Nieuw systeem voor het
drogen van Gladiolen-bollen
te Ouddorp
FOLKLORE
EN TAAL
Voor GERO
Gebroken trots'
Voor vele handen
werk
CÏD
♦Jf^fced is c^k Vöbr
----_o------
Rondom de
Landbouwschool
Rijkslandbouwconsulent
voor zuidelijk Z.-Holland
Lekker v/arm en voikomen geruisloze vering.
V^1>
KERKNIEUWS
Dokter C. W. Kramers
jubileert.
naar J. KEUVELAAR
Mededeling van het Arbeids
bureau te Middelharnis
VERVOLG VERHAAL
Biz. 2
„E r L AND E3N-NIEUWS"
[Woensdag 8 October 1952
De Gladiolenteelt is de laatste jaren op ons eiland zeer toegenomen. Naar
schatting worden er zo ongeveer 100 H.A. van deze bollen op ons eiland geteeld.
De bollen gedijen best op onze lichtere kleigrond, maar beter nog in de zande-
rig'e streken, waarom het grootste deel zo ongeveer 50 a 60 te Ouddorp
wordt geteeld. Het product is nogal bewerkelijk, zodat het ook beter op de
kleinei'e badrijven past. De finantiële uitkomst was de laatste jaren uitste
kend, meermalen bracht deze teelt 12.000.per ha. op. Thans is de markt
niet best doordat Frankrijk en Engeland voor invoer is gesloten en zijn der
halve de prijzen minder. Er zit dus ook iets speculatiefs in. Een van de grote
moeilijkheden was tot heden de bollen op de juiste wijze gedroogd te krijgen,
waarvoor men te Ouddorp een nieuwe methode heeft toegepast, die op uitste
kende wijze voldoet.
Uit de gladiolenboUen moet, willen zij
gemakkelijk kunnen gepeld en ziekte-
vrij worden afgeleverd ongeveer 1/3
vocht worden gehaald. Tot dusver had
men de gewoonte om de bollen in speci
ale kistjes op te slaan op veiwarmde
droogzolders. In ide bollenstreek en ook
wel op particuliere bedrijven paste men
dit systeem toe. In de Cichoreidrogerijen
deed men dit ook, maar hieraan kleef
den toch vele bezwaren. Men had in
die kistjes, door te weinig doorstroming
van warme lucht de zgn. ,,dode hoe
ken" waardoor het product niet goed
droo"^_ kwam. Bovendien v/aren er on-
noeinelijk veel kistjes nodig en vergde
het ook een zee van tijd om de bollen
op deze wijze te verwerken.
De coöpei'atieve gladiolentelers, ver
enigd in de Coöperatie ,,Gladro" te Oud
dorp, zochten dan ook naar middelen,
om tot een efficiënter drogen te komen.
Op kleine schaal had men te Kruiningen
in Zeeland, onder auspiciën van Tuin
bouw Techniek te Wageningen geëx
perimenteerd met het drogen in zakken,
waardoor warme lucht gestuwd werd.
De heer C. Lodder had hiervan nota
genomen en kwam op het idee om hier-
,voor de Visfabriek, staande bij de ha
ven in te schakelen, die daarvoor uitne
mend geschikt was. Deze Visfabriek met
een dieselmotor en drooginstallatie inge
richt, kon daarvoor zeer g-oed v/orden
gebi"uikt. De ,,Gladro" besloot tot aan
koop (eigenaar was de heer de Jager
te Stellendam) en bracht een installatie
aan, waarmee 36000 kub. m. lucht per
uur naar binnen kon worden gezogen,
die verwarmd met stoom door een zgn.
gieter wordt geblazen en met buisleidin-
gen in de fabriek wordt gedreven.
In de fabriek bevinden zich grote vak
ken, waar de zakken met bollen, liggen
opgeslagen. De warme lucht (32 gr.
Gels.) wordt met kracht door de in de
vakken opgestapelde zakken gedreven,
zodat ze daarin na 3 dagen droog zijn.
De zakken zijn half gevuld, zodat ze er
dus ietwat los in ligg'en en de bollen
inoeten ook grondvrij zijn. Het droog-
proces is van die aard, dat er 1/3 wa
ter wordt uitgetrokken en men bv. van
een partij van 8% ton bollen 5% over
houd.
