V.
Burgemeesters,
Raden en
Burgers
Lijk gevist van
verdronken bak-
schipper
Cijfers over het Bevolkingsonderzoek
op Goeree-Overdakkee
Het meten Tan de uren
zonneschijn
CHE. WEEELBLAD OP GEREFOKMEEEDE GEONDSLAG
VOOE DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
EE
IJK
succes
Hoog percentage
opgenomen
il
KERKNIEUWS
Kerkdiensten in
Parijs
Zendingsdag van G.Z.B,
weer in Driebergen
Postspaarboekjes en de
ramp van 1 Februari
Kan uw jongen of meisje niet
erg mee op de lagere school?
De afwisselende
Meimaand
Aantal nieuwe gevallen
van tuberculose daalt
ke Jaargang
Woensdag 10 Juni 1953
2211
RedactiebureauPr. HENDRIKSTRAAT 14, MIDDELHARNIS
TELEFOON K1870 - 2017 GIRO 167930 POSTBOX 8
Voor advertentiën uitsluitend Drukker^ Telef. K 1870-2729
Na 6 uur 's avonds Telef. K 1870 - 2017
Verschynt tweemaal per week. Woensdag en Zaterdag
ABONNEMENTSPRIJS: f 1.70 PER KWARTAAL
ADVERTENTIEPRIJS 12 cent per mm,
BQ contract speciaal tarief.
aand
•uk had.
brief;
de me-
geld;
was z«
instbode
te Ko-
bij g«-
Let een
zo, een
iloetere»
ankteer
rezen!
wat2«
reef
wat
passa-
brief'
erelcend;
die had
wel ziJ"'
oIg«)'
„Het gezag der Overheid is niet
heiliger dan de rechten der
burgers."
Groen van Prinsterer
Nu in de gemeenten op ons eiland, die
meerdere of mindere mate door de
Etormramp van 1 Febr. getroffen zijn,
het leven weer normaal is of langzaam
an op gang komt, is het, naar het ons
taorkomt, de juiste tijd om nog eens en
kele nabeschouwingen te houden over
|én en ander, dat in de periode gebeurd
,toen vrijwel geheel Goeree en Over-
Eakkee geëvacueerd was. We willen het
Waarbij niet hebben over waterstaats-
kangelegenheden, maar meer speciaal de
feituatie van toen bezien vanuit het ge
zichtspunt der rechten van overheid en
furgers, m.a.w. de problemen bespre-
Jten, die destijds aan de orde van de dag
waren in verband met de evacuatie, de
[re-evacuatie, de macht en positie der
ïiurgemeesters, de bevoegdheden der ge
meenteraden en de rechten van de bur-
Jgers. Er is in die tijd ontzaglijk veel cri-
Kiek uitgeoefend, met name op degenen,
jtiie een machtspositie innamen, dus wel
keer in het bijzonder op de burgemees-
Kers, al is het zó, dat deze critiek in de
tens gemeente heel wat sterker was dan
I de andere en dikwijls ook van geheel
jverschillend karakter. Het is niet onze
bedoeling dit alles nog eens opzettelijk
■op te rakelen, maar het lijkt ons nuttig
[en nodig, dat we uit de historie van de
(laatste maanden,speciaal wat betreft
Jde verhouding-overheid-burgers enkele
llessen trekken.
We zullen het er allen over eens zijn,
Idat het ambt van burgemeester op en
|na 1 Februari voorwaar geen sinecure
I geweest. Op de burgemeesters rustte
Ide zware verantwoordelijkheid enige or-
Ide te scheppen in de chaos, maatregelen
Ite treffen om nog zoveel mogelijk men-
Isenlevens te redden, de hulpverlening
jvan buitenaf en in de gemeente zelf te
lorganiseren, beslissingen te nemen van
buitengewone draagwijdte, zoals de eva-
Icuatie van de gehele of van een deel der
Jievolking, de afvoer der duizenden, die
■ten spoedigste het rampgebied moesten
[verlaten, besprekingen met landelijke,
provinciale en waterstaatsautoriteiten,
[benevens met de officieren der politie
■enz. enz. Het is heus geen wonder, dat
■enkele burgemeesters na enkele weken
|een ineenstorting nabij waren.
