niet ver^clijjneii!
„Hoe denkt U
over de boer en
zijn producten?"
WM5
Reformatie en Contra-Reformatie
te Poortvliet
SCHILDERIJ VAN MARIUS RICHTERS IN DE
RAADSZAAL TE SOMMELSDIJK
9?
Volgende week geen
krant wegens vacantie
De heer G. C. M. Smit kreeg op zijn
82e jaar pensioen
E.H.B.O. - ërs
2Se Jaargang
CHR WEEKBLAD OF GEBËFOBIOEEBDE 6BONDSLAG
VOOB DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
Verscliynt tweemaa] per week. Woensdag en Zaterdag
ABOKITOMENTSPRIJa1.70 PER KWARTAAL
AD\EttTbSN'L'ltSPBUS 12 cent per ma.
BQ contract speciaal tarief.
VERLOVINGSRINGEN
Centrale Veiling
Middelharnis
DIRKSLAND
Het uiterlijk sclioon van Dirksland was 35 jaar lang
Dij nem in goecie nanden.
r
Dit is een afbeelding van het impo
nerende schilderstuk van wijlen Ma-
rius Richters, dat Donderdag j.l: tij
dens een bijzondere raadszitting hij
de ingebruikname van het gerestau
reerde raadhuis van Sommelsdijk
aan de gemeente werd overgedra
gen. Het is het laatste werk van de
ze vermaarde kunstschilder, kort
voor zijn dood gemaakt. Het doek
stelt voor de Enkele Ring van Som
melsdijk met in het centrum de Ned.
Herv. Kerk. In opvallend koloriet
legt het licht het accent op de kerk,
symboliserend het grote Licht, waar
alles van uitgaat. Toen de kunst
schilder de schets voor dit doek
maakte, ontbraken op de toren de
wijzerplaten. Hij was voornemens ze
er later op aan te brengen. Door zijn
sterven heeft hij dit niet kunnen vol
tooien. De schenkingscommissie (van
de liquiderende muziekvereniging
Excelsior) heep de wens geuit, dat
zij er ook nimmer op geschilderd
zullen worden.
i&UWÓ
UIT DE KERKEN
De volgende week zullen de zetters en
drukkers van drukkerij Gebr. de Waal
vacantie hebben. Op Woensdag 10 en
Zaterdag 13 Augustus zal „Eilanden-
nieuws" daardoor
Wij verzoeken onze geregelde adver
teerders en ook onze correspondenten
hiermede rekening te willen houden.
Onze abonnes zullen het personeel van
de drukkerij die week in week uit de
krant gereed maken en ook de redactie
en het administratief personeel, wel een
week vacantie gunnen.
Na de vacantie hopen we onze lezers
weer in ruime mate van allerlei streék-
nieuws te voorzien.
Redactie en Administratie
N.V. „EILANDEN-NIEUWS"
Ooitgensplaat heeft thans 34 gediplomeerde
Oefenen: een eerste vereiste.
Woensdag 3 Augustus 1955
No. 2423
Bedactiebureau: Pr. HENDRIKSTRAAT 14, MIDDELHARNISS
TEaiEFOON K 1870-2017 GIRO 167930 POSTBOX 8
Voor advertentiën uitsluitend Drukkerfl Telef. K 1870-2729
Na 6 uur '8 avonds TelefK 1870 - 2017
Hoe denkt de doorsnee Nederlander
over de boeren Wordt de boer gewaar
deerd door de burger of wordt hij met
de nek aangezieni?
Gunt men hem een zekere welvaart,
of is men geneigd, hem te beschouwen
als de man, die voor onze aardappelen
groenten enz. zorgt, zonder dat men zich
rekenschap geeft of hij een behoorlijke
maatschappelijke welvaart heeft bereikt
ja dan neen "We geloven, dat het voor
de meeste mensen buiten het boerenbe
drijf geen onderwerp is waarover ze na
denken. Hebben ze het goed, och dan
gunt men de boer ook wel een behoorlij
ke positie. Kost het daarentegen moei
te om de eindjes aan elkaar te knopen,
dan geloven we wel^ dat men licht ge
neigd is om de aardappelen, de groen
ten etc. al gauw te duur te vinden en
dat men zich dan al gauw af geeft op
de boeren, die veel te veel verdienen,
waardoor de prijzen maar niet dalen
kunnen en waardoor de recente loons
verhogingen geen effect sorteren.