Dit nieuwe droogsysteem, dat uniek
is in Nederland, geeft een enorme be
sparing. In de bollenstreek duurt het
drogen 56 idag'en, te Ouddorp thans 3
dagen, plus 1 dag nadrogen. Bovendien
is er veel en veel minder ruimte toe no
dig, dan bij het drogen in bakken en
geeft het derhalve een geweldige ar
beidsbesparing.
Ook geeft dit systeem van drogen in
zakken dit voordeel, dat er geen soort-
vermening voorkomt. ledere zak is van
een label voorzien, waarop soort, eige
naar enz. voorkomt.
Deze nieuwe drogerij te Ouddorp heeft
een capaciteit van plm. 60 ton per week.
Vorige week werden er 54 ton bollen
verwerkt.
Toen wij in deze fabriek een kijkje na
men, was het er een geweldige drukte.
Van heinde en ver zelfs uit Ooitgens-
plaat waren bollen aangevoerd. Par
tijen werden afgeladen en gedroogde
partijen vervoerd. Het is namelijk zo,
dat door deze drogerij de bollen geheel
Veiling-klaar kunnen worden afgeleverd
In een andere afdeling van de fabriek
zitten een 20-tal meisjes de bollen te
pellen. Men heeft ook een pelmachine
(in de vorm van een uien-afstaart-ma-
chine) maar deze was op het moment
dat wij er warenl niet in gebruik. Dit
pellen en verder gereed niaken kan nu
alles in de eigen plaats geschieden, zo
dat dit een flink werkobject is. De meis
jes verdienen 25.a 30.per week.
Door de heer Lodder wordt wekelijks
een hoog bedrag aan loon uitgekeerd.
De gepelde bollen gaan daarna naar
de cichoreifabriek „Ceres", waar v.'eer
een twintigtal jongens en meisjes aan
tafels zitten, die de bollen op ziek con
troleren. Er bestaan nl. meerdere ziek
ten, waardoor de bollen kunnen zijn
aangetast, rot, schurft, fusarium, bot-
rykis, thrips, scab enz. Op ons eiland
zijn die ziekten miniem, in de bollen
streek komen deze meer voor. Daar is
grond inin of meer bollen-moe". De aan
tasting berust hier hoofdzakelijk op
scab, dat in zeer geringe mate voor
komt. De bollen worden er stuk voor
stuk op nagezien. De keuring, die van
de Bond van Handelaren uitgaat en
door de Plantenziektekundige Dienst
wordt uitgevoerd is zeer scherp. Dit valt
te begTijpen, daar het product voor het
buitenland is bestemd en Holland een
naam heeft op te houden.
Zijn de bollen stuk voor stuk nage
zien, gaan ze over de sorteermachine
en woi'den ze geteld, daarna in manden
gereed gezet om per as naar de Veiling
te worden vervoerd. ledere mand is
voorzien van een label, waarop soort,
hoeveelheid, maat, en het nummer van
de eigenaar is vermeld.
Het product is af!
Het valt te begrijpen, dat er heel
wat kom.t kijken, om alles goed te la
ten rouleren. De heer C. Lodder, die de
leiding van dit bedrijf in handen heeft,
blijkt een goed organisator te zijn, daar
alles prachtig marcheert. Het is een
veelbetekende tak van bedrijf, die thans
aan vele handen werk verschaft.
Hoofdzaak is, dat het afgeleverde pro
duct van prima kwaliteit is. En naar
men ons meedeelde is het
Toevalligerwijze hebbeni wij op het
bedrijf een bollenexporteur ontmoet, die
op alle landen van de wereld, hoofdza
kelijk Zuid-Amerika, handel dreef. Wij
vroegen hem, wat hij van het nieuwe
systeem dacht.
„Het kan niet beter" was zijn ant
woord. „Ik stond er eerst sceptisch te
genover, maar ik heb het thans zelf in
't klein toegepast" vervolgde hij. ,,De
drogerij is veel beter dan in kistjes, en
veel voordeliger. Het kost te veel van
vervoer aldus de exporteur, anders
bracht ik al mijn bollen hier om. te dro
gen. Ook het product dat in Flakkee
geteeld wordt is goed."
Dit was de mening van een insider,
die bevoegd was tot oordelen. Vv''ij zagen
ook een grote partij bollen van een ex
porteur uit Noordwijkerhout, die zijn in
op Flakkee gehuurd land geteelde gla
diolen hier te drogen had gebracht. Een
bewijs, dat deze ook aan dit systeem
voorkeur gaf. Amerikaanse deskundigen,
die in ons land waren, hebben deze dro
gerij te Ouddorp ook bezichtigd en wa
ren vol lof over het eindproduct.
