Felle uitslaande brand
te Dirksland
Speeltuinwezen op Flakkee
in opkomst
Moeilijkheden
bij Gezinsvorming
„Huis ten Bosct" wordt weer ingericlit
als Koninklijk Paleis
27e Jaargang
CHR WEEKBLAD OP GEEEFOEMEEEDE GEONDSLAO
VOOE DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
Patatbaickerij ging in vlammen op
Winkelpand en woonhuis modezaak Gez. Bruinsel
geheel verwoest
Brandspuit weigerde
dienst
UIENVEIUNG
Conferentie van de N.U.S.O. te Nieuwe Tonge
Nieuws uit de kerken
CHB. GEREF. KERKEN
Cand. Notaris P. J. Zaaijer
plotseling overleden
Prima resultaten bij
Slavenburg's Bank
Woensdag 20 October 1954
No. 2345
Redactiebureau: Pr. HENDRIKSTRAAT 14, MIDDEI-ilARNIS
TELEFOON K 1870-2017 GIRO 167930 POSTBOX 8
Voor advertentiën uitsluitend Drukkerij TelefK 1870 - 2729
Na 6 uur 's avonds Telef. K 1870 - 2017
VerschQnt tweemaal per week. Woensdag en Zaterdag
ABONNEMENTSPRIJS: 1.70 PER KWARTAAL
ADVERTENTIEPRIJS 12 cent per mm.
By contract speciaal tarief.
Het vormen van een gezin, die belang
rijke cel, in het maatschappelijk en
staatkundig leven ondervindt in deze tijd
wel zeer grote moeilijkheden. Daar is
allereerst de grote woningnood. Het
voortdurend te kort aan woningen. Spe
ciaal voor hen die een gezin willen stich
ten. Allerlei schema's, zijn al bedacht om
tenminste de langst wachtenden te kun
nen helpen. Een gezamenlijke leeftijd van
het echtpaar van ten minste vijftig jaar
en dergelijke voorwaarden meer. Het be
hoeft niet gezegd, dat daarmee geen op
lossing kan worden bereikt voor zove-
len, die jaar uit, jaar in, hun plannen
op 'niets zien uitlopen. H?t lange wach
ten moede wordt niet zelden een beslis
sing genomen, ;di6 de kiemen van grote
moeilijkheden in zich bevat.
Het overgaan tot inwoning, het trou
wen en toch op zich zelf blijven, het aan
vaarden van wat men woonruimte be-
lieft te noemen, maar wat daarop geens
zins aanspraak kan maken.
Ben staalkaart van geforceerde oplos
singen ware gemakkelijk op te tellen uit
de, aan de practijk ontleende gevallen,
die het aangaan van een huwelijk mo
gelijk maken, maar waarbij zich zoveel
moeilijkheden voordoen, dat een rustige
ontwikkeling van het gezin zo goed als
onmogelijk moet worden geacht.
Dat is een groot kwaad, wat op zeer
velen een deprimerende uitwerking uit
oefent.
Maar het woningprobleem is niet de
enige hinderpaal voor het vestigen van
een gezin.
De grote duurte is ook een grote sta
in de weg om een gezin te vormen. De
kosten van de inrichting van een wo
ning zijn dermate hoog, dat velen ook
om die reden hun huweUjksplannen moe
ten uitstellen. Hoe eenvoudig men zich
ook wil inrichten, zonder een nauwkeu
rige specificatie te geven, kunnen we
wel zeggen, dat we altijd nog wel tot een
bedrag komen, dat in de duizenden loopt
Om zo'n bedrag te sparen voor het
huwelijk is voor velen een zware opga
ve. Trouwen en bv. op gemeiibileerde en
gestoffeerde kamers te gaan wonen is
ook uiterst moeilijk. Aangenomen nog
dat men ze verkrijgen kan dan komt
men meestal tot zulke hoge uitgaven,
dat van een behoorlijke gezinsontwikke
ling ook moeilijk spraken kan zijn. Ze
ker zal het ook dan- grote bezwaren met
zich meebrengen, alleen al in financieel
opzicht, om tot een vrije woning, het
begerenswaardig doel, te kunnen komen.