De beoordeling van de boeren hangt
ons inziens in sterke mate af van de
eigen welstand, die men heeft bereikt.
Over het algemeen komt het ons voor,
dat er over de boeren zeer veel misver
stand heerst. Hoe kunnen de mensen uit
de steden en zij die buiten het boeren
leven staan er ook over oordelen. Ze
kennen het boerenleven niet. Wat we
ten ze van de moeilijkheden en proble
men van de boeren?
Voor de buitenstaander is een boer
een boer. Ja men heeft wel gehoord dat
er pachtboeren en boeren-eigenaars zijn.
Van de eerste gelooft men wel, dat nu
ja, ze tamelijk hard werken moeten voor
de kost en van de boeren, die eigenaar
zijn neemt men gemakkelijk aan dat die
gemakkelijk rijker worden.
Maar zo eenvoudig ligt de zaak on
der de boeren niet. Er is een grote, niet
te beschrijven verscheidenheid. Boer op
de zandgrond en boer in de kleistreken.
Landbouwers met hoofdzakelijk een vee-
beslag en weer anderen, die uitsluitend
een landbouwbedrijf hebben. En dan een
derde soort, die landbouwers, die een
gemengd bedrijf hebben.
Allen hebben hun eigenaardige moei
lijkheden, voortvloeiende uit de soort
van hun bedrijf. Moeilijkheden, die in
grote mate verband houden met de
voortschrijdende ontwikkeling van de
landbouwwetenschap. De aanpassing aan
de geheel veranderde omstandigheden op
schier elk gebied.
Maar groter nog is de verscheidenheid
wanneer men let op de grootte van het
bedrijf. De keuterboer, die met enkele
h.a. grond, aangevuld met wat bijver
dienste als arbeider uit zijn bedrijfje,
meestal een pachtbedrijfje moet leven
en de groot-grondbezitter, die honderd
h.a. zijn eigendom kan noemen. Wat
een gevarieerdheid van omstandigheden
en verhoudingen liggen er niet tussen
deze twee door ons als uitersten ge
steld.
En we zijn er van overtuigd, dat we
de uitersten slechts begrensd hebben,
dat er onder en er boven nog andere
uitersten liggen. Waarmee we alleen
maar aan willen duiden, dat de vraag,
hoe oordeelt ge over de boeren, een
vraag is, die maar niet zo eenvoudig
te beantwoorden is omdat er tussen een
boer en een boer een uitermate grote
verscheidenheid is, die in zo'n simpel
gestelde vraag helemaal niet verdiscon
teerd kan worden. En dan komen de
tuinders met htm grote verscheidenheid
er ook nog bij. Daarmede wordt het ge
heel nog heel wat onoverzichtelijker en
wordt de eenvoudige vraag: ,,Hoe dunkt
U over de boer", nog zoveel moeilijker
te beantwoorden. Of het dan nut heeft
de mening van de mensen over de boe
ren te weten. We geloven van niet, om
dat in de allereerste plaats die mening
niet billijk en rechtvaardig gevormd
kan worden omdat de oordelaar niet ge
noegzaam op de hoogte is en hem een-
oordeel gevraagd wordt over zaken,
waarvan hij vanwege de grote verschei
denheid geen overzicht kan hebben. En
wat doet het er ook toe? Het zal de
boer geen greintje van zijn moeiten en
zorgen kunnen ontnemen en het zal
hem bij zijn gestage arbeid niet de min
ste verlichting aanbrengen, temeer daar
Mj in zijn nuchterheid genoegzaam be
seft, dat hoe het oordeel ook moge uit
vallen het waardeloos is omdat het niet
op kennis van zaken steunt. Toch wordt
er een enquête, een opineonderzoek in
gesteld naar de mening van de mensen
omtrent de boer en zijn producten, waar
over we in een volgend artikel iets wil
len meedelen.