Voor de toekomst belooft dit alles
veel. De boUenteelt kan Intensiever wor
den toegepast en op ons eiland zo wor
den afgewerkt, dat het iedere critiek
kan doorstaan. Als nu tot slot de prijs
ook nog meevalt, dan is het zeker goed!
TELLING VAN HET AANTAL
BROMFIETSEN
Volgens een voorlopig cijfer van het
Centraal Bureau voor de Statistiek wa
ren op 1 Augustus j.l. in ons land 218.000
bromfietsen in gebruik.
De ontwikkeling van het aantal brom
fietsen is sedert 1949 als volgt verlo
pen:
1 Augustus 1949 4.500
1 Augustus 1950 55.000
1 Augustus 1951 148.000
1 Augustus 1952 218.000
Uit bovenstaande cijfers blijkt, dat de
netto-toeneming van het Nederlandse
bromfietspark in de periode 1 Augustus
1951—1 Augustus 1952 70.000 bedroeg,
tegen 93.000 in de daaraan voorafgaan
de periode.
We kunnen zowel onder jongere als
oudere mensen, drie categoriën onder
scheiden.
Ten eerste hen, die zich nergens warm
voor maken, zelfs niet voor hun eigen
belangen.
Ten tweede hen, die alleen hun eigen
voordeel zoeken, én zichzelf in het mid
delpunt hunner belangstelling plaatsen.
En ten derde hen, die naast de belan
gen van zich zelf, ook een open oog heb
ben voor die van anderen en zeker van
hun collega's.
In deze geest ongeveer sprak de heer
P. D. Sieling te Melissant tot de leer
lingen van de vierde klasse onzer school,
toen we Woensdagmiddag 24 Sept. jl.
in zijn nieuwe schuur bijeen stonden, na
dat we eerst de gebouwen' van de
Landbouwvereniging te Melissant en
daarna de bedrijfsgebouwen van de heer
Sieling zelf hadden bezichtigd.
Uit het gesprek, dat zich daarna ont
wikkelde was duidelijk op te maken, dat
onze jongens begrepen, in welk verband
onze gastheer van die middag boven
genoemde'stelling poneerde. Ze hadden
gevoeld wat onder de bezielende leiding
van een der vertegenwoordigers van de
derde groep voor het algemeen boeren-
belang tot stand was gebracht. Vooral
de honderd meter lange aardappelbe
waarplaats met buitenluchtkoeling had
indruk op hen gemaakt.
Met belangstelling hadden ze naar de
technische uiteenzettingen van de heer
Sieling geluisterd en daarna vol bewon
dering gekeken naar de vlugge, econo
mische wijze, waarop de vol-aardappels
geladen vrachtauto's werden gelost en
de aardappelen door middel van trans
porteurs op hun plaats werden gebracht.
Onze jong'enis zijn bekend met het tar-
reren van de suikerbleten aan de los- of
laadplaatsen. Hier zagen ze een monster
aardappelen tarreren op de aanwezig
heid van grond en afwijkende of zieke
knollen, met de bedoeling na te g-aan,
wat door de leden in de gemeenschap
pelijke bewaarcellen, ieder van onge
veer 2600 mud, werd gebracht. Aan de
hand van deze gegevens wordt na ver
loop berekend op welk bedrag ieder der
leden aanspraak kan maken.
Wij zijn er van overtuigd, dat de ex
cursie naar Mellssant zowel voor hoofd
als hart voor onze leerlingen waaixJe
heeft gehad en wij zijn de heer Sieling
dankbaar voor zijn persoonlijke leiding.
Dat onze leerlingen de porté hunner
daden nog niet zien, is ons die middag
ook gebleken. Des morgens na de les
hadden we met hen afgesproken, dat we
gezamenlijk per fiets naar Melissant
zouden gaan en om één uur zouden ver
trekken. Even voor één stond echter
voor de school een auto, welke door een
groepje van vijf leerlingen was gehuurd,
met de bedoeling daarin naar Melissant
te rijdeh. We hebben de „chauffeur" van
de auto aan het verstand gebracht, dat
dit verre van kameraadschappelijk was.
