De institutie
van Calvijn
DIPLOMA'S en EINDLES
r
nst
er
Schoonmaaki
„De Overkant"
Qit het
Lagere Lanabouwschool
2-e.
f22ste Jaargang
Zaterdag 18 Maart 1950
No. 1904
CHRISTELIJK WEEKBLAD OP GEREFORMEERDEN GRONDSLAG VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
1
MEDITATIE
Het verdrukte Sion
liefelijk vertroost
Enige
aanbiedingen
WOLLEN BOUCLE KARPETTEN
Weefstoffen
Vitrages
BEHANG
BEDTIJKEN 140 cm
breed
f 2.67
VOLOP LAKENS en
SLOPEN
MOLTON DEKENS
vanaf f 3.12
Magazijn
niEUWs
I Verschijnt tweemaal per week. Woensdag en Zaterdag Bedactlebarean: Prins Hendrikstraat 123 Mlddelbarnis Abonnementsprga 1.60 per kwartaal
Telefoon 17
Middelharnis
Giro 167930
Posfbox 8
Telefoon
Drukkerij 19
Adv.-priis 12 et. p.
mm. Bij contiact
speciaal tailef
Van de grote Hervormer Johannes
Calvfln heeft eens iemand gezegd, dat
hij twee scheppingen heeft verricht: een
boek en een stad. Die stad is Geneve en
I het boek zijn Institutie.
Over de Institutie van Calvijn de
[institutio relegionis Chrlstiance of On
derwijzing in de Christelijke godsdienst
willen wt) in dit artikel een en ander
schrijven. Br is nl. van dit onsterfelijke
werk bij de Uitgevers Mij. N.V. W. D.
jMeinema te Delft*) een nieuwe druk
ter perse en het^is wel de moeite waard
[daar de aandacht op te vestigen.
De eerste uitgave van de Institutie
verscheen inl het jaar 1536Calvijn was
f toen nog slechts 26 jaar oud. Van zijn
vele geschriften, bijbelcommentaren,
[predikaties, tractaten enz. die hij ge-
schreven heeft is dit zijn hoofdwerk.
In de Institutie gaf Calvijn de eerste
I systematische uiteenzetting van de re-
Iformatorische leer. Oorspronkelijk was
[het een beknopt handboek, dat slechts
f 6 hoofdstukken bevatte. Hij schreef dit
j boek om koning Frans I te overtuigen,
dat de Gereformeerden niet op één lijn
1 waren te stellen met de wederdopers en
oproermakers, die Frankrijk verontrust-
I ten, vandaar dan ook, dat een schitte
rende voorrede aan de zeer machtige
en doorluchtige monarch Fransiscus, de
i allerchristelijkste Koning van Frankrijk,
zijn Vorst", aan dit werk vooraf gaat.
I Maar ook zegt Calvijn in de voorrede
aan de lezer, „dat zijn oogmerk is ge-
i weest degenen, die zich hebben gezet
tot de studie der heilige Godgeleerdheid,
tot het lezen van Gods Woord zo voor
i te bereiden en te onderwijzen, dat zij
daartoe een gemakkelijke toegang kun-
nen hebben en er zonder moeilijkheden
in doorgaan. Immers heb ik zo
schrijft hij naar ik meen, de hoofd
som van de godsdienst in alle delen zo
saamgevat en in zulk een orde gesteld,
dat, indien iemand de hoofdsom juist
heeft gevat, het hem niet moeilijk valt
vast te stellen, wat hij vooral moet zoe
ken in de Schrift en tot welk doel al
wat in haar vervat is, moet richten".
Calvijn heeft zijn Institutie niet in
j Geneve, maar in Bazel geschreven. Na
i zijn zwervend leven, dat hij in Frank
rijk geleid heeft en na zijn vlucht uit
Parijs waar de brandstapels rookten,
vestigde hij zich te Bazel. Daar vond
hij vele vrienden, eveneens vluchtelin
gen uit Frankrijk, uitgewekenen om
huns levens wil.