Verkrijgbaar bij:
JAC. KEUVELAAB
Zandpad Middelharnis
Veiling van Vrydag 29 Juli 1955
Eigenheimers 12.5013.90. Aanvoer
45000 kg.
Veiling van Maandag 1 Augustus 1955
Eigenheimers 11.50^12.90. Aanvoer
30.000 kg.
in.
Ds. Petrus Doomyk
De opvolger van Ds. Thomas Regen-,
boom was Ds. Petrus Doomyk, die, be
roepen van Oudenbosch, eind 1624 zijn
intrede te Poortvliet deed. Doomyk, die
van Vlaamse afkomst was, werd in het
jaar 1600 geboren en 21 Januari 1619
ingeschreven als student te Leiden. Na
zijn studie voltooid te hebben, werd hij
in April 1622 predikant te Oudenbosch
in Noord-Brabant en reeds twee jaar
later beroepen te Poortvliet. Hier zou
hij blijven tot zijn dood, behoudens een
onderbreking van drie jaar.
In 1640 werd Petrus Doomyk be
noemd als predikant bij de gemeenten
in West-lndië. Door de gemeente Poort
vliet als zodanig tijdelijk afgestaan,
trad hij in dienst van de West-Indische
Compagnie. Hij komt onder anderen
voor als predikant te Paraïba.
Tijdens zijn afwezigheid werd zijn ge
meente bediend door een hulpprediker.
Ds. Abraham van der Heyden. Deze nam
echter in 1641 reeds een beroep naar
Aardenburg aan, zodat de predikanten
uit de Classis Tholen de gemeente
Poortvliet aan hun zorg zagen toever
trouwd.
Ten onrechte wordt Ds. Jacobus d'
Herde in de Notulen der Staten van
Zeeland in deze tijd als predikant te
Poortvliet vermeld.
Deze onnauwkeurigheid zal een ge
volg zijn van het feit dat verschillende
kerkeraadsstukken uit die jaren onder
tekend zijn door Ds. Jac. d' Herde, die
tot 1641 predikant te St. Maartensdijk
was en in dat jaar naar Oost-Souburg
vertrok.
Er wordt naast Ds. van der Heijden
nog gesproken van een andere hulppre
diker, Johannes Michielsen, maar nade
re bijzonderheden zijn over hem niet be
kend. Hij is waarschijnlijk een propo
nent geweest, die van tijd tot tijd te
Poortvliet predikte.
Mattheüs de Beyr
Toen Ds. Doornyk in 1643 terugkeer
de, stond hij al dadelijk voor moeilijk
heden. Vrijwel het gehele eiland Tholen
was de Heformatische beginselen toege
daan en de Hervormde Kerken begon
nen zich te consolideren en zie, daar
verscheen, eerst af en toe, later vrij ge
regeld, een priester op het eiland om
propaganda te maken voor de Roomse
Kerk. Dat het optreden van deze zen
deling", Mattheüs de Beyr, die afkom
stig was uit het klooster Sint-Miohiel
bij Antwerpen, de Thoolse predikanten
helemaal niet beviel, laat zich gemakke
lijk begrijpen.
Inzonderheid de pastor van Poortvliet
schijnt in woord en geschrifte, nogal op
getreden te zijn tegen deze Roomse pro
pagandist.
De naam van Petrus Doomyk is in
de kerkhistorie onsterfelijk geworden
door een geschriftje van polemische
aard, waarin hij op ironische wijze
waarschuwt tegen deze dienaar van
Rome. De wijdlopige titel ,die we hier
laten volgen, zegt al genoeg:
„Den Half-Ghereformeerden Pastoor
ofte Waerachtige Copiën van sekere
Brieven, geschreven van Mattheüs de
Beyr, pastoor tot Halteren. Waerin hij
voorsteld sijn Chevoelen, aengaende
Dertien Articulent van het Gheloove, die
hij oock seght sijne Toehoorders alzoo
gheleert te hebben. Met de antwoorden
hem daer-op toeghesonden. Wt-ghege-
ven ten dienste van alle oprechte Lief
hebbers der Waerheyt tot een Voor-lo
per van sekere Conferentie die tussohen
hem ende een Bedienaar des H. Evan-
gelij wert gehouden, die oock als desel-
ve sal voltrocken sijn, door den Druck
gemeyn sal ghemaeckt werden.
