Haven van Stellendam zal binnen enkele jaren verdwijnen aOiP KAMP! sta op STERUm Vissersdorp gaat van de kaart Dijkherstel bij Stellendam komt op tijd gereed CHR. WEERBLAD OP GEREFORMEEEDE GRONDSLAG VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN Ie duur Donker Tlakkee WONINGBOUW Adviezen van dames gevraagd Ernstig ongeval te Ooitgensplaat Felle protesten van de vissers en pelbazen Voorgeschiedenis Drs. Tjalkens Stellendamse vissers naar Goedereede De consequenties Een mooi plekje voor je tent en dan maar genieten. Een korreltje zand in 't eten is niet erê, maar de shag moet Sterling 2ijn, Dat is Viréinia op zijn mildst, op zijn geurigst. En waar je ook komt, Sterling vind je overal! Antwoord Welke voor- en nadelen? 26e Jaargang Woensdag 15 Juli 1953 2221 Redactiebureau: Pr. HENDRIKSTRAAT 14, MIDDELHARNIS TELEFOON K 1870-2017 GIRO 167930 POSTBOX 8 Voor advertentiën uitsluitend Drukkerij Telef. K 1870-2729 Na 6 uur 's avonds Telef. K 1870 - 2017 Verschijnt tweemaal per week. Woensdag en Zaterdag ABONNEMENTSPRIJS: 1.70 PER KWARTAAL ADVERTENTIEPRIJS 12 cent per mm. Bij contract speciaal tarief. In de Raad van MiddeUiamis kwam ooK de voorziening van onderwijskrach ten ter sprake. Ons eiland levert te weinig' onderwijskrachten. Inderdaad is (ijt het geval. Zonder over een statistiek (iienaangaande te beschikken zijn we van mening, dat in vergelijking met an dere steden van ons land Plakkee weinig leerkrachten brengt voor het onderwijs. Oe oorzaak daarvan ligt o.i. ook voor Je hand. Er zijn geen opleidingsinrich- tjucren in de buurt. De studie voor on- denvijzer is te duur. Men moet buiten )jet eiland zijn om voor onderwijzer op geleid te kunnen worden. En dan wordt let een dure geschiedenis. Mede een van ie factoren die voor opheffing van de classificatie aftrek pleiten. In de naaste omgeving van oplei dingsinrichtingen vindt men de streek waar de onderwijzers van daan komen. Een der raadsleden wees er op dat de schuld daarvan niet ligt bij B^akkee maar bij de Regering. Achtereenvolgens werd de Normaalschool op het eiland en later de Kweekschool te Hellevoet- sluis opgeheven. In vroegere jaren leverde Flakkee ze ker wel een evenredig aantal onderwij zers af. Van de onderwijzers op middel bare en hogere leeftijd zijn er zeker een evenredig aantal afkomstig van ons eiland. Maar door de opheffing van bo vengenoemde opleidingsinrichtingen is Jiet aantal onderwijzers dat van Flakkee afkomstig is beduidend minder gewor den. Om de voor de hand liggende reden dat nu Flakkee geen opleidingsinrich ting meer bezit het onderwijzer worden te duur is voor de Plakkeese midden stand. Over ons hoofdartikel van Zaterdag j.l. zijn wij van verschillende zijden ge attendeerd over de wijze waarop daarin over de Ger. Kerken is geschreven. Ook ontvingen wij een ingezonden stuk van Ds Muntingh, te Middelharnis, wat we aan de binnenzijde van dit blad hebben opgenomen. Daar het artikel niet van ondergete kende was, is dit ingezonden stuk naar persmanieren gebruikelijk aan de betreffende medewerker gezonden, die het van een onderschrift heeft voor zien. Als Hoofdredacteur voegen we daar aan toe, dat het onze aandacht is ont gaan, dat de betreffende zinsneden er in voorkwamen, want dan hadden we ze niet geplaatst. Zonder die zinsneden had het artikel tegen Rudolf van Reest toch wel tot zijn recht gekomen. We zijn het ten deze eens met een van ide briefschrijvers, dat we in deze tijd van „donker afval" moeten zien te ver mijden wat afbreekt en meer moeten zoeken naar wat vereent. HOOFDREDACTEUR. Door de Woningbouwvereniging „Mid- öslharnis", zijn tegen morgenavond ^Woensdag) alle vrouwen-organisaties ter plaatse uitgenodigd om naar Hotel Meijer te