Ons belastingstelsel werkt de vorming
van een gezin ook tegen.
Voor ongehuwden moet een hoge be
lasting worden betaald.
Uitzonderlijk hoog.
We zouden eigenlijk van een vrijge-
zellenbelasting moeten spreken.
De tarieven van de loonbelasting zijn
voor ongehuwden zeer hoog en nadelig.
Laten we maar eens een voorbeeld ne
men.
Bij een maandloon van 293 tot 295
moet een ongehuwde 38.60 loonbelas
ting betalen en een gehuwde zonder kin
deren 19.45.
Een ander voorbeeld: Een weekloon
van 50. 51 eist van een ongehuw
de 4.67 aan loonbelasting terwijl een
gehuwde zonder kinderen 4.67 moet
betalen. De ongehuwden moeten een on
evenredig groot bedrag aan belasting
betalen. Dat werkt het sparen voor hun
eerste inrichting niet in de hand. Inte
gendeel vaak is het zo, dat als de ouders
niet de behulpzame hand bieden het voor
vele ongehuwden moeilijk is te sparen
voor hun eerste inrichting. Voor de on-
getrouwden is het leven ook erg duur.
Kamerhuur, pensionprijzen, studiekos
ten, reiskosten e.d. het neemt zoveel dat
het sparen wel zeer moeilijk of bijna on
mogelijk wordt. En toch zijn hier zeer
grote algemene belangen bij betrokken.
Het stichten van gezinnen is toch een
evident belang. Een belang van de eer
ste orde. Wel van zo'n groot belang dat
de fiscus ook wel mee mocht werken
om het stichten van gezinnen t'fe bevor
deren.
Het zou toch zeker wel mogelijk zijn
dat de belastingen zodanig werden ge
regeld dat serieuse plannen tot stichting
van een gezin bevorderd werden.
Dat de loonbelasting, die in de Duit
se tijd werd ingevoerd zodanig werd ge
wijzigd, dat ze het karakter van een vrij-
gezellenbelasting ging verliezen.
In Duitsland komt men de ongehuw
den, die een gezin willen stichten ook
tegemoet. Als ze in de tijd van twee
jaar R.M. 500 hebben bespaard, kunnen
ze van het Rijk op gemakkelijke voor
waarden een lening verkrijgen van R.M.
3000. Een soortgelijke regeling zou in
ons land voor velen ook uitkomst kun
nen bieden. Het spe-ciale sparen voor ge-
zmsstichting is wel een materie die door
de Overheid begunstigd mag worden. In
net onmisbare van nieuwe gezinnen Ugt
voor de Overheid genoegzame redenen
om de mogelijkheden tot gezinsstichting
uit te breiden. Een mogelijkheid zou on
der meer kunnen zijn geblokkeerde
spaargelden belastingvrij te maken of
D.y. een zekere marge van het loon in
mindering te brengen voor toepassing
van de loonbelasting. Hoe men het ook
zou mogen regelen, een bevordering van
de mogelijkheden tot stichting van ge
zinnen hjkt ons wel nuttig en gewenst.
Vrijdagnacht zo omstreeks half twaalf
patatbakkerij van dhr. D. v. d. Bij aan
zaak beheerd wordt door dhr. J. C, van
dellijk uitrukte, kon door een haper aan
en eer er hulp uit andere gemeenten
de, stond dit pand, alsmede de modeza
lichte laaie. Beide panden werden door
kon een van de bewoners, de oude heer
Zo ongeveer tussen half twaalf en
twaalf uur Vrijdagnacht, stond wachtm.