Bazel was in de 16e eeuw een cen
trum van wetenschap en kunst. Eras
mus sleet er de laatste jaren van zijn
leven, ook woonden er beroemde etsers
en schilders. Onder de invloed van Fa-
rel en Oecolampadius was Bazel reeds
vroeg gewonnen voor de hervorming. In
deze plaats was het, dat Calvijn zqn
meesterwerk schreef, ten huize van een
statige dame, mejuffrouw Catharina
Klein, die diep onder de indruk kwam
van de ernst en de geweldige ijver van
haar pensiongast. Tot diep in de nacht
studeren, schrijven, overdag prediken,
altijd aan het werk, zonder zich maar
een ogenblik rust of ontspanniiig te
gunnen. Hij schreef voor de bijbel van
Olivetanus die in de tijd gedrukt werd
een voorrede in het Latijn en Frans, en
al had hij bedenkingen tegen sommige
verzen, beval hij deze vertaling ten zeer
ste aan.
Bovenal echter is Calvijn 's verblijf
te Bazel beroemd, omdat daar zoals
gezegd de Institutie tot stand kwam.
De eerste uitgave verscheen bij de uit
gever Platter. Deze Platter was correc
tor geweest en was later met behulp
van enige vrienden zelf een drukkerij
begonnen. In die tijd vond men mannen
met een onverzadigdbare dorst naar
kennis. De drukker Platter kende
Grieks en Hebreeuws en had zelfs les
gegeven aan een paedagogium in het
Grieks. Een zeer geleerde drukker dus!
De voorrede van de eerste uitgave is
gedateerd 1 Augustus 1535; het eigen
lijke werk verscheen echter voor de
eerste maal in Maart 1536. Het telde
eerst zes hoofdstukken, later heeft Cal
vijn het uitgebreid, zodat de tweede uit
gave van 1539 zeventien hoofdstukken
bevatte. De derde uitgave van 1543 tel
de er een en twintig en in 1559, ver
scheen het in de tegenwoordige grootte
met tachtig hoofdstukken. Het is een
merkwaardig feit dat Calvin na een
heel leven van studie dit werk wel heeft
omgewerkt en uitgebreid, maar steeds
wezenlijk zichzelf is gebleven en on
danks verbeteringen in de essentiële de
len zijn opvattingen niet heeft gewijzigd.
In een volgend artikel hopen we op
het eigenlijke werk, zoals het thans op
nieuw in drie mooie delen wordt uit
gegeven, nader terug te komen,
N.V. W. D. Meinema. DelflJohannea Calvijn. In
stitutie of onderwijiing in de Christelijke Godsdienst.
Uit het Latijn vertaald doot Dr A. Sizoo. Tvireede druk.
Het gehele werk bestaat uit 3 delen. Het eerste deel is
verschenenhet tweede verschijnt medio Maart of be-
9in April.
HET N.V.V. EN DE AARDAPPEL
PRIJZEN
Het verbondsbestuur van het N.V.V.
heeft een telegram gezonden aan de mi
nister van landbouw, enz. i.v.m. de aan
houdende stijging van de prijzen van
consumptie-aardappelen, welke in ver
band met de ontwikkeling van de kos
ten van levensonderhoud tot grote moei
lijkheden in arbeidersgezinnen aanlei
ding geeft.
Het bestuiu- verzoekt onmiddellijk in
te grflpen en tot vaststelling van rede
lijke maximumprijzen over te gaan.
Koning, bfl de gratie <tos volks
De bul En nog eens S.S.
België heeft gestemd of het zijn Ko
ning terug wenst te ontvangen. Met
ruim 57 tegen 43 stemmen is het dan
„ja" geworden, maar de gehoopte meer
derheid van 67% is het niet geworden.
