EIIM!DEti:niEIJW5
De werkloosheid in October
Een kou, een griep
UIENVEILING
Zaterdag 26 November 1949
No. 1874
Enkele kanttekeningen bij de resultaten van de
volkstelling, die op 31 Mei 1947 in
Herkingen gehouden werd
Alléén
Merkes
Rondoxn de
Landbouwschool
MIJMERING
Luchtbrieven
Bestelbonnen voor
zaaitarwe
Gratificatie voor onder
wijzend personeel
Geef ook Uw leven weer kleur
Jaag die Rtieumatiscüe Pijnen uit Uw leden.
Flakkeese jongens komen
terug
Chauffeur van Den Bommel
in den brand
Zondagsdiensten Artsen.
DE BOERDERIJ
AAN DE VAL
Op het og-enblik der laatste volkstel-
jlng werd Herkingen bewoond door 1043
personen (516 mannen en 527 vrouwen),
yan wie de meesten, 957, in de kom der
mmeente gevestigd waren. Op 31 De-
(ember 1899 was deze gemeente bevolkt
joor 350 mannen en 373 vrouwen. In
loop van 50 jaren is het aantal in-
ifoners met ruim 44% toegenomen, het-
1 een grote vermeerdering genoemd
Jan worden.
Bij de eeuwwisseling werden geteld
)33 mannelgke en 15 vrouwelijke ge-
jinshoofden naast S alleenwonende vrou-
yjen. In 1947 waren deze aantallen ge
stegen tot resp. 229, 30 en 9, terwijl
toen ook 4 alleenwonende mannen ge
registreerd werden.
Telde in 1899 de gemeente 148 gezin
nen, in 1947 bedroeg dit aantal 259,
iw.z. een stijging met 75%. Ook in
Herkingen blijkt het aantal gezinnen
in sterkere mate toegenomen te zijn,
dan de totale bevolkingsgroei zou doen
vermoeden. Werden in 1899 in 148 ge-
jinnen 387 eigen, stief- en pleegkinde
ren geteld in 1947 waren in 259 gezin
nen 522 kinderen opgenomen. In 1899
werden in 19 gezinnen gemiddeld 26; in
1M7 nog 20 kinderen aangetroffen.
In onderstaande tabel, waarin de leef
tijdsgroepen in procenten van de totale
bevolking aangegeven z^jn, is een over-
jlcht der bevolkingsopbouw te vinden.
Bevolkingsopbouw
van Herkingen
Leeftijden
31-12-1879
31-12-1930
31-5-1947
0-12 jaar
29
22
21.5
10-20 ;aar
20
20
17
20-30 jaar
12
14
16.5
30-40 jaar
11
13
12
tó-50 jaar
10
11.5
12
50-60 jaar
9
9
8.5
60-70 jaar
6
6
8
TO-80 jaar
2
3
4
80 jaar en
ouder
1
1.5
0.5
Ook in deze gemeente blgkt het aan
tal jeugdigMi gedaald te zgn. Al krijgt
men uit deze verhoudingscijfers niet zo
sterk die indruk toch is na 1930 de
groep der zeer jeugdigen toegenomen,
een verschijnsel, dat verheugend ge
noemd mag worden en dat in de ge
meenten Middelhamis, Ooltgensplaat om
maar te zwijgen van Goedereede tot uit
drukking kwam. Het percentage jonge
ren (tot 20 jaar) bedroeg in 1947 nog
38.5, een cijfer, dat niet verontrustend
genoemd mag worden.
Van de totÈile bevolking, die 1043 zie
len telde, bleken 423 personen gehuwd,
i gescheiden van tafel en bed, 1 geschei-
ta van echt, 15 weduwnaar en 29 we
duwe te zijn. De overige ingezetenen,
673 personen, waren ongehuwd. Wan-
neet van deze laatsten het aantal men
sen, dat jonger dan 21 jaar is, afgetrok
ken wordt, blijven 74 marmelijke en 72
vrouwelijke huwbare personen in Her
kingen over.
De bevolking der gemeente bleek
voor 65% geboortig te z\jn uit de woon-
gemeente, hetgeen een laag percentage
is. Hoewel dus veel immigranten in Her-
kingen gevestigd zijn, zijn de meesten
afkomstig uit een andere gemeente der
provincie Zuid-Holland, want hun aan
tal bedroeg 31.5%. Het spreekt van
zelf, dat de meesten geboren zijn in een
andere eilandgemeente. Van de Her-
kingse bevolking bleek verder 1.5% in
Zeeland en 0.5% in Noord Brabant ge
boren te zijn.
