FOLKLORE
GD EN TAAL
Ha/:ANDE|
BANK
SCHROEVEN
Taak en positie van
Waterschappen
^kmóeRhoekje
SCHMEXNK - Rotterdam
WERF JAN SMIT Czn. N.V.
energieke jonge mannen
Fa. F. de Korte Zonen
2 woonhuizen
zeKrijdende
Maaidorsers
beste Uien
Er komen te veel
kippen
Te koop
bij inschrijving
van
en een schuur
te Dirksland
BEGRAFENIS
TRANSPORTEN
GARAGE GOUSWAART
H.H. Landbouwers!
fa.Wed.H.v.d.Valk&Zn.
'Q.en goede
óckriflfHcichine
Gebrs. de Waal
Middelharnis
TE KOOP7 ha
op auto geleverd.
GEBR. MAASDAM
Blaakschendijk 228
Telef. 23 (Hoekse Waard)
IN VOORRAAD ALLE OLIËN
Ook roestwerende middelen
BEEEIKBAAK TELEF. 24, OUDE TONGE
Ro£iLdoxïi de
Landbouwschool
Zaterdag 11 JuH 1953
„EILANDBN-NIEUWS'
BIz. 3
Van vrieje en trouwe.
^at is mooier dan de waere
ij' Echte liefde van twee mensen?
ffie kan 't wonder Gods verklaere
pat het einddoewl van d'r wénsen
Is: zich geve an den ander,
In te leven voó m'n kander,
jn in blieschap in in smart
Eén te wezen; eên van hart?,
2.
Als je goewd trouwt, zei m'n meutje
poe je 't zeker nooit te vroeg,
As je slecht trouwt, as het mis goot,
poe je 't altied vroeg genoeg.
Goewd heit mlt geen goewd van
doewn:
löt de liefde in een kluus
Is veel beter dan in riekdom
Ijeve in ruzie in 't groóste huus.
3.
't Is de waereld zoo gelege.
Dat 't vrouweharte uutgoót nae de
man;
iDe man is om de vrouw ver lege,
Dat is zoó mooi as 't weze kan.
Hart 't binne dichte zwaere wegen
Die menig mens bewand'le mot;
In wie gehoopt hao op 'n zegen;
Beschreeuwt in 't ende vaek z'n lot.
't Kan soms zoö raor goö in het leven.
Wie heuningh zocht, die vong fenien.
Niejt ieder mènse wordt gelok egeve.
Veel wat eest echt leek bleek
mar schien.
4.
Jan hieuw van Kee, mar Kee van
Piejt;
Piejt hieuw van Nel en Kees van
Griejt;
Nel wou graeg Kees in Griejt wou Jan.
Hoe raor het tóch soms laope kan!
Jan trouwde Nel In Kees nam Kee,
Toe brocht Piejt Griejt nae 't
durpshuus mee.
De jonges hè noe ielk 'n vrouw.
Die graeg een aoren hèwwe wou.
De vrouwen hè noe ielk 'n man
In ieder hoopt er 't beste van.
5.
Je mot 'n vrouwe in een paerd niejt
vaorde haele.
Dan kajje hoóre, ofter wat an schort.
Den ofstand mot je dichte dier
betaele,
Omdat je ommers licht bedroge
wordt.
Wie bie de keus van vrouwe of paerd
nae 't beste ziejt.
Die goot een pupe raokens, vaorder
niejt.
„Kom Bet, m'n houwe kèrmse,
goóje mee?"
Zei Piejt, in Bet dee 't mit plezier
Ze gaf de joon d'r portemenee,
Want dat was vroeger mode hier.
Piejt gaf mar uut mit volle hand,
Hie was de riekste man van 't land.
Mar sint ze trouwden, is 't zoö niejt,
Hie geeft an heur de portemenee.
„De vrouwe houdt de liene, Piejt."
In deer neemt 'n genoegen mee.
