EIIA^D
lEUWJ
Gladiolenproefvelden op ons
eiland Flakkee
Nieuws uit Zeeland
ertus Laanveld
2de Blad
vrijdag 4 januari 1957
No. 2561
SI. S2, SI
•n TransDorL
Firma WITVLIET
Ttlolniteite
Uw maaltijd
boeft U niet op te breben
Hobaho zet leerzaam project op
THANS OOK FOTOHANDEL
UIT DE KERKEN
NED. HERV. KERKE
CHB. GEREF. KERKEN
Na de feestdagen weer het werk
Nieuwe zorgen De onrust
in de wereld Subsidie voor
kerkbouw
Hoe aangenaam de feestdagen ook
jin, toch is het alsof wij voelen dat de
'ewone dagen, de afwisseling van zes
Irerkdagen met een zondag, het normale
s, 't Past zich toch zo goed bij ons aan.
fuist door de normale werkweek is de
g een, welkome rustdag. En al is
iet niet goed in vadsigheid die dag door
e brengen, is het toch ook waar dat de
■ust op de zondag ons lichamelijk ver-
[Wikt. Ook deze lichamelijke rust voor
nens (en beest) is door God gewild toen
Jij rustte van het scheppingswerk. In
lun zucht om alle oud- testamentische
labbatsviering uit te bannen beroven
ijize vooruitstrevende mede christenen
ich helemaal van de zondagsrust door
lun wandel- en fietstochten, om van de
iutoritten maar niet te spreken. Door
eze levenspraktijk baant men de weg
'oor het houden van week-ends" en
laarvoor zijn weer recreatiegebieden
lodig en dat kost bouwland. Dat er nog
;o iets is aJs een Dag des Heeren,dat
•ii op die dag naar Zijn Woord hebben
luisteren, schijnt bij de opstellers van
Ie studierapportien niet bekend te zijn.
)t men geneert er zich voor.
Het nu ingetreden jaar zal ons voor
eel moeiUjkheden zetten. Er is een
ijzenslag ingezet waarvan wij de loop
tiet belangstelling volgen. De wal zal
iet schip wel keren,. Onze persoonlijke
'erwachting van de economische toe-
tand van 't land is niet zo rooskleurig.
ie tijd zal het spoedig leren en dan is
nze vooruitstrevendt mede christenen
;omen.
Er is door veel mensen op ruime
chaal voorraad van levensmiddelen en
Bxtiel in huis gevormd. Men vreesde
'Oor een oorlog en denkt zich dan wat
'eilig te stellen door flink wat in huis
e halen. Alsof een nieuwe oorlog zo on-
leveer zou zijn als die van 1940 totl945.
laar konden wij ons wel zeer in ver-
issen, want de strijdmethoden zullen
m geheel nieuw en ongekend verwoes-
ind zijn. Het ware heel wat beter wan
eer wij ons als ellendige al-bedervers
laar aan 's Heeren barmhartigheden
ergaveu; de schuilplaats des AUer-
ogsten is de beste schuilplaats! Daar-
uiten doet het ritselen van een blad ons
beven.
Het valt niet te ontkennen: de wereld
zeer beroerd. Wij horen maar van op-
anden en aanvallen en toerustingen tot
krijg. Zo vervult zich toch Gods
oord dat er zullen zijn oorlogen en ge-
Mobyl«tl«-Mnbi*dlng«i
voor 1W6i
t om een proefrit bij
MIDDELHARNIS - TELEF.2073
Alle modellen
uit voorraad leverbaar
ruchtenvan oorlogen. Moge het Gode
behagen ons met oorlog niet te bestraf
fen. Want het zal dan heel erg zijn.
Nederland is niet beter dan Hongarije,
hoe moet het de vluchtelingen te moede
zijn, zo van huis en haard verstoken ook
van de liefste betrekkingen gescheiden;
ja het is heel erg, al noemt men dat dan
geen oorlog.
Er is in het nu verstreken jaar nóg
een kwestie in de openbaarheid gekomen
dat de gemeenten subsidie gaan geven
bij het bouwen van kerken. Dat klinkt
heel lief, maar er zitten allerlei scha
duwkanten aan. Ik roer het hier maar
aan; op de voorgrond zie ik de schat
kist van de overheid die toch al zoveel
moet dragen en ronduitgezegd in nood
verkeert. Dan is er in zulke gevallen
toch blijk van geringere offervaardig
heid van de kerk zelf, misschien ook
wel doordat de regering zo erg zware
belastingen heft en de eerste is om ons
van onze penningen te ontlasten. Dan
is er de schreeuwende duurte van bouw
materialen en de steeds stijgende lonen.