Ie klasse van de Rijkspolitie A. Schil
ders, tevens postcommandant te Dirks
land, in de Winterstraat met iemand te
praten. Terwijl hij daar stond, zag hij,
dat er rook uit de reeds gesloten pa
tatbakkerij van dhr v. Driel steeg en
betrapte hij om zo te zeggen, deze brand
op heterdaad. Onmiddellijk sloeg hij
alarm, maar bepaalde zich ook om óhï
Jan Koot, die op de bovenwoning van
de patat-bakkerij huist en reeds sliep,
uithet brandende huis te redden. Dit
gelukte met moeite, daar de vlammen
reeds uitsloegen. Indien wachtmeester
Schilders niet juist op dit punt was ge
weest, had het er voor dhr Koot beden
kelijk uit gezien.
Intussen was dhr van Eek van uit
een boven-raam met een slang op de
kraan bezig het vuur te beperken, maar
in die vlammenzee bleek het hopeloos.
In de olie vond het vuur gretig voedsel,
waardoor later ook nog een ontploffing
veroorzaakt werd.
Grote verwarring
De brandweer, die vrij spoedig ter
plaatse was, sloot direct aan op de wa
terleiding, terwijl er slangen werden uit
gerold naar de haven. Even wist men
water te geven, maar daarna weigerde
de brandspuit alle dienst. (Naar men
ons vertelde bleek later dat de man
schappen de haspel, waarop de slangen
zitten niet hadden vrij gezet, door er
met kracht aan te trekken werd de
manometer beschadigd en ontstond een
lek, zodat geen water kon worden ge
geven). Begrijpelijk veroorzaakte het fa
len van de spuit grote verwarring, daar
intussen de modezaak van Bruinsel ook
al in lichte laaie stond.
Burgemeester van Heijst had echter
uur is een felle brand uitgebroken in de
de Winterstraat, te Dirksland, welke
Driel. Ofschoon de brandweer onmid-
de spuit geen water worden gegeven
aanwezig was, hoe vlug dit ook geschied-
ak van Gez. Bruinsel (C. v. Eek) in
het vuur totaal verwoest. Met moeite
Jan Koot worden gered.
reeds ingegrepen en de brandweer uit
de omliggende plaatsen gealarmeerd. Do
brandweer van Middelharnis was het
eerst ter plaatse, op welke spuit de ge
reed liggende waterslangen werden aan
gesloten. Vanaf het punt van de oproep,
gaf deze spuit in 20 minuten water, wat
een flinke prestatie kan worden ge
noemd. Ook arriveerden nog de spuiten
uit Melissant, Herkingen, Nieuwe Tongé
en Sommelsdijk. De twee laatsten be
hoefden echter geen water meer te ge
ven, daar intussen de Dirkslandse spuit
ook weer in actie was gekomen.
Het naastgelegen pand van de kapper
P. Nagtegaal en de vroegere sigaren-
zaak van dhr J. Poortvliet, beheerd door
Theo 't Manneke bleven gespaard, zij het
dan met veel waterschade. Gelukkig was
er niet veel wind, de gevolgen wa;ren dan
niet te overzien geweest.
Troosteloze aanblik
In anderhalf uur tijd was men de
brand meester. Beide panden waren ech
ter totaal uitgebrand en boden een troos
teloze aanblik. De heer en mevr. van
Eek bezaten op dat moment niets meer
dan de kleren die ze aan hadden. De
dames- en heren-modezaak die voor het
nieuwe seizoen met grote voorraden was
aangevuld, was totaal verloren. Wat
niet was verbrand, was door waterscha
de waardeloos geworden.
In een gesprek dat wij met de getrof
fenen hadden, waren ze zeer ontevreden
over de plaatselijke brandweer, maar an
derzijds vol goede moed, om de zaak te
herbouwen. De ambachtslieden te Dirks^
land hebben toegezegd hem. alle hulp té'
zullen bieden, om de winkel direct te
herbouwen. „Binnen vier weken hoop ik
mijn zaak weer open te kunnen stellen,"
vertelde ons de heer van Eek.
Naar de oorzaak van de brand in de
patatzaak ontstaan, wordt nog gevorst.
Het woon- en winkelhuis, inboedel en
inventaris van de heer v. Eek is naar
wij vernemen, matig verzekerd.
