De Lutherfilm
De kwestie
Ilfieuw - Guinea
„MENSEN
MET GELD"
Marktberichten
Landbouwend Stellendam werpt een scheel
oog naar de plaat yiScheelhoek"
-r,
V.
UIENVEILING
27e Jaargang
CHB WEEKBLAD OP GEBEFORMEEBDE 6BOND8LAO
VOOB DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
We beginnen in dit nummer
met het nieuwe Vervolg
verhaal
We hopen dat onze lezers
en lezeressen er veel ge
noegen aan zullen beleven.
Kans op landuitbreiding voor kleine
landbouwers
\v. Kuipéri hield een warm pleidooi voor
vrijwillige ruilverkaveling
Centrale Veiling
Middelharnis
Woensdag 15; December 19S4
No. 2361
Redactiebureau: Pr. HENDRIKSTRAAT 14, MIDODELHARNIS
TELEFOON K 1870-2017 GIRO 167930 POSTBOX 8
Voor advertentiën uitsluitend Drukkerij Telef. K 1870 - 2729
Na 6 uur 's avonds Telef. K 1870 - 2017
VerscUynt tweemaal per week. Woensdag en Zaterdag
ABONNEMENTSPRIJS: 1.70 PER KWARTAAL,
ADVERTENTIEPRIJS 12 cent per mm.
BQ contralet speciaal tarief.
Toen Indonesië nog Nederland Oost-
Indië was, werd er over Nieuw-Guinea
niet veel geschreven en gesproken. En
dat was geen wonder. De andere eilan
den, met name Java, Sumatra, Celebes
en Bali, vormden toen de rijkdom van
ons koloniaal bezit, terwijl Nieuw-Gui
nea in ontwikkeling daarbij zeer verre
ten achter was gebleven en weinig be
langstelling genoot. Na de Souvereini-
teitsoverdracht in 1949 is dat uiteraard
veranderd. Van ons prachtige koloniale
rijk schoot niets anders over dan Nieuw-
Guinea, dat bij de losmaking van Ne
derland uitdrukkelijk werd uitgesloten
van de overdracht, zodat het thans nog
ons enig bezit in Z.-O. Azië is. De repu
bliek Indonesia maakt er echter aan
spraak op en S'oekamo heeft gezegd,
dat hij niet zal rusten, voor Nieuw-
Guinea bij zijn republiek is ingelijfd. De
Indonesiërs spreken van Iran en pogen
met alle middelen het van Nederland
afhandig te maken. Men probeerde en
kele maanden geleden door een militaire
infiltratie, die jammerlijk mislukte, er
de aandacht op te vestigen en tegelij
kertijd werd de kwestie in de Verenigde
Naties aanhangig gemaakt, waar in de
politieke commissie een voorstel werd
aangenomen, waarin Nederland en In
donesië werden uitgenodigd er verder
over te onderhandelen.
Op deze wijze is de kwestie Nieuw-
Guinea wel zeer actueel geworden. Om
dat er thans zoveel over geschreven
wordt èn omdat het ons enige gebieds
deel in het Verre Oosten is, willen we
ter voorlichting van onze lezers het één
en ander van dit eiland vertellen.
Sedert men ontdekt heeft, dat Groen
land uit 3 of 4 eilanden bestaat, is
Nieuw-Guinea het grootste eiland van
de wereld. De totale oppervlakte be-
idraagt ongeveer 25 maal die van Ne
derland. Staatkundig is het echter in
tweeën verdeeld. De oostelijke helft be
hoort aan Australië, de westelijke staat
onder Nederlands bestuur. Dit gedeelte
is ongeveer 13 maal zo groot als ons
land. De afstanden zijn er dus ontzaglijk
groot. Die van Hollandia naar Meranke
(over de grootste breedte) is gelijk aan
de afstand van Amsterdam naar Berlijn.
En die van HoUandia naar Sorong (de
grootste lengte) is gelijk aan die van
Amsterdam naar Rome! Wie de kaart
bekijkt, ziet, dat de grens tussen het
Nederlandse en het Australische gedeel
te een kaarsrechte lijn is, die men bij
overeenkomst getrokken heeft ongeveer
over de 141e meridiaan.
