iiAriDEn-niEuii/j
Dirksland sielde doorbraak
aan de Ring vasi
92
Bertus Laanveld
2de blad
Vrijdag 8 maart 1957
No. 2579
thans ook fotohandel
Verhoging belasting op
banden schaadt verkeers
veiligheid
Wat doen wij dagelijks?
Optimistisch geluid over bouwvolume
Mooi batig saldo op rekening 1955
De beste serie van 1957
leuwó
UIT DE KERKEN
GEBEF. KERKEN
CHK. GEREF. KERKEN
'^rujMMjciU4u
Woningverdeling^
te Den Bommel
De rooms-katholieken naar het
getal In elke provincie vsinst
Ook in Friesland Een stei-k
gebonden kerkregering
Nauwkeurige administratie
Wij zagen in het vorig artikel dat de
volkstelling van 1947 tegenover 1930 een
achteruitgang in godsdienstige gezind
te aangeeft voor de Hervormde Kerk en
voor de groep „overige gezindten", waar
onder gerekend zijn allen die niet Rooms
Katholiek, Hervormd of Gerefzijn.
De R.K. zijn in aantal van 1930 tot '47
gekomen van een percentage van 36.4
op 38.5. Volgens de statistiek telde deze
kerk in 1947 3 millioen 703 duizend 600
aanhangers. In elke provincie is haar
aantal toegenomen. In Noord-Brabant en
Limburg is de toeneming 1%; deze pro
vincies zijn voor 95% r.k. Overijsel ech
ter ging met 2% vooruit en telt 30.3%
r.k. Zeeland kwam van 25.1 op 25.7.
Geen grote verschillen dus, maar toch
vooruitgang. De provincie Utrecht, om
nog een enkele te noemen, kwam van
31 op 31%% en Noord-Holland won nog
2%, van 27.2 op 29.3 een provincie met
zeer ongodsdienstige, in elk geval mo
derne inslag. De provincies die zeer aan
de bevordering van het katholicisme
hebben medegewerkt zijn Overijsel, Gel
derland en Noord-Holland. Maar, als ge
zegd, in iedere provincie is voor haar
winst geweest. Zelfs de stoere Friezen
leveren hun aandeel; Friesland is een
nieuw bekeringsveld voor Rome gewor
den. (Percentage is 7.3). IDokkum is met
zijn Bonefatiusbron een bedevaartsoord
geworden, waarover jaren geleden de
toen aftredende burgemeester geweend
heeft. Door middel van een annexatiewet
is daar in 1927 een koppige Fries van
zijn grond beroofd (met schadeloosstel
ling), ten behoeve van Bonefatius.
Men kan de roomse kerk geen organi
satietalent ontzeggen. Zij heeft ook
overal haar mensen voor en de arbeid
voor de kerk draagt bij tot de heiliging
van de werkers. Dat element van ver
diensten speelt een grote rol; men doet
een goed werk en dient er eigen zalig
heid mede. Bovendien is haar aatal
voorstanders in de politiek en maat
schappij groot, zodat zij overal invloed
uitoefent.
Een sterk gebonden leergezag, een
hiërarchische bouw van de kerk doet van
bovenaf de instructies komen, die bij te-
genstreving toch met zachte drang, doch
beslist worden opgelegd. Men denke hier
bijvoorbeeld aan de Kath. Nationale Par
tij, die in de Tweede Kamer reeds 2 le
den had.
Zij is bij de verkiezing van 1956 in
eens opgeheven en opgegaan in de Kath.
Volkspartij, die haar aantal kamerleden
prompt van 30 op 33 zag stijgen.
Aan een mogelijke bedenking van de
lezers willen wij bij voorbaat aandacht
geven.
Men zal aanvoeren, dat toch niet allen
die als R.K. te boek staan zulke trouwe
vrome roomsen zijn. Er schuilt heel wat
wereldse zin onder. En afkerigheid van
het geloof. Nu geldt dat wel voor elke
kerk, in dit opzicht is al dat gecijfer
maar koud.