-O-
Uienveiüng van Dinsdag 19 Oct. 1954
Uien middel 15.50—15.83; drieün-
gen 16.81; pioklers 26.76; stekuien
J 6.12. Aanvoer 42.500 kg.
Zaterdagmiddag en gedurende een deel van de avond werd er in Ons Dorps
huis te Nieuwe Tonge een conferentie gehouden, een bijeenkomst voor mensen,
niet alleen van dit eiland, maar ook van Voome en Putten en andere omliggen
de eilanden. En het betrof een conferentie van de Ned. Unie van Speeltuin-Or
ganisaties, welks hoofdbestuur Nieuwe Tonge ditmaal had uitgekozen, omdat
het speeltuinwezen op GoereeOverflakkee in opkomst is en omdat Nieuwe
Tonge de primeur met een speeltuin heeft gehad, omdat er vorig jaar twee
tuinen zijn bijgekomen (Den Bommel en Ouddorp) en omdat men voor volgend
jaar op aansluiting van meer kan rekenen (b.v. Herkingen en Goedereede, van
waar vertegenwoordigers ook ter conferentie aanwezig waren). De bijeenkomst
werd gepresideerd door hoofdbestuurder H. de Ruiter uit Rotterdam, terwijl de
heer J. J. van Weenen uit Nieuwe Tonge het secretariaat waarnam en als gast
heer een kort welkomstwoord tot de congressisten richtte, in het bijzonder
tot de voorzitter, tot mej. .Goudriaan en taondssecretaris Bruinings, alsmede
tot de andere spreker van deze dag, de heer Oosterom. De heer Van Weenen
sprak er de hoop bij uit, dat spoedig alle dorpen van Flakkee hun speeltuin
en speeltuinvereniging zullen bezitten.
Opening
Voorzitter de Ruiter vertelde, dat het
aanvankelijk niet de bedoeling was om
deze NUSOi-eonferentie op Flakkee te
houden. Men had enkele jaren geleden
hier immers maar één enkele speeltuin.
Maar nu de zaak zo groeiende is en toen
vanuit Nieuwe Tonge het verzoek kwam
om daar te vergaderen is Ons Dorpshuis
op de lijst van congresplaatsen gezet.
Spr. noemde het een experiment, maar
gezien de belangstelling vond hij het een
wel geslaagde proefneming. Hij ver
wachtte van de besprekingen veel nut
voor het speeltuinwezen in deze streken
De conferentie noemde hij zeer nodig
voor het onderhouden van goed contact
tussen de verenigingen en met het
hoofdbestuur.
Er werden deze middag en avond twee
inleidingen gehouden. De secretaris van
de NUSO, de heer C. J. W. Brunings
uit Hilversum behandelde het onderwerp
Samenwerking in de speeltuinwereld",
de heer F. Oostrom uit Amsterdam
sprak over ,,De taak van de tuinopzich-
ters."
Samenwerking in de
Speeltuinwereld
De heer Brunings deelde mede, dat de
NUSO per 1 Sept. j.l. 459 aangesloten
speeltuinverenigingen uit alle delen van
het land telde en dat de groei nog steeds
aanhoudt. Alle verenigingen kimnen pro
fiteren van de steun van het NUSO-bu-
reau en van diverse faciliteiten, die dit
heeft weten te verkrijgen, zoals bv. vrij
stelling van OB voor wat men organi
seert, heel goedkoop contract met het
BtTMA enz.
Terzake zijn onderwerp wees de spre
ker er op, dat samenwerking daar ont
staat waar men inziet alleen niet te
kunnen slagen. Samenwerking heeft
twee facetten, een ideële zijde (samen
werking als dienende macht) een prac-
tische zijde (samenwerking ter verwe
zenlijking van mogelijkheden. Voor het
speeltuinwerk valt de nadruk op sa
menwerking in eigen vereniging, in
plaatselijk- of districtsverband, in lan
delijk verband, met de overheid en met
andere organisaties en instelUngen. In
eigen vereniging moet de samenwerking
met opvoeders leiden tot verbetering
van het werk en door contacten met de
ouders tot beter begrip voor de speel-
tuinarbeid. Samenwerking in plaatselök
of districtverband moet het verenlgings
chauvinisme de kop indrukken.
