Ufó
OUDE TONGE, oord van
verwoesting en verschrikking
toestand
|ppij pp Goeree-Overllakk^e
iSanapirin ^^e,,
,f
HOEST?
25ste Jaargang
CHR. WEEKBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG
VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
MEDITATIE
ROEMT AAL
Krijgt Goeree-Overflakkee
Marshall-hulp?
Stichting „herstel" opgericht
Cadaverploeg
Zaterdag 21 Februari 1953
No. 2188
niEuws
Redactiebureau: Pr. HENDRIKSTRAAT 14, MIDDELHARNIS
TELEFOON K1870 - 2017 GIRO 167930 POSTBOX 8
Voor advertentiën uitsluitend Drukkerij Telef. K 1870 - 2729
Na 6 uur 's avonds Telef. K 1870 - 2017
Verscb^nt tweemaal per week. Woensdag en Zaterdag
ABONNEMENTSPRIJS: t 1.70 PER KWARTAAL
ADVERTENTIEPRIJS 12 cent per mm.
By contract speciaal tarief.
17.50
18.00
18.10
18.16
17.55
18.10
18.16
18.30
20.25
19.05
21.20
21.24
21.30
21.45
21.24
21.30
21.40
21.50
len derde
Wij hebben deze week weer over ons
iland Goeree en Overflakkee heenge-
.worven en alle plaatsen, (behalve Oolt-
[ensplaat en het buurtschap Achthui-
ai) bezocht.
Onze algemene indruk is, dat het her-
;el met kracht wordt ter hand geno-,
ien en er hard wordt gewerkt. Alle
laatsen zijn bereikbaar, ook Ooltgens-
jaat, hoewel daar op het moment dat
ij dit schrijven er van landzijde nog
sen goed verkeer naar mogelijk is.
Men bepaalt zich deze week hoof dza-
^lijk tot het dichten der binnendijken,
[aardoor het verkeer met de plaatsen
iderling mogelijk werd.
Aan het gat in de dijk te Den Bom-
lel, waarin het water tot Woensdag
'jg in- en uitkolkte en waardoor deze
imeente ligt gescheiden, wordt met
[an en macht gewerkt om dit te dich-
[n. Een grote zandzuiger, die voor het
'litenland bestemd was, zal hier bij
ilstand water grote hoeveelheden zand
(spuiten, waardoor men in korte tijd,
it enorme gat hoopt te dichten. We ho-
[n dat, wanneer onze krant verschenen
I dit het geval zal zijn.
[Er is te Den Bommel één slachtoffer
Bborgen, nl. Hendrik Ottevanger, wo-
bnde in de Julianastraat, oud plm. 58
iar en te Oude Tonge (zie lijst) is es.
in begraven, nl. de vrouw van A. Don-
bsloot, mej. Lena Helleman. Er zijn
ihter nog meerdere vermisten.
- Ons eiland is nog één bonk water tot
Ixeden, al is het in verschillende polders
Ezakt. Zijn de watergemalen hersteld,
karaan hard wordt gewerkt, zal de
Uing spoedig merkbaar zijn. Voor de
brging van slachtoffers, vooral te Oude
'i Nieuwe Tonge is dit wel zeer nood-
ikelijk.
(De burgemeesters uit diverse plaatsen
Squireren alléén mannen, die bij het
frstel kunnen worden tewerk gesteld,
loor vrouwen en kinderen is vooralsnog
^en plaats.
iTe Middelharnis en Sommelsdijk, dat
ffiwel geheel droog is, zijn bepaalde
ideelten vrij gegeven om te bewonen.
Jit komt neer dat de werkzame man-
Jen weer thuis kunnen gaan slapen.
■■De waterleidingbreuk te Stellendam
^Pmet brandslangen overbrugd naar de
^wste leiding, waardoor op bepaalde pun
ten te Melissant, Dirksland, Middelhar-
#s enr Sommelsdijk water kan worden
gegeven. Daardoor is de aanvoer van
water per schip in deze verminderd.