Het eiland is In de tijd der ontdek
kingsreizen het eerst bezocht door een
Spanjaard, Ortiz de Retes, die er in
1545 de Spaanse vlag plantte. Toen hij
ide kuststreek zag en de zwarte, kroes-
harige inboorlingen, zag hij een zeer
grote overeenkomst met de kust en de
bewoners van Guinea in Afrika en daar
om noemde hij het Nieuw-Guinea. De
Oost-Indische Compagnie heeft er, toen
de Spanjaarden uit de Oost verdreven
waren, wel eens een schip heengestuurd
onder kapitein Carstensz, naar wie la
ter één der bergtoppen op het eUand de
Carstensz top is genoemd, maar.idit had
geen succes. Vaji verschillende matro
zen werden zelfs de koppen gesneld!
Wel zag Cartensz; langs de Zuidkust
varende, het hoge gebergte, dat zich
over de gehele lengte van het eiland uit
strekt en dat nu het Sneeuwgebergte
heet. Hij vermeldde in zijn rapport ook,
dat er sneeuw op idie bergen lag, maar
dat beschouwde men hier als fantasie,
want in de tropen was sneeuw onmoge
lijk. Toch heeft hij goed gezien. De naar
hem genoemde Carstensztop Is 5000 m.
hoog en daar de z.g. sneeuwgrens op
NG. op ongeveer 4600 m. ligt (in Zwit
serland 2600 mO, zijn de hoogste top
pen inderdaad met sneeuw bedekt. De
bekendste daarvan zijn verder de Wil-
helminatop, de Julianatop, de Prins Hen-
driktop, de Idenburgtop en de Doorman-
top. De Carstensztop is in 1937 beklom
men door dr. Colijn, een zoon van de be
kende minister-president.
Het grootste gedeelte van het binnen
land is nog nimmer door een blajike be
treden; het is terra Incognatie. Het
eiland is vrijwel geheel in kaart ge
bracht, maar vanuit de lucht, dus nog
niet definitief. Vooral de Amerikanen
hebben in de laatste oorlog veel lucht
foto's gemaakt. In het Nederlandse ge
deelte zijn geen vulkanen, wel in het
Australische.
Het kUmaat is niet erg a,angenaam.
Het is tropisch, dus zeer warm en bo
vendien erg vochtig. In vele delen re
gent het er het gehele jaar door. De hit
te is er daardoor zó 'drukkend, dat ze
voor blanken zeer moeilijk te verdragen
is. Vooral aan de kust is het niet erg
aangenaam. Het overgrote deel, zeker
85% van de oppervlakte, is met dichte
oerwouden bedekt. In de laagvlakten
groeien de sagopalmen. Het sagomeel,
het merg van deze palm, vormt het
voornaamste voedsel van de inboorlin
gen. En wat de dieren betreft, men be
hoeft er niet te vrezen voor grote roof
dieren als tijgers, leeuwen enz., want
die zijn er niet. De kangeroe is er, even
als in Austrahë, het grootste dier. Zo
wel geologisch ais wat de flora en de
fauna betreft, sluit Nieuw-Guinea dan
ook bij Australië aan. Van de vogels,
die er voorkomen, zijn de meest bekende
de casuaris, een soort struisvogel, de pa
pegaaien en de schltterenidie paradijsvo-
gels. De rivieren hebben zeer veel vis,
tnaar ook geer veel krokodillen, die ech
ter zelden mensen aanvallen, vermoede-
hJK, omdat ze genoeg vis kunnen eten.
En- nu iets over de bewoners. Zoals
men weet, worden deze Papoea's' ge
noemd. Ze behoren tot een heel ander
ras aJs de Indonesiërs, n.l. tot het zwar
te ras of de Negridien. De negers In
Afrika behoren tot de westelijke groep
daarvan en de Papoea's' tot de ooste
lijke. Dit totale verschil in ras is één
van de redenen, waarom de aanspraken
van Indonesië op Nieuw-Guinea niet er
kend kunnen worden. Het aantal stam
men, waarin ze leven, is zeer groot, ter
wijl de Kust-Papoea's duidelijk moeten
worden onderscheiden van de Berg-Pa-
poea's. De eerste zijn flink eh fors ge
bouwd, zeer donker, soms zwart van
kleur en hebben kroeshaar, de laatste
zijn klein van stuk. Het zijn wel geen
pygmeeën (dwergen), maar pygmoïden
(dwergachtigen). Alle Papoea's leven
nog zeer primitief en ze behoren daar
door tot de in cultureel opzicht naeest
achterlijke volken van de wereld. Eigen
lijk leven ze nog in het stenen tijdperk,
ai loopt idit uiteraard nu op zijn eind.
