Hel Kleut er-onder wijs en het
nieuwe Wetsontwerp
üit het
Kijkvensl
er
PUROL GENEEST
Suikercampagne
duurt langer
Aminah tekent
beroep aan
-z<
238te Jaargang
Zaterdag 9 December 19S0
No. 1878
CHRISTELIJK WEEKBLAD OP GEREFORMEERDEN GRONDSLAG VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
Samenvoeging gemeenten
Stad aan 't Haringvliet
spreekt zich als eerste
gemeente uit.
AANBESTEDING
Stichting Hervormd
Diaconaal Rusthuis.
MEDITATIE
NEDERLANDERS
IN DE STRIJD
Hope op de Heere
DAAR NIET
HIER WEL
het lekkerste middel
tegen verkoudheid
per 100 grarr?
mÉommsmmÊmmsmmmM
niEuws
VencUynt tweemaal per week. Woensdag en Zaterdag .Hedactiebureau: Prins Hendrihstraat 14 Middelhamis Abonnementsprijs 1.60 per kwartaal
Telefoon II
Mlddelhatnia
Giro 167930
Postbox 8
Telefoon
Drukkerij 19
Adr.-prfls 12 oi. p.
mm. Bij conbacl
speciaal larisi
Over het Wetsontwerp herindeling
van gemeenten op ons eiland Goeree en
Overflakkee is de laatste tijd heel wei
nig vernomen. Meerdere lezers hebben
ons gevraagd hoe het toch komt, dat
het omtrent dit besluit, zo luisterend
stil is.
De oorzaak daarvan ligt in hoofd
zaak hierin, dat de onderhandelingen
berusten bij een door de raadsleden uit
alle gemeenten ingestelde commissie, die
deze belangrvjke materie in studie heeft
Zoals bekend, is Mr L. J. den Hollan
der te Middelhamis de adviseur, die ook
met de samenstelling van een rapport
is belast. Al is het dus, dat er over de
samenvoeging van gemeenten weinig
naar buiten uit komt, wordt er toch ge
staag aan gewerkt.
Het is zeer goed gezien dit omvang
rijke werk in handen van deze commis
sie te geven, te meer, daar er toch uit
iedere gemeente een of meer raadsle
den in is vertegenwoordigd. Deze
raadsleden kunnen de plaatselijke bij
zonderheden in de commissie naar vo
ren brengen.
Men is, om tot een goed gedocumen
teerd rapport te komen nog een stap
verder gegaan, door in iedere gemeen
te met de raad in een niet-officiële zit
ting een bespreking te houden, waar
door van de gevoelens van de gehele
raad kon worden kennis genomen. Iede
re gemeente immers heeft zijn aparte
belangen en al die gegevens moeten in
dit rapport worden verwerkt.
Dit rapport wordt de grondslag voor
de besprekingen in de Raad. Voor 1 Ja
nuari 1951 moeten de raden hun beslis-
sling aan Ged. Staten kenbaar maken,
een termijn die zeer kort is, niet alleen
om met het rapport gereed te zijn, maar
ook, om nog in alle raden deze maand
de uitspraak te laten vallen. Daarom is,
door de commissie aan Ged. Staten uit
stel gevraagd tot 1 April a.s. om meer
ruimte voor de afwerking te verkrijgen.
Waar er nu zoveel als een onderlin
ge afspraak was om eerst het rapport
af to wachten en dan te beslissen, had
het onze verwondering dat dit pimt
Woensdagmiddag in de gemeenteraad
ti; Stad aan 't Haringvliet aan de orde
werd gesteld. Men heeft daar een per
tinent „tegen" laten horen, wat we zeer
goed kunnen begrijpen, hoewel het ons
toch voorkomt, dat men beter eerst het
rapport had kunnen afwachten. Wij her
inneren ons, dat Wethouder Soldaat op
de vergadering van raadsleden in Hotel
Zaaijer te Middelhamis, de uitdrukking
bezigde, „laten we ten allen tijde een
slag achter de elleboog houden," waar
mee hij bedoelde om van twee kwaden
het beste te kiezen. Nu ligt er een be
sluit, buiten het rapport om, zonder
meer tegen. De gemeente is echter auto
noom en kan dit doen. Ongetwijfeld zijn
alle gemeenten op ons eiland tegen de
samenvoeging en zouden ze dus
alle botweg „neen" kunnen zeggen te
gen Ged. Staten. Dit lijkt ons niet ver
standig. Wanneer men de grillige gren
zen beziet, waarbij de ene gemeente
door de andere loopt, zoals bv. te Dirks-
land, dan kan er toch niets op tegen
zijn, daarin verandering en een betere
verdeling aan te brengen. De dorpsker-
men, de historisch gegroeide gemeen
schappen, zouden dan toch kunnen blij
ven bestaan.