Ouddorp is goed bereikbaar bij laag
water. Woensdag jl. hebben wij Goede-
feede en Ouddorp bezocht, het meeste
Water staat vlak over de zgn. Witte
èrug. Er ging een sterke stroom dwars
^er de weg.
Burgemeester Kleynenberg vertelde
ons, dat deze' week 200 man van de ge-
ie zou worden ingezet om de weg al-
lar 1 m te verhogen. Daardoor zal het
irkeer veel vergemakkelijkt worden.
iNiemand uit Ouddorp en Goedereede
lag de plaats verlaten of binnenkomen
)nder vergunning. Dit is maar goed
»k, want een groter verkeer op de we-
ïn en dijken zou het herstelwerk zeer
^moeilijken.
j Dinsdagavond was er te Melissant en
Brksland alarm, omdat een dijk in de
>lder Diederik op doorbreken stond.
Iders in ons blad kan men er een ver-
Bgje over lezen. Dit geval is goed af-
blopen, maar er blijkt uit, dat bij de
bng van het water voorzichtigheid is
boden.
[Ons eiland Goeree en Overflakkee is
ig een open gebroken stad zonder
luur. De gaten in de buitendijken lig-
8n grotendeels nog open.
[!We krijgen nog kwade maanden. God
|rhoedde dat er geen Noordwesterstor-
en losbreken, opdat niet weer be-
lalde gedeelten overvloeien en het ver
ren land spoedig terug gewonnen
iordt.
|Wij volstaan met dit korte overzicht
i hopen van week tot week onze abon-
5's, waarvan zeer velen in de vreem-
vertoeven, op de hoogte te houden.
isdag
Inderdag
Iterdag
gelijk.
van Ds
rericht in
Welsdijk.
pvergeno-
verschil-
pie door
hlen wor-
I gaarlceu-
(gaan. De
f jl. niet
maaltij-
Jerd. Ko-
igen voor,
luis direct
I komt ze-
die zich
i.m. ook
iruisarti-
bieden.
locht eva-
2 Febr.
het eva
werd
Hpers en
psteit was
werk en
Izoek was,
lek raakte
Ha-
hijnlijk een
■vroeg
Bat het ta
pen hij be-
met de
Imag ik je
Ie dochter,
teworden!"
porige dag
oude man
bto in de
gin gezien,
een auto
^ndijk? En
een hart
toningshuis
kelijke goe-
feer kunnen
lester moet
I hebben ge
lig voor al-
Igeschiedde.
Iben en wel
1 hebben be-
toevoegen,
een groot
|k moet nog
Is gaande,
het wateï
[ouden, zul-
ilslieden en
'eer op po-
jaar gele
ld door het
rienden, zal
Is onherroc-
friële vraagt
hetgeen we
laal zullen
opbrengen,
ir voor het
s vele pro-
in er nog
hebben ge-
ijn in grote
m hen, die
sr zullen on-
n hun kans
rust, dat ze
un taak aan
ibreken.
Itegen kou - koorts griep
[Koker 50 tabletten BO et 25 tabletten 45 cl
DE KEDAOTIE
Verzoeken om reeds ver
schenen nummers
iVan vele abonné's ontvingen wij ver-
beken om e.v. reeds verschenen num-
lers te ontvangen.
IWij attenderen er op, dat na de ramp
Ie ons trof nog maar één nummer is
ferschenen, n.l. Zaterdag 14 Februari,
t De verschijning daarvan ging met
tote moeilijkheden gepaard. Alle num
bers daarvan zijn uitgegeven, zodat we
daarvan niet kunnen nazenden.
- Wij hopen dat onze abonné's begrip
lebben voor onze moeilijkheden. Wij be-
iVeren ons, om althans met één num-
ijier per week uit te komen, om vooral
onze evacué's, die gaarne telkens iets
il|it het rampgebied willen vernemen te
gerieven.