Als ze last van hun geld hadden en dit
beslist wilden uitgeven, dan zouden we
wel kunnen toestaan, dat ze op hun kos
ten een autobus huurden, waarin alle
leerlingen plaats zouden kunnen nemen,
maar niet ironden we goedvinden, dat
ze de andere jongens, die over minder
geld beschikten of het beter wensten te
beheren, de ogen zouden uitsteken, door
deftig" in een auto plaats te nemen en
de andere jongens te laten fietsen. De
auto moest dus worden teruggebracht.
Het strekt de „delinquent" tot eer, dat
hij begreep mis geweest te zijn, dat hij
daarom aan ons verzoek voldeed en met
de anderen ons achterop fietste en ver
der opgewekt, aan de excursie deelnam.
Ze moeten na de excursie begrepen
hebben, dat ze zich geschaard hadden
in groep twee, terwijl de vertegenwoor
digers van groep drie meer navolging
verdienen.
Ons landbouwonderwijs mag niet te
eenzijdig gericht worden op alleen het
bedrijf, de techniek en de materie, maar
daarin moet ook betrokken worden de
jong'e mens, aan wie het ondenvijs
wordt gegeven.
-O-
Het kantoor van de Rijkslandbouw
consulent voor Zuidelijk Zuid-Holland is
verplaatst van Ie Barendrechtseweg 145
te Barendrecht naar Wijnstraat 116 te
Dordrecht en is telefonisch te bereiken
onder no. K 1850—8500.
Onder de vele brieven van Folklore en
Taal is stellig een der aardigste en in
teressantste die van een oude schoolka
meraad. Hij was op school al een knaap
met een grote belangstelling en-een hel
der verstand en die heeft hij nog, wat
blijkt uit zijn schrijven, dat ik hier laat
volgen
Ik hè of in toe in de krant elèze.
Dat Goereese woorden van nut kunne
[weze.
ilk binnen aok Goereeër net as joe
Deêrom stier ik 'n Goereesen brief nae
[je toe.
Ik schrieve hoe ze in uze jonge daegen
Een span paeren zettende voor een,
[boerewaegen.
Om de paeren te halen gieng je deur
['t klienket
In dan wier de staldeure ópe ezet.
Je maekende de iheltlers los van de
[paeresteek;
Dat was niejt zo6 moewluk voor wie
[mar goewd keek.
As je 'n beetje te lank was mos je
[bokke
Want aors stoótteje je hoöd tegen
[de plokke.
Je nam de helders dan in je hand
In gieng nae de waegen, je most toch
[nae 't land.
't Greêl gieng om de nikke, den taom
[in de bekken
In dan wisten de paeren wel zelf d'r
[plekke.
Ze liepe d'r uut d'r eige nae toe.
Het hampaerd ter hand, het roepaerd
[ter roe.
Het roepaerd z'n' helder wier dan
[vast ebonge.
An êen van de klipipels, die bovenop
[stonge.
Op 't hampaerd z'n greél. Mar .'t' is
[wel bekend.
Dat ze een koppeltouwe namme, 't is
[net zoo je went.
De koppelkettinli dee je an de knevel
[vast
Of wier mit een haek om den ofhank
[epast.
Boven de korte hóze, die voor de
[buukrieme stoot.
Deer achter is de hóze, deer de
rikrieme in goot.
Dan deeje de liene an 't paere gebit,
In kiekt of de kibbelkettink d'r
[goewd an zit.
Noe moste alle viere de strlngen,
Bie 't waegeuitouwe vast an de
[zwingen.
Wazze de striengen te lankg, dan
[doeje
Een aogje d'r in, in een kirre in de
[loeje.
't' Waegentouwe zat mit de span-
[naegel an 't wulp,
De liene an de rongc vast mit een
[niastwulp.
De wielen wazze in 't tussenschof nae
[ekéke
De assen ©smoute in aok smout an
[de zwéke.
De schroeven of linzen vast tegen de
[dompen an.
Zoo zurgende de knechts voor de
[waegeninspan.
Ze namme de liene dan in de hand
In réje zoó gauw als het kon nae
[het land.
Mar aster mar eén paerd voor de
[waegen stieng.
Dan namme ze 'n leader roepaerd,
[in 't gieng.
Om te missen gienge d'r misladders
[op
In deer kwamme soms oak nog
[schroatjes op.
Voor 't peeën namme ze 'n achterltrat
In 'n kleiner van voren, ze deeje dat
Om d'r flienk wat peejen op te laen
Dat is gemakkelijk te raen.
Gieng je hooi. menne, in bossen of los.