Toch kunnen wij, om ons een oordeel
te vormen, niet alle cijfers en getallen
missen. In het onderwerp dat ons nu be
zig houdt spreken zij toch wel een dui
delijke taal. Het is wel bekend dat b.v.
in Limburg en Brabant vele mannen niet
zo sterk gebonden zijn aan hun kerk, ja
er vaak smalend over spreken. Maar, dat
komt later wel goed, 't hindert ook niet
Ontwikkelen en afdrukken van roUllms-
kleinbeeldjlilins enz. Alle soorten films
steeds voorradig. Gaarne z\jn we bereid
V van advies te dienen.
zolang zq nog maar r.k. georganiseerd
zijn, niet al te veel op de Partij van de
Arbeid stemmen, desnoods alleen maar
hun „Pasen" houden als zij maar hun
kinderen laten dopen.
In het stervensuur snelt nog de kerk
te hulp en het zijn maar enkele heel ver
stokten die dan de priester afwijzen.
Men vergete ook niet dat de roomse
politiek helemaal op het gezin is inge
steld, zij begeert grote gezinnen en wist
door het aandringen op de Kinderbijslag
een belangrijke geldstroom naar het zui
den des lands te dirigeren. In strijd met
de aanvankelijke opzet van deze wet, die
voor kinderrijke gezinnen bedoeld was,-
wordt nu reeds voor het eerste kind een
toeslag genoten, alsof de kleine zonder
dit niet in leven blijven.
Bedenken wij voorts dat al wie maar
rooms gedoopt is, levenlang te boek
staat. De r.k. kerk houdt in samenwer
king met de gemeente-secretarieën aan
tekening van alle verandering van woon
plaats enz. enz, zodat ge nimmer uit het
oog verloren wordt. Hier past de opmer
king, dat die r.k. mensen zich dan ook
tamelijk verzekerd weten van de belang
stelling van de kerk in hun lot. Voor
sommigen is dat zelfs wel eens hinder
lijk, want er is maar weinig waar de
kerk zich niet mede bemoeit. Een zelf
standig oordeel blijft er voor de roomsen
bijna niet over; anderzijds „kan er veel
bij door" en vertonen zij naast wereld-
mijding in het klooster een zeer wereld
se wandel. De carnavalsfeesten geven
daarvan en voor de protestante belijders
weerzinwekkend voorbeeld.
Intussen: de grote steden met hun
massawerk maken inbreuk op de voor
het overige deel der bevolking geldende
verschijnselen. Wat in kleinere plaatsen
tamelijk normaal verloopt, eist in de ste
den een hevige worsteling. Dat geldt
voor alle protestante gemeenschappen,
maar ook voor de roomse. Daarover
D.V. hierna een woordje.
WAARNEMER
De K.N.A.C. ziet in het voornemen
van de regering, de omzetbelasting van
vijf procent op nieuwe banden voor per
sonenauto's, motorrijwielen en scooters
te verhogen tot vijftien procent, een re
ëel gevaar voor de verkeersveiligheid.
De K.N.A.C. motiveert dit door op te
merken, dat ruim 95 pet. van alle per
sonenauto's en motorrijwielen worden
gebruikt voor zakelijke doeleindeni. De
banden zijn dus evenmin luxe. Prijs
verhoging zal bij de betrokkenen de
neiging in de hand werken, het kopen
van nieuwe banden langer uit te stellen.
Het rijden met een kleine, weinig
luxe personenauto kost al ongeveer
3.000 bij een afgelegde afstand van
20.000 kilometer. Hiervan gaat bijna 900
gulden naar de belasting. Het laatstge
noemde bedrag geeft volgens de KNAC
de vrijheid, met klem te protesteren te
gen verhoging van de bandenbelasting.
----------O----------
In het blad „Ons Orgaan" van de
Vrije Evangelische Gemeenten werd de
volgende berekening aangehaald, die ons
wel tot nadenken mag brengen:
Op een leeftijd van 70 jaar heeft een
mens ongeveer
25 jaren geslapen;
6 jaren gegeten;
3 jaren gewacht op tram, bus of
trein;
4 jaren zich aan-, uit- en omgekleed;
3 jaren zich gewassen en gekamd;
2 jaren met wachten in winkels en
kantoren doorgebracht;
1 jaar brieven geschreven;
44 jaren samen!