De geestelijke structuur der gemeen
te is vrij en eenvoudig, zoals wel blijkt
uit onderstaande tabel, waarin de ker
kelijke gezindheid in procenten uitge
drukt, vermeld staat.
Kerïcel^ke gezinidten in Herldngen
31-12-1899 31-12-1930 31-5-I947
Ned. Herv.
Ger. Gem.
Chr. Geref.
Over. kerken
Geen kerkgen.
97.2
1.8
0.4
0.6
63.8 59.7
36.3
35.2
1.0
2.0
2.0
Uit deze cijfers blijkt de achteruit
gang der Ned. Hervormden. Ondanks
ie groei dergenen, die tot geen enkel
kerkgenootschap gerekend willen wor-
lien is hierin toch niet de verklaring de
zer daling te vinden. De oorzaak ligt
in de eerste plaats in de overgang naar
een ander kerkgenootschap, nl. naar de
Ger. Gemeente. Dit kerkgenootschap
werd in 1930 nog niet als afzonderlijke
kerk vermeld in de statistiek, maar wij
zullen niet ver mis zijn, wanneer wij
aannemen, dat het percentage van hen,
die gerekend willen worden tot een an
der kerkgenootschap hoofdzakelijk sa
mengesteld was uit lidmaten der Ger.
Gemeente. Zelfs wanneer wij dit doen
blijkt het aantal belijders dier godsdien
stige richting toegenomen te zijn. De
Ger. Geineente is in Herkingen dus van
overwegende betekenis ,want ruim 1/3
der bevolking behoort tot dit kerkge
nootschap.
De gemeente, die hier beschouwd
wordt, is een werkende samenleving,
want ruim 91% der mannelijke gezins
hoofden is in het arbeidsproces inge
schakeld. De meesten vinden hun be
staan in de landbouw, want van de to
tale beroepsbevolking is bijna 66% der
mannen en 11.8% der vrouwen werk
zaam in deze tak van bedrijf. Deze per
centages komen ongeveer overeen mét
die uit 1909, waaruit dus blijkt, dat er
in deze zin weinig of niets veranderd
is. In 1909 werden evenwel 27 zelfstan
digen geregistreerd en dit aantal bleek
in 1947 gegroeid te zijn tot 34, waaruit
geconcludeerd kan worden, dat ook in
deze gemeente het aantal bedrijven toe
genomen, maar ook verkleind moet zijn.
Waren in 1909 slechts 126 mannelijke
arbeiders geteld, in 1947 was dit aan
tal toegenomen en bedroeg 173, welk
aantal nog vermeerderd dient te worden
met 13 medewerkende zoons. Kon dit
grote aantal agrarische arbeidskrachten
een ^bestaan binnen de gemeente vin
den? Neen, want van deze werkers von
den 76 een bestaan buiten Herkingen.
De afstanden naar het arbeidsterrein
zullen wel niet zo groot zijn, want allen
bereikten dit per rijwiel. Naast deze
forensen, die dagelijks heen en weer
trekken, staat een zestal, dat niet iede
re dag buiten de gemeente van inwoning
werkt. Het aantal forensen is echter
groot, want van 316 werkende mannen
behoren tot deze groep 100 personen,
d.i. ruim 31%, terwijl deze percentages
in Goedereede 23, in Oude Tonge 16, in
Middelhamis 12, 5, in Dirksland 11, 5 en
in Ooltgensplaat slechts 9 bedragen. De
landarbeid is evenwel nog niet gemin
acht, want ruim 53% van hen, die hier
in een bestaan heeft, blijkt jonger dan
40 jaar te zijn.
De overige bestaansmiddelen zijn van
geringe betekenis. In de bouwnijverheid
vindt nog 9 en in handel, verkeer en
winkelnering vindt nog 10% een be
staan.
In het algemeen is het beeld, dat uit
de gegevens der laatste volkstelling te
voorschijn komt niet ongunstig te noe
men, al blijkt de werkgelegenheid bin
nen de gemeente te beperkt te zijn voor
de bevolking.
Dr J. VERSEPUT.
zijn af Uw aanfcopen boven f 10.- ver*
zekerd legen Verlies- Diefstal - Brand en
Breuk, uitgezonderd uurwerken.
In de maand October nam het aantal
bij de arbeidsbureaux geregistreerde
mannelijke werklozen toe van 41.236 tot
49.246. Dit aantal van 49.246 werklozen
kan worden gesplitst in 35.866 geheel
werklozen (vorige maand 32.229),
12.902 tewerkgestelden bij een object
van de Dienst Uitvoering Werken
(8.831) en 478 wachtgelders (176.)
