FOLKLORE
Raad te Sommelsdijk werkte
breed agenda af
VADERS JONGEN
GD EN TAAL!
^.e ^KuCd^»itaeit ui OctoSeK '52
Wegenwachten zijn
tevens mobiele hulp
post Rode Kruis
Meest hamerstukken
55Gebrokeii trots'
De E.V.O. roept de me
dewerking in van alle
bietenvervoerders
Onbeprkte garantie
Warm'C
Gérjuislods
Winkelsluitings - verordening
aangenomen
VEKVOLGVERHAAL
W. SCHIPPERS
NIEUW VERVOLGVERHAAL
naar KEUVELAAR
Bis. S
„E IL A N D E N - NIE U W S"
Woensdag 1 October 1952
Hier volgen nog enkele gezegden, die
op oud of nog bestaand volksgeloof
berusten:
Suiker morsen betekent visite.
Vroeger legde men nog al eens kor
te turven in de kachel om kooltjes te
krijgen voor een warme stoof. Legde
men er een „lioekturf" in, dan kon men
zeker zijn van onverwacht bezoek.
Een stokje in de thee betekent een
brief.
Huislook, dat men hier en daar op een
dak aantreft, is een middel tegen bloe
dend tandvlees of scheurbuik.
Een zwangere vrouw mag' geen aal
bessen plukken; ze zou daarbij rode
vingers kunnen oplopen en, het kind
moedei"vlekken bezorgen.
Een vrouw kreeg een kind met één
ann en prompt vertelde de goegemeen
te, dat ze geschrokken was van een kas-
jesvent met één arm. Een koopman, die
met een kistje of kastje met koopwaar
langs de huizen gaat vroeger ook een
marskramer noemt men in Gtoeree
een kasjesveint.
Schrikt de vrouw in positie van een
muis, dan loopt ze kans, dat het kind
een ,,muus onder de kele" krijgt, een
grijze harige vlek.
Een zwangere vrouw sloeg in een
plotselinge schrik de hand tegen: d'r ge
zicht en het volk zag daarin de verkla
ring van de ,,rooie hand op 't gezicht
van 't' kind.
Tegen wintervoeten en winterhanden
wordt aanbevolen deze te houden onder
het warme bloed van een geslacht var
ken en ze dan te laten opdrogen. Als
kind heb ik dit meermalen zien
doen.
Een afdoend middel tegen wratten is,
ze in te wrijven met terpentijn tot ze
gloeien.
Ouderwetse mensen meenden, dat
men zweetvoeten nooit moest wassen,
daar werden ze erger van.
Tegen zweren of een zeer hoofd is
het middel: een flinke spekpannekoek
er warm opleggen. Ook wel: goed was
sen met groene zeep en dan insmeren
met vers gekarnde boter zonder zout.
Volgens de volksmening mocht men de
luizen op een zeer hoofd niet verdelgen
't' was best, als er ongedierte op
zat.
Voor zere ogen gebruikte men ,,noch-
ter kwiel," d.i. mondvocht direct na 't
wakker worden 's morgens.
Als middel tegen wratten wordt ook
gebruikt het kroontjeskruid, dat men
op Flakkee „zuiver ongder waeter"
noemt.
Iemand in Flakkee schrijft me, dat
urine ook goed is voor geelzucht. Zo
was er in zijn dorp een vrouw met geel
zucht, die van een ,,taovenaeresse" de
raad kreeg te urineren in een pot, waar
in ze de patiënte eieren gebracht had.
Er staat echter niet in de brief, wat ze
met de urine doen moest.
Bij neusbloedingen heeft men baat, als
men een stukje grof grauw papier on
der de tong legt. 't Hei m'n vaoder dich
te geholpe", schrijft een belangstellend
lezer.
Van uitbreiding van deze serie houd
ik me nog steeds aanbevolen, ook van
die dei' toververhalen. Dat de voorraad
nog lang niet uitgeput is, weet ik ze
ker. Enkele lezers hebben me beloofd,
er mij wat te zenden, maar tot heden
bleven ze achterwege. Alleen een trou
we vriend van Folklore en Taal" is
weer op het appel.
Hij schrijft me ook over een vrouw,
die op haar juk met twee manden door
de lucht naar huis ging, dat is dus al de
derde. Niemand heeft het ooit gezien,
want als er iemand aankwam, steeg ze
af en liep weer. Maar hij geeft haar goed
gekend. Men noemde haar „Klein An-
natje" en ze had een ,,rienkbaardje".
