Een sluitende begroting voor
1951 der gemeente
Middelharnis
INDUSTRIALISATIE
Met duizend Nederlanders op weg
naar het nieuwe Vaderland
Late Lente
In ^jzsland
Zee-passagiers en hun „kinder
ziekten"
Meerdere plannen voor vernieuwingen
Ook de sluis aan het Havenhoofd
zal worden vernieuwd
KLAPROOSDAG
Streekmuseum
Goeiree Overflakkee
Trein sleurde auto mee
Bladz. 2
„BILANDBN-NIBÜWB»
Woensdag 8 November 1950
De gemeentebegroting- voor 1951 is door de raadsleden te Middelharnis in
studie genomen, die in een openbare vergadering op Dinsdag 21 Nov. a.s. na
der zal worden behandeld.
Wij hebben van deze begroting kennis genomen en gezien dat deze sluitend
kon worden gemaakt in ontvang en uitgaaf op 231.546.23, met een onvoor
ziene van 15.844.74. Voor de vele vernieuwingen, die B. en W. voor het ko
mende jaar heeft uitgestippeld, zal echter deze mooie post van ruim 15.000.
aanzienlijk slinken.
De Kapitaaldienst sluit met een ontvangst van 12.3475.47 en een uitgaaf
van 12.2551.04 batig slot 924.43.
De post onvoorziene uitgaven van de
gewone dienst is oorspronkelijk begroot
op 15.844.74. Door meerdere, nog te
verwachten uitgave, zal deze post sterk
worden gereduceerd. Onder meer is ver
zocht om de gemeente Middelharnis in
een hogere klasse te plaatsen wat de
salariëring van Burgemeester, secreta
ris en secretarie-personeel betreft, wat
met de tijdelijke toelagen, een belang
rijke meerdere uitgave vergt. Geldle
ningen zullen moeten worden aangegaan
om verschillende kapitaals-uitgaven te
dekken, waarin tot dusver door bijdra
gen van de gewone dienst werd voor
zien. Berekend tegen 3% rente vraagt
dit 3576.—.
Voor de verbouwing van de Groen v.
Prinstererschool (bijbouw nieuw lokaal)
wordt voor 1951 een afschrijvingsbe
drag van 500.geraamd. Het weg
dek van de Vissersstraat zal in 1951 ge
heel vernieuwd moeten worden en ook
de keibestrating zuidelijke haven, op
welk kapitaal 9000.—) in 1951 300.-
zal moeten worden afgeschreven.
Daar de commissie ter bestudering
voor de aanleg van een sportveld in de
gemeente, haar plannen daarvoor reeds
bijna gereed heeft, raamt men daarvoor
alvast de jaarlijkse kosten op 300.
Evenzo met de verbetering zwemgele-
genheid, die ook op 300.p. j. worden
geraamd.
Voor de school voor bijzonder buiten
gewoon lager onderwijs (thans reeds in
Weeshuis aangevangen) kunnen de kos
ten per jaar nog niet precies worden
geraamd, maar vermoeden B. en W. toch
f 1000.subsidie nodig te zullen heb
ben.
De algehele vernieuwing van de sluis
aan het Havenhoofd, waarvan van Ged.
Staten reeds een plan is ontvangen, zal
een aflossingslast van 1000.mee
brengen.
Waar Ged. Staten bezwaar gemaakt
hebben tegen de door de raad vastge
stelde verordening betreffende de hef
fing van kadegeld, zou niet goedkeu
ring dezer verordening betekenen, dat
het kadegeld in 1951 plm. 3000.— min
der zal opbrengen.
Rekening houdend met al deze pos
ten zal de onvoorziene slinken van
15.844.74 tot 3175.76. Deze over
schietende ruim 3000.is dus slechts
een klein bedrag, dat buiten de gestelde
ramingen kan worden verbruikt.
Zoals bekend is de ondernemingsbe
lasting afgeschaft. Ter compensatie van
deze gemeenteiyke inkomst, zal een wet
telijke regeling tot stand komen. De ra
ming van de compenserende uitkering
kan, volgens een ministerieel schrijven,
op 60.000.worden geraamd.
De uitkering uit het gemeentefonds
wordt geraamd op 64574.90; de belas
ting-uitkering op 11.316.48 en de bg-
zondere uitkering op 37875.