Eigenaardige situatie in dat Roomse
land, de Koning zal mogen regeren bij
de gratie van het volk. Niet bij de gra
tie Gods. Niet als in de historie naar
Goddelijk beleid verankerd. Het Apos
tolisch woord uit Romeinen 13, dat er
geen macht is dan van God en dat de
machten die er zijn van God geordineerd
zijn, schijnt daar onbekend, althans niet
beleefd te worden. De loop der dinger(
na de bevrijding heeft in België de ver-i
houding tussen vorst en volk zeer op
de proef gesteld en de moeilijkheden
zijn nog geenszins opgelost. Ook nu we
der tonen liberalen en him geestelijke
kinderen, de socialisten, uit welke be
ginselen zij leven.
De Roomse leer heeft op dit volk wel
bijzonder haar stempel gezet. In leer en
leven blijft er een grote klove geves
tigd tussen het Protestantisme, voorzo
ver het bij het Woord GrOds wil leven,
en Rome. De R.K. Kerk is de kerk der
synthese, der verbindingen en der eman
cipatie, der opheffing. De Kerk leert
met onfeilbaar gezag, dat geen verge
lijkingen duldt, zelfs niet met de Bijbel.
Het ambt werkt daar de genade en heft
het natuurlijke op tot de staat van ge
nade. Daarom is de H. Schrift niet
noodzakelijk tot zaligheid. De kerk gaat
temporeel (d.i. tijdrekenkundig) en lo
gisch (d.i. redekundig) aan de Schrift
vooraf. In de kerk werkt Christus, de
Godmens, en uit haar is de H. Schrift
geboren (Prof. H. Bouwman, Geref.
Kerkrecht). Harer is de leer der trans
substantie, het lichaam des Heeren,
ruimteloos aanwezig in brood en wijn,
dus ook in het kruimeltje en in de en
kele druppel.
iDat de H. Schrift niet noodzakelijk
is en aan gezag heeft ingeboet, maakt
de weg vrij voor al wat de Kerk blieft
te leren. Zo, bv. dat de wederkomst van
Christus niet met zekerheid kan geleerd
worden; ze is niet noodzakelijk. Want in
het heden is alles. Deze komst van
Christus is slec'hts een strijdbeslechting.
Schone gelegenheid om in een forse
Catechismuspreek de leer der Dordtse
Vaderen uiteen te zetten, en aan te to
nen, hoe al wat het V/oord ons van
Christus zegt, onze zaligheid raakt.
Daar kan noch mag tittel of jota van
aangetast worden, zal niet heel het ge
bouw der kerk gaan wankelen.
De kerk der synthese. Natuur, ja,
maar: èn: genade. Goede werken èn:
de heiligen; het Woord èn: de traditie
der kerk; de Zoon Gods èn: de heiligen
met Maria. Maria, nog zuiver schepsel,
maar toch: staande dicht bij de Heilige
Drieëenheid. Zij is de Dochter des Va
ders, de Moeder, des Zoons, de Bruid
des Heiligen Geestes. En dat alles nu
in België, het land, waar de eerste mar
telaren gevallen zijn. Waar het Woord
gepredikt is, wanneer zelfs de vlammen
van de brandstapel hun schijnsel door
de ramen wderpeilf En nu heeft de Hee-
re er Zijn Kerk en Woord vrijwel weg
genomen. Spiegele ons arme Vaderland
er zich aan.
Schreef ik onlangs over Huntington
S.S., (geredde zondaar), nu weder S.S.
tegengekomen! Onder de bul van de
paus. Een bul is een belangrijke pause
lijke verordening, ze vangt aan met de
naam van de paus met bijvoeging van
Servus Servorum Dei, dienaar der die
naren Gods.
De bullen worden in de pauselijke
kanselarij op donker perkament met
witte voorzijde geschreven en met een
loden, soms ook zilveren of gouden ze
gel voorzien, dat aan een zijden koord
aan het stuk bevestigd is. Op het zegel
staan de hoofden van Petrus en Paulus
afgebeeld, met S.P.E. en S.U.A. (heUi-
ge Petrups, bisschop; heilige Paulus,
Apostel.) De paus ondertekent zijn.bul
len: Ego, Catholicus ecclesiae Episco-
pus; Ik, paus, bisschop der Katholieke
Kerk, en dan volgt „S.S." subscriptsit
onderteI?end.
