantal leer
lingen over 1956 bedroeg 124 leerlingen
Vs derhalve 124V3 x 37.22 is 4627.68
b voor de bijzondere lagere school op
4227,98 t.w.; het gemiddeld aantal leer
lingen over 1956 bedroeg II9V3 leerling
derhalve 1191/3 x 35.43 is 4227.98.
In verband met het feit, dat er in ver
schillende klassen van de openbare la
gere school een hinderlijk tekort is aan
verschillende leerboekjes, ontstaan door
vermeerdering van het aantal leerlingen
en het ontbreken van goede boekjes voor
de examenopleiding is het dringend nood
zakelijk, dat over wordt gegaan tot aan
vulling van de tekorten. Door het hoofd
der school is 'n begroting ingediend van
de aanschaffing van de benodigde leer
middelen. Besloten werd hiervoor een
bedrag van 220O.te veteren.
Ruiling van grond
Ten behoeve van de woningbouw
(nieuwbouw) is het gewenst, dat een
strook grond wordt aangekocht, liggen
de achter de woning Stationsv/eg 15,
kadastraal bekend gemeente Oude Ton
ge, sectie C no. 2417. Dgze grond is ei
gendom van dhr. Th. J. van Vugt, wo
nende B 76 Den Bommel. De oppervlak
te van bovengenoemde grond bedraagt
100 m^. Dhr van Vugt is bereid gevon
den deze grond te ruilen voor een strook
grond, liggende naast zijn eigendom, ka
dastraal bekend gemeente Oude Tonge,
sectie C no. 606, een gedeelte van de z.g.
koude kreek, die inmiddels is gedempt.
Deze oppervlakte is groot 140 m^. Deze
laatste grond heeft weinig waarde voor
de gemeente, terwijl de grond van dhr.
van Vugt belangrijk Is voor de achter
tuin van de in de Wilhelminastraat te
bouwen woningen. Dit werd goedgevon
den.
Voorstel tot grondaankoop liggende
achter het pand Stationsweg 13, eig. de
heer M. de Lint. Hier zijn dezelfde mo
tieven in het geding. Dhr. M. de Lint is
bereid gevonden een strookje grond aan
de gemeente te verkopen t.w. 55.12 m^
tegen een prijs van 1.25 per m^.
Hieraan wordt echter de voorwaarde ver
^jonden, dat wegens waardevermindering
van 't pand Stationsweg 13 een ver
goeding wordt uitbetaald van 725.
Deze laatste kosten worden gebracht ter
uitvoering van het Wederopbouwplan.
Het was dhr. Both opgevallen, dat de
grond 14.50 per m^ kwam. Gaat b en
w daarin niet te ver vroeg spr.
„U heeft het omgerekend" antwoordde
de voorz. Die berekening gaat niet he
lemaal op, zei spr. die er een andere be
rekening over gaf. Het was grondig be
keken. Men keurde het goed.
Aankoop krotwoningen
De woning, molendijk 25, kadastraal
bekend gemeente Oude Tonge sectie C
no. 1187, groot 165 m^, verkeert in een
zeer slechte toestand; de voorgevel is
reeds gestut voor instortingsgevaar.
De eigenaar dhr. Joh. de Korte, wo
nende te Dordrecht, is bereid deze wo
ning met de daarbijbehorende grond aan
de gemeente te verkopen van 600.
B en w stelden voor hiertoe over te gaan
Dhr. Kanters vroeg zich af of dit pand
nu wel zoveel gevaar opleverde tegen
over het pandje van van Tilburg, dat
een eindje verder staat. Dat was z.i.
meer precair.
Het voorstel werd aangenomen.
Door dhr. Joh. Jonker, Nieuwstraat
12 is schriftelijk medegedeeld, dat hij be
reid is gevonden de hem in eigendom
toebehorende woningen Zuiddijk 62 en 63
met de daarbij behorende grond, groot
49 m2 te verkopen voor de prijs van
1100.De heer Jonker wil een stukje
grond, behorende bij deze woningen ter
grootte van 26 m^ behouden. Dit betreft
het meest westelijk gelegen gedeelte.
Dhr. Both vroeg of er geen kans be
stond dat de gemeente deze grond later
weer terug zou moeten kopen voor de
doorbraak aldaar
De voorz. antwoordde dat men gebon
den was aan de wensen van de verko
per. In hetgeen er later gebeuren zal
heeft b en w zich niet verdiept zei spr.