De vraag naarmannelijk personeel
daalde van 25.109 tot 21.688. Een en
ander is het gevolg van het seizoen,
terwijl de toenemende concurrentie oor
zaak is van een scherpere selectie bij
het aannemen van personeel èn vaak
ook van reorganisatie van de bestaande
personeelsformatie, o.a. door het aflo
pen der oogstwerkzaamheden, waarbij
vele personen ook uit andere bedrijfs-
klassen dan de landbouw werk vonden,
nam in de volgende takken van bedrijf
de werkloosheid toe: aardewerk- en
steenindustrie (van 134 tot 853), bouw
bedrijven (van 4.511 tot 5.657), veen
derijen (van 260 tot 1290), de landbouw
(van 1.927 tot 3.532) en in de groep
losse ongeschoolde arbeiders (van 6.329
tot 7.702.) In de metaalindustrie nam
het aantal werklozen af van 3.517 tot
3.285 wegens het overgaan tot uitvoe
ring van de lopende orders na calcula
tie van de nieuwe prijzen wegens de de
valuatie.
De vraag naar arbeidskrachten, wel
ke als boven reeds vermeld in het alge
meen afnam, nam toe in de voedings-
en genotmiddelenindustrie (van 1.135
tot 1.260) mede i.v.m. de werkzaamhe
den voor de a.s. feestdagen en de cam
pagne in de suikerindustrie en de aard-
appelmeelfabrieken.
Onderstaand overzicht geeft een beeld
van de spreiding der werkloosheid voor
de verschillende provincies.
Aantal werklozen
Eind Oct.
1948
Groningen 1464
Friesland 1739
Drente 1849
Overijssel 1655
Gelderland 3261
Utrecht1428
Noord Holland 5597
Zuid Holland 7196
Zeeland 574
Noord Brabant 3819
Limburg 1731
Totaal30313
Wordt het Verloop der werkloosheid
in de provincies nagegaan, dan blijkt de
werkgelegenheid vrijwel overal gedaald
te zijn en wel het sterkst in de agra
rische gebieden. In Limburg, waar en
kele nieuwe bedrijven werden geopend,
valt een lichte daling van de werkloos
heid waar te nemen.
Het hoogste aantal werklozen per
1000 mannelijke inwoners vertoont de
provincie Drente nl. 18, gevolgd door
Eind Sept.
1949
1263
1298
796
1482
4293
2064
8968
10343
439
7620
2770
41236
Eind Oct.
1949
2038
2573
2493'
2110
5214
2183
9604
11889
493
8007
2642
49246
Eind Oct.
1949 per
1000 mnl.
inwoners
9
11
18
7
10
8
11
11
4
14
8
10
Koorts en pijnen, drijft U uit door de
kracht der genezing van SANAPIRIN
Buisje 25 tabl. 40 et; 50 tabl. 75 et.
Noord-Brabant met 14. Zeeland ver
toont met 4 per duizend het laagste
werkloosheidscijfer. Het gemiddelde
voor Nederland bedraagt 10.
Het aantal werkloze vrouwen daalde
van 6.228 tot 5.759. De vraag naar
vrouwelijk personeel nam toe van 17.341
tot 17.420.
-O-
Hoe verschillend zullen de jongens
onzer school deze week na hun school
dag thuis zijn gekomen. Zij, die niet al
leen graag naar school gaan, doch ook
trachten daar zoveel mogelgk op te ste
ken, zullen triomfantelqk hun ouders
hun rapport hebben voorgelegd. En de
ze hadden niet anders dan een goed
resultaat verwacht. Ze weten dat hun
zoon elke avond een gedeelte van het
opgegeven werk leert, informeren vaak
naar de resultaten op school, en hebben
al lang gemerkt, dat het goed gaat en
daar verheugen ze zich in. Ze zullen er
niet over denken hun zoon thuis te hou
den, ze begrijpen, dat elke dag op school
een schakel wordt gesmeed, die te za-
men als de school afgelopen is, een
stevige ketting moeten vormen. Ze vin
den het mèt hun jongen erg jammer,
als deze wegens ziekte de school niet
kan bezoeken en zorgen er dan bijtijds
voor, dat vnj er bericht van krijgen.