Arme man. Geef mij dan maar het
S.S., Sinner saved, geredde zondaar van
Huntington.
En als wij flauwhartig worden en die
kostelijke Gereformeerde leer in ons be
wustzijn schijnt weg te zinken, dan kan
soms het lezen in onze Nederlandse Ge
loofsbelijdenis het hart verkwikken. En
die machtige Dordtse Leerregels, ze
beelden een arme (en toch rijke) chris
ten uit en verklaren zijn heil met en
uit het Woord! Naar de mate huns ge-
loofs zeggen zij er Amen op, in geeste
lijke vereniging met gans de levende
kerk van alle eeuwen. En met wie er
nog volgen zullen!
WAARNEMER.
TWEE EN EEN HALF JARIG JON
GETJE DOOR AUTO AAN1GEREDEN
EN OVERLEDEN
Het twee en een half jarig zoontje
van de familie C. V. te Beverwijk is
bij het oversteken door een auto aan
gereden. Enkele ogenblikken later is
het jongetje overleden. De chauffeur
van de auto had niets van het ongeluk
gemerkt.
Gij verdrukte, door onweder voort-
gedrevene, ongetrooste, zie, Ik zal
uw stenen gans sierlijk leggen, en
Ik zal u op saffieren grondvesten;
en uw glasvensteren zal Ik kristal
lijnen maken, en uwe poorten van
robijnstenen, en uw ganse landpale
van aangename stenen.
- (Jes. 54 11, 12.)
(SLOT)
Neen, de Heere is Zijn volk geen land
van uiterste duisternis. Nooit zal Hij
Zijn hand van Zijn erfdeel aftrekken.
Hoe diep de ziel Zijn volks neergedrukt
moge zijn, hoe overstelpt van ellend', de
Heere zal ze verlossen. „Ziet", zegt de
Heere, om onze opmerkzaamheid gaan
de te maken op hetgeen Hij zeggen zal,
„ziet" Ik zal uw stenen gans sierlijk
leggen en u op saffieren grondvesten;
en uw glasvensters zal Ik kristallijnen
maken, en uw ganse landpale van aan
gename stenen". Wat treffelijke woor
den, troostrijke beloften-, die de Heere
zekerlijk vervullen zal. God is geen God
van ja en neen, maar van ja en amen.
Zijn beloften feilen niet. Geen Vijand,
hoe sterk ook, in getal, kan de vervul
ling van Gods beloften stremmen. Werd
het door het Sion Gods eens meer in
geleefd. Wij zien dikwijls meer op de
omstandigheden, die ons omringen; op
de oordelen, die over de aarde gaan,
dan op Gods trouw in het vervullen
Zijner beloften.'
De tijden zijn bang. De oordelen Gods
zijn geweldig. Maar ik vraag u: Kon
er nog een langer voortgaan zijn in de
weelde Steigerde de hoogmoed niet ten
top? Was het niet de tijd voor de Hee
re dat Hij werkte en opstond? Is de
kerke Gods niet in groter gevaar in tij
den van weelde en grootsheid, dan wan
neer de Heere der heirscharen dien
hoogmoed komt neer te werpen en de
trotsheid der volken komt te breidelen?
De Heere regeert. Hij weet de gedach
ten der volken. Hij is uitgegaan om de
beker Zijner gramschap uit te gieten op
de aarde, de volken te benauwen en ook
Zijn kerk te zuiveren van het schuim
der zonde en haar te werpen in de
smeltkroes der ellende.
En toch zal Hij Zijn troostbeloften
vervullen. Nooit zal Hij afstand doen
van Zijn erfenis. Hij zal haar niet be
geven noch verlaten. Voortgaan zal Hij
al hare stenen gans sierlijk te leggen.
Alle glans en heerlijkheid dezer aarde
is slechts schijn. Maar de heerlijkheid
waarmede God Zijn volk versiert, is be
stendig. Nooit zal haar glans verdoven.
Dat geldt van alle ware gelovigen. Al
len die als levende stenen gebouwd zijn
tot een geestelijk huis. Daarvan zingt
de dichter:
Jeruzalem Is wel gebouwd.