De representatie-kosten, die in ver
band met de centrale ligging der ge
meente vaak moeten gemaakt voor ont
vangst officiële peronen enz. zijn ge
raamd op 450.
Voor aanschaf en onderhoud van
schoolboeken en leermiddelen is ge
raamd 1108.33 berekend naar een aan
tal leerlingen op de l.o. school van 316
2/3 X 3.50 per leerling.
Onderhoud van straten, wegen en
pleinen vraagt een vermoedelijk bedrag
van 10.000.—.
Hier volgen verder nog enige van de
voornaamste posten van inkomsten en
uitgaven.
Uit de inkomsten: leges en rechten
burgerl. stand 2000.huur en slacht-
burgerl. stand f 2000.keur en slacht-
.f 2589.86; brug, haven en kadegelden
15.000.reinigingsrechten 4800.
straatbelasting 13.700.erfpachten
41.026; 190 opc. hoofdsom grondbe-
h. Rijk 18.480.overbruggingssteun
,f 41.0226; 190 opc. hoofdsom grondbe
lasting 16800.150 opc. hoofdsom
personele belasting 19000.honden
belasting 1200.vermakelijkheids-
belasting 14000.
Uit de uitgaven. Ter dekking had,
saldi vorige jaren 1400.(Het tekort
voor 1950 becijfert men op rond
10.000.Wedden ter secretarie
15.032.15, bureaubehoeften enz. 1.600
gebouwen 1.786.40, telefoon 990.
geheime uitgaven politie 50.straat
verlichting 7.000.keuringsdienst
5.083.45, personeel openbare werken
■f 25.341.95, plantsoenen 1.300.—, rio
len enz. 2.400.de haven 13.254.70,
gemeentereiniging 14.878.onderwij-
zerswedden 32.749.15, wedden Ulo
f 20.225.vergoeding bijzondere scho
len 15.217.71, subisidie bewaarscholen
4530.—. H.B.S. 7545.—, Ambachts-
school 25.010.62, volksfeesten 500.—
krankzinnigenzorg 18.465.20, subsidie
Instelling Sociale Zaken 31.000.
steunverlening ,f 26.080.sociale bij
stand gezinnen 15.972.
CENTRAUE VEILING
MIDDELHARNIS
Veiling van Vi^ag 3 November 1950.
Witlof A f 45.—; Witlof B 38—40—
Glassla A 11.90; Rode kool 5.
Alicante A f 56.63.Alicante B
38.-45.-; Peren Huishoud 16.—18-
Appels Standaard 62.65.
Uienveiling van Vrijdag 3 November '50
Alle sortimenten 6.04 per 100 kg.
Aanvoer 12.000 kg.
DAG DEK DANKBAARHEID
Ook voor Middelharnis en Sommels-
dijk bestaat het voornemen om op Za
terdag, 11 November a.s., door de Klap
roos-verkoop bij te dragen aan de grote
jaarlijkse collecte voor de geallieerde
oorlogsgraven.
De doelstelling van het Nederlands
Oorlogsgraven Comité mogen hier in
het kort worden weergegeven.
Voor het Nederlandse Volk is het een
ereplicht om de in ons land aanwezige
graven van de in de tweede wereldoor
log gesneuvelde geallieerde soldaten
met blijvende zorgen te omringen en het
Comité heeft de organisatie op zich ge
nomen die nodig is om deze ereplicht in
vervulling te doen gaan.
Daarnaast beijvert het Nederlands
Oorlogsgraven Comité zich om door
het verlenen van alle mogelijke steun
en medewerking aan de nabestaanden
van hen, die in ons Vaderland begra
ven werden, het mogelijk te maken dat
zij de graven van hun dierbaren komen
bezoeken.
Reeds duizenden nabestaanden be
zochten door bemiddeling van het Ne
derlands Oorlogsgraven Comité de gra
ven van hun gevallenen in Nederland
en even zovele brieven vol dankbaarheid
getuigen hoe de actie van het N.O.G.C.
de harten van tallozen in het buitenland
ten opzichte van Nederland heeft beïn
vloed.
Door het aanvaarden van deze verhe
ven taak geeft het N.O.G.C. ook troost
aan hen, die niet in de gelegenheid zijn
de graven van hun dierbaren met per
soonlijke zorg te omringen.