Dan wis je, waffer tuug d'r op mos.
De burries, de pongerbaom, in de
[ketrol,
In dan de gek, al wassen niet dol.
i^m^
De pongerliene, een vurreke om op
[te geven;
Oak rieven, aster most woore eréve.
Om bossen te binden van erten of
[hooi
Dan gienge d'r baon mee van biezen
[of strooi.
D'n overlbap zat an de tuiten mit
[haeken,
't Zou aors 's kunne dat 'n los zou
[raeke.
In as alles reê was, dan gieng ter op
[los.
Dan was 't tot den aevend geriej in
[geros.
Dan réje ze langs al de haopen op
['t land.
De knecht lei het voer mit 'n
[vaerdige hand.
Altied netjes aiiharte, want dat was
[geraeje.
Omdat Ze het oars niejt zo6 goed
[konne laeje.
Den opgever gaf 't koren in hooi op
[de waegen
De knecht lei het netjes in rijen in
[laegen.
„Zit vast", riep 'n dan in de paeren
[die gienge
Nae d'n volgenden haop, deer ze weer
[stille stienge.
En dan eindigt m'n briefschrijver aldus:
Ik kan niet mooi schrieve, dat hek
[niet eleerd
Ik kan d'r niks an doewe, aster wat
[is verkeerd.
Kommaas in punten, deer hèw ik
[g-een weet van,
Ik dee mar zoö beetje, zoo goewd as
[ik kan.
Welnu, ik ben van mening, dat hij
het prima gedaan heeft. Deze zeventig
jarige arbeider beschikt over een taal
beheersing en een uitdrukkingsvermo
gen, die velen hem kunnen benijden. De
verklaring der dialectwoorden kan men
vinden in het artikel Folklore en Taal,
waarin de landbouw behandeld is.
Een paeresteek is een bepaalde knoop
in een touw of halster, die niet losgaat
en niet rijgen kan.
Een mastwulp is een slag van een
touw om een paal of een ander voor
werp om iets vast te zetten.
De hozen zijn de leren scheden, waar
de strengen door gaan.
't Wulp is het voorste uitsteeksel aan
een boerenwagen, waar de boom («"nn
draoibaiom) in gestoken wordt en waar
op het wagentouw vast gemaakt is.
De zwieke is bevestigd aan de voorwie
len eni vormt daarmee het draaibare on
derstel van de wagen; later is het ver
vangen door het rongsel. Misschien wil
een der oude wagenmakers nog wel een
volledige beschrijving van de vroegere
boerenwagen geven.
F. DEN EERZAMEN,
Wassenaar.
----------O----------
PREÖIKANT VAN OPWNEN
ONVERWACHT VERTROKKEN
Geheel onverwacht is de vorige v/eek
de predikant van de Ned. Herv. gemeen
te van Opijnen (classis Bommel), dr.
H. O. R. baron van Tuyll van Seroos-
kerken uit zijn gemeente vertrokken,
om zich te vestigen in Manchester (En
geland), teneinde daar voor te gaan in
de bediening des Woords. De classis
was van dit vertrekk niet verwittigd en
ook op andere wijze was dit heengaan
niet verkondigd. Alleen de kerkeraad
was er op het nippertje van in kennis
gesteld. Het verzoek om in elk geval
nog een afscheidspredicatie te houden,
werd afgewezen met de motivering: „wij
zijn allen reeds op reis." Naar wij ver
nemen zal het voor de nu vacante ge
meente niet gemakkelijk zijn weer een
predikant te krijgen, gezien, de précaire
financiële toestand der gemeente. De
predikant die vertrok is 37 jaar oud.
Sinds 29 Mei 1949 stond hij te Opijnen.
Het was zijn eerste gemeente.
GEREF. KERKEN
Ds J. C. Borgdorff t- In de ouderdom
van 59 jaar is te Oud-Beijerland over
leden Ds J. C. Borgdorff, em. predikant
der Geref. Kerken. De overledene, die
te Stad aan 't Haringvliet werd gebo
ren, kwam eerst op gevorderde leeftijd
tot het predikambt. Hij studeerde aan de
Theologische Hogeschool te Kampen en
wei'd in 1930 predikant te Nieuwlande
OOLTGENSPLAAT
35 jaar bUjdsohap en leed in alle
Plaatse gezinnen meeigemaakt.