Ieder nummer kost ons geld, omdat
W^ de inkomsten van advertenties der
tien.
i Wanneer evacué's weer naar hun wo-
Mng terugkeren, verzoeken wij beleefd
™t aan ons door te geven, om onnodige
"^ministratie te vermijden.
jMet Gods hulp, hopen wij van liever-
pe de krant weer op hetzelfde peil te
lengen waarop deze vóór de rampnacht
1 Februari stond.
DE REDACTIE.
Als wrakhout
spoelden
de huizen
tegen de dijk aan.
AUeen de molen
bleef trots
zijn wieken
verheffen.
De verbinding met Oude Tonge is hersteld. Wij hebben er in het begin van
deze week de eerste rit per auto heengemaakt. De route loopt langs den Bom
mel-Zuidzijde, via de Watertoren, naar het stoomgemaal. Tot even voorbij de
hofstede van Rosmolen gaat het vrij goed; eerst passeert men het grote ge
dempte gat bij de Lint en vervolgens gaat het over tientallen gaten in de
binnendijken, die met zandzakken zijn gestopt. Door het zware vervoer zijn
deze gaten vol kuilen, er liggen ijzeren lopers over, die er voor zorgen dat men
niet algeheel wegzakt. Er is een verbinding, maar daarmee is dan ook alles
gezegd. Aan weerszijden van de dijk ligt een opeenhoping van hooi en stro,
planken, kozijnen, meubels, ja wat niet al en vooral cadavers. Eer men te
Oude Tonge is, komt men reeds diep onder de indruk van de gigantische krach
ten, die door de stormvloed zijn ontwikkeld.
De zwaarst getroffen gemeente
van heel het rampgebied
Nadert men het dorp, ligt de plaats
zelf als een uitsteeksel te midden in het
water. Wat men er te zien krijgt, tart
iedere beschrijving. Het is één woestenij
van ingestorte of deerlijk gehavende
huizen. Schier geen huis is ongeschon
den. Water, planken, meubelresten, stro
en puin terwijl men zich alleen over
de dijken kan verplaatsen. En onder dat
puin nog vele - betreurde doden, waar
van de stoffelijke overschotten nog niet
kunnen worden geborgen.
De eerste die wij te Oude Tonge ont
moeten, was burgemeester van Dijk. Wij
hebben hem hartelijk de hand geschud.
„Men heeft van IJ verteld burge
meester, dat U ook in de kokende gol
ven waart omgekomen, maar dat is toch
Goddank niet gebeurd" zo spraken wij
hem aan.
„En men heeft ook verteld, dat ik
de plaats des onheils had verlaten" al
dus burgemeester van Dijk, ,,maar ik
ben altijd op mijn post gebleven."
Het zou geen wonder zijn, dat men bij
het aanschouwen van zoveel leed en el
lende, het moest opgeven. ledere dag
worden weer een aantal gevonden
slachtoffers in het massagraf aan de
Spuidijk bijgezet. ledere dag weer doen
zich nieuwe problemen en vraagstukken
voor, waarin het hoofd van de gemeen
te wordt betrokken. Er is voor hem en
trouwens voor iedere burger die er
woont, moed toe nodig, om in dat oord
van dood en verderf te blijven verwijlen.
Hoe de ramp zich voltrok
Wij hebben het ons weer eens opnieuw
laten vertellen, hoe zich de ramp over
Oude Tonge voltrok. Op de Molendijk
voerden we een gesprek met de heer Iz.
Boom, de opzichter van de Polders. Za-
terdags-avonds was hij er al niet gerust
op, gezien er bij laag water reeds een
hoogtij water was. Deze man slaapt zo
mer en winter met een gedeeltelijk ge
opend raam om, als de vrind er door
heen fluit, op zijn post,te kunnen zijn.
Vooral toen de sluis nog niet hersteld
was, dreigde er voor Oude Tonge dik
wijls water-gevaar.
In die bewuste rampnacht had hij zich
naar de buitendijk begeven, waar hij
zich door de storm bijna niet overeind
kon houden. Hij had eerst gemeend dat
de Suis-polder gevaar zou lopen, maar
toen hij op de Oudelandse dijk stond,
kwam er een vloedgolf aanzetten van
naar schatting 2.80 tot 3 meter hoogte.