De Oorsaken van het schrijven ende
het wt-geven deser Brieven sal de Leser
vinden in de Voor-reden, Jakobus, cap.
I, VS 8 „Een dobbelhertigh Man is on-
ghestadigh in alle sijne Wegen." Door
P. Doornyk, Bedienaar des H. Evange-
lij in de Ghemeynte van J. C. tot Poort
vliet 1644."
Of Doornyk met dit werkje nog suc
ces heeft geboekt vermeldt de historie
niet!
Nadat hij 30 jaar herder en leraar
van Poortvliet was geweest, overleed
Ds. Petrus Doornyk ter plaatse, de 26ste
Februari 1655. (dus precies 300 jaar
geleden)Hij had de leeftijd van 55 jaar
bereikt.
Hiermee zijn we aan het einde geko
men van onze artikelen over de Refor
matie te Poortvliet. Uiteraard is de stof
zó omvangrijk, dat het onmogelijk was,
volledig te zijn. We moesten dan ook
volstaan met hier én daar enkele gre
pen te doen.
W. V. G.
Het zal wel een unieke gebeurtenis in Nederland zijn als iemand, die tal van
jaren het belang van het algemeen gediend heeft pas op zijn 82e jaar pensioen
krijgt. En er zullen ook wel bijzondere factoren in het spel moeten zijn wil zo
iets zich voordoen. Die hebben er blijkbaar bestaan voor de oude, maar naar de
geest nog jonge en physiek nog krachtige heer G. C. M. Smit te Dirksland. Na
ongeveer 35 jaren het dorpsschoon van Dirksland als schoonhouder van plant
soenen, straten en wegen gediend te hebben gevoelde de oude baas er eigenlijk
nog niet veel voor om het bijltje er bij neer te leggen. Maar gemeentebestuur
en gemeenteraad vond het nu welletjes met hem en alhoewel hij nooit in vaste
dienst werd benoemd troffen zij een regeling, volgens welke de heer Smit nu
zonder zorgen van zijn oude dag kan gaan genieten. Of hij dat ook precies
zo zal doen is de vraag, want als wij goed geluisterd hebben tijdens het af
scheid, dat hem Zaterdagmorgen bereid werd, is hy van plan om Maandagmor
gen in de allervroegste vroegte al naar een stuk land te gaan, dat hij bebouwd
en waaraan hij zijn hart evenzeer verpand heeft als aan de reinheid van
Dirksland.
Het afscheid vond plaats in de raad
zaal, waar de heer Smit, vergezeld van
zijn dochter, een ereplaats lireèg tegen
over burgemeester Van Heijst en waar
bij de raadsleden, de secretaris, de ge
meente-architect, de collega's van de
technische dienst, de commandant van
de politie, de directeur van het gasbe
drijf en meer personeel aanwezig wa
ren.
Burgemeester van Heijst sprak de
heer Smit allerhartelijkst toe. De burge
meester verklaarde met verwondering
geconstateerd te hebben dat de heer
Smit in zijn werk nog niet voor een
jonge vent opzij gaat en dat het gehele
dorp tevreden kan zijn dat het van zijn
diensten gebruik mocht maken. Rustig,
altijd en onverstoorbaar heeft de heer
Smit altijd voor het uiterlijk aanzien
van Dirksland gezorgd. Het was een
plezier hem bezig te houden. De raad
vond al lang dat hij pensioen moest
nemen, maar Smit wilde er helemaal
niet aan, totdat nu kort geleden zijn op
vattingen zijn gewijzigd en de raad voor
zijn oude dag zorgde. Nu kan de heer
Smit geheel doen waarin hij zin heeft
en dat zal wel zijn tuinieren en vissen.