Bedacht moet worden dat het kopen
van een Klaproos-insigne tevens is een
gedenken van hen die vielen in de strijd
voor onze Vrijheid.
Door het hoogste offer van de milli-
oenen gesneuvelden bleven wij bewaard
voor de afgrond van barbaarse en gees
telijke slavetTiij, die ons in de bange
oorlogsjaren bedreigde. Ons gedenken
van deze doden kan niet anders dan een
daad van diepe dankbaarheid zijn.
Laten van ganser harte zeer vele gif
ten aan deze collecte in Midelhamis en
Sommelsdijk toevloeien.
BUITENGEBBUIKSTELLING POST
ZEGELS VAN VROEGERE
UITGIFTEN
Met ingang van 1 Januari a.s. worden
de volgende postzegels buiten gebruik
gesteld; voor de frankering worden ze
hierdoor waardeloos.
a. de Zomerpostzegels uitgifte 1949;
b. de Zonnebloemzegels;
c. de Herdenkingspostzegels uitgege-
geven ter gelegenheid van het 75-
jarig bestaan van de Wereldpost-
vereniging;
de Kinderpostzegels, uitgifte 19,49.
d.
Zeélaïid wordt door al te veel Ne
derlanders nog altijd beschouwd als een
provincie, die min of meer ,,los aan de
rest van Nederland hangt."
Een blik op de landkaart toont, dat
dit in letterlijke zin wel waar is. Zee
land bestaat voor een groot deel uit
eilanden, die geheel of bijna geheel los
liggen van het Nederlandse vasteland.
Maar dat er ook figuurlijk gesproken
geen hechte band zou bestaan tussen de
ze provincie en de rest van ons vader
land is beslist onjuist zoals een be
zoek aan dit gewest, in het kader van
de industrialisatie-persexcursie ons heeft
aangetoond.
Zeeland is bij uitstek een agrarische
provincie, maar bezit bovendien vele in
dustrieën die voor de nationale welvaart
van ons land van grote betekenis zijn.
Daar is bijvoorbeeld in Sas van Gent
de „Nieuwe Nederlandse Mij tot Ver
vaardiging van Spiegelglas", die geheel
Nederland van spiegelglas voorziet. In
dezelfde plaats voorziet de Stijfsel- en
Glucosefabriek N.V. in practisch de ge
hele Nederlandse behoefte aan dextrose
en in van de behoefte aan glucose
en keukenstroop. De meelfabriek ,,Wal-
zenmolen Sas van Gent N.V." levert al
het meel, dat in Zeeland en West-Bra-
bant wordt gebruikt. De cocesfabriek
in Sluiskil brengt 16% van de Neder
landse cokesproductie voort en de Com
pagnie Neerlandaise d' Azote levert een
kwart van de Nederlandse stikstoffa-
bricatie.
De vlasindustrie, die 45% van de ge
hele Nederlandse vlasproductie voor zijn
rekening neemt, is gevestigd in St. Jan
steen en Koewacht. Van alle klompen
die in ons land worden gefabriceerd,
komt 20% uit Clinge. En dan tenslotte
produceert de Hoefijzerfabriek te Vo-
gelwaarde 40% van alle in Nederland
vervaardigde hoefijzers.
Daarmee is de lijst van Zeeuwse in
dustrieën nog lang niet uitgeput.
In Vlissingen biedt de Scheepswerf
en Machinefabriek „N.V. Kon. Mij. de
Schelde" werk aan 4200 mensen. In de
omgeving van Clinge zijn in totaal 27
textielfabrieken in bedrijf waarin ruim
2100 personen werkzaam zijn. Boven
dien zijn er in en buiten de genoemde
industriecentra nog vele grotere en klei
nere fabrieken van zeer uiteenlopende
aard, waarin duizenden mannen en vrou
wen een bestaan vinden.
En Zeeland beschikt nog over vele
mogelijkheden tot verdere industrialisa
tie. Temeuzen heeft nog ca. 30 ha in
dustrieterrein „in voorraad". Sas van
Gent beschikt op 6 verschillende plaat
sen over terrein. De grote moeilijkheid
hier is echter: het vinden van Neder
landse arbeidskrachten, een probleem
dat weer in nauw verband staat met
het gebrek aan woonhuizen. In de toe
komst zal men dan ook steeds meer een
beroep moeten doen op de arbeidsmarkt
van het nabijgelegen België.