Wij weten niet hoe het rapport van
e commissie er uit zal zien, maar het
mooiste zou zijn, wanneer ze met een
zelfstandig plan voor de dag kwamen,
waarin de grenzen anders en meer in
overeenstemming met wat bij de ge
meenten behoort, worden aangegeven.
Daarmee zou gedeeltelijk aan het wets
voorstel worden tegemoet gekomen.
Ligt het echter in de bedoeling dat de
kleine gemeenten tóch zullen moeten
worden opgeheven, dan houd alles op.
Maar zover is het nog niet. Voor 99%
is de bevolking tegen samenvoeging, en
staat men er, om de uitdrukking van
burgemeester Brinkman te gebruiken,
verbitterd tegen over. Het zou daarom
niet democratisch zijn, wanneer toch tot
Wegwerken van de kleine gemeenten
zou worden besloten. Voordelig is het
ook niet want de samenvoeging zal
Rijk en gemeenten op grotere uitgaven
komen te staan.
Ook in politiek opzicht zou de samen
voeging vreemde dingen te zien geven.
Wanneer bv. Oude en Nieuwe Tonge
Wordt samen gevoegd, wordt de Rooms
Kath. partij wat het aantal raadsleden
betreft, sterk besnoeid. En ook de
P. V. d. Arbeid zal er niet wel bij varen,
er komen dan geheel andere verhou
dingen.
Het zal ons intussen benieuwen, hoe
het rapport van de commissie op dit
Wetsvoorstel er uit zal zien. Zodra het
bekend is, hopen we dit grotendeels in
ons blad te publiceren. Wordt het uit
stel van beslissing tot 1 April 1951 door
Ged. Staten verleend, wat toch wel
Waarschijnlijk zal zijn, dan kan dit even
aanlopen, maar toch zuUen wij in de ko
mende maanden er dan meer van horen.
DE NIEUWE VERKEEBSBOBDEN
Een in 4-kleurendruk keurig uitge
voerd vouwblad, waarop alle belangrij
ke, verkeersborden, overzichtelijk ge-
SToepeerd, voorkomen, werd ons toege
zonden door, de N.V. Nederlandse Ford
Automobiel Fabriek te Amsterdam.
Ter bevordering van de verkeersvei
ligheid werden deze handige vouwbladen
ta grote getale verspreid, terwijl deze
Voor autorgdend Nederland bij de Offi
cial Ford Dealers in ons land kunnen
Worden verkregen.
President Paul Kruger De Boe
renoorlog Kuljper's aa<ndeel in
dfi vrede.
De bladen hebben ons in herinnering
gebracht, dat op 6 December 1900, dus
nu een halve eeuw geleden, President
Paul Kruger uit Afrika in ons land ar
riveerde om in Europa hulp te zoeken
voor de Boeren, wier krijgskansen in de
oorlog met Engeland zeer verslechterd
waren.
De ouderen onder ons zullen zich dit
alles nog te binnen weten te brengen.
Algemeen werd met onze stamverwan
ten in Zuid-Afrika medegeleefd. De
stemming hier te lande was zeer anti
engels en zoals toen meer voorkwam,
de straatzangers zorgden voor liedjes,
die lelijk voor Engeland waren. Nu, En
geland heeft toen ook schandelijk met
de Boeren, in wier land goud ontdekt
was, gehandeld. Engeland dacht toen
alles te mogen doen, maar thans is het
van die hoge zetel volkomen afgewor
pen, zó gedaald als het Pond Sterling!