Vei'der deelt hij me mee, dat er vroe
ger in Herkingen een huis aan de zee
dijk stond, al voor de Franse tijd, waar
in rare dingen gebeurden. Eerst vond
men er de boer door geesten geworgd en,
later ook de vrouwe". De dochter heeft
toen het huis in de steek gelaten.
„Jaeren aohtei'eêne heit het leeg ge-
staen, wangt geen êen waegde 't om d'r
in te gaen weunen. Mar je kon d'r 's
nachs aolderhande raore diengenen zie-
je. Zo6 gienge d'r vuuf en twintig man
nen achter m'n kangder de weg of in
nae binnen. Dan wier 't heêle huus hel
verlicht in wie durfde te gae kieken,
kon ze daer mit m'nkangder ziej dang-
se. Mar je kon d'r nooit duchte bie kom-
me, wangt dan gieng 't licht ineens uut
in zag je niks meer."
Ten slotte heeft men het huis afge
broken. .De briefschrijver deelt me mee,
dat hij het hier beschrevene zelf heeft
meegemaakt en ook het huis heeft zien
afbreken.
In de vorige artikelen heb ik reeds
meegedeeld, dat men bij de ontmoeting
van een heks de duim in de hand nam
en dan zo hard mogelijk kneep. Zo ver
telde me een reeds oude vrouw, dat ze
als kind met haar vriendinnen plotse
ling voor een heks stond en dat ze zo
hard de duim in haar hand geknepen
had, dat haar moeder haar vingers
moest los maken. Het zou immers kun
nen gebeuren, dat de heks ,,'n kwaed
aoge" op je sloeg. In het Folkloristisch
Woordenboek van K. ter Laan lezen we,
dat zo'n boze blik de mensen kon vast
zetten, zodat ze zich niet meer bewegen
konden; ook kon de heks of tovenaar de
mensen dwingen hem overal te volgen
en in alles te gehoorzamen. In hetzelf
de boek staat, dat men de invloed van
het boze oog kon afwenden, door de
duim tussen de wijs- en middelvinger
van de rechterhand te schuiven. De
Fransen noemen dat fair la figue (een
vijg maken). Men drukte daarmee de
uiterste verachting uit en dit was al bij
de oude Romeinen bekend. De uitdruk
king: een viijig maben is eigenlijk een
onnette uiting. Het is het nrooie van de
folklore-studie dat men al deze dingen
onderzoekt en er de verklaring van
tracht te geven. Nu weten we dus, wat
het klemmen van de duim in de hand op
Flakkee betekende. Wie kan me mee
delen, of het nog gebeurt?
F. Den Eerzamen, Wassenaar.
Een ni«uw begrip op de weg
Zoals bekend, zijn alle A.N.W.B.-we-
genwachten uitgerust met een Roode
Kruiskist en bezitten zij allen het E.H.
B.O.-diploma of zijn voor zover het
nieuw-aangestelden in het corps betreft
hiervoor in opleiding.
Sinds de oprichting van de Wegen
wacht in April 1946 hebben zij reeds in
bijna 7500 gevallen Eerste Hulp ver
leend, waarbij verschillende malen
slachtoffers van ongevallen slechts aan
dit snelle ingrijpen het behoud van hun
leven dankten.
In verband met hun hei!z?me
werk op onze wegen ziülen thans
alle zijspancombinaties van de We
genwacht, op verzoek van het Roo
de Kruis, voorzien worden van het
bekende embleem van deze organi
saties, met het opschrift „Mobiele
Hulppost".
Een volkomen nieuw begrip in bet
Roode Kruis-bestel doet daarmede
zijn intrede.
De „ridders van de weg" ziiVen liun
diensten als mobiele Roode KruU-hrJi -
post vanzelfsprekend speciaal verlenen
aan het verkeer, dat nu eenmaal helaas
nog' steeds vele slachtoffers nlijcc eisen.
TELEFONEREN MET NIEUW
ZEELAND
iDe openstellingsuren van de radio-te-
lef oon-dienst met Nieuw Zeeland (via
Londen-radio) zijn gewijzigd.