Wel saamgevoegd; wie haar
beschouwt.
Zal haar voor 's Bouwheers kunst
werk groeten.
Al Gods uitverkorenen worden ge
maakt tot levende stenen en gebouwd
op Christus, het Fundament, tot een
woonstede Gods in de Geest. Gans sier
lijk willen zij gelegd worden door gees
telijke samenvoegingen, elke steen op
deszelfs eigene plaats. De Heere zal
Zich daarin nimmer vergissen. Hij
bouwt naar het vastgemaakt bestek,
dat tot in eeuwigheid zal rijzen. Hij
legt de stenen met Zijn eigen hand. Een
ieder huis wordt van iemand gebouwd;
maar die dit alles gebouwd heeft is God.
Steeds gaat de hemelse Bouwmeester
voort te bouwen, ook door alle bange
wereldweeën heen, totdat de laatste
steen zal zijn aangebracht. Hij legt al
die stenen sierlijk. Dat wil zeggen: Hij
bereidt ze naar de wetten der hemelse
bouwkunst, gelijk de stenen van Salo-
mo's tempel werden toebereid. Het dek
sel van blindheid neemt Hij weg. Hij
versiert ze met het licht Zijner kennis;
uit de harde grond hunner natuurstaat
uitgerukt, reinigt Hij ze van alle zon-
dedrek en bekleed ze met gerechtigheid
en met heil, maakt ze tot Zijn behoor
lijke woonstede. Neen, het is niet om te
zeggen, hoe sierlijk die stenen gelegd
worden. Daarover is de Koning Zelf
als gebonden op de galerijen en roept
er over uit: „Geheel zijt gij schoon,
Mijne vriendin, en er is geen gebrek
aan u."
Het Fundament waarop die stenen
worden gelegd, wordt ons nader aange
toond, waardoor de sierlijke ligging dier
stenen des te meer blijkt. ,,En ik zal u
op saffieren grondvesten", zegt de Hee
re. Dat wijst ons op Christus, die kos
telijke Hoeksteen, Die wel vast gegrond
vest is. Niemand kan een ander Funda
ment leggen dan hetgeen er gelegd is,
namelijk Christus. Past de saffier niet
op Christus? De saffier is een kostelij
ke steen, hebbende een zuivere glans
van hemelsblauw. Het herinnert ons
aan de mantel des efods, welke van he
melsblauw was, waarmede de hogepries
ter bekleed was. Dat leert ons dat het
Fundament, waarop alle levende stenen
gelegd worden, geen aards, maar een
hemels Fundament is, van volmaakte
schoonheid en zuiverheid, namelijk
Christus. Hoe bemoedigend voor de ver
drukten, door onweder voortgedrevenen,
ongetroosten. Op dit Fundament ge
grondvest is Sion veilig en kan niet be
wogen worden. Wat geeft der ziele van
het verbrijzelde wormke Jacobs rust,
dan de ontdekking en o{)enbaring van
op dit Fundament gebouwd en gegrond
vest te zijn Christus blijft geen vreemd
persoon voor Zijn volk. Hij zal Zich aan
hen openbaren, alzo dat zij de Koning
zien in Zijn schoonheid als zijnde blank
en rood, dragende de banier boven tien
duizend.
Immers, de Godsbelofte gaat voort:
„en uw glasvensters zal Ik kristallijnen
maken." Kristal is helder, doorschijnend.
Alzo zullen de glasvensters van Sion
zijn. De Heere is Zijn volk geen land
van uiterste duisternis. Hij trekt ze uit
de duisternis tot Zijn wonderbaar licht
en doet ze in Zijn licht wandelen in de
kracht van Zijn Woord: de opening
Uwer woorden geeft licht, de slechte
wijsheid gevende. Het is de zang van
Gods kerk:
Uw Woord is mij een lamp voor
mijnen voet,
Mijn pad ten licht, om 't donker
op te klaren.