Dat de Heere over dat land nog eens
recht zou doen is in die jaren door, ve
len geloofd. En wij mochten dat maar
eens achteraanzien.
Onze Koningin liet Kruger door het
Oorlogsschip „Gelderland" halen en
naar Marseille brengen. De Engelsen
zouden hem allicht gevangen willen ne
men en op de „Gelderland" ging dat
spelletje niet op. De Duitse Keizer kon
Kruger niet ontvangen, hetgeen de oude
man heel veel leed deed.
Hij kwam nu naar Den Haag, onder
weg reeds uitbundig toegejuicht. Ook
Den Haag ontving hem met veel be
langstelling. Hij logeerde in Hotel des
Indes. Ook de Koningin ontving hem in
audiëntie. Paul Kruger heeft nog in
Hilversum en Utrecht gewoond. In 1901
stierf zijn vrouw in Pretoria. Hijzelf
vertrok naar Zwitserland, waar h^j in
1904 overleed.
Het is merkwaardig en eigenlijk niet
te verwonderen dat... Dr A. Knijper in
heel die Boerenaffaire een gewichtje in
de schaal wierp! En welk een gewich-
je!
Reeds lang voor die krijg uitbarstte
hield Knijper met Kruger relatie. Want
Kruger vroeg in 1889 om een professor
voor de Afrikaanse universiteit en Knij
per beval wel iemand aan, een jurist,
doch deze 'bedankte. Voorts schreef
Knijper dat de Afrikaanse studen
ten naar de Vrije Universiteit in Am
sterdam moesten komen en, aangezien
zij zich niet lieten zien, „dat de Heere
op zulke dingen ziet."
Maar oom Paul schreef terug, dat
„hij de kindertjes nie kon dwing nie."
Maar alloh, Kuijper heeft door persoon
lijk bezoek in Engeland, door artikelen
in de buitenlandse bladen, ja door wat
al niet, voor de Boeren geijverd. Echter
tevergeefs; al Kuijper's illusies gingen
bij de vrede in 1902 in rook op. Ook
persoonlijke inmenging van de Koningin
bij het Engelse Hof mocht niet baten.
Dr Kuijper was immers Minister van
Binnenl. Zaken, tevens Minister Presi
dent. En in de laatste kwaliteit acht
te hij zich geroepen zich met elk De
partement te bemoeien. Vriend en vij
and moest toegeven, dat hij in alles met
grote kennis van zaken optrad. In zijn
werk Antirev. Staatkunde, deel I, hoofd
stuk XI, vertelt hij er veel over. Knij
pers' artikelen in de buitenlandse pers
Donderdagmiddag te 3 uur had op
het gemeentehuis te Sommelsdijk de
aanbesteding plaats van het Hervormd
Diaconaal Rusthuis dat aan de Lange-
weg te Sommelsdijk op de weide van
dhr A. A. Mijs zal worden gebouwd.
Hiervoor was buitengewoon grote be
langstelling. De aannemers en ambachts
lieden werden echter opgehouden door
een trouwpartij, die juist te 3 uur op
het Raadshuis plaats had. Toen dit was
afgelopen begaf men zich in de raads
zaal, waar ze echter direct weer wer
den uitgestuurd, omdat de voorzitter
van de Stichting, Ds Sonnenberg van
Ooltgensplaat meedeelde, dat het be
stuur eerst nog een korte voor-vergade
ring moest houden. Dit gaf groot ge
mopper onder de aannemers en bij mon
de van de heer C. Spee, werd namens
de aanwezigen hier tegen geprotesteerd
Het hielp echter niet, men had zich een
ogenblik te verwijderen.
Korten tijd later werd de bijeenkomst
geopend en had de aanbesteding plaats.
er waren 12 inschr^vers met de vol
gende cijfers:
N. V. Amsterdamse Ball. Mij, Amster
dam 593.000.J. Ie Comte, Som
melsdijk 570.500.A. van den Doel,
Sommelsdijk 608.324.L. M. Dors
man, Ooltgensplaat 635.900.A. J.
Dijkers Zn., Middelhamis 555.555.