Van de 70 jaren blijven er dan nog 26
jaren over, waarin natuurlijk gearbeid
werd. Maar daar zit ook verder nog een
heel stuk ,,veloren tijd" in.
Burgemeester D. van Heyst presideerde de donderdagmiddag door de ge
meenteraad van Dirksland gehouden raadsvergadering, waarin men een niet
bijster lange agenda te behandelen kreeg doch wel zaken, die bUjkbaar geen
uitstel konden lijden. In hoofdzaak ging het in deze bijeenkomst om uitgifte
van tuingronden, vaststelling van de herziening van het uitbreidingsplan (door
braak Ring) en toekennen van pachtvergoeding voor in het uitbreidingsplan
benodigde grond.
De ingekomen stukken en mededelin
gen betroffen: Goedkeuring van Ged.
Staten op het raadsbesluit tot verhu
ring van een perceeltje grond aan de
Stichting vajti Weel Ziekenhuis; Goed
keuring alsvoren op het raadsbesluit
tot aankoop van de woning Noorddijk 1.
Bericht van Ged. Staten, dat geen be
zwaar bestaat tegen de vastgestelde sa
larisvoorzieningen van het gemeente
personeel per 1 januari 1957; berichten
van C. J. van Deurloo, A. L. Bakker en
A. Robijn, dat zij hun herbenoeming als
lid van de woonruimtecommissie aan
nemen; goedkeuring van Ged. Staten op
het raadsbesluit tot wijziging van de ge
meentebegroting 1956.
Voorgesteld werd deze stukken voor
kennisgeving aan te nemen, waartegen
geen bezwaren bleken te bestaan.
Voorgesteld werd vervolgens om: de
tuingrond aan de Tuinstraat (Gedempte
Gooi) ook voor 1957 weder aan de te
genwoordige huurders op dezelfde voor
waarden, die thans gelden, te verhuren,
aan S. de Ruiter en P. Zoon te verhuren
een perceeltje tuingrond, grenzende aan
de terreinen liggende bij de gasfabriek.
Deze perceeltjes zijn ontstaan door dem
ping van de sloot, lopende tussen het
terrein en de dijk. De grond aan de Rui
ter te verhuren, is groot 115 m^ en de
grond te verhuren aan Zoon is groot
143% m2. Termijn 3 jaren voor respek-
tievelijk 2.50 en 3.per jaar. Voorts
om een perceeltje grond liggende bij het
vroegere weeshuis, aan A. W. Knops
voor 3 jaren ad 4.per jaar te ver
huren.
Deze voorstellen ontmoetten geen be
zwaren.
In de vergadering van 2 november
werd besloten de gemeentegelden op
nieuw tegen fraude enz. te verzekeren
tot een bedrag van 15.000.Van Ged.
Staten was bericht ontvangen, dat het
bedrag in verband met de voortdurende
stijging van het budget verhoogd diende
te worden tot ten minste 25000.het
geen b en w dan ook voorstelden en
door de raad werd goedgekeurd.
Doorbraak
Een voorstel tot vaststelling herzie
ning uitbreidingsplan betrof de bestem
ming van de grond bij de zgn. door
braak Ring naar het uitbreidingsplan
Philipshoofjesweg, voornamelijk de
grond aangekocht van de heer de Rui
ter en de grond bij de ingang van de
Bosdreef bij de Burg. C. Zaayerlaan
(garagebedrijf van de heer Hesselink).
Het ontwerp heeft gedurende de wet
telijke termijn ter inzage gelegen en
er zijn tegen deze voorgestelde wijzi
ging geen bezwaren ingebracht, zodat
nu tot vaststelling van deze wqziging
door de raad kon worden overgegaan.