Hen trekkend uit de leugen, doet Hij
Zijn kinderen de waarheid verstaan, zo
als zij in Christus is. Die is de Weg, de
Waarheid en het Leven.
En nog gaat de mond der waarheid
■^oort, zeggende: „en al uw poorten van
robijnstenen." Poorten dienen tot in
gang. En zijn nu de poorten van Sion
van robijnstenen, welke zijn van een ro
de kleur, hoe worden we dan gewezen
op het bloed en de kruisverdiensten van
Christus. „Ik ben de Deur", zegt Hij,
indien iemand door Mij ingaat, die zal
behouden worden". We mogen herinne
ren aan het woord van de Apostel: De
wijl wij dan, broeders, vrijmoedigheid
hebben om in te gaan in het heiligdom
door het bloed van Jezus op een ver-
sen en levende weg, welke Hij ons inge
wijd heeft door het voorhangsel, dat is
door Zijn vlees". Neen geen andere toe
gang is er tot de troon der genade in
de hemel, dan het bloed van Christus.
Daardoor is de hemel geopend voor Zijn
volk, waar Hij aan de gerechtigheid
Gods genoeg gedaan heeft.
„En uw ganse landpale van aangena
me stenen". Het omvat het ganse Sion,
zoals het eenmaal als een kostelijke tem
pel zal aanschouwd worden, waarin de
Heere eeuwig zal wonen en Zich ver
lustigen zal. Welk een heerlijkheid aan
Sion toegezegd. Hoe zal het het verdruk
te, door onweder voortgedrevene volk
meevallen. Neen, de verdrukking zal niet
altijd duren. Bang zijn de tijden. De god
deloosheid brandt als vuur. Vijandschap
en wrevel vervult de aarde. De Funda
menten der Waarheid worden omgesto
ten. Een dode orthodoxe beheerst de
kerk. Jacob is zeer dun geworden en is
als overgegeven in de smeltkroes der
ellende. En toch, wat ook gebeuren mo
ge. God zal Zijn verdrukte kerk red
den uit de nood. Bange weeën gaan over
de wereld. De aarde wordt geslagen met
de ban. De Heere brengt een kwaad over
alle vlees. Maar Hij zal voor Zijn be
drukten een bestendige Toevlucht zijn.
Die in de schuilplaats des AUerhoogsten
is gezeten, die zal vernachten in de
schaduw des Almachtigen. Eenmaal zal
Sion in heerlijkheid praien als de stad
des levenden Gods. Als de vijand voor
eeuwig zal beschaamd staan en de heer
lijkheid des Heeren zal gezien worden in
Zijn tempel, dan zal het verdrukte volk
met eeuwige blijdschap gekroond zijn.
Dan zal God zijn alles in allen.
Ds B.
Woensdagmiddag vond in de Lagere
Landbouwschool te Sommelsdijk de eind-
les en de uitreiking van diploma's aan
de leerlingen der hoogste klassen plaats.
Deze eindles werd bijgewoond door Ir
van Galen, de rijkslandbouwconsulent
voor deze streken, door het bestuur der
school, door de voorzitter van de Ver
eniging van Oudleerlingen, de heer A.
H. Mijs en voorts door verscheidene
ouders van leerlingen.
De heer den Eerzamen leidde deze
eindles en begon met bemesting. Heel
handig deed hij dit naar aanleiding van
het feit, dat er juist op Flakkee een
schip bijzondere kunstmest was gelost,
ammonsulfaatsalpeter. De leerlingen
kregen hierover vele vragen te beant
woorden. Uit de beantwoording bleek
ons opnieuw, dat op deze landbouw
school heel wat aan scheikunde en zijn
betekenis, alsmede toepassing in de
landbouw, gedaan wordt.