Daarna volgt de inmenging van de tech
nische diensten, die steeds maar weer
nieuwe ontwerpen eisen en weer nieuwe
tekeningen. Dan gaat de dienst U ver
tellen hoe uw kerk er moet uitzien.
Het kerkgaande volk heeft altijd zijn
eigen kerken en pastorieën be
taald. Er staan er zo zeker 13O0 a 1400
in ons land. - Dat moet zo blijven, dat
was een blijk van liefde en moed. Thans
verlopen sommigen in deze verkeerde re
denering; de overheid neemt een groot
deel van ons geld af en stelt dan nog
hoge eisen aan de bouw, dan moetzij
ook maar medebetalen. Dit is echter een
verkeerd en gevaarlijk uitgangspunt.
Want men berust dan in extra zware be
lastingen en legt zich neer bij de staats-
voogdij. De kerk heeft de laatste drie
Een of twee Renniss
blussen dat zuurbranden dadelqk.
'n Uitkomst die Rennies, voor alle lij
ders aan Brandend Maagzuur. Zorg
steeds ze bij de hand te hebben. Mak
kelijk bij U te steken één voor één
hygiënisch verpakt nog makkelijker
in te nemen, zonder water of wat ook.
Vraag Rennies bij Uw Apotheker of
Drogist. U moet ze in huis hebben,
voor Uzelf, voor Uw huisgenoten.
eeuwen van de band aan de staat veel
verdriet en nadeel gehad. Dat is met de
stukken te bewijzen. Zullen we ons nu
zelf in het subsidie dwangbuis steken?
Of ligt het soms aan de slappe leer die
gebracht wordt en de losse levensprak
tijk van voorgangers en volk dat er geen
geld meer voor nieuwe gebouwen is
Ds. Ruitenberg vindt als socialist dat
subsidiëren wel goed. In Het, Vrije Volk
schrijft hij, dat de overheid bezig is de
vermogens te spreiden. Daardoor zijn er
minder rijkaards. De kerken krijgen
minder. Dat noemt ds. Ruitenberg een
gezonde zaak.
Ik neem aan dat ds. R. metdeze „ge
zonde toestand" het oog heeft op de be-
zitspreiding. Dat hij de achteruitgang
van de collecten toejuicht mag ik er
toch niet uit lezen.
't Is maar hoe gij het ziet, nietwaar?
Onze vrijheid, initiatief, offervaardigheid
en werklust worden al meer ingetoomd
door een overheid, die zich overal mede
bemoeit. En om u in haar socialistisch
schuitje te krijgen strooit zij met sub
sidies.
Ons volk mag zich wel terdege reken
schap geven van de gevaren die hier
komen aansluipen.
De kerk moet regeringen als er na
1945 hier te lande gevormd zijn maar op
een afstand houden en vrij zien te blij
ven in haar beoordeling van het beleid.
1
Waarnemer
Uit artikelen over de gladiolenteelt op de Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilan
den en Brabant (voorkomend in HOBAHO) heeft men kunnen lezen dat de kwe
kers van gladiolen in deze buitengewesten individueel aan het zoeken zijn naar
het hoogste rendement van hun teelt. Zij hebben ontdekt, dat niet iedere varië
teit op iedere grondsoort even goed groeit. Om hen bij het zoeken hiernaar
zoveel mogelijk te steunen zal Holland's Bloembollenhuis op verschillende plaat
sen proefvelden aanleggen, die naar zij vermoedt leerzaam voor alle kwekers
zullen kunnen zijn. Bij verschillende besprekingen in die omgeving is gebleken,
dat er nu al veel interesse voor dit eKperiment bestaat.
Men heeft in het verleden wel eens
kunnen lezen, dat het bloeiribollenvak
een tamelijk gesloten gemeenschap is,
die maar moeilijk iets uit een andere
branche overneemt. Er is overal echter
te leren en men kan gerust bepaalde
methoden uit andere sectoren ombuigen
voor het eigen gebruik. Da,arom is het
voor het vak nuttig, dat er eens een an
dere groep kwekers komt, die niet in een
zekere traditie is vastgegroeid. Dit is
het geval met de kwekers in de gewes
ten beneden de Moerdijk. Men kan zon
der overdrijving zeggen, dat zij de me
thoden, die zij bij andere teelten toepas
sen ook onbewust op de gadiolen over
brengen.