De bejaardenwoningen zijn nu gepro
jecteerd aaa üe Verlengde Julianalaan
terwijl ook het verenigingsgebouw in
deze omgeving geprojecteerd is. De wo
ningbouw hangt echter geheel af van
de mogelijkheid of men geld kan aan
trekken en van de toewijzing van wo
ningen, waarover de voorzitter ten aan
zien van Dirksland niet erg optimis
tisch bleek.
Woningverbetering
(De heer C. Kardux, Straatdijk 48, had
een verzoek ingediend om premie op
voet van de „Premieregeling woning
verbetering en splitsing 1953", voor het
verbeteren van de sanitaire inrichting
in de woning. Voorgesteld werd be
houdens goedkeuring van de minister
van volkshuisvesting en bouwmijverheid
een premie te verlenen van 50% van
300.- is 150.-. Hiervan komt voor
rekening van het rijk 2/3 deel van 150
is 100.en voor rekening der ge
meente Vs deel van 150.is 50.
Het werd zonder discussie aangeno
men.
De bijzondere schoolvereniging vroeg
voor 1957 een voorschot op de vergoe
dingen ingevolge de l.o.-wet 1920. Voor
de openbare lagere school zijn destijds
de kosten per leerling voor 1957 vast
gesteld op 39.93. De bijzondere school
heeft een gemiddeld aantal leerlingen
van 265 Vs, zodat een voorschot kan
worden verleend van 265 1/3 x 39.93
is 10.594,76. Voor het handwerkonder-
wijs bedraagt dit voorschot 2028.26.
Maatsch. Zorg
De rekening van de Instelling voor
Maatschappelijke Zorg over 1955 sluit
in de gewone dienst met een totale ont
vangst van 15485.06 en met een totale
uitgaaf van 15485.06. Saldo nihil. In
de kapitaaldienst met een ontvangst en
een uitgaaf van 2565.19. In 1955 heeft
deze instelling een subsidie uit de ge
meentekas ontvangen .van 12418.12.
De rekening was door het Centraal Ve
rificatiebureau gecontroleerd en in orde
bevonden.
Ook de rekening van het gasdistribu-
tiebedrflf over 1955 was gecontroleerd
en in orde bevonden door het Centraal
Verificatiebureau. Deze sluit in de ge
wone dienst met een ontvangst en uit
gaaf van 85502.51. In de kapitaaldienst
met een Inkomst en uitgaaf van
8058,86.
Batig en nadelig
De gemeenterekening 1955 sluit in
de gewone dienst met een totale
ontvangst van 248557,80 en een to
tale uitgaaf van 215351,28. Batig
saldo 33206,52. Voor deze dienst
behoefde uit de vroegere batige
saldi geen bijdrage te worden geno
men.
Totale ontvangst kapitaaldienst
1071823,20 en totale uitgaaf
1275771,70; nadeUg saldo totaal
203948,50.
Door de Centrale Commissie voor de
Onteigeningsvergoeding te Rotterdam
was een pachtersrapport samengesteld
omtrent de aan P. Guldemeester, huur
der van het land in het uitbreidingsplan
aan de Philipshoofdjesweg, uit te beta
len schadeloosstelling bij pachtontbin-
ding van 2.57.14 ha bouwland.
B en w stelden voor de door de Com
missie voorgestelde schadeloosstelling
aan Guldemeester uit te betalen, waar
mede Guldemeester akkoord heeft ver
klaard. Ook de raad bleek het te kunnen
goedkeuren.
Er is grond
Tijdens de rondvraag attendeerde de
heer van Kempen op vermoedelijk on
deugdelijke riolering van de Tuinstraat
naar de Gooi. Men ondervindt er vee)
last van stank. De voorzitter zou het
laten onderzoeken.
De heer Grootenboer sprak over grond
van het kerkhof, langs de kerkgracht.
I>e zwanen werken die grond in de
gracht.
De heer Gestel vroeg of er gemeente
grond kan worden uitgegeven voor par-
tikuliere woningbouw, waarop de voor
zitter met een bemoedigend „inderdaad"
kon antwoorden.
De voorzitter lanceerde dan nog het
voorstel om 150.uit te trekken voor
de E.H.B.O., die op dezelfde dag het 25
jarig bestaan herdacht. De raad, het
grote nut van de E.H.B.O. volledig er
kennende gaf aan dit voorstel zijn toe
stemming.