Hie hei noe nog mar buten praes:
In huus, deer is de vrouwe baes.
Vaoder:
7.
Joon, weerom zoek joe toch geen
vrouwe
Hang niejt altied bie je moer.
't Is al lange tied voor trouwen,
In je heit een stal in voer.
Jan;
Jao, zei Jan, joe kan licht praete.
Want joe trouwde mit m'n moe.
Mar as ik je goö verlaete.
Mot ik nae een vreenvde toe.
8.
Een bi;une rand van pruumsop om
z'n mond.
Nog anderhalve tand in niks geen
haer,
Leapt ouwe Kees op vriejersvoewten
rond
In vindt 'n kammeraod in slimme
Klaer
Ze loapt er vuul in ongewasse bie.
Hie heit ze liejf, al is ze wat besnot.
Ze passé bie m'nkaore, gloaf mar
vrie:
Deer is 'n dekseltje op iedere pot.
9.
„De jeugd is tegenwoordig heel wat
mans,"
Zei Opa tegen kleinzeun Hans.
,iln mlen tied wazze m'n niet vrie.
De kinders binne noe te bie."
I
De oudjes binne veertig jaer etrouwd,
In vaoder woordt gauw veertig jaer,
Dienkt Hans wat deksel, dat is
waer.
Dan was m'n opa in z'n jeugd aok
stout.'
10.
Mit achttien liep z' al mit 'n joön,
Mar iedere keer hao ze 'n aoren.
Ze hiew ze voor de gek in liet ze
goö,
In kreeg de naem: 't Is mar 'n
raoren.
Noe is ze veertig zonger man.
Jao, meisjesmoat, dat komt er vaji!
11.
Ak trouwe, mok 'n wuuf mit centen.
Zei Krien. Hie trouwde rieke Griejt.
Noe zit 'n in de labberenten.
Hie heit 'n wuuf, mar centen niejt.
Want heur is baes in houdt 'n kort.
Al is het, dat 'n altied knort.
12.
Leen Braonie was 'n boer mit zestig
bunders land,
Een stal mit veê in beste paeren.
Hie vroeg wat rieke dochters om
d'r hand.
Mar géén wou mit zoö'n hufter paere.
Hie zette 'n advertentie in de krant.
Brandde z'n gat in... zit noe op de
blaeren.
13.
As geen joon me dan .komt vraege,
Gooi 'k m'n netten zelf wel uut,
'k Pakke d'r eên bie z'n kraege.
Al is 't nog zoö'n naekte puut.
Kee is noe een jaer etrouwd
Twèllef maenden heit ze erouwd.
DRASTISCHE INKRIMPING NODIG
Hoewel het lopende jaar voor de
Nederlandse pluimveehouder goed
belooft te worden, dreigen voor het
volgende jaar grote moeilijkheden.
De oorzaak hiervan ligt in het af
schaffen van de kuikentoewijzingen
op 1 October van het vorige jaajt.
De gevolgen van deze maatregel
zullen het komende jaar in volle
omvang merkbaar zijn.
Indien er geen afdoende maatregelen
worden getroffen, zal er in het voor
jaar van 1954 een voorschot van 300
millioenen eieren zijn, waarvoor geen
afzetgebied zal zijn te vinden. De enige
weg, om niet in moeilijkheden te gera
ken ligt in een drastische inkrimping
van de pluimveestapel, aldus meldt de
Vlkr.
Dit betoogde de heer M. J. Dings,
voorzitter van de Ned. Pluimveefedera
tie en voorzitter van de coöp. eiermijn te
Roermond tijdens de te Deventer gehou
den jaarvergadering van de coöp. eier-
veiling van de A.B.T.B. te Deventer.
Hij kondigde aan, dat Donderdag in
de pluimveecommissie van de Stichting
voor de Landbouw beslist zal worden
over de maatregelen, die moeten wor
den genomen.