Basseniyst gevraagd
Bij de bezoeken aan vele van deze
kwekers en hun verenigingen is het ons
opgevallen, dat zij vergelijkingen trek
ken met die andere teelten. Zo vroeg
men zich af of er geen lijst was van de
verschillende gladiolenvariëteiten met be
schrijvingen waar zij goed of minder
goed groeiden. Zo'n lijst is er van ande
re gewassen wel. Graan en aardappelen
schijnen goed beschreven te zijn. De
kwekers in het zuiden hebben dit énor
me voordeel, dat zij hun opbrengsten en
de groei vrijelijk met elkaar bespreken.
Zij vertellen elkaar, waar en op welke
grond zij goede oogsten hebben verkre
gen en aan de hand daarvan is men wat
wijzer geworden.
Beoordeling bloemen
„Wat" is over het algemeen niet veel
en zij willen meer weten. Dit heeft
Hollands Bloembollenhuis aanleiding ge
geven te onderzoeken of het mogelijk
was proeftuinen aan te leggen. In het
verleden heeft men dat al eens igedaan
om de nieuwe kwekers kennis te doen
nemen van de kleur, vorm en bouw van
de bloemen en aren. Ditzelfde zal nu
weer worden gedaan. Er wordt dus óp
verschillende plaatsen, normaal lever
baar opgeplant vaji een vrg groot aan
tal handelssoorten. De kwekers zullen
dus heel wat variëteiten te velde kunnen
beoordelen. Hun soortenkennis zal dus
uitgebreider worden. Deze proefvelden
zullen dus geen ander doel hebben dan
dit.
Beoordeling groei
Om nu ook enigszins vast te stellen,
welke variëteiten op bepaalde gronden
wel of niet goed groeien zal op zand,
zwarte grond, zavel en klei plantgoed
in de maat 4-6 worden opgeplant. Dit
zal op verschillende plaatsen worden
gedaari en ieder zal dit dus kunnen bij
houden. Er zullen per proefveldje twee
honderd stuks van ieder soort worden
geplant. De oogst zal worden geteld en
gewogen en uiteraard zal de uitslag be
kend worden gemaakt.
Het leverbaar en het plantgoed zullen
uiteraard uit dezelfde variëteiten be
staan, zodat men van vele factoren op
de hoogte zal geraken.
Praktijkproeven
Pit zijn dus gewone praktijkproeven
en, ze zullen ook zo dienen te worden
bezien. Zij kunnen de kwekers ten? voor
beeld zijn. Bij het simpele noemen van
de opbrengstcijfers is men er echter niet
er dient nog meer in ogenschouw te
worden genomen. De kwekers zullen ook
de financiële opbrengsten moeten vol
gen en pas aan de hand van hun be
vindingen hieromtrent tot een beslissing
moeten overgaan. Wellicht zullen zij aan
de hand van de ervaringen bij deze proe
ven ook in hun eigen bedrijf wat meer
gaan proberen.
Door deze proefvelden wordt dus de
gelegenheid geboden om een jarenlang
en moeizaam tasten naar de meest ge
schikte grond voor een bepaalde varië
teit aanmerkelijk te bekorten.
Dit plan staat thans in grote trekken
vast. De details moeten nog nader wor
den uitgewerkt. We hopen echter zeer
binnenkort de plaatsen te publiceren,
waar de proefvelden, zullen worden aan
gelegd.
Wellicht ten overvloede delen wij nog
Oud Burgemeester van
Budapest in ons land.
Ir. Kövago, gedurende
1945-1947 burgemeester
van Budapest, bracht
verleden week een be
zoek aan Nederland om
de Hongaarse vluchte
lingen alhier te bezoeken.
Hij bezocht o.m. het
gebouw 's Heerenwegen
bij Zeist waar hij zich
geruime tijd met de daar
vooral jongere vluchte
lingen ophield.