Dan sluiting.
Vrijdagmiddag is te Amsterdam Hr. Ms. mijnenveger „Sneek" officieel in
dienst gesteld.
Foto: de burgemeester van Sneek, de heer L. Basterhoff, houdt een toespraak
tot de bemanning op het achterdek. i
27 - 31 en 35 et
NED. HEBV. KERK
Beroepen te 's Gravenmoer A. Boertje
te Herkingen; Driesum en Reeuwijk,
cand. G. Westland te Huizen; Bruchem
en Polsbroek, cand. A. Lam te Zeist;
Leiden L. Kievit te Woerden.
Aangenomen naar Papendrecht A.
Baars te Mastenbroek
Bedankt voor Meerkerk A. Jansen te
Daarle.
Benoemd tot voorganger der Evange
lisatie te Vriezenveen, de Eerw. heer J.
van Woerden te Stolwijk
Hoornaar: Zondag 24 febr. werd de
hulpprediker dezer gemee.nte, cand. G.
Broere, tot predikant bevestigd door ds.
J. Hovius van Dordrecht iDe tekst was
Psalm 134 1-2.
Ds Broere deed 's middags intrede,
sprekende over Galaten 6 14^16. Toe
spraken werden o.m. gehouden door ds
A. Megers voorzitter van de G.Z.B,
i.v.m. het feit dat ds Broere t.z.t. zal
worden uitgezonden als zendingspredi
kant. Ds S Meger van Hoog-Blokland
sprak namens ring en classis.
Slledrecht. De kerkeraad besloot om
in de a.s. vacature van ds A. N. Lang-
hout, die naar Heusden vertrekt, een
predikant te beroepen van de Geref.
Bond, doch één, die genegen is met de
andere (niet G.B.) predikanten samen te
werken.
Aalst: Onder grote belangstelling
werd te Aalst het stoffelijk overschot
ter aarde besteld van dhr. J. C. van der
Ent, in leven onderwijzer, godsdienston
derwijzer, ambtenaar van de burgerlijke
stand en ouderling in de gemeente Aalst
De rouwdienst werd geleid door ds. P.
J. T. Lamens van Kamerik Verder spra
ken nog de predikanten ds J. v. Vliet
uit Zetten; ds. P. Kolijn te Aalst en de
godsdienstonderwijzers van der Kolk;
Stekelenburg en van Willigen.
Beroepen te Hazerswoude en Smilde
J. Banga te Vleuten; Klazienaveen G.
Steen te Marknesse; Dokkum G. Oppe-
dijk te Appelscha.
Aang. naar: Medemblik J. te Winkel
cand. te Voorthuizen; Creil B. Oosterhof
te Leimuiden; Zwolle J. v. d. Zanden te
Murmerwoude
Bedankt voor Nieuwdorp B. Oosterhof
te Leimuiden; Middelstum J. v. Tuinen
te Schettens; Rotterdam H. Heule te De
venter; Sleeuwijk H. van Benthem te
Wierlngerwerf.
Beroepen te Midwolda M. Vlietstra te
Eemdijk; Doesburg P. J. de Bruin te
Boscoop; Overschie J Drenth te Amers
foort.
Bedankt voor Driebergen J. Keunig te
Barendrecht; Rotterdam G. Buys te Pa
pendrecht.
Prof. G. Wisse te Doorn hoopt a.s. 24
maart zijn 84ste verjaardag te herden
ken. Ofschoon de laatste jaren meerdere
malen door een hartaanval getroffen,
mag Z. hooggel. zich momenteel in een
redelijke gezondheid verheugen en gaat
nog iedere zondag lx vóór in de dienst
des Woords.
Ds. li. van Urk te Haastrecht hoopt
met 1 juni a.s. wegens gezondheidsrede
nen met emeritaat te gaan. Ds. van Urk
werd in 1891 te Urk geboren en diende
vanaf 1919 de gemeenten Westmaas,
Sexbierum en Haastrecht
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Middelburg en Moercapel-
le ds. W. Hage te Nunspeet; Aagteker
ke en Kampen H. van Gilst te Dirksland;
Dordrecht K. de Gier te 's Gravenhage.