Hun wapens bestaan nog uit pijl en
boog, speren en knotsen. Geld hebben
ze niet: ze betelen elkaar met schelpen.
Er Is niet één Papoea-taal, doch er
zijn er vele tientallen. Elke stam, soms
elk klein dorpje spreekt een eigen taal,
wat voor de bestuursambtenaren en de
zendelingen veel bezwaren geeft. Men
woont in familiehuizen, dus een aantal
gezinnen bij elkaar. Ook komt het voor,
dat er aparte mannenhuizen zijn; de
vrouwen, kinderen én varkens wonen in
kleinere hutten! Op sexueel gebied
heerst er een grote ongebondenheid.
Vanzelfsprekend komen er bij idit primi
tieve volk nog veel toestanden voor, die
op een half-wilde geestesgesteldheid wij
zen. Aan de zuidkust schijnen nog elk
jaar zelfs een flink aantal moorden te
gebeuren door het z.g. koppensnellen.
De godsdienst is heidens: angst voor
boze geesten, zielen van gestorvenen,
tovenaars enz. De zending heeft hier
een zeer omvangrijke taak, die verre
van gemakkelijk is. Toch zal zij voorop
moeten gaan. Wanneer de primitieve
Papoea uit zijn stenen tijdperk ineens
overgeschakeld wordt op de 20e eeuw-
se beschaving, dreigt hij aan een gees
telijke leegte ten prooi te worden, die
alleen gevuld kan worden door het
Christendom.
Het aantal Papoea's ui het Nederland
se gebied van Nieuw-Guinea wordt ge
schat op ongeveer 1 miUioen. Daar het
nog onmogelijk is, volkstellingen te hou
den en in de binnenlanden nog onbeken
de stammen wonen, is dit getal dus
slechts een grove benadering.
Economisch betekent N.G. nog vrij
wel niets. De landbouw wordt slechts
voor eigen gebruik uitgeoefend. Mis
schien kan er bij HoUandia rijstcultuur
komen. Er wordt alleen wat copra uit
gevoerd. Hout is er volop, maar het
heeft geringe economische waarde en
zagerijen zijn er niet. Er moet zelfs nog
hout worden geïmporteerd! In de grond
wordt wat goud gevonden, doch slechts
In kleine hoeveelheden. Het belangrijkste
Er is in de laatste tijd in onze krin
gen nog al zo een en ander te doen ge
weest over de al of niet wenseUjkheid
van het bezoeken der Lutherfilm.
In „Leer en Leven" een kerkblad van
de Classis Haarlem der Chr. Geref. Ker
ken, vonden we over deze kwestie een
artikeltje, dat we gaarne in korte trek
ken weergeven.
Aangaande Luther nu twee dingen.
De man heeft alleen zijn grote beteke
nis door het werk, dat God hem deed
verrichten, in Zijn Kerk n.l. De Refor
matie. En dit heeft hij kunnen doen, door
het werk Gods in hem n.l. de Bekering.
Beiden zijn dus geestelijke processen.
Nu vraag ik: Kan nu ooit een gees
telijk proces op het doek gebracht wor
den? Mag gepoogd worden dat in de
weg van füm en toneelspel tot uitdruk
king te brengen? Is de majesteit van:
het Woord van God dat in Luthers lé-,
ven en in geheel de Reformatie tot tri
umph kwam over de geestelijke gebon
denheid door de schrikkelijkste dwaal
leer, door een toneelspeler te spelen"
en dan te verfilmen? Als ik aan deze
dingen denk, heb ik er al meer dan ge
noeg van.
'Ik zie al iemand die uiterlijk een beet
je op Luther gelijkt staan, als hij de vijf
en negentig stellingen aanplakt aan de
slotkapel of als hij voor de Rijksdag zijn
„Hier sta ik, ik kan niet anders" laat
horen.
Hemel en aarde waren daarmede ge
moeid. De Allerhoogste liet opnieuw
Zijn „Erzy licht" van de Heanel horen.
En in duizenden harten is toen opnieuw
het wonder geschied dat zij vrijgemaakt,
werden. De Engelen juichten, het mach
tige gebouw van de Roomse Kerk schud
de, het rijk van Satan knarssetandde.
Ja, grote dingen deed God, door Lu
ther, wilde Hij door hem doen.