Meen nu niet, dat deze ouders hun jon
gen niet goed kunnen gebruiken op hun
bedrijf. Voor sommige hunner is het een
grote opoffering, vooral als hun zoon
in de 4e klas zit en volwaardig meetelt
op het bedrijf, omdat ze op de school
dag bij druk werk een ander in zijn
plaats moeten stellen. Ze hebben even
wel deze consequentie overdacht en ge
nomen voor ze hun zoon opgaven voor
de landbouwschool en weten, dat hun
zoon nog liever de school zou verlaten,
dan telkens voor het werk te moeten
verzuimen. Dit zijn jongens met karak
ter, wat ze aanpakken doen ze goed.
Is er geen school, dan geven ze zich ten
volle aan het werk op de boerderij, doch
wordt er op school les gegeven, dan
horen ze daar. Zo hoort het ,en bij zo'n
opvatting zullen ze wel varen, nu en in
de toekomst.
We prijzen ons gelukkig, dat we zeer
veel dergelijke jongens onder onze leer
lingen tellen. Voor hen doen we ons best,
door hen hebben we voldoening in ons
werk, met hen kweken we de sfeer, die
op een goede school thuis hoort. Helaas
telt onze school ook andere jongens. Ze
zijn niet kwaad, over hun gedrag hebben
we niet te klagen, maar ze missen één
groot ding. Ze kennen nog niet de
waarde van het zich helemaal geven
aan alle werk, dus ook aan het school
werk.
Bij navraag zeggen ze, dat ze iedere
avond leren, doch ze weten wel beter.
Ze doen alsof, ze zitten elke avond mis
schien wel met hun boeken voor zich,
maar het gaat niet van harte, ze zijn
niet geconcentreerd op hun werk, ze
worden direct afgeleid en als ze naar
school gaan, kernpen ze hun lessen niet
of slechts half. Het regent daar onvol
doende cijfers en het slot is een zeer
slecht rapport.
Als hun vader dit niet zou moeten te
kenen, zouden ze er thuis niet over pra
ten en helaas zijn er nog ouders, die
daar helemaal geen erg in zouden heb
ben. Niet altijd is de zoon alleen de
schuldige, sommige vaders dragen hun
jongen 's avonds ,als hij zit te leren, nu
dit, dan dat karweitje op. Slappe fi
guren, als ze zijn, doen dergelijke jon
gens deze karweitjes zonder protest,
vinden dit veel prettiger, dan hun les
sen leren, doch ook dan draagt het ein
de de lasten.
Voor serieuze ouders- zijn dergelijke
jongens echter' een grote zorg, ze zou
den het graag anders ?;ien en proberen
met alle middelen er verbetering in te
krijgen. Nu komt het zedelijke over
wicht der ouders in 't geding en meer
malen is het resultaat, vooral als de
jongens wat ouder zijn geworden, dat
hun opvatting over het schoolwerk zich
radicaal wijzigt en de behaalde cijfers
steeds beter worden. Hebben de ouders
niet voldoende overwicht, dan is het
slot, dat de leerling de school verlaat,
en misschien het idee heeft, het gewon
nen" te hebben. Later beseft hij, dat dit
een Pyrrhus overwinning is geweest, die
hem in plaats van vooruit, een eind
achterop heeft geholpen.
Gedurende de eerste helft van het
schooljaar hebben van de 88 leerlingen
er 56 geen enkele maal verzuimd. In
totaal zijn door de 32 andere leerlingen
49 schooldagen verzuimd, waarvan 19
wegens ziekte. Het meeste verzuim
kwam voor in de 4e klas, waar één der
leerlingen van de 15 schooldagen er 4
niet op school verscheen. Voor hem
geldt zeker, hetgeen op ieder rapport
staat: Slechts bij regelmatig schoolbe
zoek kan het ondervrijs vruchtdragend
zijn. Wat de resultaten van het onder
wijs betreft, kan het volgende worden
opgemaakt. In de eerste klasse was het
gemiddelde rapportcijfer over alle vak
ken 7.6 (dit liep van een gemiddelde
van 9 bij de beste leerling tot 5.5 bij
no. laatst)in de 2e klasse 6 (van 9
tot 4.5), in de derde klas 6.8 (van 9 tot
Weer is de dag voorbij gegleden.
En vangt de avond aan.
Een tropenavond als zovele.
Die deze zijn voorafgegaan.
Weer zal straks als zovele malen,
Eén onzer staan op wacht.
Met, als een stil en dreigend monster.
Om zich heen, de donk're nacht.
Als van zelf gaan zijn gedachten,
In de richting van het land.
Waar zij wonen, die hem lief zijn.
Dat is het verre Vaderland.
Misschien gaat hij dan vergelijken.