Ir. Kövago verbleef
van 1950 tot half 1956 in
verschillende Hongaarse
gevangenissen. Tijdens
de opstand werd hij door
de revolutionairen be
vrijd en door Nagy we
derom benoemd tot bur
gemeester van Budapest
Toen na enkele dagen
de Russen met groot ge
weld terugkeerden vlucht
te Ir. Kövago naar het
vrije Oostenrijk.
mede, dat iedere gladiolenkweker deze
proefvelden kan bezoeken. Men moet
deze zien als voorlichting aan de nieuwe
kwekers, omdat men in deze tijd zo
goedkoop «mogelijk dient te werken,. De
juiste rassenkeuze zou men hiervan de
basis kunnen noemen.
Reeds eerder schreven wij over de
noodzaak om meer te doen dan praten
over de stijgende kosten en zo goedkoop
mogelijk werken, omdat wij er van over
tuigd zijn, dat slechts op deze wijze een
zekere welvaart kan worden geschapen
en behouden.
Plaats van de proefvelden.
We kunnen nu reeds mededelen d3.t de
plaats van verschillende proefvelden
reeds kon worden vastgesteld. Het zijn
op Goeree-Overflakkee op de tuinen van
de heren J. Mierop Wzn., Dorpsweg 49,
Ouddorp; P. I>. Sieling op de tuin bij de
boerderij van de heer J. Roodzant onder
MeUssant; F. Tuns, Molenweg 11, Tuin
Langeweg tussen Oude- en Nieuwe Ton-
ge.
Tholen, Zuid-Beveland en Walcheren.
In verband met de ruilverkaveling Is
het nog niet mogelijk de preciese ligging
op te geven. De proefvelden zullen wel
koinen op voor ieder gemakkelijke be
reikbare plaatsen en wel op Tholen, om
geving Stavenisse; Zuid-Beveland, om
geving Kwadendamme; Walcheren om
geving Vrouwepolder.
In Brabant op de tuinen van de heren;
J. Rademakers, Langeweg in Kruisland
en P. V. d. Weyden, F^piaart.
Beroepen te Kockengen J. v. d. Haar
te Waddingxveen; De Bilt J. H. Cirkel
te Woudenberg; Wijk bij Heusden, J. v.
Drenth te Ooltgensplaat.
Bedankt voor Waddinxveen en Ooster-
wolde J. H. Cirkel te Woudenberg; Tér
Aa J. Spelt te Dinteloord.
Ds. E. v. Asch f. Vrijdag j.l. overleed
na een korte ongesteldheid, de op ons
eiland zo bekende en om zijn persoon
geliefde oud-predikant van Sommelsdijk
Ds. E. van Asch. Hij werd geboren in
1888 en werd in 1918 cand. In 1919 werd
hij te Babyloniënbroek in 't ambt be
vestigd. In 1921 vertrok hij naar Daarle
welke plaats in 1928 met Arnemuiden
verwisseld werd. 'Op 22 maart 1931 deed
hij zijn intrede in Sommelsdijk, welke
gemeente hij tot zijn emeritaat 1 april
1954 gediend heeft. Daarna vestigde hij
zich in Driebergen.
Ds. C-Streef kerk f Na enige tijd ge
leden door een ernstige hartaanval te
zijn getroffen, overleed ds. C. 'Streefkerk
te Sprang. De overledene bereikt de
leeftijd van 51 jaar. Candidaat geworden
in 1937, verbond hij zich datzelfde jaar
aan zijn eerste gemeente Brandwijk, om
in 1946 naar Èmst te vertrekken. In 1950
werd de roeping naar Sprang opgevolgd
Dit werd zijn laatste standplaats.
GEBEF. KERKEN
Beroepen te Hattem C. Baumfolk te
Oostwold;
Aangenomen naar Kantens H. Star-
renburg, cand. te Amsterdam; Oude
Mirdum R. Petersen, cand. te Amster
dam; Zaltbommel J. Jelsma, cand. te
Amsterdam.
Bedankt voor Hazerswoude W. Wie-
ringa te Bleiswijk.
Beroepen te Ulrum P. van Marnun
te Nieuw Amsterdam; Zwijndrecht M.
Tanis te Urk; Rotterdam-W. N. de Jong
te Katwijk; Deventer W. Velema te
Eindhoven; Opperdoes C. v. d. Weele te
Leiden.
Bedankt voor Delft M. Vlietstra te
Eemdijk.