Altijd behulpzaam
1 November a.s. zal Dr C. W. Kramers
25 jaar in ons dorp werkzaam zijn als
arts. Gedeeltelijk ook in den Bommel,
(Buurtschap Achthuizen, Langstraat',
Kranendijk enz.) is hij bijna in ieder
gezin één of meerdere malen binnen
g'eweest. Vele malen met blijd
schap als een nieuw leven werd gebo
ren en ook vele malen in droevige om
standigheden bij ernstige ziekte of bij
overlijden. Bij al deze bezoeken is een
taak vervuld die bij alle ingezetenen
dankbaarheid en bewondering zal heb
ben gewekt. Dokter Kramers stond im
mers dag en nacht klaar en heeft steects
met liefde zijn taak vervuld, daarbij de
dorpsgeineenschap met zijn beste kracii-
ten dienende.
Huldeblijk
Teneinde met dankbaarheid uiting te
geven aan het mooie en tevens moeilijke
werk, heeft zich een comité gevormd,
dat zich ten doel stelt om een daartoe
nader te bepalen dag, in de eerste helft
van November, aan Dr Kramers een
huldeblijk te overhandigen namens de
gehele bevolking.
Per gezin en individueel kan een bij
drage worden afgestaan. Op een kaart
je (bij alle bewoners bezorgd) kunnen
de namen van de gezinsleden worden
vermeld, welke allen worden geplaat.st
in een album ,,het zgn. patiëntenboelt."
Giften kunnen worden ovefgemaalit
op giro rekening No. 95834 van de Coop
Boerenleenbank te Ooltgensplaat met
vermelding: „voor het jubileumcomité."
Dit speciaal voor hen die inmiddels yit
de gemeente zijn vertrokken, en ook
gaarne aan dit huldeblijk willen, bijdra
gen.
Nadere gegevens zullen t.z.t. nog vol-
geuL In het comité hebben zitting: Zr.
A. Bos; P. V. Es; C. W. Hobbel; C. P.
Hokke; L. Hokke Czn.; P. W. Hordijk;
A de Vos Johz.; A. de Vries; A. Waling;
Zr. M. C. V. d. Borst; J. L. Jacobs; B.
Moerenhout en H. Okker.
stand arbeidsmarkt per 30 Sept. 1953
Op 30 September 1952 stonden 114
(vorig jaar 43) mannen als wei'kzoe-
kenden ingeschreven, waarvan 3 (vorip;
jaar 4) voor 'verbetering van hun posi
tie.
Onder de ingeschrevenen waren 44
(vorig jaar 3) landarbeiders, 7 (v.j. -)
transportarbeiders en 17 v.j. 11) losse
arbeiders.
De openstaande aanvragen hebben o.a.
betrekking op een kapper en een half
was bakkersknecht.
Momenteel staan 8 vrouwelijke ar
beidskrachten (v.j. 2) als werkzoeken
den ingeschreven. Hiertegenover staan
geen aanvragen.
Aanvragen om personeel kunnen mon-
ideling, schriftelijk of telefonisch worden
ingediend, (tel. 2374).
Voor mannen beneden 35 jaar is rui
me plaatsingsmogelijkheid aanwezig bij
de Nederlandse Steenkolenm.ijnen in
Limburg.
Bij een staalfabriek in Frankrijk is
plaatsingsmogelijkheid voor personen
beneden 40 jaar.
De Directeur.
(Dr.) Deze gemeente heeft hij gediend
tot aan zijn emeritaat, dat hem, wegen.s
ernstige ongesteldheid, in 1943 werd
verleend, waarna hij zich metterwoon
vestigde te Oud-Beijerland. Zijn stoffe
lijk overschot is Vrijdagmiddag te
Nieuwlande ter aarde besteld.
CHR. GEREF. KERK
Beroepen te Elburg P. de Smit te
Zeist.
Aangenomen naar Zaamslag: H. van
Leeuwen te Delft.
OUD GEREF.
De Oud Geref.
Ds E. du Marchie
Leersum is overgeg
predikanten, nl. Ds
Leeuwen, Ds E. du
huijsen. Ds M. A.
Poel, Ds J. V. Wier
GEMEENTEN
Gemeenten waartoe
van Voorthuijsen te
aan telt thans zeven
W. V. Dijk, Ds D. V.
Marchie van Voort-
Mieras, Ds J. v. d.
en Ds H. Wiltink.