Die, en deze avond met elkaar,
En dringe met klem de vraag naar
[voren,
Hoe lang nog? ver van hun of haar.
Straks zal aan 't uur van mijmeren.
Ook hoop'lijk weer een einde komen.
En keert de werk'lijkheid terug.
Verjaagd alle nare dromen.
Maar uit dat uur, daar hij geheel.
Zijn eigen geeft aan mijmering en
[dromen.
Put hij weer kracht om pal te staan.
De lange rij van dagen die nog komen.
Ingezonden door:
Soldt. M. F. V. d. Bok,
Leger no. 280328608.
1.41e Genie. Veld. Comp.
3e Inf. Brig.
Tasik - Mala ja. (Java.)
Veldpostkantoor Bandoeng.
Met ingang van 1 December a.s. zul
len aan de postkantoren de zgn. lucht
brieven verkrijgbaar worden gesteld.
Deze luchtbrieven zijn luchtpostbla-
den, die tegen een speciaal tarief van 30
cent (post en luchtrecht samen) naar
alle bestemmingen door de lucht wor
den vervoerd.
Met voordeel zal men deze luchtbrie
ven kunnen gebruiken naar bestemmin
gen, waarvoor een luchtrecht van meer
dan 10 cent per 5 gram verschuldigd is.
Aantekenen en verzending per expresse
is mogelijk.
In de luchtbrieven mag niets worden
ingesloten; indien dit toch geschiedt,
dan worden de stukken per boot of trein
verzonden, tienzij de frankering voldoen
de is voor de verzending per vliegtuig
onder toepassing van het gewone tarief.
EXPORT EIEREN AANSLAG
PERIODE 20 NOVEMBER t.m.
17 DECEMBER 1949
Aan pluimveehouders wordt bekend
gemaakt, dat het aantal te leveren ex-
port-eieren voor de leveringsperiode 20
November t.m. 17 December 1949, is
vastgesteld op O (nul) eireii per kip.
Dit houdt niet in, dat het zegelsy
steem is opgeheven, eveiunin dat de
inning van het heffingsbedrag ad 0.50
van de pluimveehouders die tot nog toe
geen zegels hebben ingeleverd, is op
geschort.
-------O-------
Aan de telers van tarwe wordt me
degedeeld, dat voor het aankopen van
zaaitarwe nS, 27 November a.s. weer
een bestelbon vereist is.
Voor het verkrijgen van bestelbonnen
dienen de telers zich te wenden tot de
Plaatselijke Bureauhouder van het dis
trict waaronder zij ressorteren.
Het. gratificatiebesluit burgerlijke
rijksambtenaren 1949 is, blijkens een
publicatie in de Staatscourant van Dins
dag van overeenkomstige .toepassing
verklaard op het onderwijzend perso
neel. Dat wil zeggen, dat het onderwij
zend personeel van openbare en bijzon
dere scholen een gratificatie wordt toe
gekend aan twee procent vah hun sala
ris per 1 Juli 1949, met een maximum
van 50,
5) en in de vierde klas 7 (van 9.4 tot 4)
Ouders, leeft mee met de school, die
Uw zoon bezocht, toont belangstelling
voor het schoolwerk van Uw jongen,
helpt het onderwijs zo. vruchtdragend
mogelijk te maken en laat de schoolver
zuimen beperkt blijven tot de gevallen
wegens ziekte.
'n Leven met Rheumatische Pijnen mag
eigenlijk geen leven genoemd worden.
Dat is lijden voor en na en lijden van
de ergste soort. Maak een einde aan die
rampzalige pijnen; jaag ze uit Uw leden.
Met Kruschen Salts. ledere morgen die
kleine dosis drijft alle pijnverwekkende
afvalstoffen uit Uw bloed. Dat komt
omdat Kruschen de activiteit van Uw
bloedzuiverende organen opwekt tot
jeugdige werking en die, waar ze door
de jaren of door omstandigheden ver
zwakt of verslapt zijn, voorziet van
nieuwe energie. De zes minerale zou
ten van Kruschen zqn de zuiverste na
tuurproducten, ieder voor zich nodig
voor Uw organen, om afdoend en regel
matig te functionneren. Helpt Uw or
ganen een handje. Met Kruschen. Ge
plukt er zelf de vruchten van in de vorm
van nieuwe levensvreugd, van een opge
wekt, veerkrachtig en levenslustig ge
stel. Kruschen is verkrijgbaar bij alle
Apothekers en Drogisten.
Op de passagierslijst van het troe-
pentransportschip „Volendam" dat 28
November te Rotterdam aankomt, ko
men de volgende Flakkeese jongens
voor: Van 3-10 R. I.