Voor telefoongesprekken zal Nieuw-
Zeeland in den vervolge bereikbaar zijn:
op Maandag t.m. Vrijdag van 13.00 uur
tot 16.00 uur en op Zaterdag van 8.00 tot
11.00 uur (alles Ned, tijd.) Op Zonda
gen is de radio-telefoondienst met Nieuw
Zeeland gesloten.
Archangelica officinalis Hoffm. (Engel-
wortel)
Na midden October, wanneer het loof
geheel is afgestorven, kunnen de wor
tels van Angelica worden gerooid. De
groei is dan afgelopen en, de wortels ne
men niet meer in gewicht toe.
Met een steekschop of zeis wordt het
loof vlak boven de wortel afgesneden,
zonder de wortel zelf te verwonden. De
wortels kunnen daarna met de groep
woi'den opgeroeid. Op zeer lichte gron
den of op percelen, waar de teelt op
ruggetjes is uitgevoerd, kan men soms
de wortels uitploegen. Deze werkwijze
gaat natuurlijk veel sneller dan die,
waarbij met de hand wordt gerooid.
Men m.oet er echter op letten, dat men
zo diep mogelijk ploegt, omdat anders
een te groot gedeelte van de wortelop-
brengst verloren gaat. Elke wortel wordt
na het rooien direct door flink schudden
zoveel mogelijk van aanhangende grond
bevrijd. De gerooide wortels worden- op
kleine hoopjes gegooid. Elk hoopje
wordt met wat loof tegen nachtvorst
afgedekt. Men laat de wortels zo een
paar dagen liggen, waardoor de aan
hangende grond goed opdroogt. Door
een tweede maal te schudden zijn de
wortels practisch schoon te krijgen. Men
lette er op, dat vooral geen delen van
andere planten als bv. kweekgras
wortel e.d. door de Angelica wortels
heen koi"nen.
Digitalis lanata Ehr. (Wollig Vinger
hoedskruid.)
Afhangend van het weer kan Digi
talis lanata in October voor de tweede
maal worden geoogst. Men verwijdere
tijdens het oogsten alle aangetaste bla
deren. iDe prijs van dit product maakt
het mogelijk, dat aan deze teelt alle
aandacht wordt besteed. Alleen een goed
verzorgd product zal door de drogerijen
worden afgenomen.
Tijdens het oogsten wordt het aan
klevend zand al zoveel mogelijk verwij
derd, door elk afgesneden bosje blad
even tegen de knie te slaan, alvorens het
in de kist te leggen.
Precies werk is hier een eerste ver
eiste, daar bruin, geel en aangetast blad
niet alleen het uiterlijk van het gedroog
de product ontsiert, maar ook later bij
de verwerking moeilijkheden oplevert.
Digatalis purpurea L. (Vingerhoeds
kruid.)
Voor de tweede oogst van dit gewas
gelden dezelfde aanwijzingen als voor
Digitalis lanata. Wil men volgend jaar
van dit gewas zaad telen, dan hangt het
van de ontwikkeling van het gewas af,
of men nog oogsten zal of niet. Een
weinig ontwikkeld gewas wordt niet
meer gesneden. Een fors ontwikkeld ge
was kan hoog worden afgesneden. De
bladstelen mogen na de oogst niet wor
den teniggesneden.
Le'visticum officinalis Kocli. (Lavas).
Na verwijdering' van het loof kunnen
de wortels worden opgerooid. Alvorens
aan de drogerij af te leveren, moet men
ze zo schoon mogelijk maken.
Het plantmateriaal, dat dit jaar in
Juni werd uitgezaaid, kan in het najaar
of voorjaar op 40 x 40 cm worden uit
gezet. Dat zijn 625 planten per are.
Bheum palmatuim L. var. tangiuticum
(Chinese rabarber.)
Wortels oprooien en goed schoon ma
ken. Alle bladresten moeten van het
rhizbom (wortel) worden afg'etrokken.
Het vorige jaar werd er op gewezen,,
dat rhizomen wel te delen warenl, om
zodoende nieuw plantmateriaal te ver
krijgen. Deze methode bleek achteraf
bij de verwerking nadelig te zijn. Wan
neer men wortels sneed en droogde, die
geteeld waren van gesneden materiaal,
was het oude stuk rhizoom in het ge
droogde product als een voze bruine rest
te herkennen. Dit ontsierde het product
en verlaagde daardoor de kwaliteit. De
ze methode laten we dus vervallen en
gaan nu voor onze cultuur uitsluitend
van gezaaid plantmateriaal uit.