Er is in dit opzicht uit de aard der
■zaak groot verschil tussen de ene en de
■andere gemeente en derhalve ook tussen
■de ene en de andere burgemeester. Het
lis niet onze bedoeling, van Ouddorp tot
lOoltgensplaat elk dorp onder de loupe
Ite nemen, hoewel het voor onze lezers
Imissohien wel interessant zou zijn. De
■omstandigheden liepen nogal uit elkaar;
■Ouddorp is niet te vergelijken met Oude
|Tonge en Dirksland niet met Stellen-
dam. Aan de ene burgemeester werden
veel hogere eisen gesteld dan aan de an-
Idere, wat betreft de verschillende aspec-
Iten van hun optreden. Maar dat neemt
Iniet weg, dat bv. de burgemeester van
lOuddorp, al is die gemeente er goed af-
fcekomen, toch heel wat werk heeft moe
den verzetten en dat de burgemeester
wan Dirksland, die tevens burgemeester
mn Herkingen is, eveneens zijn hele per-
Joon heeft moeten inzetten voor dat deel
|van zijn ambtsgebied en bovendien niet
fci gebreke is gebleven al het mogelijke
Ik doen om van de oase Dirksland een
pentrum van hulpverlening te maken.
^ij gaan dan ook geen cijfer voor ge-
prag en vlijt, voor wijsheid en tact uit-
pelen aan al onze burgemeesters, of
schoon wij nu wel zo langzamerhand
pver voldoende gegevens beschikken om
pat te kunnen doen. Niemand zal het ons
ichter kwalijk nemen, wanneer wg hier
Pen uitzondering maken voor burge
meester Van Dijk van Oude Tonge. Hij
peeft wel inzonderheid gestaan voor een
povenmenselijke taak, niet alleen wat de
Tiateriële dingen betreft, maar bovenal
poor het ontzagUjk hoge dodencijfer in
ftin gemeente, waardoor zulk een diep
pagische situatie geschapen werd, te
midden waarvan hij, aanvankelijk vrij-
^el alleen, leiding moest geven aan al
patgene, wat noodzakelijkerwijze gedaan
™est worden.
De positie der burgemeesters was dus
Merdaad weinig benijdenswaardig. Zij
Ptonden voor ontzaglijke moeilijkheden.
Pe hulpverlening was in den beginne vrij
paotisch en daarin moest coördinerend
wden opgetreden. Er moesten besluiten
fWi grote draagwijte door hen persoon-
Wk worden genomen, al is er uiteraard
|eel overleg geweest met hogere autori
teiten, toen dit mogelijk werd. Dat er
Fouten zijn gemaakt, ligt voor de hand.
f'3 de beoordeUng van het optreden der
Frgemeesters moet daarom rekening
gehouden worden met de hoogspanning,
^aaronder zij moesten werken en bo-
raüien dat dit moest gebeuren in een
poogst verwarde situatie.
Llii^'^ belangrijke vraag willen we
Bteli verband hier aan de orde
P eijen. Zoals men weet en zoals velen
feeJvff^ "^en lijve ondervonden hebben,
Ltn 1 burgemeesters over dicta-
L ronale bevoegdheden. Zij hadden van
tl"°Sere autoriteiten in Den Haag, met
L "6 van de Commissaris der Koningin,
berkt ""^^^f" is- vrijwel onbe-
len R,-°^^°'*'» optreden ontvan-
napht i'-* °P ë^°"d ■^an die vol-
DetrpH "®°'^^=- zij evacuaties bevolen, het
Lmt '^an het grondgebied der ge-
fevap,,„V t>urgerij verboden, de re-
I '*<=uatie geregeld op het tijdstip en op
de manier, die zij geschikt vonden en
veel meer andere zaken. Er heerste dus
in die tijd in de meeste gemeenten van
ons eiland een éénhoofdig bewind, dat
hier en daar wat gematigd,werd doordat
de wethouders werden ingeschakeld,
maar dat in wezen strijdig was met on
ze Grondwet en de Gemeentewet.