Soldaat A. Fun, Ooltgensplaat; sol
daat N. A. Gootjes, Melissant; sold. I.
L. C. Matsinger, Dirksland; sold. I., B.
Schellevis, Sommelsdijk; sold. I, C. Spuy
Stellendam; Korp. A. Vroegindewy, Mid
delhamis.
Van 3-8 R. I.:
Sold. I, J. V. d. Bogert, Ooltgensplaat;
sold. I., J. V. Dam, Ooltgensplaat; sold.
J. Th. Hoek Ouddorp; sold. A. van Len
ten, Stellendam; sold. N. Maliepaard,
Oude Tonge; sold. A. v. d. Ree, Stellen
dam; sold. A. Roon, Stellendam.
Det. Kon. Marechaussee:
OWI, C. A. Kluit, Stellendam.
De chauffeur Jac. de B. te Den Bom
mel, die zich plotseling geplaatst zag
voor een auto, waarin bij het aanslaan
van de motor een blik benzine in brand
vloog, kreeg een deel van het gevaar
lijke goed over lichaam en kleren, zo
dat hij op een gegeven ogenblik bijna
geheel in vlammen gehuld was. Toeval
lig was de commandant van de plaatse
lijke brandweer juist ter plaatse en de
ze slaagde er in met kennis van zaken
de vlammen te doven, door de chauf
feur over de grond te rollen. Die bracht
het er slechts met enkele brandwonden
nog vrij goed af.
-------O-------
Van Zaterdag 26 November v.m. 12 uur
t.m. Alaanidag 28 November v.m. 9 uur
Midtlelhanüs-Sonunelsd^k:
Afwezig de artsen P. Knöps, Tj. Kui
pers en A. Kievit. Voor spoedgevallen
C. F. Arends, arts, Telef. 1, Middel
hamis.
Pirlisland-Herklngen-Melissant
Afwezig dr P. Boot. Voor spoedge
vallen G. Huisman, arts, Telef. 1512,
Melissant en B. Elvé, arts, Telef. 262,
Dirksland.
Oost-Flakkee:
Afwezig de artsen G. J. Buth, P. C.
J. Voogd en P. J. de Man. Voor spoed
gevallen E. Bouman, arts, Telef. 19,
Stad aan 't Haringvliet en C. W. Kra
mers, arts, Telef. 42, Ooltgensplaat.
-------O-------
CENTRALE VEILING
MIDDELHABNIS
Veiling van Dinsida.g 23 Nov. 1949
Witlof I 60.—90.—Witlof II 35.—
45.Andijvie 15.16.St. Remy
6.14.Louwtjesperen 9.11.
Kleiperen 3.13.Gieser Wildeman
22.23.Comtesse de Paris 5.
12.—; Uien afwijkend 12.17.
MIDDELHARNIS
TJienveiling van Dtnsidag 22 Nov. 1949
Gewone uien 23.3823.65; Drielin-
gen f 19.75; Picklers 21.60. Aanvoer
20.000 kg.
49
DOOR iH. NOORMAN
V---------------------------------------------------f
.,"'t Is best mogelgk. Misschien heeft
«J er haar reden voor. Maar dat zal mij
Jiet beletten, dat jongmens mijn mening
te zeggen."
.iJe bent toch niet van plan...?" sis-
Zij, buiten zichzelf van verontwaardi
ging.
A ben niets van plan, Adri. 'k Wist
™>ners niet eens, waarom die deugniet
™B te spreken vroeg? Als hij de hand
Van Gretha vraagt, zoals je vermoedt,
!k hem die in beleefde termen wei-
Beren. Meer niet. Alleen wanneer hij er
°6paald op aandringt maar dat ver
wacht ik niet de reden der weige-
™g te vernemen, zal ik hem die zeg
gen."
Mevrouw Ne^landt zag wel, dat het
™w man volkomen ernst was.
"Kwam hij maar voor Ina!" hoonde
zi).
j, "-^-tó. Wees nu verstandiger dan Gre
in» ^^S tussen haar en
o schuift. Wanneer dat jongmens
MfA kwam, kreeg hij precies het-
^^"'is bescheid. Ik vind het niet prettig
wr Gretha. Maar het is in haar wel-
twHf^f®" belang. Later zal zij het onge-
Im, inzien, tenzij Van Santhoven zijn
'^venbetert.'^
"Dan zou je je daad betreuren."
taer Neerlandt sprak in eens kal-
iinJ'^ ^9 overwoog of de situatie
te redden was.
