De Boerenoorlog
Flakkee maakt kennis met de nieuwste
vinding op geluidtechnisch gebied
22ste Jaargang
Woensdag 19 October 1949
No. 1863
CHRISTELIJK WEEKBLAD OP GEREFORMEERDEN GRONDSLAG VOOR DE ZUiD-HOLLANDSE EN ZEEUV^SE EILANDEN
11 October 1899-
31 Mei 1902
Door de Duitsers in de oorlogsjaren 1940-'45 ontdekt en
door de geallieerden practisch toegepast
Enkele opmerkingen over c/e resuliaien der
volksielling welke op 31 Mei in
Middelharnis gehouden is.
---
De Voor-Unie van de
Benelux van kracht
geworden
Twee schepen met 2400
militairen op weg
naar ons Icind
Wel groter tabaksverbruik
na opheffing der
distributie
Beperkte verlichting van
winkels en etalages
niEuiiffi
Verschijnt tweemaal per weeik. Woensüag en Zaterdag Abonnementsprys 1.50 per kwartaal
Bureau: Prins
Hendrikstr. 122c
Middelharnis
Telefoon 17
Giro 167930
Poitbox 8
Tel. Drukkerij 19
Ad»."Pii)8 lï et. p.
mm. Bij contract
speciaal laiiei
De Vredesconferentie op initiatief van
Czaar Nicolaas II van Rusland gehou
den wE^s nauwelijks beëindigd of de oor
log tussen Engeland en de Boerenrepu-
blteken brak Uit. De spraakmakende ge
meente, die toen van mening was dat
de oorlogen nu recht beginnen zouden,
scheen dus in het gelijk gesteld te wor
den en inderdaad de ontwikkeling is zo
danig geweest, dat sedert dien tijd de
oorlogsfrequentie is toegenomen en de
oorlogen ook in omvang zijn toegeno
men, getuige slechts de beide wereld
oorlogen.
Met de Boerenoorlog heeft ons volk
zeer meegeleefd. De sympathie van ons
volk ging uit naar het stamverwante
volk in Afrika. Hoe gaarne had men de
Transvaalse boeren de overwinning ge
gund en hoe haakte men naar de ne
derlaag van de gehate Engelsman.
Inderdaad gehate Engelsman. Men
sprak hier analoog met de Boeren van
de „Rooineks" en wanneer er over En
geland gesproken werd, dan gebruikte
men termen, als het „perfide Albion" en
was al wat Engels was vals, verrader
lijk en onbetrouwbaar. Zo fel was de
haat tegen Engeland, dat velen zelfs een
oorlog zouden hebben geriskeerd.
Gelukkig was onze Regering nuchter
genoeg om de krachtig zich uitende an
ti-Engelsgezindheid van de openbare
mening binnen de perken te houden en
te zorgen, dat we officieel niet in ern
stige moeilijkheden met de Britse Rege
ring kwamen. Nu. we een halve eeuw
achter de gebeurtenissen van die tijd
staan en de hartstocht zich gelogd heeft,
kunnen we ons moeilijk meer indenken
het intensieve meeleven van onze burge
rij met de zaak der Boeren.
Kunnen we ons moeilijk meer voor
stellen hoe in onze huiskamers meege
leefd werd met de Transvaalse helden,
met mannen als de Wett, Botha, Cronjé,
Paul Kruger en zoveel anderen. Hoe er
gegrepen werd naar de kranten en hoe
goedkope meestal in afleveringen ver
schijnende, beschrijvingen van de oorlog
der Boeren als het ware verslonden wer
den. Van klein tot groot, jong en oud
leefde men mee met de Boeren, ze hadden
de voorbede van de predikant en velen
meenden, dat de Boeren de oorlog zeker
winnen zouden. Verhalen van de dappere
daden van de Bperen gingen van mond
tot mond, illustraües van de Transvaal
se Boer, die metAjn tien zonen, allen
scherpschutters ten oorlog ging sprak
tot de verbeelding. Als de Kaapkolonie
maar mee deed, dan was Engelands lot
'spoedig beslist, zo oordeelde de burger
man en velen verwachtten hulp van de
Europeese grootmachten voor de zo
onrechtvaardig aangevallen Transvaal
se boeren.