Wanneer geen maatregelen worden
genomen, zal de pluinvveestapel, die eind
1952 16 millioen kippen telde, in het
voorjaar van 1954 zijn uitgegroeid tot
23 millioen stuks.
Volgens de heer Dings zal het aan
beveling verdienen, dat de regering sub
sidie verleent op het afslachten van het
oude pluimvee.
^»»s. de Waal St.
Maartensdijk
Maandagmiddag heeft mr J. Algera,
minister van verkeer en waterstaat te
Wageningen de achttiende Nederlandse
landbouw-week geopend.
De minister zeide daarbij, dat het
misschien enigszins vreemd leek, dat
een minister van waterstaat een land-
bouwweek opent. Er zijn echter tal van
punten waarop landbouw en waterstaat
elkaar ontmoeten. De minister besprak
in dit verband het waterschapswezen in
verband met de stormvloed van 1 Febru
ari, de watervoorziening, de ontgron-
ding en de omzetting. Waterbeheersing
is in het algemeen van betekenis voor
de optimale productie van de landbouw.
Ten aanzien van de ontgronding wordt
thans een wetsontwerp voorbereid, hoe
wel deze zaak niet eenvoudig is en vele
kanten heeft.
Ir J. L. Klein, directeur hoofdinge
nieur van de Prov. Waterstaat hield bij
deze gelegenheid een inleiding over
,,Taak en positie van de waterschappen
gezien in het licht van de jongste ge
beurtenissen."
In de Nieuwe Rott. Courant van Dins
dag jl. vonden we daar een verslag
over, waaruit we hier een gedeelte weer
geven. Het gesprokene is ook voor de
Waterschappen op Flakkee en andere
eilanden belangrijk.
De heer Klein herinnerde eraan hoe
belangrijk het voordeel van de in
schakeling van de localiteit in de
stormnacht was gebleken bij de dijk-
zorg. Het is in vele gevallen aanwijs
baar dat door vervulling van de
taken der rechtstreeks betrokkenen
dijkdoorbraak werd voorkomen. In
de daaropvolgende tijd van verwar
ring gingen de voordelen van de loca
liteit verloren. In de periode van her
stel werd de waterstaatswetgeving in
het algemeen op de proef gesteld als
nimmer tevoren. Afgezien van enkele
paragrafen is de verdienste van deze
wetgeving buitengewoon groot geble
ken. Over het algemeen mag men
niet spreken van tekortkomingen van
de waterstaatswetgeving of van het
waterschapsbestel, doch van een tekort
in de uitvoering in de wettelijke rege
lingen.
Ofschoon deze buitengewone waarde
vertegenwoordigde is hun niet altijd
recht gedaan. Spr. was voorstander van
het waterschapsbestel, het is nuttig,
want het bleek in normale zowel als
in abnormale omstandigheden een bui
tengewoon fraaie afweging van parti-
Dr Alexander Comrie, door Ds J. T.
Doornenbal. Uitgave J. Bout, Huizen
Bij de uitgever Bout te Huizen ver
schijnen regelmatig brochures over al
lerlei onderwerpen, w.o. deze keer een
over Comrie van de hand van de Oenen-
se predikant Ds Doornenbal. Hij geeft
een beschouwing over de persoon en het
werk van Comrie, gegevens, die hij ont
leende aan het proefschrift van wijlen
prof. dr A. C. Honig en aan de eigen
werken van Alexander Comrie, en bo
vendien wat hij in Woubrugge, de stand
plaats van Comrie over diens leven te
weten kwam.
De werken van Comrie zijn onder ons
volk steeds zeer bemind geweest en nog
worden ze gelezen; velen hebben uit zijn
geschriften onderwijs, troost en bemoe
diging ontvangen. Daarom zal een bro
chure als deze bijdragen om de herinne
ring aan dezen theoloog, die voor onze
Vaderlandse Kerk van zo grote bete
kenis is geweest, levendig te houden.