Taraxacum officinalis Web. (Paarde
bloem.)
Wortels in zijn geheel oprooien. Zo
weinig mogelijk resten laten zitten,
daar deze het volgend jaar gemakkelijk
opslag geven.
Valerianaofficinalis L. (Valeriaan)
Het is aan te raden Valeriaan in een
droge periode te rooien. De grond is er
dan gemakkelijk uit te schudden. Men
kan van te voren het loof er af steken,
of het na het rooien er af snijden. Dit
moet precies gebeuren, daar te diep af
snijden opbrengstverlies geeft ter-wijI te
hoog afsnijden bladsteelresten in de
wortels achterlaat.
Valeriaan heeft nogal een bossig wor-
telstelsel en is niet zo gemakkelijk te
schonen. Toch wordt door de drogerijen
gevergd, dat dit zo goed mogelijk moet
gebeuren, daar anders het product niet
wordt afgevoerd. De transportkosten
zouden te hoog worden. Vorig jaar
kwam wel eens een terra van 200300%
voor, 80% was heel gewoon. Dit wordt
van het jaar niet meer geaccepteerd.
Direct na het rooien zo schoon mogo-
lijli schudden, daarna de wortels op
kleine hoopjes gooien. In de hoopjes
droogt de grond, waardoor zij na een
2de of een derde keer voor het grootste
gedeelte is te verwijderen.
Voor men met het rooien begint, kan
men zijn eigen plantmateriaal winnen,
door de kleine dochterplantjes van de
pollen af te scheuren. De meeste pollen
hebben wel 1020 dochterplantjes. Vol
gens enkele proefnemingen lijkt het gun
stig' Valeriaan in het najaar te planten.
Het gewas is in het voorjaar al zeer
vroeg aan de groei en heeft dan de grond
spoedig gesloten.
De verwachting is, dat de najaars
beplanting veel minder onkruidbestrij-
ding vergen. Wil men wachten tot het
voorjaar, dan kan men zijn plantmateri
aal opkuilen. Eigen plantmateriaal ver
laagt de productiekosten en geeft het
voordeel, dat men naar eigen believen
de tijd kan kiezen om te planten.
Ten tijde van de suikercampagne
wordt door een groot aantal bietenver
voerders een zeer intensief gebruik ge
maakt van de openbare weg. Deze ver
voerders, die veelal in tarief rijden,
trachten dagelijks een zo groot mogelij
ke hoeveelheid bieten binnen de kortste
tijd naar de suikerfabrieken af te vee
ren. Daar het vervoer zich dikwijls op
een of twee suikerfabrieken concen
treert, vindt op de wegen, die naar de
ze fabrieken leiden, enorm veel veivoer
plaats.
Daar het vorig jaar op enkele plaat
sen gebleken is dat de vgrkeerstoestand
op de wegen in de omgeving van sui
kerfabrieken door het groot aantal
vrachtauto's onhoudbaar v/erd, doet de
E.V.O. een dringend beroep op alle bie
tenvervoerders om de verkeers voor
schriften strikt in acht te nemen. Hun
wijze van rijden dient in ieder geval zo
te zijn, dat het overige verkeer niet in
gevaar kan worden gebracht.
Ook worden de vervoerders dringend
verzocht er op toe te zieu dat de we
gen door afvallende bieten en k'ei niet
worden verontreinigd.
^^^m
iSdO»».
Da raad der gemeente Sommelsdijk kwam Vrijdagavond half acht in het
openbaar bijeen. Er was een lang agenda af te werken, maar er waren veel
hamerstukken bij. Ook in deze raad werd een Waterleiding praatje gehou
den, daar men over het tarief zeer ontevreden was. De Winkelsluitingsveror-
dening vroeg niet veel belangstelling, de voorstellen werden zonder meer aan
vaard. Het slot van de vergadering, nl. de vraag van de heer Blok over het
uitdiepen van de haven bracht nog enige sensatie, daar er tussen de Polder
Everdina en de gemeente verschil van mening is over een gesloten overeen
komst in 1845. Dit moet nog nader worden uitgevochten.
Burgemeester Rijnders opende de ver
gadering met gebed. De voorz. deelde
daarna mede dat de heer Mijs met ken
nisgeving afwezig was.
De notulen werden vastgesteld. De
heer van Nimwegen berichtte dat hij
zijn benoeming als lid marktcommissie
had aangenomen.