Maar het liep alles op teleurstelling
uit. De Kaapkolonie bleef trouw aan En
geland de Europese grootmachten, spe
ciaal Duitsland, welk land verwachtin
gen had opgewekt, mengden zich niet in
de strijd en na de aanvankelijke over
winningen kwamen de nederlagen en
tenslotte het eind, de capitulatie van de
beide Boerenrepublieken, Transvaal en
Oranje Vrijstaat.
Een enkele trek moge deze tragedie
bij de eeuwwisseling in herinnering hou
den. De proporties vergeleken met la
tere oorlogen mogen klein zijn, zeker is
het dat door het kleine stamverwante
volk een strijd is geleverd voor vrijheid
en recht, die van grote betekenis is ge
weest en die zijn nawerking nog doet
gelden tot op heden in de geschiedenis
van het Engelse Imperium.
Na de Napoleontische oorlogen had
Engeland de Kaapkoolnie voor zich ge
houden, het Hollandse element was er
uitgetrokken en had na onzettende
mocilijlcheden een tweetal vrije republie
ken gesticht, Transvaal en de Oranje
Vrijstaat.
Maar die twee vrije republieken wa
ren een sta in de weg voor het Engelse
imperialisme dat een aaneengesloten
gebied van de Kaap tot aan Egypte
wenste onder Engelse heerschappij. Dat
openlijk te erkennen en als richtgevend
voor de Engelse politiek te stellen deed
men natuurlijk niet van Engelse zijde.
Men had een tweetal andere ijzers in
het vuur om zijn doel te bereiken. Daar
was allereerst hèt naturellenvraagstuk.
De verhouding van de Boeren tegenover
de Kaffers. Van Engelse zijde veroor
deelde men de houding van de Boeren
tegenover dit onbeschaafde zwarte ras
en trad men in naam van de beschaving
op tegen de Boeren, die er van beschul
digd werden deze inboorlingen wreed i te
behandelen. Hieraan meenden de Engel
se Imperialisten het recht te kunnen
ontlenen om zich met de binnenlandse
aangelegenheden van de Eosrenrepublie-
ken te bemoeien. Een andere zaak was
de kwestie van de vele vreemdelingen,
van de „uitlanders." Die uitlanders wa
ren in groten getale naar de beide Re
publieken gekomen, gelokt door de goud
velden en diamantmijnen van Zuid-Afri-
ka. Het was een vlottende, bevolking,
meestal van lage moraal. Spoedig rijk
worden en weer vertrekken was hun
doel. Gouddorst lokte hen naar Zuid-
Afrika. Voor de geestelijke opbouw en
ontwikkeling van het land voelden zij
niets, hun begeerten gingen slechts uit
naar het bezit van het Zuidafrikaanse
goud.
Die „uitlanders", kregen dan ook van
de boeren niet de volledige staatkundi
ge rechten, ook waren ze uitgesloten
van het kiesrecht.
Een maatregel van zelfbehoud van de
zijde der Boeren. Hun kiesrecht te" geven
stond gelijk met het zelf opgeven van
nun onafhankelijkheid, immers de „uit
landers" waren veel talrijker dan de
Boeren, en door hun kiesrecht te verle
nen, zouden ze knecht in eigen huis zijn
geworden. Onder die uitlanders was het
Engels element zeer sterk A^ertegenwoor-
digd. Geen wonder dat Engeland het
voor hen opnam.