Ook dit werd goedgevonden.
Opslagplaats
Destijds is het pand Oostdijk 53 aan
gekocht, teneinde dit t.z.t. te slopen.
Aangezien dit nog enige tijd op zich laat
wacJhten is door dhr. C. A. Th. Lambert
verzocht dit pandje te mogen huren voor
opslagplaats voor zijn houtwaren. B en
w hebben daartegen geen bezwaar en
stelden voor tot verhuur over te gaan
tegen een huurprijs van 1.per week
echter onder het uitdrukkelijke beding,
dat een wederzijdse opzegtermijn- van 14
dagen in acht dient te v/orden genomen.
„Is .dat geen mosterd na de maaltijd?"
vroeg" dhr. Groenendijk.
Behoudens toestemming van de raad
is het alvast verhuurd was het antwoord
van de voorzitter.
Leningen
Met de Bank van Ned. Gemeenten
werd de rekening-courant-overeenkomst
verhoogd tot 350.000.en met de
Rijkspostspaarbank te Amsterdam werd
een geldlening aangegaan groot
100,000.tegen een rente van 4%%.
Stoep wordt trottoir
Dhr. P. Soeteman, Kerkstraat 6 alhier
is bereid gevonden om de voor zijn bak-
kerswinkel en woning liggende stoep
ter oppervlakte van 12.5 ms aan de ge
meente te verkopen voor de som van
1.De gemeente wordt dan in staat
gesteld deze stoep op te ruimen en daar
voor in de plaats een behoorlijke trottoir
betegeling aan te brengen, waarmee
men akkoord ging.
ifilasmozaiek in aula nieuwe scholen
Dan volgde een voorstel tot beschik
baarstelling van een crediet groot
10.260.benodigd voor de wandversie
ring, inrichting aula en stoffering van
de school.
Genoemd crediet zal besteed worden
als volgt:
meubilering van de aula t.w. 48 stoe
len en 12 tafels 2120.wandversie
ring van de blinde muur in de aula
(glasmozaiek) 2600.8 deurmatten
640.gordijnen, rails en aanbren
gen daarvan 3950.2 hekken
1450.—. Totaal 10760.—.
Onder wandversiering wordt een
wandschildering verstaan,, waarvoor
1% van de bouwsom beschikbaar is.
Men verkeert in de gunstige positie dat
er in deze school nog een aula kon wor
den gebracht. Thans mag dit niet meer.
Met verschillende architecten is overleg
gepleeg'd; de keuze was volgens de voor
zitter gevallen op een glasmozaïek in-
plaats van een abstract lijnenspel.
Dhr. Both informeerde naar het ge
bruik van de aula, waarop de voorz. ant
woordde, dat dit onder auspiciën stond
van b en w. Op maandag en zaterdag
staat de aula ter beschikking van de
gemeente en de beide scholen kunnen er
ieder 2 dagen in de week van gebruik
maken. Het is niet de bedoeling dat de
aula verhuurd wordt aan derden.
Dhr; Kanters vroeg inlichtingen over
het glasmozaïek. Hij hoopte dat het niet
zo zou worden als de wandschildering
in'de O.L. school te N Tonge, waarover
zoveel te doen is geweest.
De voorz. wilde niet in beoordeling
treden over de kunstuiting te N. Tonge,
maar zo werd het niet. Er werd een
ontwerp van de kunstenaar Wagemans
getoond waavoor de leden begrip toon
den. Het stelde voor de slapende weten
schap; als de kinderen op school zijn,
weten ze nog niet wat hun toekomst zal
worden. Ze kunnen alle kanten uit. Van
richtingen waarheen de leerlingen uit
gaan stonden de elementen er op afge
beeld: (muziek, vnskunde, talen, beeld
houwkunst enz.) Het kan een zeer de
coratief muurvlak worden in de aula;
het voorstel werd zonder enige bespre
king aanvaard.
Dan sluiting met dankgebed.
----------O----------
NED. HERV. KERK
Beroepen te Ridderkerk O. Treure te
Ederveen.
Aangenomen naar Papendrecht A.
Baars te Mastenbroek; Sommelsdijk A.
Gooyer, cand. te Huizen.