komen, waar zij kennis zullen kunnen nemen van de plannen op Wo ningbouwgebied en vooral van de inde ling enz. der nieuw te bouwen woningen. Men wil gaarne de opvattingen en de adviezen der dames vernemen. Het Bestuur deelt ons mede dat het meent alle Vrouwen-organisaties te heb ben uitgenodigd, maar mochten er zijn waarvan het bestaan niet bekend is, zo zijn ook die hartelijk welkom! -O- Tijdens het spelen onder de tram Maandagmorgen waren enkele kinde ren na schooltijd aan het spelen op het emplacement van de R.T.M., waaronder ■ook het 6-jarig zoontje van dhr" J. H. J. Sturris. Toen de tram van 11.43 aan kwam moest de motorwagen rangeren om. weer voor de rijtuigen te komen. Tij dens dit rangeren stond een goederen- wagen in de weg die een eindje moest worden opgeduwd. De conducteur dhr J. Grootenboer had een der kinderen reeds van het baanvak gestuurd niet vermoedende dat nog een kleine zich achter de wagon bevond. De bestuurder van öe motorwagen dhr W. Franke duw de daarna de wagen op, waarbij plotse ling bleek, dat de 6-jarige Klaas Sturris onder de goederenwagen was terecht ge komen. De mogelijkheid is niet uitgeslo ten dat de kleine op de bumper van de Wagen heeft gezeten. Het ventje werd zwaar verminkt opgenomen en in het Groene Kruisgeboow aan de Niehwstraat hinnengebraoht. De ontboden geneeshe ren aclitte directe opname in het zie kenhuis te Dirksland noodzakeUjk. Naar wij verder vernemen is de toestand ern stig. De kleine zaJl een been en arm moe ten missen. In verband met dit ongeval worden de ouders mede namens de agent van de tram verzocht om zo veel mogelijk te trachten hun kinderen van het station Vandaan te houden. Het personeel moet oijna dagelijks kinderen van het empla cement vandaan sturen. Een ongeval is met denkbeeldig, dat heeft deze fami lie weer ondervonden. Laten ouders er zoveel mogelijk op toezien al is dit met altijd gemakkelgk hun kinderen Van gevaarlijke plaatsen te weren. Zaterdagmiddag is te Stellendam een zeer belangrijke vergadering gehouden, waarop uiteenzettingen werden gegeven, dat in de toekomst de haven van Stel lendam zal verdwijnen. De vissers zullen, om de garnalenvisserij verder uit te oefenen, zich moeten verplaatsen naar Goedereede, waar een grotere, altijd be vaarbare haven zal worden gemaakt. Op deze vergadering, die onder leiding stond van de heer A. van Eek, voorz. van de Visserijvereniging werd dit pro bleem toegelicht door Ir. Klein, dir. hoofding, van de Prov. Waterstaat, door drs. Tjalkens, planaloog en dhr Vriens, visserij-deskundige, die vele protesten moes ten aanhoren, omdat met het verdwijnen van de haven Stellendam als visserij- plaats ten dode is gedoemd. Aan het slot van de vergadering werd het bespro kene door de voorz. in enkele conclusies samengevat. De verdwijning van de haven van Stel lendam is een vraagstuk dat niet nieuw is, maar dat de bevolking reeds enige jaren boven het hoofd hangt en in ons blad reeds meerdere malen, ter sprake is gekomen. Het begint nu echter meer vastere vorm te krijgen. Op de hierbo ven genoemde bijeenkomst, door de Plan- commissie Flakkee belegd via de Vis sersvereniging „Samenwerking", werden de aanwezigen voor de nuchtere werke lijkheid gesteld. Dat hierover een hartig woordje is gesproken, valt te begrijpen! De voorzitter, de heer A. van Eek opende de bijeenkomst die naar onze smaak gezien de belangrijkheid zeer ma tig was bezet - met een welkom aan Ir. Klein, drs. Tjalkens en de heer Vriens, alsmede aan Burgemeester van Knobelsdorf en de raadsleden. Mr. Fuk- kink, dir. Maatsch. Werk voor Zuid- Holland en dhr. de Lange, secr. van de Plancommissie Flakkee. De voorzitter gaf allereerst een korte uiteenzetting over de voorgeschiedenis, waarbij