99
DOOR
HERM-'IN NOORMAN
(2.) ':^'l
Wel, wis en drie. En je maakt veel
kans ook. In de eerste plaats: je bezit
precies, wat gevraagd wordt. Tweedons:
je haalt gelijk of in elk geval na elkaar
Duits en Engels. Derdens: een mooi
dorp, je bent nu eenmaal plattelands
aangelegd, het is ook niet ver van een
stad. Vierdens, je bent er geknipt voor.
Vijfdens: je maakt in elk geval kans,
want ik ken het hoofd Ellenboom heel
goed, zodat ik ook een duit in het zakje
kan doen, al geeft dat tenslotte niet de
doorslag en tenslotte: Ellenboom loopt
naar de zestig, hij zal negen en vijftig
zijn, over enkele jaren veidwijnt hij en
je hebt er hoofd te worden, en ligt aan
jou.
Lasterie schatert opeens: die komie
ke Verveld kijkt jaren vooruit!
't Is niet zo belachelijk, zegt die
kort. Ik weet wel, dat we niet in de toe
komst kunnen zien, dat onze plannen
en voornemens vaak doorkruist worden
door omstandigheden, die wij niet voor
zien hebben. Tenslotte bepalen wij niet
onze levensweg, gelukkig niet. Maar
dat neemt niet weg, dat we over een en
ander mogen denken en praten. Naar
mijn mening moet je solliciteren, 'k Wil
je niet weg hebben, integendeel, maar
ik denk aan je toekoiast.
Even stilte in het lokaal, waar nog
geen leerling te bespeuren is.
'k Moet u eerlijk bekennen, mijn
heer, dat ik er aan gedacht heb, al gin
gen mijn idealen niet zo ver als u ze zo
even tekende. Zover heb ik niet doorge
dacht. Maar... m4g ik solliciteren...?
Waarom niet? vraagt het hoofd
verbaasd. Er is geen enkele bepaling,
die je dat zou beletten.
Er kunnen ook andere overwegin
gen zijn, mijnheer. Kijk eens, U hebt mij
van Nijland weggehaald. Dat scheelde
mij een heel bedrag. U is het geweest,
die mij tot vast onderwijzer hier be
noemde. Nu ja, het bestuur. Maar een
klein kind weet, dat het bestuur op uw
kompas heeft gezeild. Ben ik nu u en
het bestuur niet grof ondankbaar, als
ik, na nauwelijks twee jaar als vast on
derwijzer hier te hebben gewerkt, ga
solliciteren? Dat bezwaart me zeer.
Het pleit voor je. Maar ik ben het
niet met je eens. Grof ondankbaar, hoe
kom je er bij Het is niet eens ondank
baar, laat staan grof. Het is iets heel
gewoons. Met je actes kun je aan deze
school nooit iets beginnen. Je moet op
een Mulo terecht komen. Dat weet het
bestuur ook wel. En of je nu solliciteert
of over twee jaar, dat veranedert niets.
Daar komt bij, dat er genoeg liefheb
bers zijn, om jouw plaats in te nemen.
Ik heb er al een op het oog, voor het
geval je gaat. Er heeft slechts een op
schuiving plaats, meer niet. Daarom
raad ik je sterk aan: laat die mijns in-,
ziens misplaatste overweging varen en
solliciteer. Mijn steun heb je in hoge
mate. Als er geen sollicitanten zijn, die
beter zijn dan jij, dan maak je alle kans,
ik geef het je op een briefje.
Lasterie weet niet, dat Verveld reeds
eenontwerp-schrijven naar Ellenboom,
die hij al jaren kent, in het hoofd heeft.
Helemaal ben ik het nog niet met
u eens, mijnheer. Maar, natuurlijk ik zal
er over denken.
Als je er dan niet te lang over
denkt. Je hebt gelezen, dat er spoed mee
gemaakt wordt. Minstens een maand
moet je toch hier nog blijven, als je er
benoemd wordt. En ik hoor wel nader,
of je solliciteert?
U is de eerste, die het te weten
komt, mijnheer, ja of neen.
Laat het „ja" zijn Lasterie. Ik
meen het. Dit is precies wat voor jou.
'k Wil je niet weg hebben, dat weet je
wel. 'k Houd niet van personeelswisse
ling. Maar ik kijk uitsluitend naar jou.
Me dunkt: Noordam is geknipt voor
Lasterie.
De deur gaat open en enkele leerlin
gen komea binnen. Mijnheer Verveld
vertrekt.