Bedankt voor Blauwkapel J. C. Stel-
wagen te Hilligersberg; Wijk bij Heus-
den I. S'chipper te Ede; Giessen-Nieuw-
kerk, Hei en Boeicop, Leerbroek, Lex-
mond. Kinderdijk, Schoonrewoerd, Stel-
lendam, Ter Aar en Zijderveld, cand. A.
Gooyer te Huizen.
Te St. Annalaud zal het kerkgebouw
van 650 tot 800 zitplaatsen worden uit
gebreid. Hiertoe is een bouwfonds ge
vormd, dat in 6 weken 10.262.bijeen
bracht. Het totale plan zal 130.000.—
bedragen.
Internationale persfoto
tentoonstelling in Am
sterdam van 9-24 maart
1957.
De eerste prijs werd ge
wonnen door de duitse
fotograaf H. B. Pirath
„Spatheimlkehrer".
In Huizen heeft de kerkvoogdij beslo
ten een nieuwe centrale voetverwarming
in de oude kerk aan te leggen.
Na Ede krijgt nu ook Nykerk, naast
de bestaande Ned. Herv. gem. een nieu
we gemeente toegevoegd. De Gen. Syno
de heeft n.l. toestemming gegeven aan
het Prov. kerkbestuur van Gelderland,
de voorganger der Evangelisatie (Mid-
den^Orthodox) ds G. W. v. Tricht, als
predikant te bevestigen en hem een ker-
keraad toe te voegen, zodat nu ook in
de Evangelisatie de sacramenten kun
nen bediend worden. Men kan hier dus
voortaan van de ene Herv. kerk naar
de andere Herv. kerk overgaan. Het
wordt al maar verwarder in 't kerkelijke
leven.
Naar w^ vernemen hoopt de nieuwe
predikant van Sommelsdijk maandag
middag 22 april (2e Paasdag) zijn in
trede te doen, na 's morgens bevestigd
te zijn door ds. E. E. de Looze van Hil
versum. Uiteraard is één en ander nog
niet definitief, waar 't mogelijk zou kun
nen zijn dat er vertragingen optraden in
diverse aangelegenheden, die vooraf hun
beslag moeten kragen
Voorburg. De Ned. Herv. Evangelisa
tie op- Geref. Grondslag is aangeboden
door de kerkeraad, dat zij per jaar 12
diensten in één der kerkgebouwen kan
krijgen, onder conditie dat zij haar eigen
diensten staakt.
Merkwaardige uitspraak. In het blad
„Uitzicht" schrijft de Geref. (kerk) pre
dikant ds. Krijger: „Gaarne zou ik b.v.
met zo'n zware Geref. Bonder Avond
maal willen vieren, maar ik zou niet
graag willen, dat hij als mondig lid van
mijn kerk de kans kreeg b.v. de moei
zaam geopende deuren en vensters naar
de wereld weer dicht te gooien". Merk
waardig noemden we deze uitspraak,
omdat deze zelfde Geref. in 1886 de Ned.
Herv. kerk verlieten omdat deze zo
„licht" was.
Beroepen te Ruimerwold B. Wentzel
te Tingjum; Utrecht J. v. Reeden te
Hardenberg; Amersfoort W. v. d. Zwaan
te Emmercompascuum; Zuidhom C.
Klapwijk te Bennebroek; Leeuwarden
H. van Benthem te Wieringerwerf; Ou-
dewater J. Banga te Vleuten.
Aang. naar Amersfoort W. de Zwaan
te Emmercompascuum; Minnertsga E.
Haverkamp, cand. te Grootegast.
Bedankt voor 's-Gravenhage W. Krij
ger te Schiedam; Werkum J. Banga te
Vleuten; Klazienaveen G. Steen te Mark
nesse.
De classis Brielle heeft de gemeente
Den Bommel geadviseerd te Oude Ton
ge aanvang te maken met kerkdiensten.
Zeist. Op de kerkeraad kwam ter
sprake of men het aantal Kerstwtjdin-
gen niet drastisch moet beperken om op
het kerstfeest zelf, niet met een over
verzadigde gemeente te zitten. Er werd
besloten naar een oplossing hierin te
streven.
De kerk en de techniek. Ergens in 't
Centrum des lands ging de kerkeraad
ener vacante gemeente een dominé be
luisteren, in één der uithoeken des lands
Hiertoe werd een wire-recorder mege-
nomen en in de week daarop verzamel
de zich de vacante gemeente om de op
genomen preek te beluisteren en daarna
te stemmen.