hij wees op het hangende plan van indijking van de Scheelhoek, waar van het Oostelijk deel volgens Ir. Dib- bets van de Rijkswaterstaat binnen 5 a 6 jaar zou plaats hebben en het andere deel naar de kant van Goeree binnen 10 a 15 jaar. We wisten zei spr. dus al lang wat er ons boven het hoofd hing, het tempo was echter z.i. door de ramp versneld. Bij zijn evacuatie te Den Haag had spr. deze belangrijke kwestie met tech nici van de Waterstaat besproken, waar bij hij had begrepen, dat Stellendam een tweede ramp boven het hoofd hing oln- dat de "stellendamse haven dicht zou gaan en de vissersbevolking zich zou moeten verplaatsen. Moeilijke problemen komen meest in commissies terecht zei spr. en dat is hier ook zo. Was het nu maar zo, dat, evenals vaak in de Tweede Kamer, de problemen in de commissies werden be graven, maar hier staan we voor de nuchtere werkelijkheid zei spr. Flakkee heeft z'n Plancommissie gekregen onder voorzitterschap van Mr. Kesper, de Comm. der Koningin, onderverdeeld in sub-commissies, o.m. die voor Sociale as pecten en Handel, Industrie en Ambacht Dan is er de Delta-commissie inge steld onder voorz. schap van Ir. Maris, die rapporteert over afdamming van de zeegaten. Ook hier is weer een subcom missie o.m. de zgn. „Krol-commissie", die adviseert over landbouw en visserij. In beide commissies zitten g-een Stellen dammers, in de Krol-commissies alleen een Goereeër, (dhr Snijder). Nu had de Plancommissie voorgesteld met de vissers te vergaderen, ten Ie om de plannen toe te lichten en ten 2e om de mening van de vissers te horen. Ge zien de belangrijkheid waren ook uitge nodigd de burgemeester en de raadsle den, de pelbazen, de boerenverenlging „Nieuw Land" en middenstanders. Spr. betreurde dat er niet meer belangstel ling was, waarna hij het woord gaf aan de planaloog die een uiteenzetting gaf op welke wij ze het rapport van de Stellendamse en Goereese visserij was tot stand geko men. Hij vertelde iets van de taak en de werkwijze der Plancommissie, waar van de sub. comm. Handel, Industrie en Ambacht (waarvan spr. secretaris was) had nagegaan of de economische ont wikkeling van alle havens verantwoord was. De commissie voor soc. aspecten stelde een onderzoek in, maakte een rap port op, dat 6 Juni in de Plancommissie is behandeld. Dit rapport is een basis zei spr., er was aan het Prov. Bestuur nog niets geadviseerd, laat staan, dat er een besluit gevallen is. Dat er in de sub-commissies geen Stellendamse visser is benoemd, weet spr. dat zoveel zaken moeten worden behandeld, dat men in principe besloot, daar overal geen speciaUsten voor aan te trekken, v/ilde het niet een onhanteer bare commissie worden. De voorz. dankte deze spr. en gaf Ir. Klein het woord. Tevoren stelde hij ech ter een vraag buiten de orde, n.l. hoe het stond met het herstel der dijken. De bevolking is n.l. zeer ongerust, dat die niet vóór najaarsstormen zullen gereed zijn. Het tempo van het herstel is niet van die aard als aan de Zuidzijde van Plakkee (Herkingen-O'Plaat) en de van Pallandtpolder. Spr. meende te weten dat het dijkherstel aan de kop van het eiland bij de Rijkswaterstaat berust maar hij verwachtte toch, dat de dir. van de ProV. Waterstaat hem een ant woord en dan Uefst niet al te diplo matiek zou geven. Ir. Klein begon met te zeggen, dat de titel van de besprekingen verdwij nen van de haven" er op leek dat het al een voldongen feit was. Dit is slechts eensdeels waar zei spr. anderzijds ko men wij, eerlijk als mannen onder el kaar met U praten. Het besluit hangt niet af van plan- commissies, maar van de werking van de natuur. Ook niet als gevolg van de indijking van de Scheelhoek; de moei lijkheden komen beide uit dezelfde