En dat alleen tot Zijn onverderfelijke
Glorie. Zou deze tot zrjn recht kun
nen komen in toneelspel, film en de be
zichtiging ervan? Een goede raad! Zie
eens te bemachtigen Luthers boek over
de Galaten en lees daar eens in. Daar
heeft men tenminste wat aan."
is die mijnbouw, uitgeoefend door de
Ned. N.G. Petroleum Mij, waarin ook de
B.P.M, en de Caltex zitten. Het olieveld
Klamono levert thans 270.000 ton olie,
per jaar (Schoonebeek in Drenthe
700.000 ton.)
Wegen zijn er vrijwel niet. Ééns. in
de zes weken komt er een boot van de
R.L. of de M.N. Wel landt er elke week
een vliegtuig van de K.L.M, op door
reis van Amsterdam naar Australië.
I (Wordt vervolgd)
VEEMARKT
ROTTERDAM, 13 Dec. Ter vee
markt aangevoerd in totaal 2338 dieren
waaronder 1557 vette koeien, 680 var
kens, 101 lammeren. Prijzen per kg, vet
te koeien 2.58—2.70, 2.38—2.50, 2.00—
2.10, varkens lev. gew. 1.85, 1.83, 1.81
prijzen per stuk lammeren 110 a 105
a 95.
De aanvoer van vette koeien was
groot, de handel zeer kalm en de prij
zen van vorige week konden zich hand
haven, behalve van mindere kwaliteiten,
welke iets lager waren. Pri-ma's' boven
notering.
De aanvoer van varkens was ruimer
met redelijke handel en iets hoger in
prijs. Enige exemplaren gingen nog bo
ven notering, afloop minder. De aanvoer
van lammeren was als vorige week, de
handel vlot en prijshoudend.
AABDAPPELBEUBS
ROTTERDAM, 13 Dec. Kleiaardappe-
len 35 mm. opw. eigenheimers 10.00
13.00, bintjes 7.50—8.25, bevelanders
11.5012.00, meerlanders 9.009.50,
ijselster 8.008.50, Zandaardappelen li-
bertas 7.507.75, Voeraardappelen 3.00
4.00 (prijzen per 100 kg op handels-
voorwaarden, vastgesteld voor de ver
koop van consumptieaardappelen op wa
gon, schip of auto.)
GRAANBEUBS
ROTTERDAM, 13 Dec. Binnenl.
granen, officieuze noteringen per 100
kg. franco R'dam; tarwe rode op vocht-
'«onditie tot 26.90, voedergranen kalm
zomergerst naar kwal. en vochtgehl.
26.00—27.50, gesch. gedroogd tot 28.25,
haver n. kleur en vochtgeh. 25.0026.50
extra blanke tot 27.50, rogge doorsnee
kwal. 20.7521.75, bakrogge 22.50—
23.50, peulvruchten met weinig kooplust
groene erwten tot 95.00 schokkers tot
125.bruine bonen tot 85.00.
In ons vorig nummer hebben wij medegedeeld, dat de Vereniging ,Nieuw Land'
een drukbezochte vergadering heeft gehouden, waar Ir. Kuipéri, directeur van
de Rijksdienst Landbouwherstel in Zuid-Holland de mogelijkheid tot het ver
krijgen van meer land heeft bezien, waarbij vooral het oog is geslagen op de
plaat Scheelhoek in het Haringvliet en op gronden, die buitendijks zullen wor
den aangewonnen, wanneer het Delta-plan doorgaat. Tegenwoordig was ook
burgemeester J. van Knobelsdorff van Goedereede^Stellendam met zijn ambt
genoot burg. Kleinenburg uit Ouddorp, meerdere wethouders, polderbesturen
enz. terwijl voor de Stellendamse Vissersvereniging de voorz. dhr. A. van Eek
vertegenwoordigd was.
De voorz. dhr. A. Kreeft opende de
vergadering met een welkom, inzonder
heid tot de sprekers de heren ir. Kui
péri en mr. Zijp. In zijn inleidend woord
schetste spr. het doel van de vereniging
en de moeilijkheden om op een klein be
drijf het brood te verdienen. Hij gaf
ook weer hoe het Delta-plan werkelijk
heid stond te worden en door de ver
zanding van de haven het er voor Stel
lendam volgens Prof. Groenman niet zo
best uit zag. Inpoldering zou een op
lossing kunnen geven, waar het oog op
was gericht, warblj kleine bedrijven zou
den kunnen worden gesaneerd. Hij gaf
daarna het woord aan de spreker.