G. B. van Hoek, Delft ƒ589.800.—; A.
Mans, Middelhamis 606.180.Mos
selman Korteweg, Rotterdam
567.300.Nederl. Basalt Mij, Zaan
dam 719.800.C. Spee, Sommelsdijk
588.300.C. Stout, Rotterdam
643.700.C. van der Welle Zn.,
Den Bommel 595.500.
De laagste inschrflver is dus de heer
A. J. Dijkers (in samenwerking met
Kroos) voor 555.555.aan wie het
werk Inmiddels is gegund.
De begroting was 500.100.70. Archi
tecten zijn de heren Alb. van Essen te
Voorburg en J. F. Niepoth te Rotter
dam.
De bouw van het rusthuis zal 1%
jaar in beslag nemen.
beleefden wel 16 herdrukken! En als
met profetenblik treurde hij over de on
dergang van Transvaal,dat geen
toevluchtsoord meer voor Nederlanders
kon zijn als ons land ooit door Duits
land reddeloos zou overweldigd worden'
Zoals hij ook kort voor zijn heen-
geen vreesde, dat er in de eerste we
reldoorlog een totalitaire macht zou op
komen, die het socialisme en de demo
cratie zou temeesrlaan. Dat heeft hij
niet slecht bekeken. Al mogen wij, die
er echter staan, weten dat ook deze al
leenheerser weer is te gronde gegaan.
Kuijper heeft in 1902 als bemiddelaar
bewerkt dat Engeland over vrede met
de Boeren wilde onderhandelen. Van
1882 af, schrijft hij in A.R. Staatkunde
ben ik steeds persoonlijk in dit machtig
geding betrokken geweest. Schandelijk
was het, dat beide Boerenrepublieken
niet op de' Vredesconferentie van 1899
in Den Haag mochten komen. Nauwe
lijks was de Conferentie gesloten of En
geland wierp zich op de Boeren. Na 3
jaren bestonden beide Republieken niet
meer!
Het verzet der Boeren in 1947 gaf
Knijper weer enige hoop op hun toe
komst
Het is zeer interessant de inzichten
van deze staatsman van groot formaat
nog 30 jaren na zijn dood te lezen. Te
meer omdat van het voorgevallene bij
mij enige herinnering bestaat. Bij de
Vredesconferentie van 1899 en bij Kru-
gers komst in 1902 was Den Haag in
rep en roer. Sprookjesachtig waren tij
dens de Vredesconferenite des avonds
de fraaie koetsen der Gezanten ver
licht, alle met hun uit gedoste palfre
niers en koetsiers. Elk land deed zich
op zijn best voor.
Er is veel veranderd. Toen confe
reerde men nog over de vrede. Toen bleef
een oorlog tussen 2 landen gelocali-
seerd. Thans tasten de Verenigde Na
ties in het duister omdat elk zijn bedoe
lingen verzorgt. En de verantwoorde
lijkheid is enorm zwaar. Wij houden de
adem in om de nood van deze tijd, van
deze week.
De Heere regeert! En rondom Hem
zijn wolken en donkerheid. En zo Gij
in het recht wilt treden, wie zal be
staan?
WAARNEMER
ruwe huid, ruwe handen, ruwe lippen
ROOSENDAAL. - In tegenstelling tot
het vorige jaar zal de suikercampagne
in West-Brabant dit jaar lang duren. Zij
is al vroeger begonnen, op 25 Septem
ber, en naar verluidt zal zij niet voor
Kerstmis eindigen.
Intussen hebben de fabrieken in Stam
persgat, Roosendaal, Steenbergen, Ze
venbergen en Breda al heel wat bieten
verwerkt. De coöperatieve fabrieken al
leen al een 660 millioen. De Coöpera
tieve suikermaatschappij verwacht een
omzet van bijna vijfhonderd millioen kilo
Midden December begint aan de coöpe
ratieve fabrieken na de verplichte leve
ring de vrije levering.
Door de vele regens zal ook in Goeree
en Overflakkee de bietencampagne lan
ger duren.
Hier en daar staan nog bieten op het
land.