Met donderend geweld wierp deze vloed
zich op de dijken en scheurde ze in één
slag op vele plaatsen vaneen. Dit werd
voor Oude Tonge rampzalig. Niets was
voor deze kracht bestand.
De vloedgolf verplaatste zich romme
lend en bruisend en ramde de binnen
dijken, waar ze vooral haar prooi vond
in de oude tankvallen, die ons eiland als
erfenis van de Duitsers zijn gelaten. De
hofstede van Gebrs. Hobbel beide
broers kwamen in de golven om werd
in een slag verzv/olgen. De stukken van
de schuur liggen bij de molen van de fa.
van Schelven tegen de dijk. Ongetem
perd verplaatste zich de vloed in de rich
ting van de boerderij van Nilles de Wit
waardoor het Oudeland van Oude Ton
ge en daarmee het gehele dorp onder
water kwam. Een doorbraak bij de boer
derij Krouwer was oorzaak, dat de Mo
lenpolder invloeide.
Schrikkelijke tonelen
Verschrikk«liike tonele»-hebben zich
afgespeeld. De ramp vertrok zich zó
snel, dat schier geen redding mogelijk
bleek. In allerijl moest men de vlucht
nemen naar zolders en daken en ook
daar vonden velen nog geen schuil
plaats. De vloed, die een geweldige
stroom ontwikkelde, gepaard met een
sterke golfslag door de storm, scheurde
vele huizen open en veegde hier en daar
gehele straten weg. Mannen, vrouwen
en kinderen werden door het neerstor
tend puin bedolven en wie geen houvast
meer had werd door de stroom meege
sleurd.
Hartverscheurende verhalen hebben
wij te Oude Tonge aangehoord. Wij ont
houden ons maar, om ze onze lezers
voor te zetten. Wie zich in het ene huis
niet veilig waande, vluchtte naar het
andere en kwam om, terwijl later bleek
dat men beter op zijn eerste plaats had
kunnen blijven.
Er zijn ook wonderlijke reddingen ge
beurd, er was een vader die in z'n ene
arm een kind vasthield en met de an
dere hand zwom, en intussen met de
tanden een klein kind boven water hield
en toch behouden aan de dijk kv/am.
Tientallen van die verhalen zouden we
ook kunnen geven.
De Julianastraat is practisch geheel
verwoest, de Joseph-dreef is geheel weg.
Aan de Capelle-weg is op één woning
na alles verdwenen. Aan de Langeweg
werd de boerderij van W. Fase geheel
weggevaagd, waarbij zijn vrouw jam
merlijk in de golven omkwam. Op de
Zuiddijk werden de woningen boven op
de dijk door de zee weggespoeld. Plm.
30 a 40 woningen aan het eind van de
Nieuwstraat, bijgenaamd ,,de Luchtbal"
werden met de grond gelijk gemaakt,
van de Schoolstraat is ook een derde ge
deelte weg. Men kan zich dus inden
ken, welke tonelen zich daar hebben af
gespeeld. Meer dan de helft van de wo
ningen die nog overeind staan zijn on
herstelbaar verwoest.
Het reddingswerk
Dat nog zovelen konden worden ge
red is hoofdzakelijk te danken aan het
optreden van enkele schippers, die met
hun roeiboten de mensen uit de huizen
wisten te halen. Hoewel we niet gaarne
namen noemen, omdat we zo licht an
dere moedige redders over het hoofd
zien. willen we deze schippers met ere
vernoemen. Onder hen is wel de eerste,
de kranige 71-jarige Johs. Kantors, die
tientallen, neen honderdtallen uit hun
benarde posities heeft bevrijd. Deze oude
rustige schipper, geboren en getogen
Oude Tongenaar, heeft vele mensenle
vens gered.