Ir. Kuipéri begon met te zeggen, dat
we in een stadium leven binnen een
periode van enkele jaren dat er in de
Hals, en in de kop van Goeree wel iets
groots staat te gebeuren. Hij wilde niet
spreken over het Delta-plan, hoewel dit
ook landaanwinning inhield in de om
geving van de eilandien, ook wel in de
buurt van Stellendam. Door Scheelhoek
zou 750 ha. land door inpoldering wor
den verkregen.
Er komt dus grond beschikbaar, bouw
grond, waarnaar grote honger is. Spr.
stelde de vraag moeten op deze grond
nieuwe boeren worden neergezet, of
moet die grond voor andere doeleinden
worden gebruikt, om bestaande bedrij
ven te helpen? Deze vragen wilde spre
ker bezien, al vroeg hij begrip, dit niet
te eng te bezien. Spr. betitelde de avond
als een praatavond, waar ook vragen
gesteld kunnen worden.
Zich beperkend tot Stellendam, zette
hij de situatie van deze omtrek uiteen.
Br is plm. 600 ha. land in gebruik, ver
deel cl over 78 bedreven of 7 ha. per be
drijf. Deze gemiddelde grootte is land
bouwkimdig bezien iets aan de krap
pe kant. Daarvan zijn 8 bedrijven die
groter zijn dan 20 ha., wat betekent dat
er 70 bedrijven zijn met niet meer dan 5
ha. Nu is het nog mogelijk daarop brood
te verdienen met wat vee houden enz.
maar er zit een verscholen overschot
van arbeidsproductie op deze bedrijven.
Er zijn trouwens nog bedrijven die lOi
ha. hebben, zodat er bij zijn die nog min
der dan 5 ha. hebben.
Hoe zou dit kunnen worden opgelost
vroeg spr. Inpoldering zou een oplos
sing kunnen geven. Binnen een paar
jaar zou dit door de Scheelhoek mogelijk
zijn.
Nagegaan is de kavelverdeling van de
Stellendamse bedrijven. Daarover zijn
gegevens verzameld waarbij men tot
ontstellende cijfers kwam. Er liggen be
drijven die een afmeting hebben van 2
ha. verspreid in 4 kavels.
Spr. noemde er een van 17 ha. ver
spreid over 11 kabels en een van 20 ha.
over 14 kavels, van 24 ha. over 15 ka
vels enz., wat in een richting wijst van
grote versnippering en veel arbeids ver
lies. Aan de hand van een kaart van de
polder de 'Oude Oostdijk (Goedereede)
toonde spr. aan, hoe zo'n versnippering
er uit zag. Stellendam geeft een even.
bonte mengeling te zien van een zeer on
rendabele werkmethode en verzorging
van het land.
Twee problemen vragen in Stellen
dam om een oplossing: het tekort
aan grond en de sterke versnippe
ring van de kavels over de bedrij
ven.
Gezocht moet worden om die kleinere;
bedrijven een groter gemiddelde te geven
en te brengen op 7 S, 8 ha. Dat betekent
dat er 200 ha. aan zou moeten worden
toegevoegd. Scheelhoek heeft 750 ha. en
wanneer het Rijk als eigenaar, bereid is
dit aan Stellendam beschikbaar te stel
len, zou het kunnen worden opgelost.
Alleen zit men dan nog met het vraag
stuk van de versnippering. Er is een
mogelijkheid om uit de bestaande grond
een aantal grondgebruikers uit te lich
ten en deze mensen met hun hebben
en houden over te brengen naar de
Scheelhoek.
Persoonlijk zag spr. dit als de meest ge
zonde oplossing, béter dan aan allen in
Scheelhoek er een stukje grond bij te
geven. Daardoor wordt de toestand on
gezonder en komt er nog meer versnip
pering. Saneren was z.i. de beste oplos
sing. Gelijktijdig zou de zaak in Stellen
dam gezond m.oeten worden gemaakt
om de verspreide kavels bij elkaar te
taBngen. Het zou dus een uitwisseling
van de kavels worden, m.a.w.
ruilverkaveling.
Daarbij zou kunnen worden gestreefd,
dai er goede wegen worden aangelegd
en er een goede ontsluiting komt.
De 200 ha, die nodig is, maakt een
derde uit van het totaal; de 600 ha. zou
daardoor gezond gemaakt kunnen wor-
iden.