Beroepen naar Toronto J. Tamminga
te Chatham (die dit beroep aaimam)
Chatham J. Geels te Haarlem; Aldergro-
ve M. V. d. Klis te Zierikzee; Red Deer
J. Geels te Haarlem.
Prof. G. Wisse schrijft in ,,De Wekker"
iets over de televisie. Hij noemt dit „de
kijkkast van satan en is van mening dat
bioscoop, televisie enz., een zinloos, fut-
loos, activiteitloos en geestverlamd ge
slacht kweekt".
In Amerika werd voor de televisie in
één week vertoond; 4 inbraken; 10 dief
stallen; 2 vergiftigingen; 2 zelfmoorden
en 91 moorden. Als er (neem het aan)
nog eens iets goeds te bekijken valt, wat
zal er dan van dat goede achter blijven,
als het in de overtreffende trap door al
zulk afschuwelijks aanlokkelijk( moet
gemaakt?"
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Amsterdam en Wagenin-
gen H. V. Gilst te Dirksland.
AangenoMien naar Genemuiden C, He-
geman te Sioux Center <U.S'.A.)
Ds. J. C. Wielhouwer f Te Grand
Rapids is in de ouderdom van 80 jaar
overleden ds. J. C. Wielhouwer, em. pred
der Geref. Gemeenten.
Ds Wielhouwer was aanvankelijk Ned.
Herv. en is in die periode nog werkzaam
geweest op ons eUand als godsdienston
derwijzer in de Langstraat.
In 1906 vertrok hij naar Paterson,
en in 1915 verbond hij zich aan de ge
meente Grand Rapids, waar hij tot aan
zijn emeritaat werkzaam was in 1944.
De laatste jaren, was ds. Wielhouwer ge
heel blind.
ST. ANNALAND
Benoeming. Onze oud-dorpsgenoot, de
heer H. Kalle, onderwijzer aan de Pe
trus Dathenusschool te Rotterdam, is
met ingang van 1 april 1957 benoemd
tot onderwijzer aan één der scholen van
de Ger. Gemeente te Rijssen i(Overijsel)
Bietencampagne ten. einde. Hoewel
wel wat later dan gewoonlijk, is er aan
de bietencampagne alhier ook dit jaar
weer een einde gekomen. Was men het
vorig jaar door de gunstige weersom
standigheden vlugger en tevens gemak
kelijker klaar gekomen, dit jaar wer'cte
de weersgesteldheid niet zo mee, getui
ge de vele regens en de weinige zonne
schijn.
Stond het aanvankelijk met het ge
halte er niet zo best voor, uiteindelijk is
het toch nog meegevallen. Misschien, dat
het gemiddeld niet komt aan de suiker-
gehalte van 50 jaar geleden (toen was
het 16.4%), maar heel ver beneden ligt
het van 't jaar toch niet. En daarom is
men over het algemeen genomen toch
wel tevreden zowel wat de opbrengst als
wat gezien de verwachting de sui
kergehalte aangaat.
In totaal werd alhier aan bieten gewo
gen en via de haven verscheept voor de:
Vereen. Coöp. Suikerfabriek Dinteloord
5.657.357 kg (Vorig jaar 5.801.159 kg)
Centrale Suikerfabr. Mij Steenbergen
2.726.228 kg (Vorig jaar 3.037.089 kg);
Puttershoek 3.340.507 kg (Vorig jaar
3.237.249 kg.)
In 1956 dus totaal 11,724.092 (Vorig
jaar totaal 12.075.497 kg).
Voorlopig bestuur. Tijdens een, dezer
dagen gehouden bestuursvergadering
van de alhier onlangs opgerichte afde
ling van de Landbouw Jongeren Ge
meenschap werden de functies door het
toen voorlopige bestuur alS volgt ver
deeld: A. J. Scherpenisse voorz.; A.
Kramer, vice-voorz.; P. J. van Popering
secretaris; T. van Bendegom penning
meester en M. den Engelsman algemeen
adjunct. Het ligt in de bedoeling om be
gin deze maand een eontactavond te be
leggen.
Voor de G.Z.B. De door de correspon
dent van de Geref. Zendingsbond alhier
gehouden rondgang heeft over 1956 aan
contributies van -^e 199 leden opgebracht
353.Tevens kwamen er voor boven
genoemd doel 353 giften, binnen met een
totaal van 299.De kalenderverkoop
bedroeg 330.Na aftrek der verschil
lende gemaakte onkosten werd zaterdag
29 december in totaal aan de G.Z.B, een
bedrag van 942.overgemaakt.