Ook Kruiningen, Goes, Middelburg en
(Van onze Australi.sche correspondent)
a.b. m.s. „Sibajak", 30 Oct.
Zes dagen en nachten achtereen stu
wen de schroeven de Sibajak" door de
golven.
Vele mijlen zijn afgelegd, sinds we in
het avond-donker afscheid namen van
de familieleden en kennissen aan de
Lloydkade in Rotterdam.
Het was toen een beetje ,,raar" af
scheid, dat eigenlijk nogeens onder
streepte hetgeen ik vertelde over dat
heel late uitreiken van de Landings-
Permit.
Er was een familie uit Eindhoven, die
nauwelijks 24 uur voor onze „Sibajak"
vertrok er van kennis kregen, dat zij
dan ook wel mee konden.
Wat deze mensen afgesjouwd hebben
in die uren, behoef ik niet te vertellen;
vermeld zij slechts dat de Sibajak" er
anderhalf uur later voor vertrok, het
geen noch voor de wegbrengers op de
kade, noch voor de weggebrachten pret
tig was, vanwege de beginnende Hol
landse vrieskou.
Voor velen was dit vertraagde af
scheid evenwel nog niet zo kwaad; want
het was eigenlijk een opluchting, toen
de laatste tros werd ingenomen en de
sleepboten het zeekasteel naar het mid
den van de Waterweg peuterden.
Dit alles is zo wat een week geleden.
Ja, zo nu en dan denk je nog wel aan
Het bestuur van het Streekmuseum
Goeree en Overflakkee is bezig evenals
verleden jaar wederom een tentoonstel
ling te organiseren. Deze tentoonstelling
zal worden gehouden in het voormalige
Hotel Huismans, aan de Langeweg Mid-
delharnis-Sommelsdijk, in de week van
27 November tot 2 December a.s.
Naar wij vernemen zal er o.m. een
complete vissers-woning worden inge-
tuigd, met bedsteden, sleekachel, figu
ren in oude klederdrachten enz. enz.,
precies zoals die ongeveer een eeuw ge
leden werd bewoond.
Ook zullen er vele attributen te zien
zijn uit de bezettingsperiode 19401945.
Deze zijn wel niet „oud", maar niet min
der interessant. Voorts vele antiquitei
ten op verschillend gebied.
Het ligt in de bedoeling dat de school
kinderen (in schoolverband) deze ten
toonstelling in de morgen-uren zullen
kunnen bezoeken. Voor de jeugd is het
bijzonder leerzaam om te weten hoe on
ze voorouders op ons eiland hebben ge
leefd en gewerkt.
Het belooft weer een zeer leerzame
tentoonstelling te worden, die veel pu
bliek zal trekken.
Vlissingen bieden nog plaats voor indus
trievestiging. Maar het werd reeds
opgemerkt behalve de financiering
speelt ook het vraagstuk van het ar
beidsaanbod een grote rol. Zoals ir C. A.
L. Horstman, directeur van de Spiegel-
glasfabriek te Sas van Gent, ons ver
telde, kan de vestiging van een nieuwe
industrie, annex met de glasfabriek,
waarvoor de geldmiddelen aanwezig
waren, niet doorgaan alleen omdat er
niet voldoende arbeiders te krijgen wa
ren of anders gezegd, omdat er niet vol
doende bouwvolume beschikbaar was.
Zeeland aldus deze zegsman
wordt in dit opzicht zo schamel be
deeld, dat er voorlopig geen uitzicht is
op een enigszins toereikende arbeiders
bevolking. Dat klinkt wat pessimistisch,
maar de Zeeuwen, die het devies ,,ik
worstel en kom boven"' in hun wapen
voeren, zijn er de mensen niet naar om
zich door moeilijkheden uit het veld te
laten slaan.
hetgeen je achter liet, doch er zijn pas
sagiers die genoeg met zichzelf of hun
gezinleden te doen hebben, om aan het
piekeren te slaan.
En bovendien hebben we het voorlo
pig nog te dioik aan boord met allerlei
andere dingen, waarvan: eten een niet
onbelangrijk deel vormt.
Als die zee-ziekte niet bestond, ja,
dan zou alles ideaal zijn. Wilt U weten
hoe een niet-zeezieke leeft aan boord
van het schip?