Het is niet te verwonderen, dat uit
deze abnormale gezagsuitoefening con
flicten geboren zijn en zeer veel onte
vredenheid is voortgesproten. Bij de be
oordeling daaraan willen wij, om objec
tief de dingen te bezien, op de voorgrond
stellen, dat uit de aard der omstandig
heden voortvloeide, dat het wettelijk be
stuursapparaat niet voor de volle 100%
kon functionneren. Afgezien nog van
het feit, dat vele wethouders en raadsle
den onbereikbaar waren, doordat ze vrij
willig waren geëvacueerd, moesten bo
vendien zo.veel ingrijpende beslissingen
op korte termijn genomen worden, dat
het samenroepen van een raadsvergade
ring de zaken niet had bevorderd, maar
getraineerd. De situatie was inderdaad
zo, dat gedurende de eerste week of
twee weken dat was in de diverse
gemeenten verschillend noodzakelij
kerwijze een buitengewoon grote macht
in handen der burgemeesters moest wor
den gelegd. In tijden van rampspoed kan
dit nu eenmaal niet anders en het lijkt
ons verstandig dit te erkennen.
Niettemin kan de vraag gesteld wor
den, op welke rechtsbasis deze speciale
bevoegdheden der burgemeesters rustten
Zijn deze alleen ontleend aan een op
dracht van de Commissaris, c.q. van de
Minister van Binnenlandse Zaken, of is
ook daarvoor een wettehjke grondslag
aanwezig geweest? Dit laatste is na
tuurlijk mogelijk.
De wetten voorzien meermalen in bij
zondere omstandigheden. Het is nodig,
dit uit te zoeken, omdat we moeten we
ten, waar we aan toe zijn ,als later nog
eens wat God genadiglijk verhoede
bijzondere maatregelen nodig zijn. Som
mige verordeningen waren zó ingrijpend,
dat de burgers zich meermalen hebben
afgevraagd vooral als ze het er niet
mee eens waren of de burgemeesters
daartoe nu eigenlijk wel bevoegd waren.
In Zierikzee heeft zelfs een deel der
burgerij de burgemeesters voor de recht
bank gedaagd voor diens beleid inzake
de evacuatie. Het komt ons voor, dat
er van de zijde der autoriteiten rekening
gehouden moest worden met het feit,
dat het gedwongen verlaten van eigen
huis en inboedel, het verbod om eigen
gemeente en huis te betreden en te be
wonen van zulk een buitengewone im
portantie zijn voor ieder burger, dat der
gelijke geboden en verboden toch zeker
wel een degelijke rechtsbasis moeten
hebben. We leven in een rechtsstaat,
waarin ook bij abnormale omstandighe
den elke burger de gelegenheid moet
hebben, indien hij het met bepaalde be
schikkingen niet eens "is, zijn recht te
zoeken of althans te weten, waarop die
beschikkingen rusten. Er zijn honderden
burgers van ons eiland geweest, die
wekenlang elke dag in figuurlijke zin
uit hun vel zaten te springen, omdat bij
Hellevoetsluis een IJzeren Gordijn"
hing, dat hun de toegang tot huis en
haard belette, terwijl zij van mening
waren, dat er althans in enkele gemeen
ten, nog wel één en ander te redden
was.
(Wordt vervolgd)
-O-
Maandag is het Ujk gevist van de ver
dronken bakschiper, de heer Visser uit
de Lemmer, werkzaam bij de fa. Bolt je
Zn. aan het dijkherstel, waarvan we
verleden week uitvoerig verslag gaven.
Het lijk werd op het Haringvliet ge
vonden en te Middelharnis opgebaard.
Heden Dinsdag zal het naar de Lemmer
worden vervoerd en aldaar ter aarde
worden besteld.