Jammer dat er tamelijk veel fouten
in voorkomen: blz. 5 staat „geest" voor
hét woord „gast", op blz. 6, 9 en 10 is
nagelaten correctie aan te brengen en op
blz. 16 komt een storende fout voor in
de jaartallen.
Wij bevelen dit mooie werkje, dat
ieder kopen kan, ten zeerste aan.
culiere, locale en algemene belangen.
De heer Klein motiveerde zijn voor
keur voor~ de waterschappen. Zij zijn
een kostbaar goed, waarmede men niet
te voorzichtig kan omspringen. Door
voortdurend toezicht van de provincie
op de waterschappen ontstaat een sfeer
van vertrouwdheid. In tijden van nood
is deze vertrouwdheid met de proble
men en met de personen, die in eerste
instantie voor deze problemen worden
gesteld, van grote waarde. Wat het
oppertoezicht (de rijkswaterstaat) be
treft, dit is, zoals het in de water
staatswetgeving is geregeld, niet alléén
een onontbeerlijk onderdeel, maar het
vertegenwoordigt een grote waarde in
normale zowel als in abnormale situa
ties.
De waterschappen moeten kracht
kunnen uitoefenen. Het is echter no
dig dat zij een behoorlijke omvang
hebben. Van waterschappen met slechts
luttele hectaren gaat geen kracht uit.
Voor een goede dijkzorg is concentra
tie van waterschappen noodzakelijk.
Elk der Zeeuwse, Zuid-Hollandsee en
Waddeneilanden moet tot concentratie
komen, evenals de waterschappen langs
de zee en de grote rivieren, waar deze
concentratie nog niet tot stand is ge
bracht. Spr. noemde o.m. als voorbeel
den van omvangrijke en dus krachtige
waterschappen Delfland, Rijnland, Schie-
land. Kracht en omvang zijn nodig
voor het verkiezen van een goed be
stuur. Een doelmatig technisch apparaat
voor een gunstige financiering is voor
al belangrijk met het oog op de kost
bare waterschapswerken. V/aterschap-
pen doppen hun eigen boontjes. Bij
verreweg de meeste waterschappen
worden de onderhoudskosten gedragen
door de waterschapsplichtigen.
Spr. waarschuwde tegen subsidiëring.
Dit betekent zo vaak dat men komt
tot gezagsinmenging. Er moeten wegen
kunnen worden gevonden, waarbij het
rijk gelegenheid krijgt bepaalde kosten
voor zijn rekening te nemen. ïn casu
verbeteringskosten en de aanleg van
afdammingswerken. Als het rijk de
zeegaten afdamt en onderhoudt, rijst
dan niet de vraag, of de gehele kust
met de dijken onder rijksbeheer zou
komen? Spr. wilde dit niet bevesti
gend beantwoorden. Het is mogelijk,
dat de toestand daar op den duur naar
toe zal groeien, maar daarvoor is de
situatie niet rijp, zolang m.en nog te
doen heeft met eilanden met eigen be
langensfeer.
Vijf deskundigen gaven hun mening
over het door de heer Klein bespro
ken onderwerp. Allen konden zich in
grote lijnen verenigen met het oordeel
van de inleider omtrent het water
schapsbestel.
Beste jongens en meisjes!
Jullie begrijpt dat ik nu niet veel
woorden kan verspillen, nu het weer in
zenden van brieven is geweest, want dan
moet ik zoveel mogelijk brieven beant
woorden. Ik zal dan ook maar dadelijk
aan het nieuwe raadsel beginnen. Deze
week krijgen jullie het
2e JULI-RAADSEL:
1.
X
2.
X
3.
X
4.
X
5.
X
6.
XXXXXXXXXXX
7.
X
8.
X
9.
X
10.
X
11.