Een dag uit het leven van
een niet-zeezieke
Om zeven uur des morgens, gaat Si-
men, ons gezellig Javaantje, met de
gong het schip rond.
Achteraan komt nog een collega van
Simen met de bel voor degenen die de
gongslag verwaarlozen.
Die eerste rondgang is bedoeld voor
de kinderen in de leeftijd tot een jaar
of twaalf. Natuurlijk zijn er zèèr lief
hebbende moeders, die proberen hun
kind mee te smokkelen naar de tafel
voor de groten", doch na de eerste dag,
zijn de hofmeesters onverbiddelijk; kin
deren aan een kindertafel.
Dan, na een uurtje laat Simen weer
z'n gong door het schip weerklinken.
Dat is aankondiging voor de eerste
zitting" en een uur later voor de derde
maal, wanneer de „tweede zitting" be
gint.
De volwassen passagiers zijn voor de
eterij nl. in zittingen ingedeeld, welke
plaats vindt in twee afzonderlijke eet
zalen tegelijk.
Na het ontbijt, heeft een ieder nog
voldoende besognes in zijn hut of ruim,
maar zo spoedig mogelijk begeeft een
elk zich naar de dekken. Misschien
klinkt dat in deze tijd van het jaar in
de Hollandse oren wat vreemd, maar
Wij verkeren reeds in de gelukkige om
standigheid, dat er een milde tempera
tuur heerst, die des middags bij volle zon
tot die van de Hollandse zomer uit kan
dijen.
Dan gaat men zich een tijdje verlusti
gen in hetgeen deze zeevaart aan schoons
ons biedt. Want kapitein" Goedewagen
slooft zich werkelijk uit voor de sight
seeing" langs de kust.
Zo kropen we zo dicht mogelijk langs
de Spaanse kust, hield de stuurman zo
veel als de veiligheid voor het schip toe
stond op Gibraltar aan terwijl de Afri
kaanse kust een hele dag de passagiers
geboeid hield.
Dit terloops.
Na het dek-amusement, gaat om elf
uur Simen weer rond voor de lunch-
kindertafel, gevolgd door die der twee
zittingen.
Dan gaan de kindertjes naar bed en
zoekt elk van de volwassenen zijn eigen
genoegens.
De één gaat genieten van de zee bij
avond; de ander amuseert zich in de
danszaal en gisteravond werd film ge
draaid. Journaal incluis.
Tussen al die gebeurtenissen door,
wil de heer F. P. van Ravenswaay, die
met zijn staf onze HoUandia kolonie te
administreren heeft, zo nu en dan van
bepaalde mensen iets weten; heeft de
marconist voor die en gene een tele-
grammetje; lezen we het bulletin van
de Oceaan Post" dat ieder dag aan elk
wordt uitgereikt. En voor degene die
de sport minnen, heeft sportleraar J. v.
Himbergen op het sportdek wel iets te
doen.
Naast de sportmensen, houdt de heer
van Himbergen, samen met een hof
meesteres op het kinderdek de jeugd be
zig, zeer ten genoege van de ouders en
de kinderlozen.
Want, de kinderen vormen alleen reeds
een probleem op een schip!
En ©en leder heeft z'n zorgen
Meen uit dit alles niet te mogen af
leiden, dat hier een onbezorgd leventje
wordt geleid. Dan denk ik niet eens aan
onze zeezieken.
Die Golf van Biscaje, dat is een
kwaje!
De Sibajak" is er niet slecht door
heen gerold, al gebeurde dat dan ook
met de 2025 graden slingering tame
lijk letterlijk.
De ,,Zuiderkruis" die achter ons zat,
doch nabij Sicilië in het nachtelijk duis
ter ons passeerde, moet het slechter heb
ben gehad. En dokter Klem, die samen
met de kinderarts Beekhuis uit Rotter
dam, de medLsche zorg heeft, vertelde
me dat het met de ziekerlj best los
loopt.
Als we een advies mogen geven; neem
een extra slaappoedertje mee, want
vooral de eerste nachten laten golfslag
en motor aan velen niet te royale nacht
rust toel
En dan gaat men temeer bepeinzen
hoe in het nieuwe vaderland de zaken
zich zullen ontrollen. In het algemeen
zien de emigranten de zaken nuchter
in. Vandaag begonnen aan boord de En
gelse lessen, door mede-emigranten ge
geven. De belangstelling bleek er zeer
groot voor te zijn.