Thuisgekomen heeft men echter blijk
baar op een verkeerde knop gedrukt.
want toen het instrument voor de ge
meente zou worden afgedraaid, kwami er
niets uit en bleek de uitwisser grondig
zijn werk te hebben gedaan.
Het blijft in de familie. Cand. J. Schel
haas te Noord Scharwoude wordt 15
maart burgerlijk in 't huwelijk bevestigd
door zijn vader H. Schelhaas, die bur
gemeester is.
Kerkelijk wordt dit huwelijk bevestigd
door zijn oom dr. J. Schelhaas te Nieu-
wendam, terwijl de bevestiging in 't
ambt plaats heeft door ds. J. Schelhaas
van Klaaswaal, een andere oom van de
candidaat.
CHR. GEBEF. KERKEN
Tweetal te Hengelo A. Drecksler te
Amsterdam en Th. Rutters te Wilder-
vank.
Beroepen te Bussum J. P. Geels te
Haarlem; Rotterdam J. Drenth ts
Amersfoort.
Bedankt voor Amsterdam S. v. ZwoU
te Kampen; Broek onder AJokerswoude
G. de Vries te Zeist.
Voor de zending' onder Ifirafll ontving
ds. L. S. den Boer te s-Qravenhage
1000.—.
Voor de onlangs ontvangen gift van
10.000.heeft de kerkeraad van Lisse
het z.g. „café Faas" aan de Lisserdijk
aangekocht. Dit deel van de Haarlem
mermeer wordt dus nu voor de tweede
maal „drooggelegd". Op 11 maart vindt
de overdracht plaats en nog diezelfde
week zal het v.m. café in gebruik wor
den genomen. Als evangehsatiegebouw,
waarin zondagsschool, jeugdclubs e.d.
een onderkomen vinden.
GER. GEMEENTEN
B©roei)en te Benthuizen H. van Qllst
te Dirksland; Middelburg W. Hage te
Nunspeet.
Bedankt voor Boskoop L. Kieboom te
Lisse; Nieuwerkerk J. Bel te Krabben-
dijke.
Yerseke. In de gemeente Yerseke, wel
ke sinds kort gediend wordt door ds, P.
Honkoop, zijn thans en aantal lidmaten
en een ouderling uitgetreden. Waar
schijnlijk zal men zich voegen bij de
groep dr. Steenblok.
's-Gravenpolder. De onlangs afgezet
te predikant ds. T. Cabaret heeft thans
een Geref. Gemeente in Hersteld Ver
band gesticht, welke hij sinds 27 jan. '57
als predikant dient.
Te Huis ter Helde overleed op 73 jarige
leeftfld de wed. van wijlen Ds. G. H.
Kersten. Vrijdag j.l. vond onder grote
belangstelling de teraardbestelling
plaats te Rotterdam.
Ds. A. Verg^unst komt eerst in aug.
a.s. uit Amerika naar Rotterdam. In de
Kerkbode der Geref. Gem. van Rotter
dam lazen wij het volgende bericht:
„aanvankelijk was het de bedoeling dat
ds. A. Vergunst in de tweede helft van
april a.s. (naar Rotterdam-C.) zou over
komen. Ons bereikte echter het bericht,
dat dit door huiselijke omstandigheden
nog enkele maanden uitgesteld moet
worden. Naar doktersadvies zal de gro
te reis niet eerder dan D.V. half augus
tus kunnen worden aanvaard.
Varia: De „zegeningen" der techniek:
„Br X heeft geen gelegenheid bezoek
van ouderling te ontvangen. Elke avond
is er televisie.
(Uit een huisbezoek-rapport).
VERVOLGVERHAAL
DE VROUW VAN
door HERMAN NOORMAN
(21)
En wat doet Bertus Nu ja, hij geeft
wat in de collecte, misschien wel een
flink bedrag, dat weet Sjouk niet, maar
dat is alles. Och, zij zou er geen enkel
bezwaar tegen hebben, als er een paar
nette fatsoenlijke jongens aan kwamen
lopen, zoals in zovele gezinnen gebeurt.
Zy heeft het Bertus voorzichtig gezegd,
maar die zette dadelijk een domper op
haar enthousiasme. „Ben je mal, je
weet niet wat je in huis krijgt. En zou
je denken, dat zij het zelf prettig vin
den? Nu ja, voor een keertje. Maar ze
slenteren liever over het dorp, op zoek
naar een meisje; krijgen die wel ook".