Van het Bevolkingsonderzoek door ,,Tuberova" verleden jaar op ons eiland
gehouden kunnen thans de officiële cijfers worden gepubliceerd, die we in
onderstaand staatje weergeven. Zoals bekend geschiedt dit massale onderzoek
door Prov. verenigingen die dit werk in verschillende districten hebben verdeeld
Goeree Overflakkee ressorteert onder het district Schiedam en draagt de naam
„Tuberova". De kosten worden gedragen door subsidies van de gemeenten en
vrijwillige bijdragen.
In onderstaande tabel zijn de opkomst
percentages van de verschillende ge
meenten vermeld.
Dit opkomstpercentage is op twee
wijzen berekend: het zgn. bevolkings-
percentage (het percentage onderzoch
ten vgji alle inwoners) en het gecorri
geerde percentage (het percentage on
derzochten van diegenen, die in staat
waren te komen: dus het aantal kinde
ren beneden het jaar, zeevarenden, enz.
van het inwonersaantal afgetrokken.)
Onderzocht werden 28.216 mensen.
Hiervan werden 593 of 2.1 terugbe-
steld voor nader onderzoek. (Op Voor-
ne en Putten 2%). Van de terugbestel-
den hadden 44% geen afwijkingen bij
nader onderzoek. (Op Voome en Putten
44%.) Hieruit mag geconcludeerd wor
den, dat de „screening" op zeer constan
te wijze geschiedt.
Dubieus actieve tuberculose werd ge
vonden in 0.38 o/oo. (Voome en Putten
0.33 o/oo.)
Actieve longtuberculose in 0.670/oo.)
(Voome en Putten 0.49o/oo). Rijksge-
middelde lo/oo)-
o
S g
a
o u
Middelharnis
5080
4123
81.1
92.7
Sommelsdijk
3729
3175
85.1
94.7
Dirksland
3017
2615
86.6
96.4
St. a. 't Haringvl
1309
1134
86.6
98.6
Den Bommel
2020
1721
85.2
92.6
Ooltgensplaat
3239
2806
86.6
96.9
Nieuwe Tonge
2187
1883
86.1
96.8
Oude Tonge
3102
2624
84.6
9V.3
Herkingen
1072
903
84.3
95.2
Melissant
2020
1343
66.4
90.8
Stellendam
1888
1659
87.9
91.2
Goedereede
1199
986
82.2
87.2
Ouddorp
4008
3244
80.9
88.4
Totaal
28216
Gevonden afwijkingen by het onderzoek
op Goeree Overflakkee
Tuberculose:
Inactief 162,
waarvan 26
bekend op
C.B.
Dubieus actief 11
Actief 19
Positief sputum 8
Aspecifieke longaf-
vrijkingen 35
Longcarcihoom 2
Tumoren 10
Varia 22
Hartafwijkingen 30
Ziekte van Besnier
Boeck 10
Het ligt in de bedoeling het bevol-
kings-onderzoek om de drie jaar te her
halen. Men heeft in eigen district on
geveer, 2 jaar werk om rond te komen.
Het is naar wij vernemen niet uitgeslo
ten, dat het in de rampgebieden wordt
vervroegd.
Sedert enige tijd waren ten aanzien
van de Verenigd Herv. Geref. Kerk te
Parijs moeilijkheden ontstaan. Een door
de laatstgehouden generale synode der
Geref. Kerken in Nederland benoemde
commissie die met deze VHGK corres
pondentie in enge zin onderhoudt, gaf
opdracht aan deze commissie deze moei
lijkheden tot een oplossing te brengen.
Naar wij vernemen heeft reze commis
sie, bestaande uit de predikanten ds P.
N. Kruyswijk te Ouderkerk a. d. Amstel
ds. P. D. Kuiper te Sassenheim en ds.