Men gaat zich prepareren op harde
strijd. Met welk een energie sommigen
bezield zijn, leert ons bv. do heer E. H.
Brinkman uit Soest, een schilder.
Kort voor zijn vertrek, werd door
brand een groot deel van zijn bezittin
gen verwoest. Toch stapte hij met zijn
twee zoons aan boord van het m.s. Si
bajak". In Australië zullen zij het weer
proberen de meubeltjes bij elkaar te
krijgen; want er kon niet veel gered
worden
Daar is de familie D. H. Merier uit
Delft, waarvan de man een vakgenoot
van de heer Brinkman is. Dat Holland
se klimaat brengt menig schilder tot
wanhoop. Maar in Australië kun je 9
maanden van de zomer profiteren! Een
ander geval is het echter weer met de
politieman Booy uit Voorburg. Hij deed
dienst bij de Haagse rechtbank en aan
het Departement van Justitie. Zijn baan
was dus goed. Niettemin waagt hij de
nog voor hem onzekere stap, naar Fre-
mentle, waar hij beslist, althans voor
lopig, geen politieman zal worden!
We zouden nog kunnen vertellen van
J. van Krevel uit Den Bosch, die de
arbeidsmogelijkheid in Nederland niet
groot ziet, ondanks het feit dat hij als
timmerman in de bouwnijverheid vol
doende werk had. „Ik wil wel eens pro
beren een eigen zaak te krijgen"', is zijn
hoop.
Van de landbouwers familie Kamp
huis uit Groningen, die wil gaan zien
of in Australië een schapenfarm is te
stichten.
Zo zouden we door kunnen gaan met
te verhalen over de duizend Nederlan
ders op onze Sibajak", en in een vol
gend artikel gebeurd zulks nog wel.
Al die mannen in het bijzonder, heb
ben hun verlangens en daarin hun zor
gen. Ze praten er hier aan boord met
elkaar over, toetsen de meningen. Zo
gaan de dagen voorbij, niet in eentonige
regelmaat. Zelfs de Zondag geeft goe
de onderbreking. In de Prot. godsdienst
oefening ging ds Pellicaan uit Baren-
drecht voor en voor de rooms katholie
ken droeg Pater W. van Baar S.V.D.
een H. Mis op.
En dan denken al die mensen weor
aan Holland, waar nu hun famileleden
in de kerkgebouwen zitten. De voor
gangers denken aan hen in het gebed.
Duizend emigranten zijn op Weg naar
het nieuwe vaderland.
Nog drie dagen, dan zijn we in Port
Said!
In de Middellandse Zee koestert men
zich in de zon.
Het leven aan boord van de Siba
jak" is zo slecht nog niet. Men is be
zig de band met het verleden los te
maken; de toekomst is vol verwachtin
gen!
------O------
Alle in/jttentlen gedood
Op de grens van Ae gemeenten
Nootdorp en Zoetermeer is Zater
dagavond om ongeveer negen uur
o'p de onbewaakte overweg ter hoog
te van blokpost 13 een persanemauto
door een trein gegrepen en enige
honiderdén meters meegesleurd. De
vier inzittenden zijn daarbij om htpt
leven gekomen. De trein kwam nit
Den Haiag en reed in de nichtlng
Gouda.
De verongelukten zijn de echtparen
J. Tabben, en P- Vroegh uit Naaldwijk.
De heer Tabben was instructeur bij een
autorijschool aldaar en de heer Vroeg)i
was werkzaam in het verzekeringsbe
drijf. Het eerste echtpaar had acht, het
tweede twee kinderen.
26
I door Jferman JSoorman
„Dat vind ik ook", zegt Saalmink.
,,We zullen je missen, kind, maar ik ge
loof voor alles, dat het goed is."
„Behalve voor mij", snerpt moeder.
,,Of denk je soms, dat ik een meid van
twintig jaar ben?"
„Iemand van twintig met een doch
ter van zeven en twintig, dat klopt
niet," antwoordt Saalmink droog. „Maar
we redden het wel, moeder."
Ietwat later, als zij naar bed gaan,
begint vrouw Saalmink er weer over.
Zij kan het, geval maar niet verkroppen.