Onder de ingekomen stukken was
de Balans-, Winst- en Verliesrekening
1951 van de Keuringsdienst van Waren
te Dordt en wijziging' gemeentebegro
ting, o.m. voor aanschaf telmachine, ten
bedrage van 590.af te schrijven in
5 jaar.
De bewoners van zes Landarbeiders
plaatsjes aan de Langeweg vroegen
plaatsing van een lantaarn bij de inrit
naar hun eigen weg, aangezien de slo
ten bij avond gevaar opleveren. De kos
ten van plaatsing bedroegen 115.
Werd goedgevonden. Door enkele leden
werd ook op plaatsing van lantaarns in
andere donkere gedeelten van het dorp
gewezen.
Waterleidingpraatje
De rekening 1931 van de
Drinlfwaterleiding Goeree-
Overflakkee
De heer GrootenWoer adviseerde tot
goedkeuring.
De heer Bloli informeerde hoe het
stond met het vaststellen van de nieu
we tarieven.
De voorz. antwoordde dat de com
missie hiermee bezig was. Dit was niet
zo eenvoudig zei spr., hoe meer men nu
aandrong op spoed, hoe moeilijker men
het die commissie maakte.
De heer Btok vond dat de tarivering
hoger was geworden door de meters. Nu
wordt er gezegd, zóveel mag je afne
men en daar zijn velen de dupe van.
De voorz. ontkende dit. Ieder heeft
geweten hoeveel water er gebruikt
mocht worden. Het staat niet alleen op
de kwitantie, maar het is er nog bij ge
zegd ook.
't Is het eerste wat ik er van hoor zei
de heer Blok'.
De voorz.: Toch is het zo. Men behoeft
geen meterhuur te betalen als men niet
boven het maximum komt! Komt men
er over moet men pas betalen en mist
men die premie! Bovendien betaalt men
dan maar 50 et per kub. m voor hetgeen
men er boven komt, terwijl de kostprijs
ongeveer 52% et per m3 is.
Voorts gaf de voorz. een toelichting
op de gehele zaak, zoals hij dit te Mid-
delharnis in de raad deed, zodat we dat
hier kunnen voorbijgaan.
Er is een roep om de kostprijs aan
te houden voor ieder, maar dan zou de
groep van de minstdraagkrachtigen het
iTLéést moeten betalen, aldus de voor
zitter!
Het waterleidingbedrijf heeft ook on
rendabele gebieden, waarvoor ook moet
worden gereserveerd. Het is niet meer
dan billijk, dat ieder van het water pro
fiteert zei spr. Wanneer de commissie
gereed is zal hij het gaarne in de raad
in bespreking' brengen.
De heer Blok had met belangstelling
maar ook met bewondering naar de
verdediging van de voorz. geluisterd.
Het systeem is opgebouwd op het mo
tief dat er ongelimiteerd water was te
Ouddorp. Dat zei nog al eejr professor!
Nu blijkt het heel anders te zijn. Ze
groeven een kanaal en kwamen tot de
ontdekking dat er geen water genoeg
was. Toen weer een ander kanaal er bij
en dat maakte het duur. De voorlichters
van 20 jaar geleden hebben gefaudeerd.
en daar zitten we mee zei spr. Spr. was
een van de voorvechters voor de wa
terleiding' geweest met het oog op de
volksgezondheid, maar hij vond, dat er
andere regelingen dienden te worden ge
troffen.
De voorz. wees er nog op, dat het
met de genomen maatregelen ook ging
tegen het mors-element, Spr. gaf cijfers
over het klimmende verbruik in de loop
der jaren, waarbij duizenden kub. m wa
ter vermorst werden.
De heer Blok onderschreef dat niet.
Hij zag niet in, dat de klim.mende afna
me van water enkel aan morsen te wij
ten v/as.
De heer Peekstok zeide een flink ge
zin te hebben en hij mocht 12 kub m p.
3 maanden verbruiken. Om niet boven
het limiet te komen moest men de tras
gebruiken. Hij was voorstander van be
taling van het aantal meters dat men
gebruikt.
De voorz. antwoordde dat dan de
minst-draagkrachtigen het gelag zou
den moeten betalen. Spr. zei er later op
terug te zullen komen.
Het verzoek van de R.T.M., om de
verleende garantie op het te verbouwen
s.s. Stad Zierikzee uit te breiden tot
enige andere punten werd afgewezen.