Het Nederlandse detachement van de
strijdkrachten in Korea is een infante-
rie-eenheid opgenomen en neemt ten
Noorden van Taegoe aan de strijd deel.
Acht van de tien
mannen en vrouwen boven de veertig
zijn vatbaar voor Rheumatische pijnen.
Dat komt omdat, als die eerste jeugd
achter de rug is, de bloedzuiverende or
ganen allengs trager gaan werken. En
zo is het dan de hoogste tijd om regel
matig Kruschen te nemen. De zes mi
nerale zouten van Kruschen hebben een
natuurlijke aansporende werking op die
bloedzuiverende organen. Naarmate die
nu weer op gang komen, krijgen de on-
zuiverheden in het bloed geen kans
meer zich vast te zetten en hun slopen
de werk te doen. Rheumatische pijnen
maken chagrijnig, want ze verstoren
Uw goede humeur; op de duur zit ge
Uzelf en anderen in de weg. Wordt lie
ver weer de oude. Neem Kruschen
als een vaste dagelijkse gewoonte.
En nu, wat verwacht ik, o Heere!
mijn hoop, die is op U.
(Ps. 39 8.)
De tegenspoeden des levens zijn vele.
Dit is de ervaring van alle mensenkin
deren op aarde; en dat vanwege het
ontzettende Woord door de mond des
Heeren gesproken in het paradijs, waar
de mens zich in de daad der ongehoor
zaamheid aan God vergreep: „en het
aardrijk is om uwent wille vervloekt."
En vanaf dat ogenblik is heel het leven
der mensen één grote teleurstelling.
IJdelheid der ijdelheden, het is al ijdel
heid, zegt ons de wijze Prediker. De
dichter van Psalm 39, David, kon er van
spreken dat het waarheid is, dat al wat
van de aarde Is, teleurstelt.
Heel zijn leven was een aaneenschake
ling van teleurstelling van al wat stof
is. Daarvan spreekt hij ook in deze
Psalm, welke blijkt te zijn uit de tijd
toen hij voor Absalom vluchten moest.
Toen zag hij zich alles ontvallen, zijn
koninkrijk, zijn aardse bezittingen, zijn
eer, ja zelfs zijn moed. Hij verloor alle
hoop en verwachting, en moest bevinden
dat al zijn heerlijkheid ijdelheid was.
Daar gaat hij heen als een berooid
man, barrevoets en met omwonden
hoofd, klagende en wenende, nage-
schreeuwd door een man, die hem vloekt
en zijn verachting over hem uitspreekt.
David Koning af, koning zonder land
en zonder volk, voor de zoveelste maal
in zijn leven een balling op aarde, ver
dreven van huis en hof, en het moeten
de inleven: „Ik ben een vreemdeling
op de aarde." Als we hem zo zien gaan,
moeten we dan niet zeggen: is dat de
man naar Gods hart? De lieveling
Gods?
Ja, mijn lezer dat zijn die wegen Gods
die in het heiligdom zijn. Raadselachti
ge wegen voor de natuur, pijnlijke we
gen voor het vlees, maar profijtelijke
wegen voor de ziel; wegen om de ziel
los te maken van het stof en het zin-
lijke, en de ziel te leren: hier beneden
is het niet. Want ook de harten van
Gods volk kunnen zo vast raken aan
het aardse, er zo aan gebonden worden.
dat er schier geen genegenheden meer
overblijven voor het Goddelijke en eeuwi
ge. Maar:
Hij kan wel wegen vinden
waarop uw voet zal gaan'.
En dat zijn wegen waarop en waarin
alle verwachting van de aarde waarin
we vast zitten vergaat. Wat we lief
hebben ontvalt, waarop we leunen en
ons vermaak in hebben, ontgaat onze
vingeren, en we zien ons beroofd van
hetgeen waarop we onze hoop bouwden.
Zo ging het ook met David, toen
hij uitriep. En nu, wat verwacht ik, o
Heere! Wat zal ik nog verwachten van
dit leven?
Bij de mensen is geen trouw en waar
heid, maar ook bij mij zelven niet. Ik
ben met de mens beschaamd uitgeko
men, maar het meeste met mijzelven.