Bedankt voor Vlissingen en Zeist W.
Hage te Nunspeet; Scherpenisse H, van
Gilst te Dirksland.
Scheuring in Yerseke. Te Yerseke is
een aantal leden uit de Geref. Gemeente
getreden. Men houdt thans zelfstandige
godsdienstoefeningen. De Geref. Gem.
van Yerseke is een van de grootste van
het kerkverband en telt 1153 zielen.
Ds. Cabaret sticht eigen gemeente.
Te 's-GravenpoIder is een Geref. Geto.
in hersteld verband geïnstitueerd, waar
van voorganger is ds. T. Cabaret. Ds.
Cabaret werd 30 maart 1954 als predi
kant van de Geref. Gem. van 's-Graven-
polder bevestigd en in 1956 door de clas
sis Goes van de Geref. Gemeenten uit
zijn ambt ontzet. De Ger. Gemeente van
'sGravenpoIder telde 532 zielen. Met ds.
Cabaret zijn nu een aantal gemeentele
den overgegaan.
(Buiten verantwoordelijkheid der R/
Mijnheer de redacteur!
Mag ik sv.p. een klein plp^
uw veelgelezen blad, waarvooi-. .«^x? A
baat mijn oprechte dank.
Met verwondering nam ik kennis van
het ingezonden schrijven van de heer M.
P. Arensman. Het schijnt mij toe, dat
wat betreft de uitvoering van de Woon-
ruimtewet, verschillende gemeenten hun
eigen visie hebben en deze uitvoeren
naar eigen inzichten.
De bewering als zouden bij de woning
verdeling van een Bouwvereniging, niet
aUeen de Woonruimte-Commissie, maar
ook het college van b en w uitgescha
keld worden, is, ik durf dit wel met ze
kerheid, te zeggen, geheel en al buiten
de waarheid.
Als lid der Woonruimte-Commissie,
zolang deze bestaat, laat het zich wel
verstaan, dat mij niet onbekend is, de
bevoegdheid van het college van b en w.
Ik vraag mij af, laten b en w en de
Woonruimte-Commissie te Den Bommel
zich dit alles welgevallen, zoals de heer
Arensman schrijft, dan geloof ik toch,
dat van beide instanties, wat meer ac
tiviteit zeer zeker op zijn plaats zou zijn.
Ongetwijfeld, zou dit de woningzoe
kenden ten goede komen.
Dan kan de heer Arensman zeer ze
ker zijn krachtterm ,,niet aanvaardbaar"
wel schrappen en ik geef hem de raad
eens bij hogere instanties advies in te
winnen.
Voorzeker zal hg dan inzien, dat juist
zijn visie onaanvaardbaar is,
J. P. C. van Zielst
Sommelsdijk, 4 maart 1937.
VERVOLGVERHAAL
DE VROUW VAN
door HERMAN NOORMAN
(19)
't Is een hele consternatie op het
strand, maar feitelijk weet niemand,
wat er waar is van het gerucht. Het kan
ook best loos alarm zijn. Bertus gaat
naar het dorp om poolshoogte te nemen
En daar wordt het hem duidelijk, dat
het praatje geen praatje is. Hij leest de
aanplakbiljetten aan het gemeentehuis
en het postkantoor. Twijfel is uitgeslo
ten: de voormobilisatie is afgekondigd.
Hij holt naar het strand terug. „We
moeten weg, mensen, Het is waar. Hoe
eerder wij thuis zijn, hoe beter". Hij
heeft al zijn zekerheid verloren, evenals
Lemaire, die nog geen uur geleden heeft
zitten orakelen, dat oorlog uitgesloten
was. Frankrijk en Engeland zullen wel
toegeven... Maar dit is dan toch een te
denken gevend symptoom, nietwaar?
Ja, dat moeten allen erkennen. Het
strand loopt leeg, naar het dorp, waar
de mensen druk praten met elkaar.