VERVOLG VERHAAL
VEOtüïv VAN
door HERMAN NOORMAN
^6 klok in het nabije dorp laat zes
gen horen. De lui op de akker houden
"^et het werk. Jelle Laanveld ook. Hij
^ïin Zoon Piet verzamelen de werk-
ê®i en bergen die op in een schuur-
fet op het land staat; morgen komt
*'w een dag. En dan gaan ze de
over en betreden de landweg, die
'de boerderij leidt. De hof van Se-
nster.
jaren is Jelle er vaste arbeider en
zodra was Piet zover, dat hij van
Ooi kon, of hfl ging ook naar de boer
waa afgesproken. ,Sevenster mag
J^aanvelds gaarne lijden. Eenvoudige,
We mensen.
''^le gezin: vader, moeder, drie
"""s, twee meisjes. Nu ja, die ene
i 'S vvat onverschillig. De boer
neiia niet op de boerderij willen
Maar... daar is ook geen kans
"i_want Bertus...
""6 kunnen wel* doorlopen", meent
1 heeft gelijk: wat zullen ze nog op
"Wilerij doen? De boer weet, dat 't
6 uur is. Voor de volgende dag behoeft
niets te worden afgesproken. Hetzelfde
werk. Tot het klaar is. Over een paar
dagen.
Maar Jelle Laanveld wil er niets van
weten. Sinds jaar en dag is hij gewoon
even aan te lopen, om te zeggen, dat hij
huiswaarts keert. Hij vindt: dat be
hoort zo. Soms is de boer niet thuis: dan
deelt hij het de boerin mede.
Maar thans is het anders Jannemie, de
meid, verteld, dat èn de boer èn de
boerin weg zijn. Naar Wageningen, op
bezoek bij de broer van de boerin.
,,Tot morgen, Jannemie", zegt Laan
veld. Piet is bij,.het damhek blijven staan
„In orde", antwoordt Jannemie. Veel
woorden gebruiken deze mensen niet.
Dan sjokken vader en zoon verder
naar hun huisje aan de zoom van het
bos, v/aar moeder wacht met het eten:
voor de tweede maal aardappelen, wat
brood toe. Een paar andere arbeiders
sluiten zich bij hen aan, maar die moeten
spoedig een andere richting uit.
In het bos klinkt geritsel: een heer
nadert op de fiets, die, als hij het twee
tal ziet, stopt en afstapt.
„Hé, Laanveld, goed dat ik je ont
moet. Ik wou wel eens met je praten,
vandaag of morgen. Wanneer schikt het
dat ik kom aanlopen?"
„Ik wil wel naar meester komen",
zegt Laanveld.
„Ja, dat kun je begrijpen. Op de fiets
is het voor mij een kleinigheid. Je hebt
flinke dagen achter de rug. Dus van
avond of morgenavond".
Het schikt Jelle het beste die avond.
Nu, dan zal meester Meier komen. Ja,
ja, Laanveld heeft het al begrepen: ze
moeten eens over Bertus praten.
Dat wordt dan afgesproken.
„Wat zou meester hebben?" vraagt
Piet een beetje nieuwsgierig. Hij gaat
zich al voelen: zestien jaar, asjeblieft.
En Bertus is er nog geen veertien. Hij
mag wel iets weten van wat er te ge
beuren staat met zijn broer.
Ze zitten er thuis allemaal mee. Want
die Bertus, dat is een rare snuiter. Die
heeft er nota bene het land aan ,dat
vader landarbeider is. En hij verklaart
Piet voor dom, dat die ook op het land
werkt. Je kunt veel beter brood verdie
nen, ho even. De boer profiteert van je.
Betalen doet-ie niet. a, ja, dat zegt die
snaak!
„Ik weet het niet", antwoordt Laan
veld. Hij weet er wel iets van, vermoedt
althans wat. Maar wat meester wil...
Zwijgend gaan ze verder en komen
thuis.
Neen, Bertus is er niet. Waar zit die
nu weer? Ze moeten eten. Hij behoort
op tijd thuis te zijn. Tussen het hoofd
van Laanveld komt een rimpel. Janna
weet te vertellen, dat zij hem gezien
heeft op de wagen van Lemaire. O, dat
zal wel. Als Bertus kans ziet, scharrelt
die in de pakhuizen van Lemaire.