„Moeder", zegt Saalmink, steviger
dan zijn gewoonte is ,,neem nu eens van
mij aan, dat het goed is, dat Marie de
deur uitgaat. Ook omdat zij dan ver
dient, maar veel meer voor haarzelf.
Ik heb ook ogen in mijn hoofd. Ze is
dé oude niet meer. Ik weet zeker, dat
zy spijt heeft als haren op haar hoofd,
dat zij Jan de bons gegeven heeft. En
hu moet zij er eens uit. Dat zal haar
goed doen. Werk haar nu verder niet
tegen. Jij hebt er ook schuld aan, dat
het zó gelopen is."
„Welja, nu zal ik het weer gedaan
hebben. Zij had er toch ook geen zin
in!"
„Als jij er ook niet op aangedrongen
had, zou zij, geloof ik, wel gegaan zijn.
Maar laten we er geen ruzie over gaan
maken. Het is nu gebeurd en alles is
voorbij. En als je voor God kunt ver
antwoorden, wat je gedaan hebt, dan
Is het Immers altijd goed, moeder."
En dan zwijgt vrouw Saalmink. Al
spoedig haalt haar man rustig adem.
Hij slaapt. Zij kan voorlopig niet sla
pen
Op zekere dag, ruim een maand later,
fietst Marie van de boerderij naar Doe-
kum, waar zij een boodschap te verrich
ten heeft. Van de tegenovergestelde zij
de nadert, eveneens op de fiets, een ou
dere vrouw, die haar, meent zij, onlangs
in een winkel op het dorp, genoemd is.
Maar zekerheid heeft zij niet.
Als de vrouw vlakbij is, stapt Marie
af en geeft een wenk, die opgevolgd
wordt: de beide vrouwen staan naast
elkaar op de weg, de fietö aan de hand.
,.Is u niet vrouw Everts uit Doekum?'
,/Die ben ik", is het opgewekte ant
woord. „Ik ken je niet."
„Ik ben Marie Saalmink."
„Wat zeg je? Marieeh..."
Énige verrassing bij de vraagster.
„Ja, dezelfde. Ik begrijp u wel. Ik
ben verloofd geweest met Jan Stelma-
ker, maar wilde niet naar Canada. En
toen was het uit tussen ons. Ik heb er
verkeerd aan gedaan, maar nu is het te
laat. Hij is nu met Sanne getrouwd, ik
weet het, en ik hoop van harte, dat zij
gelukkig zullen zijn. Dat geloof ik ook
wel."
„Ik twijfel er niet aan. We krijgen op
gewekte brieven," antwoordt moeder
Everts, die maar niet vatten kan, waar
dit meisje heen wii.
„Dat zal wel. Van Sanne heb ik nooit
iets anders dan goeds gehoord. En Jan
ken ik wel."
Even een pauze, die pijnlijk wordt.
„Mag ik u eens wat vragen! En wilt
u daar eerlijk op antwoorden?"
,,Als dat in mijn vermogen is, waar
om niet? Alleen begrijp ik niet..."
„Neen, dat begrijp ik. Toen... toen, in
de grieptijd, is Sanne toen ziek ge
weest?"
„Nou, en óf! Heel erg. Wekenlang.
Maar..."
„Ja, het lijken gekke vragen, maar ik
zou zo graag precies de waarheid wil
len weten, ziet u?"
„Hm. Nu, vraag maar.'"
,,Is Jan toen 's' avonds laat in Doe
kum bij u geweest?"
„Ja. Hij kwam met een boodschap
van Sanne. Wij kenden hem niet. Sanne
wou graag hulp hebben voor de boerin.
Bij mij is een dochter thuis..."
„Ja, ik weet het: Kee. En toen is Jan
later weggegaan en Kee is de andere
morgen naar Kon\jnenbelt gefietst,"
zegt Marie vlakweg. Maar zij popelt om
tegenspraak. Die ook prompt komt.
„Neen, meisje, zo is het niet. Kee is
die eigen avond nog met Jan meege
gaan. Maar nu moet je mij eens vertel
len, wat die vragen betekenen! Ik sta
over mijzelf verbaasd, dat ik mij zelf
laat uithoren. Daarop lijkt het wel wat,
vind je niet?"
„Ik weet nu al genoeg en ik ben blij,
dat ik u ontmoet heb. En ook met de
antwoorden."