Met grote waardering sprak de burge
meester er over dat de vertrekkende
gemeentewerker ook in andere functies
het belang van het algemeen heeft ge
diend. Meerdere malen vervulde hij een
periode van lidmaatschap van de raad
voor de A.R., bestuurslid van de Stich
ting Van Weelziekenliuis is hij sinds de
oprichting, in de kolenbond heeft liij al
40 jaar zitting als bestuurder en tal van
jaren heeft hij mede de hand in de lei
ding van de Vereniging ingevolge de
Landarbeiderswet, terwijl tenslotte de
burgemeester naar voren bracht dat de
heer Smit al sinds onheugeUjke tijd col
lectant is in de Ned. Herv. Kerk. Voor
dit alles betuigde spr. hartelijk dank.
welke hij onderstreepte met aanbieding
van een enveloppe met Inhoud namens
de raad, gevolgd door goede wensen
voor de jaren, die deze scheidende wer
ker nog zullen resten.
Even hartelijk bedankte de heer Smit
voor toespraak en geschenk. Hij ver
telde onder velen gediend te hebben en
altijd plezierig te hebben gewerkt met
architect en collega's. Hij kon zich nog
niet best indenken, dat hij het werk er
nu bij neerlegde, naaar dacht met zijn
tijd wel raad te weten. Onwillekeiuig
gingen zijn gedachten terug naar het J nadien een glaasje wijn
NED. HERV. KEBK
Beroepen te Rotterdam J. v. Rootse-
laar te Wijk (bij Heusden); Hoornaar
en Nieuwpoort cand. K. Exalto te Lin-
schoten; Putten J. Poot te Delft; de
Bilt G. Boer te Gouda; Bolnes K. Ooms
te Andel; Veen C. de Boer, cand. te Put-
tershoek; Ouderkerk H. Harkema te
Zeist; Bennekom J. v. Rootselaar te
Wijk.
Aangenomen naar Lopikerkapel cand.
J. Groeneboom te Rotterdam; Brakel,
cand. K. Exalto te Linschoten.'
Bedankt voor Veen L. Brasser te
Voorthuizen; Kockengen R. Steur te
Ouddorp; Bermekom P. Monster te Kat
wijk; St. Maartensdijk J. v. Vliet te
Zetten; Rijssen K. v. d. Pol te Veenen-'
daal; IJsselmuiden J. Poot te Delft; Ter
Aa Hoornaar en Nieuwpoort, cand. K.
ExaJto te Linschoten.
GEBEF. GEMEENTEN
Beroepen te Sheboygan, M. Heerschap
te Lethbridge.
Tweetal te Scheveningen A. Honkoop
te Goes en J. W. Kersten te Genemuiden
verleden en hij vertelde, dat zijn huwe
lijk voltrokken werd door burgemeester
Zaayer, wiens levensgrote portret nog
de raadzaal siert. Met zijn dagen zal hij
wel raad weten en waarschijnlijk gaat
hij een vacantie doorbrengen bij een 90-
jarige tante in Den Haag!
Dat die vacantie wel verdiend is ver
klaarde architect Vreugdenhil met
graagte; want wel vroeg en kreeg de
heer Smit nxenigmaal een vrije dag,
maar vacantie nam hij nooit, want altijd
viel er voor zijn hand iets te doen. Toen
de architect in 1936 in dienst der ge
meente kwam was het de heer Smit, die
hem de mensen van Dirksland leerde
kennen en daarvoor alleen al was spr.
dankbaar. Dankbaar is altijd gebruik
gemaakt van de adviezen van de heer
Smit. De architect hoopte dat de heer
Smit nog altijd bij hem over de vloer
zal komen, bedankte nogmaals voor al
le medewerking én uitte de beste wen
sen voor de periode van welverdiende
rust.