Laanveld ziet dat liever niet. Hij heeft
niets tegen Lemaire, maar de man is
niet alleen een puur ongelovige, hij kan
soms spotten ook en niet mis. Dat mag
Jelle niet horen. En Bertus? Voor de
jongen is het helemaal niet goed. Die
staat toch al niet vast in zijn schoenen.
Hij heeft eens tegen Piet gezegd: ,,Je
mot nie alles gelove, wat er in de biebel
staat". Dat zegt een jongen van Jelle,
die op school gaat bij meester Meier.
Zijn vrouw heeft toen gezegd: „Je mot
dat nie zo ernstig opvatten. Jongens-
praat". Allemaal goed en wel, maar
waar heeft die jongen het weg? Vast
eni zeker afkomstig van Lemaire.
t
O zo, heeft Janna hem op de wagen
van Lemaire gezien? Nou, dan komt
hij vooreerst niet thuis, reken maar. Ze
zullen dus gaan eten.
Het valt mee. Halverwege het maal
verschijnt Bertus. Hij is anders dan de
anderen. Het boerentype is in hem niet
te vinden. Hij heeft fijne trekken en zijn
ogen blikkeren slim in het rond.
„Als je tien minuten later gekomen
was, had je de hond in de pot gevonden"
zegt z'n vader. ,,Je dient op, tijd te zijn".
Bertus mompelt zoiets van: de tijd
niet geweten maar die verontschuldi
ging baat hem niet.
„Je kunt op de klok kijken", meent
zijn vader.
Dat is het eind van alle tegenspraak.
En Bertus spreekt ook niet meer tegen:
hij valt op het eten aan.
„Zou je eerst niet bidden?" vraagt
moeder met zachte stem.
O ja, dat zou hij glad vergeten in de
veraltereerdheid van te laat komen en
na de schrobbering van vader. Haastig
vouwt hij de handen en prevelt een ge
bed. Als vader de bijbel pakt, is hij klaar
met eten. Je snapt niet, waar hij het
zo gauw doet verdwijnen. Kauwen is
zeker bij hem een vreemd woord en een
even vreemd begrip.
„Meester wil^eens met U praten", zegt
hij. „Ik moest..."
,,'k Weet er al van Bertus. Onderweg
hebben we de meester gezien. Hij komt
vanavond".
„Ik wil niet doorleren", zegt Bertus
beslist. Hij geeft er mee te kennen, te
weten of te begrijpen, waarom meester
komt.
„We zuUen eerst eens horen, wat mijn
heer Meier te zeggen heeft", merkt
vader bedaard op. „En dan praten we
nog wel eens, jongen. Je moet niet zo
heetgebakerd zijn".
't Is vreemd, maar altijd is er homme
les met Bertus. De anderen lopen in het
gareel, al is er weleens iets mee, natuur
lijk. Maar Bertuser gaat schier geen
dag voorbij, of vader, vooral vader, moet
dwars tegen hem ingaan.
Moeder houdt zich meestal op de
vlakte. Zij meent, dat haar man het
alleen wel af kan. Soms komt het voor,
dat zij voor de jongen in het krijt treedt
Zeker, Bertus is er één, om op te letten.
maar Jelle mag niet de pik op hem heb
ben; dat mag ook weer niet.
Jelle knapt zich wat op. Dat gebeurt
anders alleen zaj^erdagsavonds, want
meestal werkt hij nog zo'n beetje op zijn
eigen stukje land in de buurt van het
huisje, als zijn eigenlijke dagtaak is af
gelopen. Maar straks komt meester
Mejer. Dan behoort hij er netjes uit te
zien.
Om half negen is 't zover. Mijnheer
Meier wordt in het mooie vertrek gela
ten. Zo hóórt 't. De man zou liever bui
ten gezeten hebben nu het zo'n heerlijke
zomeravond is. Het hooien is al enige
tijd afgelopen. Nog even, dan slaan de
scherpe sikkels of de messen van de
machine door het koren, dat te rijpen
staat. Dan zou Jelle geen tijd hebben,
om meester te ontvangen. 7,^ werken
dan, evenals in de hooitijd, zo lang het
kan, dat is soms half tien. Ja, ja, je moet
de tijd uitkopen. En als hetmooi weer
is, dan moet de boel binnen, alvorens de
wolken donkeren en de regene loslaten.
(Wordt vervolgd)
ABONNEERT TT
OP EILANDEN-NTEUWS