Landelijk is samenwerking nodig om
het culturele peil op te voeren en de
samenwerking uit te breiden tot die
streken waar deze ontbreekt. Voorts om
op hoog niveau waardering en begrip
te wekken.
Het speeltuinwerk heeft een semie-of-
ficieel karakter; samenwerking met
plaatselijke, gewestelijke en lansautori
teiten is derhalve noodzakelijk. Het ge
differentieerd karakter van het speel
tuinwerk maakt naast de samenleving
in de NJG contact nodig met corpora
ties als Film en Jeugd, Vereniging voor
Handenarbeid, Sport en Spel. Centraal-
Projectie-Instistuut enz. terwijl samen
werking met depolitie wel zeer nodig is.
Samenwerking kan spontaan tot stand
komen actie voor de rampgebieden be
wees :dit!)i maar zal gewoonlijk moeten
groeien.
„De adembenemende groei van de
speeltuinbeweging maakt, dat wij ons
steeds moeten bezinnen op samenwer
king om overal goede resultaten te be
reiken en tevens om behoud van de een
heid te verzekeren. Er liggen nog vele
mogelijkheden open, wij moeten snel
handelen, want In de speeltuinen is een
groot stuk volksopvoeding neergelegd!"
aldus besloot de bondssecretaris, die ook
een en ander verteld had over de perfec
te samenwerking van de Hilversumse
speeltuinverenigingen met overheid en
andere organisaties o.a. bij het Sint Ni-
colaasfeest, als men 3000 kinderen een
onvergetelijke middag bezorgt. In 20
minuten zijn zan alle drie versnaperingen
uitgereikt en binnen 20 minuten zijn zij
vanaf een centraal punt met bussen
near hun eigen wijken van het „dorp"
vervoerd!
Op deze rede volgde een bespreking.
Hierbij kwam o.a. naar voren, dat het
voor de speeltuinverenigingen zeer be
langrijk is, dat zij Koninklijke goedkeu
ring bezitten.
Burgemeester Van Hofwegen
die mede de conferentie bijwoonde onder
schreef ten volle het nut van samenwer
king en hij bracht dat o.a. in verband
met de grote veranderingen, die uitvoe
ring van het deltaplan voor Goeree
Overflakkee mee zal brengen. De Stich
ting^ Doi^isgemeenschap in Nieuwe Ton
ge, waarin alle verenigingen samenwer
ken, bewijst hoeveel mogelijkheden men
gezam.enlijk wel kan scheppen. Spr. was
voor grote regionale samenwerking,
waarvoor al bepaalde strevingen in de
streek aanwezig zijn. Maar eerst moet
men plaatselijk samen komen. Spr. dacht
hierbij niet alleen aan speeltuinen, maar
ook aan zang-, muziek-, sportverenigin
gen enz. Hij brak een langs voor dis-
trictssamenwerking, overigens nog in
het midden latend of deze samenwerking
horizontaal of verticaal gestimuleerd
van buiten of groeiend uit de verenigin
gen zelf tot stand moet komen.
Burgemeester Van Hofwegen greep
de gelegenheid aan om voor de a.s.
winter in Nieuwe Tonge weer een
grote hulsviytwedstrijd met pr^stoe-
kenning aan te kondigen. Z(yn wed
strijd zou iedere gemeente van het
eiland moeten organiseren en de win
naars kon men dan naar een centraal
punt halen om daar him werken van
huisvlijt tentoon te stellen.
De burgemeester vroeg of de NUSO
haar model van een speeltuin ter be
schikking zou willen stellen van zo'n
expositie en de voorzitter en de bonds
secretaris zegden dat gaarne en direct
toe. Dat model neemt een plaats in van
6x6 meter en de burgemeester dacht
het in Februari of daaromtrent nodig te
hebben.