X
1. Letter. 2. Zoon van Noach. 3. Pries
ter uit Davids tijd. 4. Viervorst over
Galilea; liet Johannes de Doper ont
hoofden. 5. Stad in Galilea; is verhoogd
tot de hemel toe. 6. Koning van Elam
(Gen. 14.) 7. Vader van Johannes de
Doper. 8. Stad die gelijk met Sodom door
vuur uit de hemel werd verteerd. 9.
Broeder van David. 10. Oom van Saul
(1 Sam. 14.) 11. Letter.
Op de kruisjeslijn van boven naar be-
a. WOONHUIS, aan'het Schel
penpad A 536, kad. Sectie
B. no. 1431, groot 28 cen
tiaren.
Verhuurd aan Wed. J. van
Dijk.
Huursom 2.45 per week.
b. WOONHUIS, aan de
Straatdijk A 521, kad. Sec
tie B 2216, groot 1 are 7
centiaren.
Verhuurd aan J. C. Lugt-
hart.
Huursom 4.60 per week.
c. SCHUUR, aan het Schel
penpad A 538, kad. Sectie
B. no. 1506, groot 30 cen
tiaren.
Verhuurd aan L. Brooshooft.
Huursom 2.30 per week.
Zulks ten verzoeke van de Er
ven Mw. Wed. M. van Driel te
Sommelsdijk.
Inschrijvingsbiljetten in te le
veren ten kantore van Notaris
J. DE VRIES te Dirksland vóór
of op 15 Juli 1953, alwaar ook
nadere inlichtingen zijn te ver
krijgen.
HET ADRES VOOR
JS
SOMMELSDIJK - TELEFOON 83
LUXE LI IK-AUTO en
VOLG WAGENS
Chaujjears in zwart uniform.
Op alle plaatsen te ontbieden
Voor het aanstaande seizoen
kunnen wij beschikken over
drie nieuwe
Beleefd aanbevelend,
Waterweg 109 - Telefoon 2451
MIDDELHARNIS
*''tW\\m\MBWMw\\%\<M
moet aan de allerhoogste
eisen voldoen. Neem voor
intensief kantoorgebruik
een d e g e 1 ij k e en be
trouwbare machine van
PRIMA ENGELS
FABRIKAAT
breedte m.m. 57 77 90 102 127 152
12.50 17.— 23.50 30.— 46.— 60.—
Gereedschaphandel - Meent 116 Beursgebouw
Directie: C. VEROLME
te ALBLASSERDAM
vraagt
van 18 35 jaar
voor opleiding in de scheepsbouw
Tegemoetkoming in reis- en huisvestingskosten.
Inlichtingen en aanmeldingen (schrifteljjk of mon
deling) Arbeidsbureau te Middelharnis, of schrifte
lijke .sollicitaties IJsselmonde, Oostdijk 29.
aBM
neden moet hetzelfde woord komen te
staan als bij 6 wordt gevraagd.
Dit raadsel werd ingezonden door
Koos van Loon, Nieuwe Tonge.
CORRESPONDENTIE
Leny van den D., Nieuwe Tonge. Ge
lukkig dat je weer in kon zenden, nu je
weer beter bent. En je hebt al de oplos
singen; dat is fijn. Ja, aan het verloren
goed moet je telkens nog maar terugko
men. Van het vulpotlood en het boekje
is erg, maar dat die vier prachtige de
len van die kinderbijbel verloren zijn
gegaan, dat is zeker heel jammer. Het
zijn mooie, leerzame boeken en je hebt
ze zo maar niet terug, want ze zijn duur.
Willie van 't O., Dirksland. Nou, hier
sta je dan weer. Leuk, hè Vond je de
raadsels moeilijk Het zal wel wat wen
nen als je een poosje met ons meedoet.
En altijd maar goed naar de oplossingen
kijken, die in de krant staan. Daar leer
je veel van. Is opoe al beter? Beterschap
met haar en ook met je moeder.