Borgstellingsfonds
Over de aansluiting bij het Borgstel
lingsfonds, waren in het prae-advies van
B. en W. de leden breedvoerig ingelicht.
De hulp, die het Borgstellingsfonds ver
leent, bestaat ten Ie in voorlichting en
bemiddeling en ten 2e in het stellen van
borgtocht, voor aan de betrokken bedrij
ven, door een door de stichting aan te
wijzen bank.
De financiële lasten zijn voor de deel
nemers as^nmerkelijk verlicht kunnen
worden doordat vrijwel alle fondsen en
ook het voor deze gemeente aangewe
zen fonds over voldoende kapitaal be
schikken.
Bedoelde financiële lasten zijn de vol
gende.
Met behoud van de storting van 0.10
per inwoner bij -toetreding, is afge
schaft de verplichte contributie ad 0.02
per inwoner voor de volgende jaren.
Hiervoor is in de plaats gekomen een
garantie tot dekking van de exploitatie
tekorten van het fonds, te geven door
Provincie, Gemeenten en Kamer van
Koophandel in een verhouding 3 6 :1
met een maximum van 3^4 cent per in
woner van de aangesloten Gemeenten.
Dit betekent dat in het ongunstigste ge
val door de Gemeenten in enig jaar 1.95
cent per inwoner zal moeten worden be
taald.
Gezien de financiële resultaten van
vorige jaren zal het werkelijk te beta
len bedrag bij handhaving van de huidi
ge omstandigheden slechts een fractie
van dit bedrag belopen. Hierbij dient
nog in het oog te worden gehouden dat
door het Rijk wordt vergoed 50 van de
op borgstellingen geleden verliezen.
B. en W. stelden voor toe te treden
tot het Borgstellingsfonds voor het Dis
trict van de Kamer van Koophandel en
Fabrieken te Dordrecht, met een kapi
taal van 373.70.
De heer Peeksto'k; vroeg of er voor de
gemeente iets in zat, waarop de voorz.
zei te menen van wel. Eigenlijk zijn wc
er 10 jaar mee te laat, meende spr., het
gaat er om, om de mensen weer op de
been te helpen. In S'dijk was er vorige
week nog een geval. Kleine midden
standers kunnen er mee worden gehol
pen.
De raad nam het voorstel aan.
Gecontinueerd werd een kasgeldlening
groot 100.000.
Aanbesteding' huisvuilverwijdering in
de buui'tschaip Kralingen.
Voorgesteld werd de overeenkomst
DOOR
(42.)
(Slot.)
En Peter knikt driftig met het hoofd.
„Welzeker, Herman!"
„Je bent een beter zoon dan ik was.
Peter, en God zal 't je lonen," Zijn ogen
vallen weer dicht, en de glimlach blijft
nog een wijle op het bleke gelaat.
,,Was hij weer helder, Willem?" vraagt
zijn vrouw, en de schipper knilït met
het hoofd, want ontroering belet hem
te spreken.
Langzaam verstrijkt de tijd, en Her
man schijnt thans zo rustig als een sla
pend kind.
Hoor, daar klinken de klokketonen,
die de dorpsbewoners oproepen naar de
kerk, en Herman heft als luisterend de
vinger op. Zachtkens maar toch hoor
baar mui-melt hij: Moeder, zeg, moe
der, zou vader nog niet komen? Kom
dan toch moeder, het maantje schijnt,
en hoor, hoe vader zingt."
't Zijn beelden uit zijn gelukkige kin
derjaren en moeders hart breekt schier
van rouw.
Nu slaat hij de ogen weer op en glin-i-
lacht als een dromend kind, terwijl hij
fluistert: ,,Harmpje is vadei's jongen."
Lang heeft de schipper zijn smart
standvastig onderdrukt, doch thans
barst hij in snikken uit.
Voor een korte stonde keert bij de
lijder het bewustzijn weer en veel hel
derder dan daar straks zegt hij: „Vader,
moeder, ik zie u niet meer; 't wordt bui
ten zeker donker, maar binnen wordt
het licht. God lof, het wordt licht!"
Zijn handenj vouwen zich en zijn lip
pen prevelen:
Jezus, Uw verzoenend sterven
Blijft het rustpunt voor mijn hart."
Nog een ogenblik, dan breken de don
kere ogen, een zucht, een korte snik,
en Herman van Maarle is heengegaan.