„Tuinopziohter geen boeman"
Tijdens een gezellige pauze verbleven
de congresleden in On§ Dorpshuis. Daar
na zette men de vergadering voort met
te luisteren naar hetgeen hoofdbestuur
der F. Oostrom te zeggen had over de
taak van de tuinopzichters.
Toezicht op speeltuinen noemde spr.
absoluut noodzakelijk. De eisen welke
aan een tuinopziohter moeten worden
gesteld zijn vele en velerlei. Rekening
houdend met het feit, dat de tuin gedu
rende een bepaalde periode vaji het jaar
geopend is moet voor de opzichter een
vaste regeling van werktijd worden be
paald.
De tuinopziohter mag voor de kinde
ren niet de boeman zijn, maar hun toe
verlaat. Hij moet liefde hebben voor kin
deren en in omgansvormen en taal voor
de jeugd een voorbeeld zijn. Tijdens de
ambtshalve vervulling van zijn bezighe
den is de tuinopziohter in de speeltuin
de baas! Inmenging- van bestuursleden
is dan ongewenst.
Gemeentelijke overheden dienen door
subsidies het in dienst nemen van be
kwame opzichters mogelijk te maken.
Een groot onderscheid maakte spr.
tussen een tuinopziohter en een jeugd
leider. Onder het wakend oog van de
opzichter moeten de kinderen vrij kun
nen spelen en het ,,spel onder leiding"
dient als welkome afwisseling te worden
gegeven.
lOok op deze rede volgde een bespre
king.
Voorzitter de Ruiter besloot de con
ferentie met een toepasselijk woord.
NED. HEBV. KERK
Beroepen te Schoonhoven: J. de Lan
ge te Nunspeet.
Bedankt voor Huizen: H. Harkemate
Zeist.
Beroepen te Wezep: J. R. Cuperus te
Doornspijk; te Gorinchem: J. de Lange
te Nunspeet.
Kootwljk: Vrijdag 8 Oct. werd cand.
P. de Jong tot zijn ambtsbediening in
geleid door Ds J. V. d. Haar van Wad-
dinxveen, met een predikatie over 1 Tim.
4 16.
Aan de handoplegging namen deel: Ds
van Haar Ds A. Kleln-Kranenburg, Ds
J. W. V. d. Linden, Ds B. N. B. Bout
hoorn, Ds. J. V. Dijk; Ds. A. Terlouw;
Ds. W. Vroegindeweij en Ds. M. v. Ren
nes.
Onder overweldigende belangstelling
deed Ds. de Jong 's avonds intrede naar
aanleiding van Joh. 3:3: „Hij moet
wassen, maar ik minder worden."
Blesbensgraaf. Zondag 10 Oct. deed
cand. J. C. Schuurman intrede in de
Ned. Herv. Gem. met een preek over
2 Petr. 1 19. 's Morgens had de be
vestiging plaats door Ds G. Boer van
Gouda, sprekend over 2 Cor. 5 19, 20.
Z.Eerw. werd toegesproken door Ds.
Haverkamp, Ds Zaal, Ds Julius, burge
meester Dekking en iDs. Boer.
Toen H.M. Koningin Juliana en Z.K.H. Prins Bemhard hun 12% jarig huwe
lijksfeest vieirden, heeft het Nederlandse volk als nationaal geschenk een som
gelds bijeengebracht, bestemd voor het verfraaien van de tuin rond „Huis ten
Bosch'" in 's-Gravenhage, een drie eeuwen oud paleis, dat gelegen is aan de rand
van de stad. Maar niet alleen de tuin, ook het paleis zelf was aan een grondige
restauratie en modernisering toe, wilde het althans weer gebruikt kunnen wor
den als verblijfplaats van het Koninklijk Gezin. Deze taak werd opgedragen aan
de Rijksgebouwendienst.
Omvangrijke taak
Begin 1952 werd met de werkzaam
heden begonnen. Nu, ruim 2% jaar la
ter, is het werk nog in volle gang en
het zal zeker nog tot het voorjaar 1956
duren voordat alles klaar is om de
Landsvrouwe en Haar gezin een waar
dige huisvesting te bieden.