De vraag kan rijzen, wat doet U dan
met de rest van de Scheelhoek? Er lig
gen nog andere objecten van 250 ha. zei
spr., wanneer het Delta-plan zou worden
verwerkelijkt. Totaal dus 1000 ha. die
aan de noordzijde van de Hals beschik
baar komt.
Spr. kwam daarmee op de ruimere
blik, die hij tevoren noemde. De hele
kop van Goeree en de Hals omvat 3000
ha. en spr, zag het zo, dat men het
loyaal moest bekijken opdat Goeree en
Ouddorp van het geheel zou profiteren.
Spr.'s' mening was, dat op deze wijze
stellig een oplossing zou kunnen worden
gevonden. Met de hoeveelheid grond
was ook hier 1/3 te saneren, oftewel
33%. De practijk van ruilverkaveling
en sanering op Walcheren, Schouwen
Duiveland en Tholen, kon met 10% toe,
zodat er ruimschoots voldoende grond
voor is. 'De grotere bedrijven van 20 ha.
en meer zouden geen grond behoeven
toebedeeld, liet gaat alleen om de kleine
bedrijven.
Spr. bezag dan de mogelijkheid van
overbrenging e.v. naar de Scheelhoek.
Er moeten nieuwe gebouwen komen, die
echter met Rijkssubsidies kunnen wor-
De Grote Kerk te Monnikendam, welke dateert uit de 15e eeuw, is ernstig in
verval geraakt en vertoont scheuren en verzakkingen. Er zal nu binnenkort
een begin worden gemaakt met de restauratie, die met steun van. het Rijk
anderhalf twee millioen gulden zal bedragen.
'den tot stand gebracht. De Stichting
van een nieuwe boerderij geeft n.l. gele
genheid tot ruilverkaveling, waarom
het Rijk hierop belangrijke subsidies
verstrekt. Deze subsidies belopen 75%
van de kosten. Natuurlijk wordt de toe
voeging van grond niet om niet ver
sterkt, men zal kunnen pachten of er
zal overdracht plaats hebben. De koop
som zal betrokken kunnen worden in de
z.g. ruilverkavelingsrente, die in 30 ja
ren zal kunnen worden terugbetaald. De
kapitaalslast zal dus op soepele wijze
kunnen worden vereffend.
Aan het slot van zijn causerie merkte
spr. nog op, dat in Walcheren na de oor
log de sanerings gedachte is doorge
werkt met verplaatsing naar de N.O.
Polder en hetzelfde systeem na de ramp
is doorgevoerd op Schouwen en Tholen
waarvoor gronden beschikbaar zijn in
De Braakman. Ook voor hier zag spr.
de mogelijkheid van herverkaveling, die
'dan zou moeten worden opgelegd. Be
ter achtte spr. het dat uit de streek
zelf ruilverkaveling aanvroeg. Dan
worden plannen gemaakt en voorgelegd
en kan er met elkaar over worden ge
sproken. Langs de normale weg van
ruilverkaveling zou het dan kunen wor
den doorgevoerd. Spr. meende dat het
Rijk zo'n" aanvrage met open belang
stelling zou ontvangen en zeker niet af
wijzen.
Inschakeling Landbouw
Economisch Instituut
Mr. Zijp richtte na de pauze nog een
enkel woord tot de vergadering en zei:
voor we beginnen is het nodig een ver
zoek te richten tot het Landbouw Bcon.
instituut te Den Haag. Een opgave van
de bedrijven, aantal boerenzoons, ver
zanding van de haven, mogelijkheid van
industrie vestiging enz. moet daarbij
gedaan worden. Met genoegen had spr.
vernomen dat B. en W. van Goedereede
en Stellendam als zodanig reeds een ver
zoek tot het Landbouw Econ. Instituut
had gericht.
Vragen
Dan volgde een bespreking waarbij
vele vragen werden gesteld en beant
woord. Dhr. Goekoop Stellendam greep
terug in de geschiedenis en gaf een over
zicht, hoe de splitsing van lieverlede was
tot stand gekomen. Toen de Statendam
in 1750 gelegd werd was de grond in be
zit van 31 personen, door de tijd zijn
allerlei splitsingen ontstaan. Spr. infor
meerde wanneer iemand een bedrgf van
20 bunder had, of die 'dan ook mee zou
delen bij herverkaveling.
Alles voor Stellendam?