Het is de ervaring van Gods volk. O,
wat hebben ze een verwachting gehad
van dit en van dat. Van hun bekering,
van hun ervaringen en ontmoetingen,
maar het is of hun alles ontglipt. Ledi
ge handen, de rust de vrede die ze meen
den te hebben ontvalt ze, hvm verwach
ting vergaat.
Als David alles ontvalt, heeft hij dan
niets meer over, heeft hij dan nergens
houvast meer aan? Ja! door genade
had hij geleerd, om, van al wat stof en
mens is, in bange noden en hachelijke
omstandigheden, op God zijn hope te
stellen. Mijn hope die is op U! Zo was
zijn uitroep. Als hem alles ontzinkt houd
hij God over.
Gelukkige David, God overhouden is:
alles verliezen, en nochtans alles te be
zitten, arm te zijn en nochtans rijk, o,
driewerf gelukkige. Uw hoop op God te
hebben, die komt nooit beschaamd uit.
Die op den hogen God vertrouwt, die
heeft op geen zandgrond gebouwd. Hij
is de onveranderlijke Rotststeen die
trouwe houd tot in eeuwigheid. Bergen
mogen wijken, en heuvelen mogen wan
kelen, maar het Verbond Mijns Vredes
zal niet wankelen zegt de Heere Uw ont-
fermer. O, wat heeft Gods volk temid
den van alle teleurstelling en ontvallen
van het stof, en verlies van alle ver
wachting, toch een vastigheid in haar
hope op God. Mijn hope die is op U. Op
den eeuwige, de Almachtige, de regeer
der en Onderhouder van alle dingen. O,
die Heere, is hun hope voor tijd en
eeuwigheid, voor lichaam en voor ziel.
Hij red ze uit alle gevaren en noden,
en verkwikt hun ziel met Zijn gunst en
Zijn lieflijke tegenwoordigheid. Zodat
26 de dichter wel eens nazingen op de
puinhopen van hun verwachting:
In de grootste smarten
Blijven onze harten
In den Heere gerust.
O, volk van God, mocht er meer ver
lies zijn, er zou meer winst zijn, stelde
de aarde meer teleur, men zou meer
weten wat we aan God hebben. Maar
ach, wat leven we er ver vandaan menig
maal, zodat de kerk klagen moet: hoe
kleeft mijn ziel aan 't stof! Hoe zijn de
kostelijke kinderen Slons, de aarden
flessen gelijk gerekend geworden. En
daarom zo weinig: en nu, wat verwacht
ik, o Heere, mijn hoop, die is op U. De
Heere gedenke nog eens zijn volk, in
deze donkere en duistere tijden, door ze
nog eens los te maken van het stof, en
boven hetzelve te verheffen, en met het
hemelse te vervullen, opdat Sions Ko
ning nog eens verheerlijkt worde, en de
glans der eeuwigheid Sions kinderen
moge vervullen temidden van de chaos
ener ondergaande wereld. Mijn hoop
die is op U, dat mist ge m^n onbekeer
de lezer, helaas! Uw verwachtingen
ziet ge menigmaal de bodem ingeslagen,
teleurstelling op teleurstelling moet ge
menigmaal bevinden, maar, mijn hoop is
op den Heere mist ge, dat kent ge niet!
O, wat zijt ge dan arm en ongelukkig.
Straks moet ge heel de wereld los la
ten, en dan vergaat Uw laatste verwach
ting, om dan hopeloos te verzinken in
de eeuwige wanhoop. O, mijn arme me
dereiziger, bedenk wat tot Uw eeuwi
ge vrede is dienende, nog is het de wei-
aangename tijd, nog is het de dag der
zaligheid. Wat ge nog mist, namelijk
hope op God, zoudt ge nog kunnen ver
krijgen, daar de deur der genade nog
niet is gesloten. Maar haast U, haast U,
om uw levenswil.
In Christus Jezus is er nog ontko
ming, en nog verkrijging van hoop, voor
de tijd en voor de eeuwigheid. Welge-
lukzalig de mens die op den Heere leert
hopen, en op Zijn Naam betrouwen,
want die zal nooit beschaamd worden.