na tuurlijke verschijnselen, n.l. opwas en aanslibbing haven. Er moet gebaggerd worden in de haven en ook in de bui tengeul om op diepte te blijven Vi^aarom Rijk en Provincie (die nu de haven on derhouden) zich hebben afgevraagd of dit verder verantwoord zou zijn. Wan neer Rijk en Provincie die buitengeul niet bij voortduur onderhouden moet de haven van Stellendam verdwijnen zei spr. Het is een hai'd ding, maar we moe ten de harde werkelijkheid onder het oog zien. De ramp is van dit alles niet de oor zaak, al is door de ramp de aandacht op de problemen verscherpt, n.l. de uitvoe ring van dingen die er waren, ook de veiligheidsstelling van Stellendam. Be spoediging indijking Scheelhoek bevor dert die veiligheid, met inbegrip van de bedijking in de Hals. Stellendam komt achter een tweede waterkering te lig gen. Door de indijking van de Scheelhoek wordt nieuw land gewonnen wat een voordeel is, echter ligt het niet zo, dat door de indijking van Scheelhoek de ha ven moet verdwijnen. Spr. begreep dat de vissers wilden blijven varen an derzijds zou de winning van nieuw land Stellendam voordelen bieden. Spr. bracht de Delta-Commissie en de afdamming te berde, waarvan wel niets pertinents kon worden gezegd, maar waarvan het toch haast zeker was, dat deze zou komen in de omgeving van de Scheelhoekplaat, Naar spr.'s mening was de haven van Stellendam econo misch niet meer te verantwoorden. De afdamming zou meerdere voorde len meebrengen o.m. verbetering van de waterkering. Aansluitend op de ver hoogde en verzwaarde dijk rond de Scheelhoek, zou Stellendam daarachter komen te liggen. Ook voor de zoetwater voorziening naar de kop van het eiland zou het voordelen brengen. T.a.v. van deze zaken is de vraag ge rezen naar de mogelijkheid van door trekking van de haven door Scheelhoek naar het buitenwater. Technisch hangt dit van de afsluitdam af, economisch is het stellig niet te verantwoorden, van wege de hoge kosten van aanleg en on derhoud. Bovendien zou dit deze bezwa ren hebben, dat men door de afsluiting met een sluis naar binnen moet komen. ;S::! Het grote gat in de zeedijk bij Schelphoek op het eiland Schouwen heeft de ingenieurs en arbeiders nog veel hoofdbrekens bij het dichtmaken. Het gat is nog altijd 600 meter breed. Er zijn thans enorme Engelse caissons gearriveerd met een lengte van 60 meter, breedte 20 meter en een hoogte van 18% meter. Zo spoedig mogelijk zullen deze caissons in de gaten worden gesleept. Komende op de vraag van de heer van Eek over de dijken, zei spr. dat het her stel van de Generale Dijckage voor Stel lendam ook bij de Prov. Waterstaat be rust, die van Goedereede bij de Rijks Waterstaat. Spr. gaf de verzekering dat de dijken van de Noordzijde in October in dezelfde zekerheid zouden zijn ge bracht als vóór 1 Februari. Meerdere zekerheid komt er pas, wanneer een zware dijk langs de Scheelhoek komt, waardoor de Stellendamse dijk binnen dijk wordt. Wat de Z. zijde betreft deelde spr. mee, dat de Damdijk grotendeels zou worden hersteld. Die van de Woutrina en N. Stellendamse polder niet omdat plannen in wording zijn een zware dijk dwars over de slikken te leggen, waar door Stellendam binnen dubbele dijken komt te liggen. De nieuwe dijk over de slikken zal eerst later gereed kunnen zijn, waarom het herstel aan de bestaan de dijk als voorlopig moet worden op gevat, echter toch met voldoende bevei liging tegen normale vloeden. De heer Vriens, chef van de afd. gar nalen bij het Bedrijfschap van de Vis serij wees op de gevolgen, die de afslui ting van de haven van Stellendam voor de vissers zou meebrengen. S'pr. meende dat de vissers geen ander beroep zouden kiezen. Geboren en geto gen op het water zouden zij ook niet