Weth. Visser kwam op de e.v. samen
voeging Stellendam-Goeree. Hij zag dit
als een gedwongen huwelijk. De gron
den die bij afdamming en inpoldering
vrij kwamen wilde hij voor de Stellen
dammers bestemmen ,ook wilde hij de
vissers er van laten profiteren. Hij riep
daartoe de medewerking in van ir. Kui
péri.
Notaris Risseeuw stelde vragen of
men e.v. grondeigenaar zou kunnen wor
den of alleen pachter.
Antwoord
Ir. Kuipéri antwoordde dat versnip
peringen üi d)e historie overal oorzaak
vinden. Landbouwkundig was het niet
juist, de slechte verkavelingen zijn te
rug te voeren tot het zg. erfrecht. In
sommige streken heeft men dit aange
voeld en alleen de oudste zoon als op
volger aangewezen. De wet op de ver
vreemding landbouwgronden Is gekomen
om hier juiste lijnen te trekken. Tot
dhr. Visser zei spr. dat hij zijn naam
geen oneer aandeed, daar hij het ook
Uienvelling van Dinsdag 14 Dee. 1054
Uien middel 19.7821.31, drielingen
20.60, picklers S0.68, stek 4.-------4.03
Aanvoer 44000 kg.
voor de vissers opnam. De belangen van
de landbouwers liggen echter primair.
Of de grond verkocht dan wel in pacht
zou worden gegeven zoals notaris Ris
seeuw vroeg is het beleid van de
Staat. Spr. meende dat men wel wil
gaan in de vorm van overdracht.
Mr. Zijp lichtte toe dat het punt erf
recht bijzonder actueel was, mede in ver
band met het nieuwe Burgerlijk Wet
boek. Hij gaf zijn visie over splitsingen
en delingen, de regering die vele milli-
oenen aan de bedrijven besteedt, heeft
het er op gericht, splitsingen tegen te
gaan.
De heer Visser zei niet zo zeer be
doeld te hebben de vissers, die door de
afdamming gedupeerd worden een land
bouwbedrijf te geven, maar deze men
sen in het arbeidsproces in de landbouw
in te schakelen.
De vissery
De heer A. van Eek, voorzitter van
de Vissersvereniging gaf een uiteenzet
ting over de situatie van de Stellendam
se vissers. De vloot is verouderd en ver
sleten, er is ook hier mogelijkheid tot
sanering. Spr. haalde de nota van mi
nister Mansholt in dit verband aan. Van
de 30 vaartuigen zijn er 6 op de zeevis
serij, die wel naar Scheveningen zullen
verhuizen. Een ander deel zal gebruik
maken van de finantiële regeling, een
ander deel komt aan de kant. Van de
100 vissers zouden er z.i. 30 d 40 in de
landbouw terecht komen en spr. vroeg
of daar emplooi voor zou zijn. Hö achtte
het een morele verplichting van het Rijk
deze mensen werkgelegenheid te geven.
Verder vroeg spr. waar behalve de
Scheelhoek die andere 250 ha. grond zou
vrij komen.
Ir. Kuipéri antwoordde op he£ laatste,
dat die binnendijks lagen. Iets meer ten
Oosten van de Scheelhoek en daarnaast
nog plm. 100 ha. waar men vee in-
sch.aart. Dan zijn er nog gronden van
een Weeshuis, waarmee moet worden
gesproken voor overdracht.
Spreker dacht dat de gronden van
de Scheelhoek binnen 10 jaar be
schikbaar zouden zijn. De dam in
het Haringvliet zag spr. er in het
jaar 1960 Uggen! En de brug komt
or ook, voegde spr. lachend dhr. P.
D. Sïeling toe!
Er is in het gehele land een tekort
aan landarbeiders waarom spr. meenidle
dat er voor de vissers voldoende emplooi
zou komen. Tenslotte wees spreker nog
maals op de noodzaak van ruilverkave
ling om tot een oplossing te komen.
Burgemeester J. van Knobelsdorff
vond het een zeer leerzame avond, waar
bij de aanwezigen zich konden realise
ren, dat er wat groots ging afspelen.
Met een scheel oog zagen de landbou
wers naar Scheelhoek! Spr. hoopte dat
Stellendam er goed zijn portie van krij
gen en wenste de Vereniging succes toe.
De voorz. de heer Kreeft besloot met
een hartelijk dankwoord aan ir. Kuipé
ri en mr. Zijp, deze leerzame bijeen
komst.