Na deze plechtigheid bleef men nog
enige tijd in gezellig samenzijn bijeen,
onder het genot van koffie, gebak en
Als dank voor veeljarige Werkzaaxnheid in het belang van de Dirkslandse ge
meenschap bood burgemeester Van Heijst namens de raad de 82jarige heer
Smit een geschenk in enveloppe aan.
Terwijl burgemeester Hordijk Vrijdagavond op het Raadhuis een aantal Ere
tekens voor orde en vrede uitreikte, werd door Wethouder A. de Vos in het
gebouw „'t Centmm" aan 16 E.H.B.O.ërs het eind-diploma overhandigd. Deze
tweede groep cursisten legde enkele weken geleden met goed gevolg examen
af. Hun namen hebben wij toen reeds in ons blad vermeld.
Cadeaiux voor dokter en
instructeur
De waarnemend voorzitter van de
E.H.B.O vereniging de heer J. Buscop
C.Wzn. verwelkomde de aanwezigen, in
zonderheid wethouder A. de Vos en de
heer en mevr. van Heerden uit Middel
harnis. Dr. Kramers en mevr. dr. Kra
mers-v. d. Dorpe en Zuster Bos konden
niet aanwezig zijn. Hij dankte laatst ge
noemde evenwel hartelijk voor hun lei
ding bij de cursus.
Op verzoek van de voorzitter reikte
Wethouder de Vos aan iedere cursist
persoonlijk het diploma uit. Voor ieder
had hij een bijzondere opmerking welke
hij vergezeld deed gaan met een harte
lijke felicitatie; tevens namens de bur
gemeester en zijn collega. De heer d©
Vos spoorde de gediplomeerden aan om
te blijven oefenen, daar dit een eerste
vereiste is om altijd paraat te zijn en
te blijven. Dankbaar was spreker, dat
er nu 34 bevoegde krachten zijn die in
B.B. verband nuttig kunnen samenwer
ken.
De cursist de heer C. W. J. Geerts
dankte de beide doktoren en de heer
van Heerden voor hun aangename en
serieuze leiding. Het beste zal zijn dat
wij onze kennis zo weinig mogelijk zul
len moeten gebruiken, maar deze mo
derne tijd leert dit wel anders, aldus de
heer Geert, die aan de heer van Heer
den als dank en waardering namens de
cursisten een zak-rekenliniaal overhan
digde.
Mevr. 1. Groenendijk-de Vos deed er
namens het bestuur nog een boekwerk
bij „2000 jaren wonen" van de schrijf
ster dr. J. F. J. Baesjou.
De heer van Heerden feliciteerde zijn
cursisten met hun diploma. Van U kan
verwacht worden als er iets plaats vindt
dat U ook kan helpen" aldus de heer v.
Heerden. Let dan wel, dat het altijd nog
anders is als dat je hebt geleerd. Meest
al is er weinig of niets bij de hand om
je te behelpen, maar handeld altijd vol
gens de richtlijnen. Oefen daarom flink
en blijf bij! Spreker dankte vervolgens
hartelijk voor de cadeaux die hij als zeer
nuttige geschenken aanvaardde.
Mevr. W. Hotting-v. d. Heuvel was
de tolk namens dr. en mevr. Kramers
die hun dank overbrachten voor een ont
vangen bloemenbak en een hartelijke
felicitatie aan de cursisten richten.
De concierge van het gebouw de heer
H. Tiggelman had in de E.H.B.O. een
gezellige club gehad. Hij zag hun werk
als barmhartigheidswerk en daarom
hoopt hij, dat de gemeente een'^subsidie
beschikbaar zou stellen om veel mate
riaal aan te schaffen. Hij verzekerde de
vereniging bij een collecte de medewer
king van de muziek.
Burgemeester en Wethouder Hokke
gaven hierna ook nog even van him be
langstelling blijk, waarbij de burgemees
ter de wens uitsprak dat er in Ooit
gensplaat een hulpcolonne van het Roo-
de Kruis zou worden opgericht, die op
de medewerking van de plaatseUjke af
deling van het Roode Kruis kan reke
nen.
Men bleef na het officiële nog gerui
me tijd bijeen, waarbij de concierge en
kele consumpties serveerde.