licht zijn over te plaatsen, evenmin als de pelterijen. De oplossing zal gezocht moeten worden in aanvoer van garnalen vanuit een nabijgelegen haven. Daar door kunnen pelterijen blijven. Direct van de schepen in de pellerij vervalt. Te Volendam is dit bij de dichting van de Zuiderzee in 1932 ook zo gegaan en men pelt er thans nog een goed product. Zal men kwaliteits product willen handha ven zal de afstand van schip naar pel lerij, zo kort mogelijk moeten zijn. Hier voor zal worden gezorgd. De haven van Goedereede zal een ge tij-vrije haven moeten worden. De schip pers zullen bij de vaartuigen moeten wonen, voor onderhoud en herstel. De huisvesting te Stellendam is van die aard, dat veel woningen zijn verlo ren en beschadigd meende spr., waarom diende te worden bezien, waar te Goe dereede nieuwe woningen konden wor den, opgebouwd. Ook het onderwijs, met name visserij- onderwijs vraagt de aandacht en vesti ging van goede middenstand, die te Goe ree zeer gebrekkig is. Leveranciers van visserij-benodigdhe- den kunnen zich er vestigen, de pellerij kan er komen, de visafslag dient ver plaatst. Stellendam wordt in het ver schiet een agrarische gemeente! Spr. be sloot zijn betoog met te zeggen: „Let op uw zaak, het is nodig om tijdig de ba kens te verzetten! De voorz. noenide deze oplossing wel zeer radicaal. Het rapport is nog niet vrijgegeven zei spr., dus officieel is er niets bekend. De voorz. bracht, om een strakke lei ding in de vergadering te brengen zelf enige punten voor de discussie naar vo ren en wel ten eerste waarom geen Stellendammer in de betreffende com missie was benoemd. Met de argumen tatie dat men in principe" geen plaat selijke vertegenwoordigers in de commis sie opnam, nam spr. geen genoegen. Niet één gemeente was zo gedupeerd dan Stellendam. Het gaat om het „to be or not, be" het zijn of het niet zijn in deze plaats zei spr. en, hij meende, dat wel een uitzondering had kunnen worden gemaakt. Spr. zette uiteen, dat door de Krql commissie bij het Hoofd bestuur een voordracht is gevraagd en dat buiten om een Goereeër is aangewe zen. Hij noemde het een ernstige be leidsfout, waartegen hij een sterk pro test liet horen. Hiermee stemden de aan wezigen in. Ir. Klein hierop reagerend stemde toe, dat de haven van Stellendam het meest nijpend was. De Plancommissie is nu echter zelf naar de vissers toegekomen! De voorz;. antwoordde dat de burge meester er ambtshalve in zat, maar geen visser. Spr. was blij, dat de heren naar Stellendam waren gekomen, maar bij het opstellen van rapporten e.d. was hij liever zelf bij. Discussie Dan ging de voorz. over tot een an der punt, n.l. de mogeUjkheid om een eigen haven te houden. Van Ir. Dibbels wist spr. 2 jaar geleden al,-dat dit en kele millioenen zou kosten. Hg stelde de vraag, of het indijken van de Scheelhoek vóór dat de Delta-commissie het rap port over de afdamming klaar heeft en de regering hierover een besluit heeft genomen, niet prematuur (overijld) is. Ook stelde hij de vraag over de moge lijkheid om aan de andere zijde van de Scheelhoek een haven te maken aan diep vaarwater en vandaar een weg naar Stellendam te leggen van 1% km. Dan konden de mensen hier blijven wonen zei spr. en ook de pellerijen blijven. Kaptein de Jager zag in de toekomst, dat de haven van Goeree wegens ver zanding wel zou moeten doorgetrokken naar Rockanje. Raadslid Brinkman kwam terug op de gezegdens van dhr Vriens, dat veel wo ningen onherstelbaar zijn. Spr. zei dat juist veel woningen hersteld worden, zodat het bouwen van niéuwe woningen te Goeree een nieuw probleem zou wor den. Z.i. lag de oplossing een nieuwe haven aan de Noordkant van de Scheel hoek te maken. „En daarvoor kunnen ze de bestaande