In de pensions zeggen de gastheren en
gastvrouwen, dat men zich niet zo druk
moet maken. Het is alleen maar een
voorzorgsmaatregel. Ja, ja, dat kennen
zij. Het wordt die avond een hele exodus
uit het dorp. Van hen, die nog thuis kun
nen komen. Dat kunnen de Lemaires,
Sjouk en Bertus ook Haastig pakken ze
in, rekenen af, nemen de trein naar
Utrecht om vandaar op Arnhem af te
stevenen. Zowaar kunnen Sjouk en Ber
tus hun dorp nog bereiken, waar alles in
rep en roer is
Het is al laat, als Piet op de fiets
komt. Nu is hij wel van de partij, be
trokken bij de voormobilisatie. Trouwens
hij heeft al een papier thuis gekregen
van het gemeentehuis Morgen vroeg
naar Arnhem. En dan Ja, dat weet hij
niet. Zijn mobilisatie-bestemming kan
evengoed aan de grens zijn als aan de
Hollandse waterlinie. Dat maken de „ho
gen" uit.
„Kop op, Piet", zegt Bertus, die zelf
niet gerust is. Het merkwaardige is, dat
Piet helemaal niet in de war is. Hij be
seft wel de ernst van het geval, maar hij
is overigens kalm.
„Het loopt nog wel los", gaat Bertus
voort. „Er komt geen oorlog, man, en
als die toch komt, wel dan blijven wij er
weer buiten, net als de vorige keer, re
ken maar".
Piet, bedachtzaam als steeds, geeft er
geen antwoord op. Bertus weet er al net
zo veel van als de rest. Hij praat maar
wat, om zijn onrust te verbergen.
,,Wij zullen op God vertrouwen", zegt
Piet eenvoudig, om dan met een stevige
handdruk afscheid te nemen. Sjouk, die
hem gaarne lijden mag, houdt zijn hand
langer vast dan ze gewoonlijk doet. „Het
beste, jongen, en je laat wel eens wat
van je horen, hé We zullen met je mee
leven, daar kun je van op aan".
„Tot kijk, jo. Zie, dat je de strepen
haalt", doet Bertus luidruchtig. „In zo'n
tijd komt er gebrek aan kader. Jij kunt
best korporaal of wachtmeester worden,
zo dom ben je niet".
Piet glimlacht stil voor zich heen. Het
is ook een smartelijke glimlach: heeft
zijn broer nu anders niets te zeggen op
dit ogenblik? Hij springt op zijn fiets
en peddelt naar huis, waar vader en moe
der hem wachten. Alles is gereed ge
maakt; zijn uniform, zijn bullen, wat
etenswaren, je kunt niet weten, wanneer
hij morgen iets krijgt. Voor ze -naar bed
gaan, vouwt vader de handen en bidt
voor zijn jongen, die zulk een onbekende
toekomst tegemoet gaat en smeekt voor
land en volk om. bewaard te blijven bij
de vrede.
Bij Bertus komen nog enige kermissen
even burrten. Je wilt wel eens praten,
niet waar? In tal van woningen maken
er zich gereed, om te gaan, al is de ei
genlijke mobilisatie er nog niet. Je kunt
er wel op rekenen, dat die komt. Och,
meent Bertus, dat kan ook nog wel mee
vallen. Er is nog geen oorlog. Op het
laatste moment, dat heb je toen ook ge
zien, toen Chamberlain naar Duitsland
vloog, werd die afgelast. En dan komen
de jongens weer naar huis
Ja, ja, de radio vertelde het de vol
gende morgen wel anders. Vroeger dan
gewoonlijk is Bertus opgestaan. De on
rust heeft hem het bed uitgedreven. Hij
heeft verschillende dorpelingen zich op
weg zien begeven, gepakt en gezakt; lui
van de voormobilisatie. Hij heeft gehoord
dat er ook in het dorp militairen komen;
er zijn scholen leeggehaald en een ander
groot gebouw moet ontruimd worden.
Ach ja, natuurlijk, het dorp ligt mid
den in de Grebbelinie. Je kunt er van
op aan, dat tal van soldaten zullen ko
men, als de mobilisatie wordt afgekon
digd.