Toen de Koningin te Oude Tonge
kwam, heeft men overal naar hem ge
zocht om hem aan Hare Majesteit voor
te stellen, maar hij was nergens te vin
den. „Dat was maar goed ook, ik houd
daar niet van", zo zei hij ons.
Maar wij mogen daarbij ook niet ver
geten de namen van de schippers L. van
Dijke uit Dirksland, M. Eezemer en
Bram de Korte uit Oude Tonge, die met
hun roeiboten door de straten en ste
gen voeren, om de roepende en schreeu
wende mannen en vrouwen, en om hulp
kermende kinderen in hun boten te ne
men. Dit ging met levensgevaar ge
paard, want telkens stortten huizen in,
ze konden ook zelf onder het stortend
puin worden bedolven.
Hulde, voor deze dappere mannen!
In café de Weerd het hoogste punt
te Oude Tonge, werden de vluchtelingen
liefderijk opgenomen. Wat de familie de
Weerd voor al deze mensen gedaan
heeft, is boven alle lof verheven.
Het hulpwerk van buiten kwam eerst
veel later opdagen. Te laat eigenlijk voor
velen! Maar deze ramp was zo groot
van omvang over het gehele eilanden
gebied, dat men niet dadelijk overal kon
zijn. Toen dit hulpwerk zich nationaal
en internationaal inzette, met vliegtui
gen, hélicoptères, en vaartuigen, was
dit ook radicaal. De hélicoptères heb
ben aan tientallen, vooral op de over
stroomde omliggende boerderijen, het
leven gered. Zij streken neer op de kaai
en zetten daar de geredden af. Dikwijls
kostte het de piloten grote moeite, de
mensen van de boerderijen af te halen.
Men kon ze niet altijd duidelijk maken
hoe ze moesten handelen, om in de hé-
licoptère te worden binnengehaald. Zo
bevordert mede een snelle genezing
werd de vrouw van de landbouwer
Koen de Bruin ternauwernood gered,
doordat ze niet naar binnen kon worden
gehaald en hangend in de lijnen onder
aan het toestel, op het droge moest wor
den gebracht. In doodsangst heeft men
echter meest bovenmenselijke kracht.
Het was reeds Woensdag laat eer de
laatsten in veiligheid waren gebracht.
De evacuatie
De evacuatie voltrok zich voor het
merendeel per schip. De plaats Oude
Tonge was een eilandje op zichzelf ge
worden; het lag tot aan het begin V8.n
deze week, geheel van de buitenwereld
afgesloten. Het Roode Kruis, afd. Gou
da, heeft bij de evacuatie buitengewoon
opofferend werk verricht.
Er wonen nu te Oude Tonge op de
dijken nog ruim 200 burgers. Hoe deze
mensen het er tot heden toe hebben uit
gehouden, gaat boven ons begrip. Wie
er voor het eerst komt en de ontzet
tende ellende om zich heen aanschouwt,
zou er weer direct willen uitvluchten.
Maar er moeten nu eenmaal een aantal
mensen blijven om het noodzakelijke
werk te verrichten, vooral wat betreft
het bergen van de slachtoffers en ook
van de cadavers. De verdronken bees
ten worden door ducks uit schuren ge
haald of uit het water gevist en naar de
dijk gesleept. Tractors slepen ze weg,
waarna ze naar de destructiebedrijven
worden vervoerd.
Triest werk
Het meest trieste werk en het droe
vigste werk, is de berging der slacht
offers. De gehele dag door zoekt men
met drie boten de omgeving af. In iede
re boot bevindt zich een zg. kikvors-
man" die zonder gevaar desnoods ge
heel onder water duikt. Militairen en
rijkspolitie zijn .daarbij behulpzaam
Met eigen ogen hebben we het gezien,
hoe enige slachtoffers werden geborgen
en piëteitvol werden weggebracht om te
worden geindentificeerd. Eerbiedig heb
ben we er het hoofd bij ontbloot en met
smart in het hart deze jammer aan
schouwd.
Een van de mannen die hierbij dag
in dag uit in touw is, is de Oude Tongse
burger, de heer Philip Vijfhuize. Zijn
hulp is onmisbaar, want hij kent iede
re plaats in het overstroomde gebied.