steenglooiïngen gebruiken" meende de heer Visser. De heer Jansen (pellerij) dacht zich in dat ook coasters in zo'n haven zou- den kunnen komen, om landbouwproduc ten te verladen. Het raadslid Verbiest vond éen haven te Goedereede niet economisch en dhr Koon vroeg waar de dam kwam. De voorz. meende van ten O. van de Goereese haven. De heer Visser informeerde of de oude haven bleef bestaan voor waterlo zing. „Wij zijn toch ten dode opgeschreven!" riep dhr F. Troost, die voorts zijn me ning ten beste gaf of de doortrekking van de Stellendamse haven door de Scheelhoek. De voorz. maakte uit de discussie op, dat alle vissers ten sterkste voor door trekking van de haven waren^ Ir. Klein achtte de bezwaren begrij pelijk. Doortrekken van de haven naar Scheelhoek kon terzijde worden gezet als zijnde te duur en on-economisch. XJ moet mij op dit punt geloven, zei spr. T.a.v. een eigen haven voor Stellendam aan de buitenkant dan wel handhaving van de bestaande kom, deze zaak was niet prematuur van de plannen der Del ta-commissie. Wel heeft het invloed wat er gaat gebeuren, zei spr. Spreker wees er op, dat de kosten van onderhoud voor Rijk en Provincie zullen) ophouden en waarschuwde, dat men niet het systeem moest volgen van „we zullen het nog eens aanzien." Er dreigt gevaar! Met afwachten ko men uw eigen belangen in de knel maande spr. Een eigen haven aan de Noordkant van Scheelhoek of een eigen haven brengt enorme kosten mee. Spr. ont kende niet dat de haven van Goeree ook veel zou kosten, maar met één haven inplaats van twee konden grotere be langen gediend en Rijk en Provincie kunnen gemakkelijker één, dan twee havens onderhouden. Nu en bij af damming wordt die grotere haven in stand gehouden, ongeacht de moeilijk heden van verzanding. Spuigelegenheid moet er blijven, de lange haven naar Goedereede zal ook dicht gaan, maar er komt een goed ge outilleerde haven naar buiten. Wanneer Stellendam wed op een eigen haven komt ook de Goereese haven in gevaar. Als de belangen worden gecombineerd zal aan de Goereese haven naar spr.'s mening alles worden gedaan om het ■zo ge rief elijk mogelijk te maken! De haven van Stellendam wordt dan binnenwater. Tussendoor ging spr. in op de opmerking: „We zijn ten dode opge schreven", wat spr. toepaste op de ha ven maar niet op het visserijbedrijf. Dat kan men blijven uitoefenen, ook van Goedereede. De heer Troost merkte op, dat de plaats Stellendam dood zou worden: smeden, timmerlui, winkeliers e.d. kon den ook wel vertrekken! Het wordt het armste plaatsje van het eiland! Spr. drong nogmaals aan op een haven aan de Noordkant van Scheelhoek. De heer Vriens merkte op t.a.v. van de ledige huizen die er zouden komen, dat die wel door de agrariërs zouden bezet worden! De voorz. betwijfelde dat de landbouw zou opnemen wat aan de visserij werd verloren. De mechanisatie in de land bouw bracht toch reeds een groot sur plus aan landarbeiders. Hij wees ook op de herkaveling en bovendien, dat de Ouddorpers ook nog wilden meeloten naar nieuw land. Burgemeester Knobelsdorf wees er op, dat er een ongeloof-lijk lange Iqst van woningzoekenden was. „Maar de vissers vallen er dan af" opperde raadslid Brinkman. De voorz. sneed een andere vraag aan, n.l. welke voor- en nadelen de visserij zou hebben, waimeer deze naar Goede reede zou worden verplaatst. De garna lenvisserij te Arnemuiden wordt uitge voerd via de havens Veere en Vhssin- gen. „Maar daar staat ARM. aan weerszij den op de scheepjes geschilderd", riep een oUjke visser! De 60-jarige v. d. Ree zag geen heil in een haven te Goeree. Dan kan ik niet meer mee, zei spr. en wie betaald mij? (Slot pagina 4)

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1953 | | pagina 1