En die komt nu wel. De radio vertelt
in geuren en kleuren, dat de Duitsers
Polen binnengerukt zijn. Nou, dan weet
je het wel: dat zullen Engeland en Fran
krijk niet op zich laten zitten: die heb
ben een verbond met Polen, om dat land
te helpen. iZoveel weet Bertus er wel van
„Van jou voorspellingen komt ook niets
uit, zegt Sjouk, als hij 't radiotoestel
afzet.
Ongerust gaat hij aanhet werk. De
klanten in de winkel praten over niets
anders dan over oorlog en mobilisatie.
De jongste knecht van Bertus is er ook
bij, als de rest straks wordt opgeroepen.
Hij ziet zo bleek als wat. En anders
heeft hij allemanspraat, durft ook wel
een stevige vloek tussen zijn woorden té
gooien, maar nu doet hij stil zijn werk.
Engeland en Frankrijk stellen een ul
timatum aan Duitsland: als de troepen
uit Polen niet worden teruggeroepen
vóór zondagmiddag half twaalf, is de
oorlogstoestand daar. Nu maar afge
wacht, wat dit ultimatum zal uitwerken.
Bertus is die zondagmiddag niet van
het radiotoestel weg te slaan. Er komen
allerlei beschouwingen van Duitse en
Engelse zijde. (Dan een verslag uit het
Lagerhuis: de oorlog is er. Duitsland
heeft geen antwoord gegeven en de ter
mijn is verstreken.
Uit Arnhem zijn vader en mofeder Le
maire gekomen. Ze konden het daar ook
niet uithouden, moesten eens naar het
dorp, waar ze al even onrustig zijn. Na
kerktijd komt Jelle aanlopen. In de kerk
daar heeft hij zich thuis gevoeld. Daar
werd met kracht Gods genadetroon aan
geroepen en om vrede gesmeekt, zo mo
gelijk nog voor de wereld en anders voor
ons land. Evenwel: „Uw vrtl geschiede",
heeft de dominee gezegd. Weten wij, wat
God met de wereld voor heeft Zijn oor
delen razen, mocht het zijn tot veroot
moediging en bekering
Jelle steekt rustig een sigaar op, die
Bertus hem presenteert. „Nu, Laanveld,
wat zeg je er van?" vraagt Lemaire.
„Had je dat gedacht?"
„Van mensen is alles te verwachten",
zegt Jelle. „Wie bij de Schrift leeft, weet
wel, dat niet waar is, wat gezegd werd,
namelijk, dat na de laatste oorlog geen
oorlog meer komen zou. Dat is tegen de
Schrift, Lemaire".
Bertus wil het gesprek een andere wen
ding geven maar Lemaire is wat geprik
keld.
„Jullie hebben altijd je woordje klaar,
maar vertel me nu eens is dat rechtvaar
dig? Waarom moeten we nu weer een
oorlog hebben Je weet, wat een ellende
er toen over de wereld gekomen is; moet
dat nu weer?"
„Als de mensen en de volken het er
naar maken, ja. Jullie denken het zonder
de godsdienst te kunnen stellen, maar
er is een God in de hemel, Lemaire, die
niet duldt, dat de mensen zich van Hem
afkeren. Neem mij niet kwalijk, Sjoukje
maar je vader vraagt mij er naar en dan
zeg ik, zoals ik het zie".
Sjoukje heeft met grote ogen naar
Jelle zitten kijken, die daar zo rustig
zit, terwijl allen in de kamer vol onrust
zijn. Bovendien interesseren de vragen
van haar vader haar; ze zit weer met 't
probleem, net als toen. Maar 't schijnt
voor vader Laanveld helemaal geen pro
bleem te zijn.
„Wat bennen jullie toch voor mensen",
zegt Lemaire los. ,,Die verheerlijken de
oorlog ook nog. Als er 'n God is, zoals
jullie beweren, dan zeg ik, dat er geen
is. God kan de oorlog niet toestaan".
Wordt vervolgd