>|0 neen, geen sprake van.»
„Maar als het nu wédr is, wat ik niet
geloof, dat Louis een niet onbesproken
levenswandel leidt, kan Gretha hem dan
niet op het goede pad brengen?..
„Dat is mogelijk. Maar niet waar
schijnlijk. In elk geval wens ik Gretha
daaraan niet op te offeren."
„Wat gebruik je toch dikke woorden.
Je hebt nu eenmaal een antipathie te
gen de Van Santhovens, zoals tegen
zovele van onze kennissen, die nu een
maal niet zo bekrompen zijn als jij."
„Heus, je ziet het verkeerd, Adri.
Maar laat ons er niet langer over pra
ten. We worden het toch niet eens. Je
zult me later gelijk geven,"
„Ik vind het een blamage voor de
Van Santhovens, om zo bot te weigeren.
En hier in huis wordt het leven een hel,
want Gretha is, 'k zal het je nu maar
zeggen, al onhandelbaar, omdat Louis
niets van zich horen laat. Als die wei
gering van jou er nu nog overheen
komt, is zij niet te houden."
„Dat spijt mij zeer. Dan, moet ik maar
eens rustig met Gretha praten en haar,
zo mogelijk, feiten noemen."
„Feiten?"
„Louis van Santhoven, me dunkt, dat
weet ieder in Arnhem, zijn vader heeft
er verdriet van, leidt een losbandig le
ven in Leiden. Het is notabene van zijn
gezicht te lezen. Ik begrijp ter wereld
niet..."
„Nu, ja, de jeugd", vergoelijkte zij.
„Hy wordt vanzelf wel verstandiger."
„Hij verstandig?" Hij is vijf en twin
tig jaar en heeft nog niets gestudeerd.
Er komt niets meer van hem terecht."
„'t Valt misschien wat mee. Gretha
zou het zo gaarne zien. Zij kan ten
goede op hem werken. En per slot van
rekening heeft zij het toch zelf gewild."
„Adri, Adri, wat een standpunt.
Dacht je dan, dat ik met open ogen
Gretha in het verderf zou storten?!
'k Had je verstandiger gedacht."'
Nog geruime tijd duurde het gesprek
voort. Maar de ingenieur was niet te
vermurwen, zodat zijn vrouw ten slotte
zweeg, woedend over de geleden neder
laag.
Aan het diner werd geen woord ge
sproken.
Al heel spoedig daarna verdween Gre
tha, die alleen vermoedde dat vader en
moeder twist betreffende Ina hadden
gehad.
En even later ging ook mevrouw
Neerlandt uit. Zij wist zelf niet, waar
heen .Maar zij verkoos niet thuis te
zijn, als haar bekrompen, onwelle-^^ende
man de Van Santhovens die blamage
aandeed...
Maar ddé,rvoor had zij niet behoeven
te vertrekken, want dat gebeurde niet.
Want even vóór hij zich naar zijn
werkkamer wilde begeven, om daar het
aangekondigde bezoek van Louis van
Santhoven af te wachten, belde deze
de ingenieur op, om zich te veront
schuldigen. Er was verhindering geko
men, die avond. En dan was hij onver
wachts naar Leiden geroepen, zodat hij
de volgende dag op reis moest. Het on
derhoud moest dus uitgesteld.
„Van uitstel zal geen afstel komen",
mompelde ingenieur Neerlandt. „Je von
nis krijg je toch. Met mijn toestemming
krijg je mijn dochter nooit, al heb je
nog zoveel geld."
Hij was er toch ten volle van bewust,
dat er geweldige herrie in huis zou ko
men, maar" hij zou niet wijken voor
vrouw en dochter, die, dat begreep hij
wel, beiden het huwelijk gaarne zagen
tot stand komen. Niet, omdat Gretha
van die Louis van Santhoven hield
dat kon hij zich eenvoudig niet voor
stellen maar om het geld en de eer.
Wat was er toch een hemelsbreed
onderscheid tussen die beiden en Ina!
Ina! Hij las de brief over, die niet
veel en toch alles zeide: zij was nu dag
en nacht op de boerderij blijkbaar; dat
was weer een stapje verder. Het was
volstrekt niet onmogelijk dat had
hij uit haar brieven wel opgemaakt
dat er binnen afzienbaren tijd een ont
knoping zou volgen, vermoedelijk het
eerst met zijn moeder.
Vandaar, dat hij overwogen had en
ten slotte tot het besluit gekomen was,
zijn vrouw volledig op de hoogte te
brengen. Maar thans, nu zij in deze
stemming verkeerde, was het geraden,
er nog niet van te reppen.