HOOFDSTUK XIX.
Reeds vijf keer bloeide en verdorde
het gras op Hermans graf, en voor het
laatst brenigen we een bezoek aan het
oude schippershuis.
In die vijf jaar is er veel veranderd,
doch de omgeving en de bewoners zijn
dezelfde nog van voorheen, maar er is
bovendien jong fris leven opgebloeid in
't oude huis.
Een jaar na Hermans dood namelijk
is Petrus Piet van Peggelen getrouwd
met Antje Wamels, die reeds bij de Van
Maarle's was, toen Peter er zijn intocht
deed.
,,We waren het al twintig jaar gele
den van plan," zei Peter tot enige goe
de kennissen, die hem kwamen geluk
wensen, „is 't niet waar, Ant?"
„Nu," vervolgt hij, ,,ze heeft wel lang
gewacht, maar nu heeft ze ook een
knappe kerel, dat mag er van gezegd
worden. Een fijne neus, een paar snoe-
perige oortjes en een mooi soort haar,
ja werkelijk, je mag Ant wel twee keer
feliciteren, hoor."
Lachend stak Ant haar dikke wijsvin
ger op. „'t Is om 't mooie niet te doen,
dat is maar uitwendig," meende ze -wijs
gerig, en de schipper zei: ,,Net zo, Ant,
een ruw omhulsel, maar een gouden
hart."
Twee kinderen kwamen in die vier
jaar leven en vi"olijkheid brengen in de
stille woning en de oudste van de twee
is thans een gezonde knaap van even
drie jaar.
Peter en zijn gezin bewonen eigenlijk
het ruime achterhuis, doch feitelijk vor
men allen één gezin, en de kleine knaap
Is niet tevreden, voor hij bij de oude
schipper is.
Van Maarle vaart niet meer met de
Goede Hoop, en hoewel zijn ijzeren ge
stel overigens nog ongeschokt is, begon
de jicht hem langzamerhand zó te kwel
len, dat de oude varensman ten slotte
op de dringende vertogen van zijn lief
hebbende vrouw inging en dan maar be
sloot aan wal te blijven. Zijn oog was
vochtig geworden, toen hij voor het
eerst op zijn vaartuig buiten de haven
Peter met een jonge knecht het zeil zag
hijsen.
„'t Is voor het eerst, moeder," zo had
hij met bewogen stem gezegd, ,,'t' is
voor het eerst, dat de Goede Hoop uit
vaart zonder eeni Van Maarle aan boord,
doch 't is Gods wil, en wat Hij doet, is
altijd wèl gedaan."
En Peter? Nu schipper van Pegge
len? Toen hij als naar gewoonte op
Vrijdagavond thuis kwam, verklaarde
hij, dat hij nog nooit zo'n rare reis ge
maakt had als deze week.
„Ik mis u toch zo, schipper, aan boord
zowel als aan wal. 'k Had het nergens
naar mijn zin, en 's avonds in 't achter
onder smaakte me mijn bakje koffie of
mijn pijp tabak niet. De nieuwe knecht
zal wel denken: ,,Wat een vervelende
kerel is die lange Van Peggelen toch!"
'k Zal er aan moeten wennen, schip
per."
„'k Wil best geloven. Peter," had de
schipper gezegd, „dat je de oude man
aan 't roer gemist hebt; maar denk je,
dat het mij niet hard viel, toen ik je de
haven zag uitvaren? Vijftien jaar was
ik oud, toen ik met mijn vader mee uit
voer, en nu ben ik er zeventig; doch al
les heeft zijn bestemde tijd en overal
komt een einde aan, God lof, indien men,
zoals ik, dankbaar mag terugzien op de
afgelegde levensreis en met hoop in het
hart kan wachten op het einde."
En zo ging het leven voor de grijze
Van Maarle en zijn vrouw rustig en ge
noeglijk voort. In de zomer of in 't voor
jaar wekte hij in de tuin of boomgaard
achter zijn huis, en was hij daar niet,
dan stond hij op de dijk of aan de ha-
venkant, en zijn nog zeldzaam heldere
ogen tuurden opmerkzaam langs het wa
tervlak.
Uren kon hij daar staan, de handen in
de wijde broekzakken, de pijp in de
mond, en geen vaartuig kwam of ging'
voorbij, dat hij niet kende.