Gerrit van de B., Zuidzijde (Ben Bom
mel). Dat begrijp ik, dat het vulpotlood
naar je zin is. Het schrijft best; ik kan
het goed lezen. Ik hoop ook, dat je er
nog veel brieven mee zal kunnen schrij
ven. Zo'n schoolreisje is in de meeste
gevallen erg leerzaam en je kan je zo'n
uitstapje lang heugen.
Cees A., Maassluis. Hartelijk bedankt
voor het raadsel. Ik zal het wel kunnen
gebruiken en het is een mooi raadsel
voor de tijd van het jaar. Of ik kan
zwemmen Ja, een beetje wel, maar het
is zelden dat ik het doe. Vroeger heb ik
het veel gedaan, maar als je ouder
wordt gaat het van lieverlee minderen.
In een speciaal zwembad is het niet zo
gevaarlijk als in het open water.
Jan van W., Stellendam. Wat kwam
dat prachtige mes goed van pas! En er
zelf om geweest. Je mocht toch wel uit
zoeken, hè? Zo'n kleinigheidje in de op
lossing vind ik niet zo erg. Je hebt het
woord in de krant wel gezien, denk ik.
Gemakkelijk als je het weet. Nu ver
geet je het nooit meer. Een zes voor
schrijven is maar mager betaald. Als je
nog een schepje erop legt, kan het best
een zeven worden. Probeer het eens.
Jan V., Middelharnis. Is het reisje je
niet tegen gevallen? Dat kan Vv^el eens
als je er zo'n moed op hebt. Over die
eerste schoolreis zal je volgende keer
wel wat te vertellen hebben. Ik ben be
nieuwd.
Rien D., Herkingen. Ik hoop dat de
mooie vooruitzichten in vervulling mo
gen gaan. Die éne week naar de Veluwe
zal wel de fijnste vacantieweek worden.
Ben je wel eens op de Veluwe geweest?
Het is er heel mooi. Ik hoop in 't ver
volg op een keurig verslag.
Aria V., Middelharnis. Nu er zo heel
veel spulletjes zijn verdronken, komen
vele prijzen dubbel van pas. Die punten
slijper is een erg mooi cadeautje, niet
waar? Ik hoop dat je' er lang plezier
van mag hebben. Ik ben benieuwd naar
je volgende brief.
Bram H., Ouddorp. Het is een heel
eenvoudig raadsel, maar ik kan het mis
schien in het vervolg wel een plaatsje
geven. Ja, het is nu een mooie tijd. Bij
jullie wordt het weer al druk: de va-
cantiegangers zoeken de mooie omge
ving van Ouddorp op. Jullie worden aan
die schone natuur zo gewend, dat het
niet meer zo opgemerkt wordt, niet
waar?
Beppie D., Herkingen. Hoe gaat het
met Trien? Ik denk dat ze al een week
thuis is. Gelukkig dat het achter de rug
is. We zien er erg tegen op, maar het
moet toch gebeuren, nietwaar? Nu gaat
de tijd opschieten naar de vacantie,
hoor! Nog een beetje geduld, en er niet
te veel van verwachten.
Nellie Ie C, Sommelsdijk. Het is een
grote brief geworden, Nellie. Fijn, dat
het op school goed gaat, want niet be
neden een zeven dat is toch best. Ned.
taal is heel mooi, maar in de regel wor
den er zulke droge dingen mee uitge
voerd, zoals ontledingen en woordbenoe
mingen en houd maar op. Jammer dat
je brief moest eindigen met iets droe
vigs. Er is een tijd om. geboren te wor
den en ook een tijd om te sterven. Moch
ten we maar bereid zijn als de dood on
ze vensteren binnenklimt.
Blaartje H., Ouddorp. Nog hartelijk
geleficiteerd met je verjaardag. Is het
druk geweest? Een tiende verjaardag is
een beetje bizonders, nietwaar? Aard
beien heb ik volop. Ja, het is een groot
verschil met het ondergelopen land. Daar
is het dor en kaal, zonder vrucht, een
winters aanzien.