De bedoeling van de Rijksgebouwen
dienst was, het historische paleis te
voorzien van modern comfort, zoals een
centrale verwarmingsinstallatie, air-con
ditioning, badkamers, moderne keukens,
garderobes, riolering, enzovoorts. Vloe
ren werden opengebroken, muren weg-
gehakt en terwijl men daarmede bezig
was, kwamen allerlei verborgen gebre
ken aan het licht. Het langgerekte pa
leis bleek ontzaglijk te hebben geleden
onder het weer en onder de vochtigheid.
Vloerbalken bleken verrot te zijn, mu
ren en trappen ontzet; het dak verkeer
de in zeer slechte staat.
Oude karakter blijft gehandliaafd
Talloze herstellingen moesten worden
aangebracht en dat alles gebeurde en
gebeurt nog steeds met de grootste
zorgvuldigheid. ,,Wij herstellen dit pa
leis zodanig," aldus de Hoofdarchitect
G. Stomps, die de leiding heeft, „dat het
weer eeuwen mee kan."
Zoveel mogelijk wordt, ondanks alle
moderniseringen, het oude karakter be
waard, van de beroemde „oranjezaai"
met de enorme schilderingen, van de Ja
panse en de Chinese zaal en van de tal
loze andere vertrekken in dit paleis, dat
met recht een historisch monument mag
heten.
Drie eeniwen Vaderlandse
Geschiedenis
Het zou niet moeilijk zijn, drie eeuwen
vaderlandse geschiedenis te schrijven
met ,,Huis ten Bosch" als uitgangspunt
en als achtergrond, zo nauw is de histo
rie van dit paleis verweven met het wel
en wee van Oranjehuis en volk.
Frederik Hendrik liet het in 1645 als
landhuis bouwen voor zijn gemalin Ama-
lia van Solms. Voordat het geheel ge
reed was, stierf de grote veldheer-ste-
denwinger en Amalia besloot de „Oran-
jesael", zoals het huis toen genoemd
werd, in te richten als mausoleum ter
herinnering aan haar echtgenoot.
Prins Willem III liet het gebouw uit
breiden met twee zalen en bijgebouwen.
Prins Willem TV gaf aan de beroemde
architect Daniël Marot opdracht het
mausoleum te herscheppen in een paleis
met ongeveer 100 zalen en vertrekken.
Prins Willem V bereidde in de „Oranje
zaal" zijn vlucht naar Engeland voor.
Tijdens de Bataafse republiek en in de
Franse tijd woonden in het tot staats
eigendom geworden ,,Huys in 't Bosch",
zoals het paleis toen genoemd werd,
achtereenlogens Rutger Jan Schimmel-
penninck. Koning Lodewijk, de jongste
Urk: De voorganger va de Ned. Herv.
Evangelisatie aldaar, de Eerw. Heer H.
Visser, heeft als zodanig ontslag geno
men en preekt nu in een ander gebouw
voor de hem gevolgde leden.
Ds M. Boertien, de Evangelisatie pre
dikant onder Israël, werkende te Ham
burg, is aan de Universiteit te Amster
dam, geslaagd voor het cand. examen in
de Semiotische talen.
Ds W. Heerma te Groningen heeft
van zijn kerkeraad verlof ontvangen om
begin 1955 als geesteUjk verzorger van
een emigrantenschip een reis te maken.
Katwijk: Het ligt in het voornemen
de nieuwe „Bethel" kerk, 28 Oct. offi
cieel in gebruik te nemen.
GEBEF. GEMEENTEN
Beroepen te Elspeet H, Ligtenberg te
Rotterdam.
Wegens vertrek naar Aagtekerke van
Ds A. van Stuyvenberg ontstond te Nun
speet een vacature, :die D.V. binnen en
kele dagen vervuld wordt door de over
komst van Ds. W. Hage van Aalst, die
daar 19 Oct. afscheid preekt.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Leeuwarden (7e predi-
kantsplaats) A. H. Appels te Nijkerk.
broer van Napoleon, en Maarschalk Le
brun, die tot Gouverneur-Generaal werd
benoemd na de inlijving van Holland bij
Frankrijk.