Menig van ouds bekende varensman
herkende die stoere gestalte met de lan
ge, witte baard, en zwaaide met pet,
hoed of muts ten groet, 's Winters was
voor hem de kwaadste tijd; dan was hij
genoodzaakt, meer binnenshuis te ver
toeven en dat was hij nooit gewoon ge
weest.
Doch nu was het zomer en bij 't val
len, van de avond treffen we Van Maar
le en zijn vrouw weer aan op de groene
bank voor 't huis, hun lievelingsplekje
van ouds.
De avond is schoon en men wacht de
Goede Hoop tehuis, maar dat kan nog
wel een poosje duren volgens de schip
per, want de eb zette zich door.
Een zacht V/estenwindje beweegt
flauw de toppen van het donkere griend
hout aan de overkant van de dijk, en
doet het effen water in het haventje
rimpelen. Wat is het stil om hen heen.
Straks nog speelde en stoeide kleine
Wim (want Peters zoon moesten zou
naar zijn schipper heten) op de knie
van de schipper en greep met de dikke
knuistjes in opa's witten baard, doch
thans slaapt de kleine, en de beide oude
lieden op de bank staren zwijgend over
de rivier en naar de langzaam naar het
Westen drijvende wolkjes, die door de
ondergaande zon rozerood worden ge
kleurd.
Die middag is de schipper, wat hij
dikwijls doet, op zijn stok geleund naar
het kerkhof gekuierd om de laatste
rustplaats van zijn jongen te bezoeken.
Lang kan hij daar soms vertoeven en
peinzen, bij dat met gras en veldbloemp-
jes bedekte heuveltje, maar altijd komt
hij opgewekt weer thuis, want in 't ge
lovig gemoed van de oude man leeft de
vaste hoop op een spoedig' weerzien van
de zoon, die hij op aarde zo liefgehad
heeft.
Doch juffrouw Van Maarle kan soms
nog zo somber gestemd zijn, als zij
denkt aan haar eens zo schitterende
zoon.
Nij kijkt de schipper haar aan, en als
hij de traan ziet blinken in haar oog,
dan legt hij zijn brede hand op haar
schouder en zegt: ,,Niet schreien, Ida,
niet meer schreien, moeder. Harmen is
in vrede heengegaan; laten we hem de
rust gunnen. De tijd vergaat immers zo
snel en de eeuwigheid is eindeloos. Wat
zou het geweest zijn, als hij was voort
gegaan te leven, zoals hij eens deed,
toen hij de zonde der wereld najaagde
en zich niet bekommerde om God noch
gebod! Laten we dankbaar zijn, dat God
hem in genade heeft aangenomen, en
laten we ons verblijden, dat we weldra
bij hem zullen zijn door de genade van
onze Heere Jezus Chi'istus, die voor on
ze zonden gestorven is. Ook wat wij
misdreven hebben in de opvoeding van
onze jongen, heeft Hij ons immers ver
geven. Niet meer schreien, inoeder. 't
hoofd omhoog, het hart naar boven."
De zon zinkt weg achter de Wester
kin en nog een v/ijle wijzen purper en
goudglans aan de hemel de plek aan,
waar de dagvorstin verdween, en dan
verdonkert ook dat; maar hoog aan de
diepblauwe lucht verschijnt en fonkelt
de avondster met wondere glans.
„Hoor, Ida, hoor," zegt de oude schip
per, en luisterend heft hij de vinger op.
Door 't avondkoeltje gedragen berei
ken uit de verte de klanken van een
ki'achtige, heldere mannenstem hun oor,
en ze verstaan de woorden van het lied,
dat schipper Van Maarle placht te zin
gen, als hij thuisvoer:
,,'k Wil U, o God, mijn dank betalen,
U prijzen in mijn avondlied;
Het zonlicht moge nederdalen.
Maar Gij, mijn Licht, begeeft mij
[niet."
Leunend op zijn stok staat de oude
schipper op en, naar het Oosten wij
zend, zegt hij: „Zie, moeder, daar komt
de Goede Hoop."
EINDE.
Ons nieuw Vervolgverhaal
V
vangt aan in ons volgend nummer.
Het handelt over de ingewortelde
oude gewoonte, dat een boerendoch
ter niet met een burgerman en een
boerenzoon niet met een burger
dochter mocht trouwen.
Het verhaal is boeiend van begin tot
eind en zal zeer zeker onze lezers eii
lezeressen weer uitstekend bevallen.