Opeens gaat moeder Everts een licht
op. Scherp kijkt zij Marie aan.
„Vertel mij nu ook eens eerlijk; is er
gelastei'd over Sanne en Jan?"
„Niet over Sanne, wel over Jan. Ik
heb het nooit willen geloven, maar nu
heb ik zekerheid. Jan is eerlijk en hij is
mij nooit ontrouw geweest. Ik ben dank
baar, dat ik u gespi«8ken heb. Vrouw
Everts."
Marie heeft haar hand gedrukt en
stapt op.
„Ja, maar, hoor nu eens..."
,,Neen, vrouw Everts, het is alles
goed, hoor. Ik..."
Dan verdwijnt zij.
„Vreemd meisje," schudt moeder
Everts het hoofd. ,,Toch eerlijke, zachte
ogen. Wat zou er toch gelasterd zijn?!
Zij was zichtbaar opgelucht door mijn
antwoorden."
Verder peddelend, overweegt zij, of zg
haar niet had moeten vragen ,eens te
komen aanlopen. Zij zou het wel eens
eenzaam hebben op die achterafboerde-
rij. Maar neen, dat ging toch ook niet.
De vroegere verloofde van Jan...
Alsof een loden last van haar schou
ders afgevallen is, fietst Marie, voor
héar doen opgewekt, naar het dorp,
om haar boodschap te doen: haar gevoel
heeft haar niet bedrogen; Jan heeft niet
gelogen; hij is trouw geweest tot het
laatst; als zij niet gehandeld had, zoals
zij gedaan heeft, dan was zij nu in Ca
nada. Zij neemt zich voor, haar moeder
van deze ontmoeting te vertellen.
Éénmaal per maand gaat zij een volle
dag naar huis, soms de nacht overblij
vend. Maar nooit op een Zondag. Dat is
te lastig op de boerderij.
De eerste, de beste keer spreekt zij
er over.
„Moeder, ik heb vrouw Everts gespro
ken. Doekum is niet ver van Everdink,
zoals u weet."
Vrouw Everts? Wat heb je met die
te maken?" is de verbaasde vraag.
Moeder Saalmink is al verzoend met het
vertrek van Marie. Ja, 't was goed ge
weest, dat zij gegaan was. Haar tegen
woordigheid maakte haar onrustig. De
enkele malen, dat zij nu thuiskomt,
heeft zij er geen last van.
,,'k Heb niets met haar te maken,
'k Heb haar alleen gevraagd naar dat
geval met Jan. Was die nu met Sanne
thuis geweest of niet? 'k Geloofde er
niets van, maar wilde zekerheid."
,,Je hebt haar toch niet verteld, dat
ik... dat Jaarsma...", hakkelt vrouw
I Saalmink, ontzet.
„Ik heb niets verteld. Alleen gevraagd.
En nu weet ik zeker, dat Jan de volle
waarheid heeft meegedeeld en dat
Jaarsma, die smiegt, gelogen heeft."
„Nu nog mooier. Jaarsma heeft ge
zegd, dat hij Jan met een dochter van
Everts 's avonds Iaat in een café heeft
gezien. Dat klopt toch? Dat heeft Jan
zelf ook verteld."
.Jaarsma heeft, tenminste dat hebt
u beweerd, gezegd, dat dat meisje San
ne was. En dat was niet waar. 't Was
Kee, haar zuster, die met hem naar Ko-
nijnenbelt fietste. Toen hebben zij daar
een kopje koffie gedronken. Dat is al
les. Jaarsma, heeft gelogen."
„Waarom toch. Het klopt toch pre
cies?"
,,Hij heeft toch gezegd, dat het Sanno
was? Of niet?"
,,Nou ja, precies herinner ik me dat
niet meer. Ja zeker, hij sprak toch van
Sanne. Hij kent die van Everts v;el."'
,,Als hij de meisjes kent en hij heeft
gezegd, dat het Sanne was, dan heeft hij
gelogen. Maar nu ga ik geloven, dat u
mij ook wat op de mouw heeft gespeld.
Dat zou..."
Marie, het laatste jaar bleek gewor
den, heeft een bloedrode kleur gekregen
en vuur spat uit haar ogen. Min of
meer vernietigend kijkt zij haar moeder
aan.
(Wordt vervolgd)