Nellie G., Ouddorp. Wat kan jij toch
schrijven! Twee grote vellen vol! Zulke
brieven lees ik graag. Ik weet zodoen
de wat er zoal afspeelt in de familie-
en vriendenkring. Is tante Pietje al aan
een raadsel bezig geweest? Dat mens
moet er eerst tijd voor hebben. Ik zal
de twee snaken hun zin weer eens ge
ven: Pauwtje en Wimpje, hier staan
jullie namen. Hebben jullie weer aan de
kant van de weg gestaan om op de
krant te wachten? Nu is het meegeval
len, hè? Maar flink boterhammen eten
en dan kunnen jullie ook gaaji raadselen
met Oom Ko.
Jan N,, Sommelsdijk. Dat zal een
mooie excursie zijn naar de Achterhoek.
Dat is echt om te leren. Daar zal je het
ongetwijfeld heel mooi vinden en ik ben
al benieuwd wat je er zoal hebt be
leefd. Behalve de landbouw trekt ook
de veeteelt je aandacht; dat merk ik
uit de tekening van de Melkweg. Je zou
zachtjesaan v/el voor reclame-tekenaar
kunnen uitgaan. Het is erg aardig, ook
het prentje van de jonge vogels die door
de oude worden gevoerd!
Allemaal. Tot mijn spijt kan ik deze
week de prijswinnaars nog niet bekend
maken. Nog een week geduld. De har
telijke groeten van
OOM KO.
Dit keer willen we op deze plaats een
en ander overnemen uit een artikel, ge
plaatst in ,,De Suikerbiet" van Juni 1.1.,
de voor velen van onze lezers bekende
uitgave van het Instituut voor Ratione
le Suikerproductie te Bergen op Zoom.
Er zijn echter ook verscheidene land
bouwers, die de ,,De Suikerbiet" niet
kennen, terwijl zé toch ongetrwijfeld be
lang zullen stellen in het onderwerp
Bieten op „zoute" grond
Het is begrijpelijk dat velen, die hun
gïond bij de Februari-ramp overstroomd
zagen, toch graag nog wat suikerbieten
wilden zaaien. Helaas bleek al spoedig,
dat de zoutcijfers van de grond hoger
lagen dan men wel gehoopt had, en hoe
wel de biet, van oorsprong een plant
van de zeekust, minder zoutgevoelig is
dan vele andere gewassen, waren er toch
talloze percelen, die niet meer voor bie-
tenzaai in aanmerking kwamen.
Op de percelen, die met bieten werden
ingezaaid, kwamen de moeilijkheden al
direct bij de opkomst, waarbij het dro
ge, schrale weer ons ook lelijk parten
speelde. Verschillende percelen waren er,
waar de bieten helemaal niet opkwamen
en ook bij overzaaien weer niet. Op ve
le andere was de opkomst traag en zeer
onregelmatig. Deze onregelmatigheden
zetten zich voort bij de verdere groei,
zodat ook het opeenzetten moeilijkheden
gaf.
Sommige percelen op niet te zoute
grond en waar tijdig gips was gegeven,
zodat de korstvorming gering was,
kiemden en groeiden vrij redelijk, al blij
ven ook deze percelen in ontwikkeling
achter bij die op drooggebleven land.
Er zijn nu echter een tweetal ver
schijnselen op vele bietenpercelen op
„zout" land te zien, waarop wij speciaal
de aandacht willen vestigen. Dit zijn het
merkwaardige afsterven van bieten-
plantjes na regen en de reeds vroeg op
tredende kalkgebreksverschijnselen.