Ja, maar zo zijn ze toch allemaal niet?
Er zijn fatsoenlijke jongens genoeg on
der. Die ook naar de kerk gaan. Beware
zulke wil Bertus zeker niet. Stel je voor,
dat hg opgescheept zit met jongens als
Piet. O ja, ze menen het best, waarom
niet?' Maar die zijn zo hopeloos ouder
wets, daar is het eind van weg. Trou
wens, die komen niet bij hen, moet je
niet denken. Die hangen in het Tehuis
wat om, schaken en zo, luisteren naar
wn dominee... och, Sjouk meent het wel
goed, maar je moet je niet tè veel voor
stellen van de dankbaarheid van militai
ren. Die geloven het wel.
Haar voorzichtig aangeduid plan is in
duigen gevallen. Als hij kans ziet, gaat
Bertus liever met Sjouk een zondag
naar Lemaire, waa:r het heel gezellig is.
Naarmate de oorlog duurt en Nederland
vrij blijft, krijgt Lemaire zijn oude zelf
vertrouwen weer terug.
Als hij in Arnhem is, heeft Bertus
ook dit voordeel, dat vader en moeder
niet komen uit de kerk. Het bevalt hem
niets, dat Sjouk telkens het gesprek
probeert te brengen op zaken, die hem
niet interesseren. Vader en moeder
moesten eens denken, dat hij van plan
was, terug te keren op het goede pad,
zoals zij dat noemen. Wat is dat toch
met Sjouk? Hij heeft gemerkt, dat zij
minstens eenmaal in de week een be
zoek brengt thuis. Dat vindt hij best,
natuurlijk .Hrj mint die goede verstand
houding. Maar waar praat Sjouk met
moeder over? Je kunt beter in Arnhem
zitten, 's zondags. Jammer, dat het elke
week niet kan.
HOOFDSTUK VIH
De dagen de weken, de maanden ver
glijden. Geregeld gaan jongens met ver
lof en keren terug. De oorlog sleept zich
voort. Polen is in enkele weken veroverd
maar daarna is de strijd tot stilstand
gekomen. Tja, je weet niet, hoe het
moet. Engeland ligt ver van Duitsland,
er is water tussen. Frankrijk is be
schermd door de Maginotline.
Je zou zeggen: de legers zullen wer
keloos tegenover elkaar liggen. Maar 20
komt er geen eind aan de oorlog.
Intussen wordt er aan de stelhngen
steeds verder gewerkt. Oefening op oe
fening wordt er gehouden, opdat men
paraat zal zijn, als och kom, ons land
is zo veilig als wat. Wat Bertus betreft
duurt de mobilisatie vier jaren, net als
toen.Hij heeft tegen die tijd opgezien,
maar nu hij er eenmaal in zit, nu, dan
valt het best mee, tenminste voor hem.
Hij maakt een best jaar en dat zijn eer
ste jaar, dat hij zelfstandig in de zaak
werkt. Lemaire, die hij natuurlijk op de
hoogte houdt, zegt, dat hij nooit zulke
jaren heeft gehad. Enfin, het is hem ge
gund. Er komen er wel mindere.
Dan opeens is er onrust in het dorp:
er komen mededelingen van 't Gemeen
tehuis. Voor het geval de oorlog onze
grenzen nadert, moeten de bewoners
allen geëvacueerd worden, zoals dat
heet. Aanwijzingen worden gegeven, lei
ders van verschillende groepen worden
aangewezen. Het hoognodige mogen zij
meenemen, liefst zo weinig mogelijk. Zij
zullen tijdelijk naar Holland gebracht
worden, achter de Waterlinie. Och, alle
maal voorzorgsmaatregelen. De mensen
maken elkaar wijs, dat er niets van
komt, maar intussen praten zij er maar
over.
„Je moet er niet aan denken", zegt
Sjouk, „dat je je boeltje verlaten moet,
zoals het daar staat. En wat vindt je
er van terug?"
Dat is voor hen al heel erg. Er was
onlangs een officier in de winkel, die
door Bertus in de kamer werd genodigd.