Met ere noemen we zijn naam. „Het is
triest en droevig werk", zo zei hij ons,
„maar het moet".
Inderdaad, deze mannen bewijzen de
nagelaten betrekkingen een grote dienst
daar door hun moedig werk de slacht
offers een eervolle begrafenis krijgen.
Helaas kunnen nog niet allen worden
geborgen. Dan zal eerst het water uit
de polders moeten zijn weggevloeid. Wij
hopen zeer, dat dit spoedig het geval
zal zijn, daar anders de slachtoffers
niet meer alle zullen kunnen worden ge
indentificeerd.
Hoog bezoek
Ons Vorstelijk Huis heeft zich de ramp
van Oude Tonge zeer aangetrokken. Vrij
spoedig was H.M. Koningin Juliana ter
plaatse, die landde aan de kaai. Zij
heeft heel de verwoeste gemeente in
Doch de Heere in de hoogte is ge
weldiger dan het bruisen van grote
wateren, dan de geweldig* baren
der zee.
(Ps. 93 4.)
Deze Psalm zonder opschrift wordt
genoemd een lied van David. Hij sluit
aan, aan de voorgaande Psalm, waar de
vijanden van David moed grijpen en
trachten Zijn rust en vrede te verstoren.
Maar de Heere staat er boven; Hij
regeert. Hij is de allerhoogste Koning,
niet alleen van Israël, maar van de ge
hele wereld. Dat was de sterkte in Da
vid's leven, dat was ook de sterkte van
het volk van Israël en nóg, van geheel
het geestelijk Israël. David's roemtaal
strekte zich dan ook uit tot de aanbid
ding en de sterkte des Heeren Heeren.
Zijn kracht is geweldiger dan het brui
sen van grote wateren, dan de gewel
dige baren der zee.
Dit mocht tot sterkte en troost we
zen van hen, die door de- geweldige ba
ren der zee huis en haard moesten ver
laten, ja meer nog voor hen, die door
de vloed geliefde betrekkingen moesten
verliezen.
Kinderen, ouders, verwanten zijn om
gekomen onder de geweldige stortvloed
van Gods toorn en verbolgenheid. Waar
om toch al die dingen?
O Flakkee, o Nederland! Aanmerkt
de roede en Dien, die hem besteld heeft!
Daar mocht een bukken geboren worden
onder 's Heeren slaande hand. De zon
den van land, kerk en staat roepen het
oordeel Gods in en dat rechtvaardig.
Daarom mocht het recht Gods toegeval
len worden om uit te roepen: Zijn doen
is enkel majesteit en aanbiddelijke heer
lijkheid.
Doch de Heere in de hoogte is ge
weldiger dan de baren der zee. In Ps.
71 vers 19 staat: „ook is Vwe gerech
tigheid tot in de hoogte. Gij die grote
dingen gedaan hebt, o God. wie is U
gelijk?" Hier wordt ondanks alle we
derwaardigheden de Naam des Heeren
geroemd. De Heere in de hemelen staat
boven alles, immers Hij is geweldiger
dan wie of wat ook. De verlossingen Zij
ner Hand zijn ook veelvuldig.
Hier scheen ons 't water
't overstromen
Daar werden wij bedreigd door
't vuur
Maar Gij deed ons 't gevaar
ontkomen.
Verkwikkend ons ter goeder uur.
Grote dingen heeft de Heere gedaan,
waarin verklaart ligt de diepere strek
king van Ps. 93. De majesteit, kracht
en heiligheid van Christus Koninkrijk
is tot bescherming Zijner gemeente.
Gods kerk ligt wel mede onder het oor
deel, is, debet aan het oordeel, maar ze
gaan niet ten onder onder het oordeel.