Zoek dan Davids God, terwijl Hij nog
te vinden is. En volk van God, klein en
groot: Weest in geen ding bezorgd. Maar
laat al Uw begeerte, met bidden en sme
ken, en met dankzegging bekend wor
den bij God; en de vrede Gods die alle
verstand te boven gaat, moge uw hart
en zinnen vervullen in Christus Jezus!
Pilip. 4 67. Dat lere en schenke de
Heere mijn lezer U en mij om. Zijn Zelfs
wil.
St. Philipsland Ds v. L.
Organisatie van Chr. Kleiitersclioten
op ons eüand
Op Zaterdag 2 Dec. werd door het be
stuur van de Chr. Scholenbond een ver
gadering belegd in de Chr. U.L.O, te
Middelhamis met de besturen der di
verse Chr. Kleuterscholen op het eiland
en personeelleden. De voorzitter van de
Scholenbond, dhr A. van Eek van Stel-
lendam, opende op de gebruikelijke wij
ze en zei, dat de Scholenbond het nood
zakelijk acht, al de Chr. Kleuterscholen
te organiseren, zoals ook de Lagere
Scholen in een bond zijn samengebracht
Deze zaak is urgent vanwege de nieu
we situatie, waarin de kleuterscholen
zullen komen door het voorgestelde
wetsontwerp. Onderling contact zal
daardoor in de toekomst steeds meer
nodig zijn.
Spr. gaat vervolgens over tot een uit
eenzetting van de inhoud van „Het
wetsontwerp tot regeling van het kleu
teronderwijs" en de daarbij behorende
Memorie van Toelichting. Tot dusver
was er in de L.O. wetten van 1857,1878
en 1920 omtrent deze materie niets ge
regeld dan het toezicht en de al of niet-
goedkeuring van gebouwen. Dr de Vis
ser diende in 1920 wel een apart ont
werp in, doch nam dit na critiek uit de
2e Kamer terug. Hij meende," dat de
verschillen van levensopvatting bij het
onderwijs aan kleuters geen rol spelen.
De ministers, die dit ontwerp onderte
kenden, w.o. Joekes (P.v.d.A.), denken
daar anders over. Dat het nog 30 jaar
duurde voor er een nieuwe regeling
werd voorgesteld, kwam ook door de
financiële omstandigheden. Deze tellen
ook nu mee, maar de regering wil toch
iets doen. Het particulier initiatief deed
goed werk, maar door geldgebrek zijn
vele scholen in een treurige toestand.
Daarom is deze wet slechts een eerste
stap in de richting van een volledige
sanering van het kleuterondervnjs.
De statitstiek leert, dat slechts 9%
der kleuterscholen openbare zijn, zodat
het bijzondere schooltype hier wel zeer
overheerst. Er zijn echter 22% neutrale
bijz. scholen. Het aantal leerlingen der
Openbare is 41.000 (waarvan 30.000 in
de 4 grote steden), 67000 Prot. Chr.,
143.000 R.K. en 40.000 overig bijzonder
De R.K. hebben ongeveer de helft der
kleuters op hun scholen. Van de leer
krachten waren er in 1948 in totaal 6700
bevoegd en 2000onbevoegd. De naam
kleuteronderwijs is gekozen om aan te
sluiten bij het tegenwoordig spraakge
bruik. De leerkrachten zullen echter
niet zoals bij het lager ond. heten hoofd
en onderwijzeres, maar hoofdleidster en
leidster, omdat het opvoedend element
bij deze scholen domineert boven het
didactische.
Het wetsontwerp voorziet in een fi
nanciële regeling, waarbij alle kleuter
scholen, die aan bepaalde voorwaarden
voldoen, van het rijk 40.per leerling
subsidie ontvangen, tenvijl ook de ge
meenten met eigen kleuterscholen (dit
zijn er momenteel slechts 55) volgens
voorgeschreven formules de bijz. kleu
terscholen moeten subsidiëren. Is er al
leen een bijz. gesubsidieerde school, dan
moet er, als aan een tweetal voorwaar
den is voldaan, ook een openbare ko
men.
De kinderen moeten op de leeftijd van
7 jaar als regel de kl. school verlaten.