Hij dronk thee mee. En die vertelde, dat
indien het werkelijk ernst werd, dit deel
van het dorp eenvoudig zou platgescho-
ten worden door de eigen artillerie. Dat
zijn dingen, waar je niet bij kunt, maar
toen hij het uitlegde, begreep Sjoiik het
wel. Dit deel van het dorp ligt, zoals zij
dat noemen, in het schootsveld. Het zou
de vijand gemakken opleveren, als het
intact bleef en de eigen mannen zouden
niet kunnen schieten, zoals het behoort.
Neen er zou niet anders opzitten: dat ge
deelte van het dorp, gelukkig maar een
klein deel, zou platgeschoten worden,
zodra de vijandelijkheden aan de grens
begonnen. Dus zij zouden niet alleen ge
ëvacueerd worden, maar bij terugkeer,
na kortere of langere tijd, zou van hun
mooie dorp niets meer over zijn. Zelfs
het puin zou zijn weggeruimd. Je moet
er eenvoudig niet aan denken.
Als de luitenant haar betrokken ge
laat ziet, zegt hij: „Nu ja, het is ver
van prettig, dat is te begrijpen, maar in
oorlogstijd wordt er zoveel vernield. En
U krijgt alles vergoed van het Rijk, juf
frouw. Schade hebt U er niet van".
Och ja, dat is allemaal wel waar en
het is mooi, maar je bent je boeltje
kwtjt, je mooie, nieuwe meubelen, En de
zaak? Wat komt er van terecht? Tja,
het is me wat.
„We willen hopen, dat het niet nodig
is", heeft de luitenant nog gezegd. Hij
gelooft het ook niet. Naar zijn mening
heeft niemand er belang bij, ons land
binnen te vallen. En Bertus lacht de
angst van Sjouk weg: „Er komt niets
van meid, maak je toch niet zo onge
rust".
In het midden van november worden
opeens de verloven ingetrokken. Alweer
onrust. Maar Bertus weet van mensen,
die de vorige oorlog hebben meegemaakt
dat er toen ook enkele malen geen ver
lof is gegeven. Dat zijn van die ogen
blikken, dat de regering bijzonder op
haar qui vive is is. Maar daar is dan
toch reden voor? Ja, dat zal wel, maar
die kom je niet te weten
Het doTp is vol, vol soldaten, nu allen
van verlof „thuis" zijn en niemand ver
trekt. Het verluidt, dat de maatregelen
slechts voor enkele dagen zijn, maar er
is niemand, die het weet.
En dan op een zaterdagavond het
is een gure avond en Bertus en Sjouk
zitten gezellig in de kamer thee te drin
ken en te lezen, zo nu en dan gaat de
bel van de winkel over is er in het
dorp een geloop en gedraaf, zó, dat
Bertus opspringt en naar buiten loopt.
Het is al militair wat de klok slaat. Hij
hoort hoorngeschal en'weet dan meteen
het is alarm. Soldaten vertellen hem, dat
alle stellingen moeten worden bezet, er
is onraad. Een motorafdeling raast in
de avond voorbfl. De regelmatige atap
van marcherende troepen wordt verno
men, die al op weg zijn. Ordonnansen
rijden af en aan. De bureaus van de mi
litairen zijn verUcht. Er wordt koorts
achtig gewerkt. Bertus staat aJs aan de
grond genageld en de angst overvalt
hem: zal er nu toch werkelijk...?
Dan staat Sjouk ongerust over ztjn
wegblirjven, naast hem en informeert
met bange stem. Ja, er wordt beweerd,
dat de alarmtoestand ia uitgeroepen,
maar wat er aan de hand is, weet nie
mand. Er komen buren bij, van wie een
zegt: „Niets dan een oefening, mensen,
maak je niet dik. De jongens moeten
immers paraat zijn? Over een uurtje
wordt het sein van de aftocht geblazen
en dan is het afgelopen. Ik ga naar bin
nen, het is me te fris buiten".
Het is alles goed en wel, maar de ver
loven zijn ook ingetrokken. Is dat soms
ook oefening? En... dat uurtje wordt
uren. Sjouk en Bertus begeven zich
maar naar bed, want je hoort verder
niets. Het is al twaalf uur en van het
gemeentehuis is geen bericht gekomen,
dus van evacuatie is geen sprake. Ze
slapen die nacht nauwelijks. Al vroeg is
Bertus weer In de kleren, om te bemer
ken, dat hij niet de eerste is op 't dorp.
(Wordt vervolgd)