Daarna luidt de schoolbel. Het ge
roezemoes van altijd vervult de lokalen,
Lasterie moet zich moeite geven, om
aandacht bij het werk te houden, die
morgen. Noordam speelt hem door 't
hoofd.
Als hij die avond met vader en moe
der alleen is een broer en de twee
zusters zijn niet thuis spreekt hij
over het gesprek met mijnheer Verveld.
Je moet het zelf weten, jongen,
meent zijn vader, kommies bij de belas
tingen. De raad van mijnheer Verveld
heb je meermalen opgevolgd, niet tot je
schade. Hij ziet het goed.
Successievelijk komen Jan, Marie en
Lena thuis. Dan wordt het gesprek al
gemeen.
Hoofd van de Muloschool in Noor
dam, dat is niet mis, plaagt Marie. Kan
ik je huishouden dan komen doen of ben
je van plan een vrouw te nemen? Er
wordt al op je gelet, jo. Wist je zeker
nog niet? Men ziet jou als een verstok
te vrijgezel!
Heb jij trouwplannen? lacht Abel.
Wat heb ik dan aan zo'n huishoud
ster!
Wij moeten maar afwachten. Het lot
van de vrouw. En wie weet, misschien
is er voor mij een kansje in Noordam.
Ik solliciteer, zegt Abel iets later.
HOOFDSTUK XI.
;'>■^K5f'^•v/^..
In het kleine zaaltje naast de kerk
vergadert het bestuur van de Christe
lijke Lagere School, die straks er een
ulo-afdeling bijgevoegd zal hebben. Do
minee Vervoom, de voorzitter, heeft de
hamer laten vallen en de bijeenkomst
van de acht personen zeven bestuurs
leden en het hoofd op de gebruike
lijke wijze geopend.
Het enige punt der agenda is de be
noeming van een onderwijzer voor de te
stichten ulo-afdeling. Voorlopig is dat
slechts één klas. Men' heeft enkele
krachten. Er is een onderwijzer voor de
lagere school benoemd. Een kwekeling
met acte is gekomen voor die afdeling.
Er mankeert alleen nog een, onderwij
zer, die ulo-bevoegdheid heeft.
Die is er natuurlijk zó. Tal van solli
citaties zijn er gekomen op de adverten
tie. Verschillende sollicitanten heeft El
lenboom, het hoofd, bezocht, mét be
stuursleden. Van vier liggen er rappor
ten klaar.
Als de bijeenkomst is geopend, wor
den die door de secretaris voorgelezen.
En na een korte bespreking wordt het
viertal een tweetal; Lasterie en Aalde-
riks. Die twee ontlopen elkaar niets.
We hebben die twee dus aan een
nadere bespreking te onderwerpen. De
rapporten hebben de heren gehoord. Mis
schien is thans het beste, dat mijnheer
Ellenboom nadere inlichtingen, over die
beide verstrekt. Er zijn ten aanzien van
beiden ook brieven ingekomen...
Alleen ten aanzien van Lasterie,
voorzitter, merkt Piccaardt, de secre
taris op. Die andere brieven betreffen
sollicitanten, die nu niet meer in aan
merking komen.
Juist. Dus alleen ten aanzien van
Lasterie. Een brief van
Het hoofd zijner school, de heer
Verveld.
Ja, ja, bekend. Als de secretaris
dat schrijven dat gericht is aan mijn
heer Ellenboom even zou willen voorle
zen?
Dat geschiedt.
Voorzitter, ik zou zeggen, dat we
klaar zijn. Die moet het worden, zegt
Jansonius de winkelier.
Hij is een kort aangebonden zaken
man: van die Lasterie is een, heel gun
stig rapport. En die brief van zijn hoofd,
nu die spreekt boekdelen. Waarom nu
langer gepraat?
Van Aalderiks is ook een heel gun
stig rapport, meende de voorzitter, 't
Beste is, dat mijrjieer Ellenboom zijn
opinie over beiden zegt.
Die vindt het een heel moeilijk geval.
Beide onderwijzers heeft hij bezocht, de
ene met Piccardt, de andere ixiet de do
minee. Hij kan niet anders zeggen,, dan
dat beiden in aanm.erking komen. Ze
ontlopen elkaar niets.
Er is toch wel enig verschil, meent
Moddermaan, de penningmeester. Aalde
riks is ouder, bovendien gehuwd. Hij
heeft meer ervaring.
(Wordt vervolgd)