Koning Willem I liet fraaie vijvers in
de tuin aanleggen, koningin Sophie, de
echtgenote van Willem UI, onderhield
op „Huis ten Bosch" contact met ge
leerden en kunstenaars en verkoos aan
het einde van haar leven de rust in dit
paleis boven het woelige hofleven in de
dagen in de stad 's-Gravenhage.
Na haar dood bleef het huis lange tijd
onbewoond. In 1899 zou het nog een rol
van internationale betekenis gaan spe
len toen de jonge Konlgin Wilhelmina
het ter beschikking stelde voor de eerste
vredesconferentie.
Als over 1 1% jaar de restauratie
werkzaamheden voltooid zijn, zal het
paleis dan regelmatig worden gebruikt
door het Koninklijk Gezin? Op deze
vraag, die iedere Hagenaar zich stelt,
kan uiteraard nog geen antwoord wor
den gegeven. „Huis ten Bosch" is en
blijft een betrekkelijk „klein" paleis, dat
zich niet leent voor grote ontvangsten.
Het wordt echter zodanig ingericht, dat
de Koninklijke Familie er gezelschappen
tot maximaal 60 personen zal kunnen
ontvangen. En afgezien van de vrsiag,
of Koningin en Prins er vaak zullen ver
blijven: belangrijk is in ieder geval, dat
door deze grondige restauratie een his
torisch monument voor ons volk be
waard blijft.
(Nadruk verboden)
De heer P. J.Zaaijer, Cand. Notaris
Stationsweg 14, te Middelharnis, is
Maandag 18 October plotseling overle
den. De heer Zaaijer was curator in het
faillissement van J. v. Wezel (fa. Groe-
neveld) en had hiervoor een vergadering
bijgewoond te Rotterdam. Na afloop was
hij met zijn vrouw in een restaurant een
kopje thee gaan drinken en werd daar
onwel. Ijlings werd een geneesheer ont
boden, doch deze kon geen baat meer
geven. De heer Zaaijer overleed vrij
spoedig daarna.
De heer Zaaijer heeft de H.B.S. te
Middelharnis afgelopen en ging daarna
door in een studie bij de belastingen. Bij
het belastingwezen heeft hij een tamelij
ke hoge functie bekleedt. Hij was reser
ve officier en na de oorlog kaptein bij
de Koninkl. landmacht in Indonesië,
waar hij de politionele actie heeft mee
gemaakt. De laatste vier jaar was hij
Cand.-notaris op het kantoor van Nota
ris Mr. Hempenius te Middelharnis.
De overledene, die slechts 49 jaar oud
was, was een rustige, zeer geziene fi
guur in de gemeente. Voor zover ons
bekend is hij nooit ziek geweest. Zijn
stoffelijk overschot is heden Dinsdag uit
Rotterdam naar zijn woning vervoerd.
-O-
„Men mag in het algemeen zeggen,
dat de gang van zaken dit jaar uiter
mate bevredigend is geweest. Wij heb
ben een toenemende omvang van za
ken mogen vaststellen, die nog steeds
aanhoudt. Dit feit is ook wel enigszins
inhaerent aan de conjunctuur, maar ik
geloof wel te mogen zeggen, dat spe
ciaal bij onze instelling, ook door de
uitbreiding van het kapitaal en b.v. on
ze vestiging in Utrecht er een bijzon
dere uitbreiding van relaties is geko
men. De tot nu toe in dit jaar gemaakte
winst ligt niet onbelangrijk boven die
van 1953 en als er in de komende 2%
maand niets bijzonders gebeurt, zullen
wij dit jaar met grote tevredenheid mo
gen afsluiten."
Aldus werd van directiezijde mede
gedeeld op de buitengewone algemene
vergadering van aandeelhouders van de
N. V. Slavenburg's bank, die met bijna
algemene stemmen mr. J. W. van der
Hoeven tot commissaris had benoemd.