Het wachten was nu op een brief van
Ina aan zijn bureau-adres. Maar dan
overwoog hij plotseling, dat die brief
mogelijk al op het kantoor liggen kon!
Waarom hij haastig opstond en zich er
heen spoedde.
Zijn vermoeden werd bewaarheid. De
brief van Ina was er gearriv6;erd.
Uitvoeriger deelde zij hetzelfde me
de. Het was met de toestand van groot
moeder minder goed geworden, al was
er volstrekt geen gevaar. De dokter van
Zuidstad oordeelde het geraden, dat er
altijd iemand aanwezig was, om de pa
tiënte gezelschap te houden en in voor
komende gevallen behulpzaam te zijn.
Opzettelijk had zij zich niet direct
aangeboden. Maar grootvader was in de
pastorie gekomen en had dominé West
woud gevraagd, een goed woordje te
doen, daar zijn vrouw zo gaarne „de
juffrouw" zou hebben. Hij wilde het wel
betalen!
Natuurlijk had Ina toen onmiddellijk
toegestemd. Vader behoefde in geen en
kel opzicht ongerust te zijn. Zij voelde
zich heel wel en sterk en de omgang
in de pastorie met dominé en zijn vrouw
en ook met grootmoeder hadden tot ge
volg gehad, dat zij haar eigen zicleleven
had kunnen openbaren en heilzame les
sen had opgedaan. Vader geloofde nu zo
langzamerhand wel, dat dit de voor
naamste oorzaak van haar onrust was
geweest.
„U begrijpt nu wel, dat ik langzamer
hand nóg vertrouwelijker met groot
moeder worden zal. Ik reken er dan ook
op, dat eemnaal het ogenblik komt,
hoe dan ook, dat ik mij bekend maak.
En ben er van overtuigd, dat do ver
rassing, de blijdschap, maar ook de
dankbaarheid van grootmoeder groot
zullen zijn. In verband met haar toe
stand zal ik zelfs zeer voorzichtig te
werk moeten gaan.
Wat zullen wij dan met elkaar over u
en vroeger praten!
Maar d4n komt ook het zwaarste nog:
grootvader vermurwen. Ik weet waarlijk
nog niet, hoe ik dét moet aanpakken.
Maar de Heere zal mij de weg wel wij
zen. Ik bid er elke dag om en ervaar,
hoe gebeden sterken.
Dit is al zeker, dat ik ,,goed met de
boer over weg kan," zoals grootmoe
der, de meid en de knecht mij, onafhan
kelijk van elkaar, verzekeren. De meid
beweert, dat, als ik er ben, „de boer
op één dag méér zegt dan anders in een
maand." Dat wil nogal wat zeggen!
Trouwens, ook grootmoeder verbaast er
zich over, dat ik „zo goed met de boer
kan opschieten." U verstaat het dialect
nog wel, hé?
Ik doe er ook mijn best toe. Thans
kan ik zeggen, alle antipathie te heb
ben overwonnen. Want grootvader is
toch iemand met prachtige karakter
trekken. Soms lacht hij hartelijk om een
zet van mij. Dan is zijn gelaat geheel
veranderd en denk ik: als het met dat
oude nu eens in orde was, wat zoudt
ge dan een beste, tevreden, oude man
zijn! God geve, dat het zover komt.
En dan heb ik ten slotte nog een
dringend Verzoek, papa, mede in over
leg met dominé Westwoud. Over enige
weken spreekt u immers voor de radio?
Zoudt u mij willen melden precies wan
neer? Natuurlijk komt dan ook een fo
to in het tijdschrift. Ik verwacht er
iets ten goede of ten kwade van.
'k Hoop het eerste! Het tijdschrift
wordt hier bestudeerd, ook door groot
vader! Maar zoudt u onze eerste naam
wiflen weglaten en alleen Mieras opge
ven? Als ik hier vóór die tijd nog geen
verklaring gegeven mocht hebben en
mij bekend hebben gemaakt, kan dat
wel eens aanleiding geven tot plotse
linge onaangename verwikkelingen. De
naam Neerlandt moet er dus niet bij
staan. U kunt dat met het bestuur dier
vereniging zeker wel in orde maken Ik
heb deze zaak met dominé Westwoud
besproken, die het zó ook de beste op
lossing vindt.
Mijn adres is dus voortaan op de boer
derij. Ik kan mij levendig voorstellen,
welke gewaarwordingen dit bij u op
wekt!
(Wordt vervolgd.)