Niettegenstaande de droogte bleven de
bieten op vele zoute percelen, zij het
traag, aan de groei. Ze kregen daarbij
weer echt het uiterlijk van hun wilde
stamhouders, de Beta maritima van de
zeekant, met donkergroene, dikke, iet
wat vettig aanvoelende blaadjes, soms
roodgekleurd langs de bladrand of de
steel en de bladnerven. Zelfs de warme
Pinksterdagen werden overleefd, niette
genstaande geleidelijk de zoutconcentra-
tie in de grond sterk was gestegen. Wel
werden toen sommige bladeren slap en
wanneer deze op de grond kwamen te
liggen trad sterke verbranding op. Na
Pinksteren begon een periode met buien
en toen deed zich het vreemde ver
schijnsel voor dat bietenplantjes in
plaats van „verfrist" te worden juist na
regen verwelkten. Sommige stierven ge
heel af, andere herstelden zich min of
meer. De verklaring hiervoor is waar
schijnlijk, dat de plantjes, die bij het
droge weer in de wortel een normaal ho
ge concentratie van zouten hadden op
genomen, nu zeer heftig water opnamen
en via de bladeren maar weinig ver
dampten, zodat te veel spanning in de
wortelweefsels optrad en deze barstten
of beschadigd werden. Bacterieën en
schimmels drongen de beschadigde wor
tels binnen, waardoor het sterven werd
versneld. Het betrof hier vooral kleine
plantjes, die nog in de bovenste, dus
zoutste, laag wortelden. Dieper gewor
telde bieten hadden minder of niet te
l;;den van dit verschijnsel, dat bij de vo
rige inundatie niet was waargenomen,
en dat duidelijk samenhangt met het
v/eersverloop van dit voorjaar.
Wat het kalkgebrek in bieten op zou
te gronden betreft, dit kan niet aan
kalkarmoede van de grond geweten
worden. Wat is er dan wel de oorzaak
van? Onderzoek heeft geleerd, dat bie
ten, die kalkgebrek op zoute grond ver
tonen, de normale hoeveelheid kalk be
vatten, maar daarnaast abnormaal gro
te hoeevelheden natrium, als gevolg van
de natrium rijkdom van de met keuken
zout doordrenkte grond. Hierdoor wordt
in de plant het voor de groei nodige
harmonische evenwicht tussen kalk en
natrium verbroken en dit uit zich in de
zelfde verschijnselen, die wij van niet
g'eïnundeerde gronden als kalkgebrek
kennen. In werkelijkheid moeten we hier
dus echter van een natriumovermaat of
natriumvergiftiging spreken.
Het schijnt dat de biet niet in staat
is deze overmatige opname van natrium
tegen te gaan of wel ze te compense
ren door een verhoogde opname van
kalk. Het is dan ook helaas niet mogelijk
dit verschijnsel te bestrijden. Slechts
weten wij, dat bij de geleidelijk voort
schrijdende genezing" van onze zoute
gronden deze storing bij onze bieten ook
weer verdwijnt.
Als gevolg van het droge voorjaars
weer treedt dit verschijnsel hevig en
vroeg op en lijdt het gewas er sterk
onder.
R UI Me
'JUWELIER ,'- HORLOGES
BEIJERLLAAH 3,:- ÏIL 70360 - ROTrERDAM-Z.
T.B.C. IN NEDERLAND DAALT
Het sterfte-cijfer aan tuberculose be
droeg in 1952 per honderdduizend inwo
ners 12.3. Ten opzichte van 1951 is de
sterfte met ongeveer 25 procent gedaald.
Ook het ziektecijfer daalde en wel van
146 tot 133.3 per honderdduizend. De
wachtlijsten voor sanatoria laten dan
ook een daling zien. Enkele' sanatoria
hebben voor vrouwelijke patiënten zelfs
geen wachtlijsten meer. Er zijn ook in
richtingen die niet alle bedden hebben
bezet en enkele hebben reeds met moei
lijkheden in de exploitatie te kampen.
Dit zijn gegevens uit het jaarverslag
van de Nederlandse centrale vereniging
tot bestrijding der tuberculose, die op
23 en 24 September in Den Haag haar
vijftigjarig bestaan zal vieren.