C. V. d. Woude te Leeuwarden, aan
haar opdracht kunnen voldoen, zodat
de moeilijkheden te Parijs zijn opge
lost en een bevredigende oplossing is
getroffen. Voor de kodende maanden,
waarin vele toeristen wellicht Parijs
zullen bezoeken, luidt de dienstindeling
van de VHGK als volgt: Ie, 3e en 5e
Zondag der maand: Temple de Bercy,
due de la Lancettte, aanvang 15 uur. 2e
en 4e Zondag der maand Temple de
Charenten, ru Guerin Chareton, aan
vang 15.30 uur. Als voorgangers treden
op: dr. G. P. van Itterzon, Ned. Herv.
predikant te 's-Gravenhage 14 Juni;
ds. F. J. Jonkhof 21 Juni (H. Avond
maal); ds. C. Gilhuis, Geref. predikant
te 's-Gravenhage-C. 28 Juni; ds. P. D.
Kuiper, idem te Sassenheim 5 Juni en
Ds. F. J. Jonkhof 12 Juli.
De grote jaarlijkse zendingsdag, uit
gaande van de Gereformeerde Zendings-
bond in de Ned. Hervormde Kerk, wordt
dit jaar gehouden op 6 Augustus in
Driebergen-Rijsenburg. De samenkom
sten duren van 10 tot ongeveer 3.45 uur.
Ditmaal hopen te spreken: ds F. Kijf-
tenbelt te Wierden (openingswoord), ds.
H. A. van der S'looten te Wierden, ds J.
T. Doomenbal te Oene, ds P. P. J. Mon
ster te Katwijk aan Zee, ds D. J. van
Dijk te St. Annaland oud-zendingspre-
dikant (radio-uitzending om 2 uur), ds
C. J. V. d. Graaf en ds P. Zijlstra te
Vlaardingen, oud-zendingspredikant
(sluiting.)
In het voorlichtingsblad van de P.T.T.
R.P.S. lazen wij over bij de ramp ver
loren gegane spaarboekjes het volgende:
De watersnood, welke zoveel verbijs
tering in ons land en ook daarbuiten
heeft veroorzaakt, heeft voor andere
P.T.T.-diensten meer zorg en moeilijk
heden veroorzaakt dan voor de R.P.S.
De R.P.S. kreeg het enige tijd na de
ramp druk met het afgegeven van du
plicaatboekjes, omdat van honderden in
leggers in het rampgebied het boekje
was verloren gegaan. Vele door water
en modder onbruikbaar geworden boek
jes moesten worden vernieuwd. Aan
aanvragen om een duplicaat is zo spoe
dig mogelijk voldaan. Tragischer was de
afdoening van de vele verzoeken om in
lichtingen omtrent eventuele boekjes ten
name van slachtoffers.
Enkele personen, wier boekje kort
voor de ramp was afbetaald, vroegen om
een schriftelijke Verklaring van het be
drag dat zij ontvangen hadden. Zij wa
ren nl. dat geld kwijt geraakt. Onwil
lekeurig dringt zich dan de gedachte op,
hoe goed het is geld niet thuis te be
waren, doch het op de spaarbank te
brengen, waar het ook bij een grote
ramp als die van 1 Februari veilig is.
Is de ramp ook van invloed geweest
op de verkeerscijfers van de R.P.S.? Op
deze vraag is zo maar niet direct een
antwoord te geven. Er zijn wat verzoe
ken binnengekomen om bedragen naar
het Rampenfonds over te maken en er
is aan de postkantoren voor hetzelfde
doel geld van boekjes opgenomen. De
grootte van dit laatste bedrag is onbe
kend, omdat nu eenmaal slechts weinig
mensen aan de loketambtenaar medede
len, waarom zij een bepaald bedrag op-
neben. Wel kon worden geconstateerd,
dat in totaliteit in Februari zelfs minder
werd opgenomen dan men volgens het
seizoen-patroon kon verwachten.