Al zijn er van 's Heeren kinderen door
het bruisen der grote wateren omgeko
men, dit is maar een aflossing van hun
ne posten. Ze hebben een ruil gedaan
die met geen pen is te beschrijven. Het
bruisen van de wateren zal daar niet
meer gehoord worden, daar zal geen zee
meer zijn. Zij zullen eeuwig Gods glorie
uitjubelen, verlost van zonde, dood en
oordeel.
Flakkee en Nederland! De Heere in
de hoogte is de Geweldige, dat is nu ge
zien. Wij hebben de tekenen van Zijn
macht en majesteit aanschouwd. Wat
zal het zijn als Hij komt om te richten
ten oordeel. Daarom mocht er van Vor
stenhuis tot onderdaan een bukken en
buigen komen onder Zijn slaande hand,
om schuiling te vinden ter bekwamer
tijd in de enige Rotssteen, Jezus Chris
tus. Onze hulp en verwachtig mocht
zijn van Hem, bij Wien alleen hulp te
wachten is. Wiens Naam heilig en heer
lijk is.
Middelharnis
Ds G. ZWERUS.
ogenschouw genomen, waarbij ze werd
voorgelicht door de heer M. Fiere. Ver
volgens heeft Hare Majesteit zich op
het Raadhuis onderhouden met burge
meester van Dijk, vri^ zij haar diepe
deelneming aan de zo zeer getroffen be
volking overbracht.
Ook heeft Prins Bernbard de geteis
terde gemeente bezocht, evenals minis
ter Mansholt, het lid van Ged. Staten
Mevr. de Ruiter en de Kamerleden Mol
en Fes. (K.V.P.)
Het opruimjngswerk
De burgemeester deelde ons mede,
dat de Heide Mij. is ingeschakeld voor
het opruimingswerk. Deze week waren
er nog plm. 200 militairen aan het werk,
die echter langzamerhand zullen worden
afgevoerd. Het ligt in de bedoeling, dat
de burgemeester alle werkloze mannen
zal oproepen om aan het herstel te be
ginnen.
Ons kwam het voor, dat er té weinig
mensen aan het opruimingswerk bezig
waren. Wethouder v. Vugt antwoordde
ons hierop, dat zolang er water stond,
te weinig kan worden gedaan. Wij kun
nen dat niet goed bekijken, maar het
gaat ons alles wat traag. Ook mochten
de bewoners wel/ïlieer van goederen en
andere zaken w/wden voorzien, er is toch
genoeg? Het is de diepst getroffen ge
meente, waar wel een overvloed moest
zijn.
Bekwame reparateurs zijn bezig om
het dieselgemaal te herstellen; is dit ge
reed, zal de polder eerst goed kunnen
worden ontwaterd. En dan zullen vele
sterke handen nodig zijn, om de on
noemelijke puinmassa's te verwijderen
en nadien aan het herstel der gemeente
te beginnen.
Het massa-graf
Eer we Oude Tonge verlieten hebben
we nog een ogenblik verwijld, bij het
massagraf aan de Spuidijk. Daar worden
weer iedere dag nieuwe slachtoffers bij
gezet, om later, als God het wil, op het
kerkhof te worden herbegraven. De lijst
van hen die geborgen werden, hopen we
in dit nummer te kunnen opnemen.
Er gaat van dit graf een sprake uit
tot heel ons volk, tot heel ons eiland en
inzonderheid tot het zo zwaar getroffen
Oude Tonge.
Toen we daar stonden scheen de zon,
en wierp een glinsterend licht over de
wateren. Zachtjes kabbelden de golfjes
aan de voet van de dijk.
De „waaroms" stapelden zich in ons
op: waarom Oude Tonge zó zwaar ge
troffen? Waarom de ene plaats gedom
peld in de diepste ellende en de andere
plaats niet? Ja waarom zo velen bijge
zet in dat kille graf en wij niet?
Wie zal dat raadsel kunnen uitvin
den? God is souveréin vrij in al Zijn
doen: God is groot, en wij begrijpen Hem
niet!
Wonder van Gods genade dat we nog
leven, dat we nog mogen zijn die we
zijn en nog mogen verkeren in het
vriendelijk heden der genade.