Het onderwijs moet per jaar 40 weken
omvatten, elk van tenminste 18 uren.
De hoofdleidster moet 23 jaar zijn en 3
dienstjaren hebbeïi. De leerlingenschaal
is 48. De salarissen van de leerkrachten
der gesubsidieerde gemeentelijke of bij
zondere moeten een bepaald minimum
hebben, 1800 voor hoofdleidsters en
1400.voor leidsters. Voor het bepa
len van de rijks- en gemeentesubsidie
tellen alleen mee de leerlingen, die bo
ven 4 jaar zijn. Jongere-mogen wel wor
den toegelaten, althans, waneer dit op
de gemeenteschool ook mag, want dit
wordt gemeentelijk voor beide takken
van onderwijs vastgesteld. Bijzondere
scholen krijgen alleen subsidie als ze
aan allerlei voorwaarden voldoen, o.a.
moet de vereniging rechtspersoonlijk
heid bezitten en bij een commissie van
beroep zijn aangesloten. Het schoolgeld
voor beide scholen wordt door het ge
meentebestuur vastgesteld. De bijz.
school mag echter wel hoger gaan.
De subsidie van de gemeente betreft
vergoeding voor gebouwen en inventa
ris alsook die voor de exploitatiekosten.
De school moet tenminste 30 leerlingen
tellen, hetzelfde aantal, dat gesteld is
voor de oprichting van een openbare
kl. school. De berekening der subsidie
geschiedt niet zoals bij het L.O. op een
voudige manier, maar met tamelijk in
gewikkelde formules, waarbij ook de
verhouding der leerlingen aantallen der
lagere scholen een rol speelt.
De opleiding der leidsters geschiedt
op opleidingsscholen met een cursus van
2 of 4 jaar, de eerste voor leidsters, de
tweede voor hoofdleidsters. Voor toela
ting is U.L.O.-diploma of 3-j'aar H.B.S.
vereist. Het programma is zeer opge
voerd en veel te omvangrijk. Spr. ver
wacht, dat er weinig animo voor zal
zijn en dat Flakkee moeilijk bevoegde
leerkrachten zal kunnen krijgen. In de
overgangsperiode is de mogelijkheid ge
schapen, dat leidsters beneden 35 jaar
tot 1958 mogen aanblgven zonder nieu
we akte, de ouderen definitief.
Bijzondere kleuterscholen mogen ook
zonder subsidie voortbestaan, als ze
daar zoals nu, kans voor zien. Het ge
ven van onderwijs is volgens de Grond
wet vrij. Ze zijn dan vanzelfsprekend
ook niet gebonden aan de voorschriften
van de wet en kunnen onbevoegde leid
sters in dienst houden of nemen.
Spr. verwacht, dat op een aantal pun
ten dit ontwerp in de Tweede Kamer
nog wel gewflzigd zal worden. In elk
geval komt er een grote verandering
en is de kans niet gering, dat er in me
nige gemeente verschuivingen zullen
plaats hebben. De besturen zullen daar
om in hoge mate waakzaam moeten zijn
en zich terdege op de hoogte moeten
stellen van de nieuwe regeling om daar
uit de voor htm school meest gewenste
conclusies te trekken en besluiten te
Organisatie
Na deze uiteenzetting volgde een
breedvoerige gedachten-vrisseling over
het nieuwe wetsontwerp. Besloten werd
dat de Chr. Kleuterscholen tot de Chr.
Scholenbond toetreden, wat mogeUjk is,
omdat de statuten van de Scholenbond
het gehele Chr. Onderwijs omvatten. Uit
de besturen van de Chr. Kleuterscholen
zal een commissie worden gevormd, om
het Wetsontwerp nader in studie nemen
en te zien, welke maatregelen kunnen
worden getroffen.
Er was een goede opkomst en het was
een leerrijke middag.
SINGAPORE. De raadsman van
Aminah, de pleegmoeder van Bertha
Hertogh, heeft Dinsdag beroep aange
tekend tegen de uitspraak van het Hoog
gerechtshof te Singapore, dat Bertha
onder de hoede van haar ouders stelde.