Aan de andere kant is het zeker, dat
verschillende inleggingen, welke onder
normale omstandigheden bij de R.P.S.
zouden zijn terechtgekomen, naar het
Rampenfonds- zijn overgemaakt of dat
vrijwillige „kortingen" op inleggingen
zijn toegepast. Bekijken wij het dage
lijkse verloop volgens onze spaarindi
cator, dan zijn er slechts in de eerste
week van Februari aanwijzingen voor
deze opvattingen te vinden. De invloed
-van de ramp op de inleggingen moet in
die periode in de orde van grootte van
2 min liggen, waarmede tevens wordt
aangeduid, dat deze slechts betrekke
lijk gering is geweest.
Onze Jan gaat naar school!
's Morgens is hij al vroeg wakker,
hij kleedt zich vlug aan, gunt zich geen
tijd om te eten, rent de deur uit, haalt
z'n makkertjes op en al spelend en hol
lend komt hij bij de school.
Zie hem eens rennen tussen de 200
andere schoolkindertjes! Wat voelt,hij
zich thuis!
Daar gaat de bel. De school begint en
met de pret is 't gedaan. Nu begint de
'ernst. Och, voor Jan is de ernst veel
maar een pretje. Die sommen kent hij
wel. Hij glundert als hij zijn bladzijde
af heeft. Lezen doet hij zonder moeite
en schrijven kan hij netjes, en als de
juffrouw vertelt, hangt hij aan haar lip
pen. Jan kent alleen maar blijdschap in
zijn schoolleven.
Wat is voor uw Jan of Jarmetje de
lagere school een genot.
Maar er zijn ook andere Jannen. Jan
nen, die niet graag naar school gaan.
Vandaag hebben ze hoofdpijn, morgen
buikpijn en overmorgen weer schoolziek.
Geen wonder! Jantje kan de stof niet
aan. Het tempo gaat hem te snel en hij
ziet, dat zijn klasse-genootjes het wel
kunnen.
Hij voelt zich dom en juist dat gevoel
van het-niet-kunnen maakt dat 't steeds
slechter gaat en dat Jantje zenuwach
tig wordt.
Opgeruimd is hij vaak niet. Hij is stil,
vaak opstandig, ontstemd, wordt ondeu
gend en ga zo maar door.
Jantje past niet meer in de gewone
lagere school. Het klassikaal onderwijs
bezorgt hem steeds meer een minder
waardigheidsgevoel. Geen dokter en
geen drankje kan hier helpen, alleen
overplaatsing op een school voor indi
vidueel of hoofdelijk onderwijs.
Daar leert Jan in de kleine kring van
medescholieren (18 leerlingen per klas)
zich aanpassen bij anderen. Daar onder
vindt hij de blijdschap en vreugde, waar
hij naar „snakte"; het deel uitmaken van
een samenleving, waarin ook hij een
plaats gevonden heeft.
Hoe opvallend goed deze Jannen soms
reageren als ze zijn overgeplaatst op
een school voor individiueel ondervrijs,
kan het best worden aangetoond met
een voorbeeld.
Kareltje komt op de school voor hoof
delijk onderwijs. Zijn teruggetrokken en
timide houding zegt ons:
Laat me maar zitten, ik kan 't toch
niet. Op de lagere school kon ik 't ook
niet bolwerken, daar ben ik al „blijven
zitten," dus: maak je maar niet te druk.
Na enige dagen komt er enige teke
ning in. Er valt op te merken, dat hij
anders begint te worden. Hij wordt
drukker en beweeglijker. Ja zeggen we,
het gaat komen, hoor!
Weet U waar de schoen wrong?
Kareltje was zijn zelfvertrouwen op
de lagere school kwijtgeraakt en dat be
gint hij nu te herwinnen.
Bemoediging en een „streekje" over
zijn kuif had hij nodig.
GESCHENK VOOR ROTTERDAMSE DIERGAARDE
Dank zij het slagen van een gehouden opinie-onderzoek te Rotterdam, waar
aan duizenden Rotterdamse Ibis-rokers hebben medegewerkt, werd een Ibis-kooi
met Ibis-vogel officieel aan de voorzitter van de Stichting Rotterdamse Dier
gaarde Blijdorp, Ir W. N. van Nooten, overgedragen door de heer L. A, A. van
der Heyden, directeur van Louis Dobbelmann, Waddinxveen,
Tijdens de Ijeschouwing van de maquette van de Ibis-kooi met Ibis-vogel, bij
de officiële overdracht zien we van links naar rechts de heren Van Nooten, Sie-
wertz van Reesema, directeur van de Diergaarde Blijdorp en Van der Heyden.