Een woedende storm en een geweldige
vloed teisterde het dorp en velde er ve
len maar nu, op deze schone Februa-
ri-morgen scheen de zon over deze zo
gehavende plaats, over het puin en over
het wrakhout, over de doden, maar ook
over de levenden.
Teken nog van Gods genade, dat Hij
nog gans geen voleinding maakt.
Dat we dan ook de tijd leren uitko
pen en een wijs hart bekomen; zoeken
de wat tot onze eeuwige vrede dient.
Deze week heeft Goeree-Overflakkee
weer hoog bezoek gehad van de directie
van de Marshall-hulp, die finantiële hulp
zullen bieden aan ons door de ramp ge
troffen eiland. De dir. generaal Mr.
Hunter uit Den Haag kon niet meeko
men, zodat zijn plaatsvervanger Mr
Charles P. Fossum aanwezig was, ver
gezeld van Mr Williams en nog enige
Amerikanen.
Deze heren kregen hun voorlichting
van Ir J. B. Mijs, Dijkgraaf, de pi. bu
reauhouder J. Buth, de heer G. A. Fry-
link en de heren D. en P. W. Vogelaar
van Stad aan 't Haringvliet. Mede was
tegenwoordig Ir. Moons, die een leiden
de functie heeft bij landbouwherstel en
Kolonel v. d. Kroon, Commandant v. d.
Koninkl. Marechaussee te Breda.
Zij hebben zich voor laten lichten om
trent de schade, een bezoek gebracht bij
het grote gat in Den Bommel, en ook
de zwaarst getroffen gemeente Oude
Tonge bezocht, waar zij werden voorge
licht door burgemeester van Dijk.
Naar wij vernemen zal de Marshall
hulp bestaan in finantiële steun in de
vorm van dollars. Deze steun zal niet
lopen langs de officiële weg daar dit
te lang zou duren. Men zal dit nu pro
beren door adoptie van verschillende
Amerikaanse steden aan de dorpen van
Flakkee.
De heren waren zeer onder de indruk
van de ramp. Zij verklaarden na afloop
uitdrukkelijk dat zij niet waren geko
men uit nieuwsgierigheid; om hulp te
verlenen was het noodzakelijk dat zij de
centra van de ramp in ogenschouw na
men.
De heer Götz, leraar Engels aan de
H.B.S. te Middelharnis fungeerde als
tolk.
Opgericht is de „Stichting Herstel
Middelharnis-Sommelsdijk."
Deze Stichting wordt gevormd door
de dagelijkse besturen van beide ge
meenten t.w. burgemeester D. Rijnders
(voorzitter) en de wethouders Vroegin-
deweij en Van Eek voor Middelharnis,
Dijkers en Ie Comte voor Sommelsdijk,
benevens de raadsleden L. van der Waal
(Middelharnis) en J. Blok (Sommels
dijk) verder is vertegenwoordigd het
Roode Kruis door Mr. L. J. den Hollan
der. Mevr. Rijnders-van Kempen heeft
zitting in verband met de hulpactie van
Doetinchem.
De bemoeiingen van deze stichting
zullen nog nader worden uitgestippeld;
zij zal o.a. kunnen putten uit de gelden,
die door de inwoners van Doetinchem
zijn bijeengebracht (70.000 gld.) en men
stelt zich voor dit geld o.a. te benutten
voor een aanvulling op de algemene uit
kering voor geleden schade aan huis
raad e.d., dit in gevallen, waarin zo'n
aanvulling nodig en gewenst is.
Rode Hoestpoeders van Mijnhardt
jMH^H^^^HHH^^H^^HHM DooS
In de opruiming van de cadavers be
gin tekening te komen. Wat bereikbaar
is, is thans afgevoerd. Wel is het zo,
dat nog honderden cadavers niet bereik
baar zijn, o.m. te Oude Tonge en Oolt-
gensplaat. Een deel van de cadaverploeg
wordt afgestoten, het apparaat blijft
echter met een deel van het materiaal
in tact.