Allengs kwamen er een groot aantal
scheikimdige formules op het schoolbord
te staan. Alle betrekking hebbend op
kunstmeststoffen. Deze jonge boeren
staan allesbehalve vreemd tegenover be
mestingsleer 6n»hetgeen bodem en ge
wassen vragen. Allerlei' gewassen en
gronden passeerden in deze eindles de
revue. Natuurlijk is het onderwijs geheel
op de practijk ingesteld. Dat bleek o.a.
uit het feit, dat de leerlingen precies
wisten te vertellenwanneer bieten ge
zaaid moeten worden en welke schade
de boer krijgt als hij later zaait, welke
voor- en nadelen er zitten aan groot en
klein pootgoed bij het zetten van aard
appelen, hoe pootaardappelen gesneden
moeten worden, ook Alpha en Bintje als
ze maar goed bewaard worden, voorts
dat de koelhuizen goede bewaarplaatsen
zijn en dat voorkiemen veel voordeel kan
geven. Onder de leerlingen bleek al een
gediplomeerd selecteur te zitten, Hoog-
zand uit Sommelsdijk.
Natuurlijk bracht de heer Den Eer
zamen ook uien, hun teelt, hun ziekten
enz. in behandeling. Kroef, made van
uienvlieg enz. werden genoemd, dan de
zaaiwijze. Kali moet aan uien gegeven
worden, als ze drie pijpjes hebben, zegt
men op Flakkee, maar in deze les wist
men te vertellen, dat de uien dan al
goed kaligebrek kunnen hebbben. Houd
baarheid speelt voor de uien een grote
rol en ook hierover wisten de leerlingen
wel het een en ander te zeggen.
Na tarwe en erwten en hun teelt enz.
enz. behandeld te hebben haalde de heer
Den Eerzamen de kalender van de plan-
tenziektebestrijding voor de dag en ook
daarmede bleek men al zeer op de hoog
te. Men was er van overtuigd, dat men
zich moet houden aan de voorschriften
van de P.D. Contactgiften, maaggiften
en ademhalingsgiften werden besproken.
En tenslotte behandelde de heer Den
Eerzamen de veevoedering, met inbe
grip van mineralen en vitaminen.
De voorzitter van de Commissie van
Toezicht, dierenarts van Nieuwenhuij-
zen, reikte de diploma's uit, na het be
halen van dit stuk zeer gewichtig ge
noemd te hebben. Het is de bekroning
op een periode van moedig vasthouden
en vooruit willen.
De heer van Nieuwenhuijzen hoopte,
dat de jongens, die nu de school verla
ten, nog dikwijls naar him boeken zul
len grijpen, dat zij verder zullen leren
en onderzoeken en het geleerde met
voordeel in de praktijk zullen brengen.
In wat men geleerd heeft, heeft men een
onvervreemdbare eigendom verworven.
No. 1 van de klasse, C. Hameeteman
uit Ouddorp en no. 2, Adri Meijer, even
eens uit Ouddorp en neef van de eerste
werden in het bijzonder gecomplimen
teerd met hun prachtige cijferlijsten.
Dank zegde de voorzitter aan de here
Den Eerzamen, die in alle opzichten de
leerlingen ten voorbeeld is.
Ir van Galen hield een korte rede,
waarin hij betoogde, dat de toekomst
zich niet direct als een lichtend vlak
voordoet. We leven in een tijd van gro
te spanningen en voor de toekomstige
boeren zal het vermoedelijk een moeilij
ke tijd worden. Alleen de besten zullen
staande blijven. De heldere koppen zul
len ook in zware tijden de zaken op
gang houden, zij die weten te boeren.
Thans luidt het parool van de regering
al; boeren, verlaagt uw productiekosten.
Spr. hoopte, dat de jongere boeren
hun leiders zullen opleveren, in rege
ring, in organisatie en in het ambtena
rencorps. Deze jongeren moeten weten
dat zij grote verantwoordelijkheid dra
gen jegens zichzelf en jegens ons volk.
Tenslotte zegde Ir van Galen dank
aan de heer Den Eerzamen en aan de
heer Scherpenisse, die de leerlingen ken
nis van werktuigen en machines bij
bracht.