Van onze weerkundige medewerker
In de maandoverzichten, waarin men
temperatuur, neerslag en andere weer-
cijfers aantreft, wordt ook steeds mel
ding gemaakt van het aantal uren zon
neschijn dat is geregistreerd. Zit hier
voor elke dag in De Bilt iemand met
papier, potlood en een horloge op de
uitkijk en noteert die onmiddellijk wan
neer de zon begint en ophoudt met het
schijnen, zo vroeg onlangs een lezer.
Dit is niet het geval. Men heeft hiervoor
een eenvoudig maar vernuftig apparaat
uitgevonden, namelijk de „Campbell-Sto
kes" zonneschijnmeter die het meest ge
bruikt wordt.
Op verschillende plaatsen in ons land
is zo'n zonneschijnmeter opgesteld, al
wordt in de overzichten vaak alleen De
Bilt genoemd, omdat men aldaar onmid
dellijk na het einde van de maand de
gegevens heeft, terwijl de andere stati
ons hun rapporten dan nog moeten in
zenden, die in de Bilt moeten worden uit
gewerkt. Men heeft in de eerste plaats
3en ruime open plek nodig, zodat de
zon ook op de laagste dag van 's mor
gens vroeg tot 's avonds laat het appa
raat kan beschijnen en ook in de win
ter, wanneer de zon laag aaji de hori
zon staat. De zonneschijnmeter ziet er
als volgt uit. Een massieve glazen bol
van ongeveer 10 cm doorsnee (lijkt veel
op een grote glazen kogel, die bij het
knikkerspel wel wordt gebruikt.) Deze
glazen bol fungeert als brandglas. De
zonnestralen die op de bol vallen, wor
den door de bol op één punt gericht (het
z.g. brandpunt). De glazen bol zit vast
in een kle«xi en achter de bol bevindt zich
een gedeeltelijk metalen oncdiulsel „voor
zien van sleuven. Elke dag wordt er een
zgn. stook in geschoven en zodra de
zon begint te schijnen, brandt deze een
spoor in het papier. De zonneduur kan
dus aan de hand van de lengte van het
brandspoor worden vastgesteld. Het eni
ge werk hiermee is dan ook, dat de
strook die in de sleuf wordt geschoven
elke dag wordt vernieuwd. Aan het ein
de van de maand kan precies worden
berekend op hoeveel uren de zon heeft
geschenen en ook hoeveel dagen er ver
liepen zonder dat de zon zich heeft la
ten zien.
Het werkt dus precies als het brand
glas, dat de kinderen wel eens gebrui
ken om er bv. hun naam mee in de
klomp te branden.
Het K.N.M.I. heeft behalve in De
Bilt op ongeveer 15 plaatsen elders in
ons land een zonneschijnmeter opgesteld.
Zo blijkt dat Mei in ons land gemid
deld de zonnigste en December de som
berste maand van het jaar is. Gemid
deld bedragen deze cijfers over het ge-
liele land voor Mei 220 uren en voor
December 39 uren.
MEI 1953 was wat het aantal uren
zonneschijn betreft vrij normaal. In De
Bilt scheen de zon op 219 tegen normaal
op 215 uren. Van 14 tot en met 26 Mei
kwam een warme periode voor met in
Zodra hij maar eventjes iets goed
deed, kreeg hij een pluimpje, een vrien
delijk woord, mocht hij een plaatje plak
ken in zijn schrift.
Kareltje heeft zijn zelfvertrouwen
herwonnen en goede, mooie vorderingen
gemaakt, hij leest de krant en schrijft
een brief, hij lacht en is blij.