Mede namens de ouders sprak de heer
L. J. Vogelaar uit Stellendam, die even
eens dank betuigde aan de heer Den
Eerzamen en daarin ook mevr. Den Eer
zamen betrok. Deze wees voorts op het
belangrijke werk, dat de gediplomeerden
kunnen gaan verrichten als selecteurs
en hij prees hierbij in het bijzonder de
gediplomeerde Hoogzand.
De heer A. H. Mijs, voorzitter, van
Excelsior, kwam pleiten voor het lid
maatschap van zijn vereniging van oud
leerlingen, die zo heel belangrijk is voor
de jonge en toekomstige boeren.
Als blijk van hulde voor de gediplo
meerde met de beste puntenlijst kwam
de heer Mijs het gebruikelijke boek aan
bieden aan C. Hameeteman, het beken
de „De Landbouw" van Malta. Tevens
zei hij, dat hij Adri Mqtjer, die na een
nek-aan-nekrace slechts een plusje ten
achter bleef bij nummer één ook een
boek kon beloven.
Voor de gediplomeerden voerde de
oudste onder hen, tevens no. 1, het
woord, die op aangename en zeer pas
sende wijze dank zegde aan allen, die
bij de school zijn betrokken, de heer en
mevr. Den Eerzamen, de heer Scherpe
nisse, bestuur, landbouwconsulent enz.
De heer Hameeteman betuigde grote
dank aan het schoolhoofd en bood na
mens alle gediplomeerden een fraaie
tuintafel aan, aan mevr. Den Eerzamen
een fraai boek en aan de heer Scherpe
nisse een kistje sigaren.
De heer A. A. Mijs sprak als voor
zitter van het schoolbestuur, waarbij
hij de jongeren opwekte om er voor te
zorgen, dat het mooie landbouwland
Flakkee tot groter bloei en aanzien
komt.
In een slotwoord feliciteerde de heer
Den Eerzamen David Hoogzand met
diens herstel en het behalen van zijn di
ploma om te besluiten met een harte
lijk woord van dank jegens leerlingen en
ouders, waarbij hij er zijn vreugde over
uitsprak dat deze eindles ook door een
moeder werd bijgewoond. Hij releveerde,
dat de schoolvereniging thans meer dan
700 leden telt.
iGediploHieerdien: Joh. Biemond, Piet
Biemond, Stellendam; Hans de Braber,
Ooltgensplaat; Maarten de Graaf f, Mid
delharnis; Dik Grootenboer, Dirksland;
Kees Hameeteman, Ouddorp (met lof)
Cor Knape, Theo Lodder, Jan Masten
broek, Sommelsdijk; Jan v. Marken-
steijn. Oude Tonge; Adrie Meijer, Oud
dorp (met lof)Maarten v. Nieuwen
huijzen, Sommelsdijk; Frans Nieuwland,
Dirksland; André v. Reijen, Achthui-
zen; Gerrit van Rossum, Stad aan
't Haringvliet; Leen Verweij, Nieuwe
Tonge; Ko Vogelaar, Melissant; Henk
Vreeswijk, Nieuwe Tonge; Han van der
Wekke, Jan Zoon, Dirksland; David
Hoogzand, Sommelsdijk.
------O------
NATIONALE HERDENKINGSAVOND
OP 4 MEI
Blijkens een bekendmaking van de
Commissie Nationale Herdenking, zal
de nationale herdenkingsavond op 4 Mei
worden gehouden. De richtlijnen voor de
herdenking dragen hetzelfde karakter
als het vorige jaar.
Nog enkele
200 X 300 f 19.75
120 cm breed v.af f 2.98
CRETONNES 120 cm breed
fraaie dessins p. m. f 2.25
grote sortering v.at f 1.19
uitgebreide voorjaarscollectre
vanaf 35 CCIlt
volop
verkrijgbaar
vanaf
Laat door ons tijdig Uw bed-
stel valdtunig maken
VERMAKEN of BIJVULLEN
met prima JA VA-KAPOK.
(A. J. SITSKOORN)
Strijensestraat 1-3 - Tel. 73140
(hoek Polderlaan)
ROTTERDAM-ZUID
(bij halte stoomtram)
Complete Woninginrichting