Kareltje is Kareltje van vroeger niet
meer, en moeder pinkt een traan weg.
Zij is blij, dat hij de school voor indivi
dueel onderwijs heeft bezocht, zoals wij
onze „Prinses Irene-school" te Middel
harnis hebben.
(Zie advertentie.)
peratuur op 16 dagen onder normaal.
Er werd in De Bilt een vorstdag waar
genomen, hetgeen na 1952 in Mei niet
weer was voorgekomen. De hoogste
temperatuur bedroeg in De Bilt 28,4 op
Tweede Pinksterdag gemeten, de laag
ste 1,9 op 11 Mei waargenomen. De ge
middelde etmaaltemperatuur bedroeg
12.9, normaal 12,6 gr, C. Op de meeste
plaatsen viel te weinig regen. In Den
Helder, Vlissingen en Maastricht 33. De
Bilt 28 en op het vliegveld Eelde 40 mm.
Normaal valt er in Mei ongeveer 55 mm
in het midden en 40 mm in het noord
westen van het land. Ook de laatste da
gen van Mei waren guur en koud, zodat
het een bloeimaand is geweest met gro
te temperatuurtegenstellingen.
De Bilt 6 tegen normaal 3 zomerse da
gen. Toch lag de gemiddelde etmaaltem-
sterftecijfer in Nederland b^na het
laagste ter wereld
Ook dit jaar is weer een daling vdri
het aantal nieuwe gevallen van tubercu
lose waar te nemen. In 1952 werden in
totaal 13.836 nieuwe patiënten geregi
streerd, hetgeen betekent, dat er een
daling is geweest van 5.7%, In 1951 was
er een daling van 8,9%, zodat de ver
mindering van de nieuwe gevallen in
1952 geringer is geweest dan het vorige
jaar. Een vergelijking met het vorige
jaar toont aan, dat de geringere daling
van 1952 voor een belangrijk deel wordt
veroorzaakt door het grotere aantal
nieuwe lijders aan andere vormen van
tuberculose dan longtuberculose. Hier
immers is een toeneming van 11% (208
gevallen) waar te nemen. Men mag hier
uit evenwel niet concluderen, dat er in
ons land een toeneming is van deze an
dere vormen van tuberculose. Het is
waarschijnlijk, dat de andere vormen van
tubeculose meer dan voorheen voor on
derzoek naar de consultatiebureaux wor
den gezonden.
Dit wordt vermeld in het orgaan van
de Nederlandse Centrale Vereniging tot
bestrijding der Tuberculose. Het aantal
nieuwe gevallen van longtuberculose is
in 1952 met 8% (1046) verminderd. Het
blijkt, dat niet alle provincies tot deze
daling hebben bijgedragen. In Drente
werden in 1952 198 patiënten meer in
geschreven, in Gelderland 128, in
Utrecht 10 en in Limburg 63. In het bij
zonder dient de aandacht te worden ge
vestigd op de provincie Drente. In twee
jaren is daar het aantal nieuw inge
schrevenen verdubbeld. In 1950 werden
313 nieuwe lijders aan longtuberculose
ingeschreven en in 1952 niet minder dan
602.
In de meeste provincies is de daling
gering geweest en slechts enkele pro
vincies vertonen een belangrijke daling.
Het zijn Overijsel met 354 minder inge
schreven lijders aan longtuberculose en
Noordbrabant met 343. Van de grote
steden geeft alleen Amsterdam met 372
een sterke daling te zien.
Het percentage van het totaal nieu
we lijders bedroeg 13.5 per 10.000 inwo
ners van de gemiddelde gevolking.
12.3 per 100.000.
De sterfte aan tuberculose is in 1952
weer lager geweest dan in 1952 en be
droeg 12.3 per 100,000 inwoners (1276
sterfgevallen). In 1951 stierven er 1657
personen aan tuberculose (16.1 per
100.000). Hiermede heeft de sterfte aan
tuberculose een peil bereikt, dat bijna
het laagste is van de wereld.