Volledige burgerrechten en kiesrecht
was Engelands eis. Na veel onderhan
delingen was tenslotte de president van
de Republiek, Paul Kruger, Oom Paul,
zover gegaan als maar enigszins mo
gelijk was om de onafhankelijkheid der
Boeren te bewaren. Het mocht niet ba
ten. Engeland wenste heel Afrika van
Zuid tot Noord onder het Engels Im
perium te brengen. Engeland wenste het
goud en de diamanten van de Transvaal
te bezitten. Dat was de spil waar alles
om draaide. Engeland stuurde op oor
log aan. Veel troepen werden aange
voerd. De Transvaalse Regering voelde
zich bedreigd. Zij richtte een ultimatum
waarin geëist werd het staken van nieu
we troepenlandingen en het terugtrek
ken van de troepen van de grenzen.
Engeland wees dit ultimatum af en
op de 11e October 1899 trad de oorlogs
toestand in. De bedoeling der Boeren
was hun slag te slaan voordat de talrij
ke Engelse troepenmachten ontscheept
waren.
Hun opzet gelukte. In het begin be
haalden zij tal van overwinningen en
wisten de Boeren zelfs in Natal door te
dringen en hun zegevierende comman
do's rukten zelfs op in Betschoenaland
Grikwaland en in het Noorden van de
Kaapkolonie.
Groot was in ons land de geestdrift
op het horen van die overwinningen.
,,Kent gij dat volk vol heldenmoed",
het Transvaalse volkslied was zeer po
pulair. Het werd gedurig bij allerlei ge
legenheden gezongen. Maar de krijgs-
leans keerde. Engeland liet talrijke ver
sterkingen aanrukken en de Boerenle-
gers werden de een na de ander versla
gen. De overmacht van Engeland was te
groot. Hoe dapper de Boeren ook stre
den, tegen die overmacht waren ze niet
opgewassen, Paul Kruger moest zijn
hoofdstad en later zijn land verlaten.
Hare Majesteit Koningin Wilhelmina, de
jonge Koningin van Nederland stelde
het Nederlandse pantserschip „Gelder
land" beschikbaar om de oude en gedes-
illussioneerde president naar Nederland
te brengen. Een moedige daad, die in
alle niet Engels gezinde landen ten zeer
ste werd bewonderd en geprezen. De
oorlog liep voor de Boeren al ongun
stiger, slechts een guerilla-oorlog kon
nog worden gevoerd. Hun morele weer
stand werd langzamerhand gebroken,
vooral door de vreselijke concentratie
kampen waar vele duizenden vrouwen
en kinderen door onvoldoende voeding
en slechte verzorging om kwamen.
De Boeren werden gedwongen de strijd
te staken en 31 Mei 1902 werd de „Vre
de van Vereeniging" gesloten.
Engeland had de zege bevochten. Ten
koste van nameloos leed en ellende. De
Engelse verliezen bedroegen ruim 60.000
man aan doden, de Boeren hadden ruim
5000 gesneuvelden, maar niet minder
dan 26379 vrouwen en kinderen waren
omgekomen in de beruchte concentratie-
kampen-moordkampen.
Dit alles is een halve eeuw geleden.
De Republieken kregen zelfbestuur en
werden als dominion in het Engelse Im
perium opgenomen.
Het volk heeft zijn zelfstandigheid als
volk behouden. De jonge Zuid-Afrikaan
se natie heeft een toekomst met grote
mogelijkheden. Een krachtig zelfbewust
volk met eigen aard en idealen streeft
naar groter bloei.
Het Engelse Imperium brokkelt af.
Niet onmogelijk, ja zelfs niet onwaar
schijnlijk" dat eenmaal een geheel zelf
standig Zuid-Afrikaans volk met een
sterk Hollands element aan de Zuidpunt
van Afrika, los van het Engelse Impe
rium wordt gevonden.
Niet elke uitvinding betekent voor
uitgang. Wanneer wij denken aan de
atoombom huiveren we. De film heeft in
haar huidige vorm gelukkig althans
op het platte land onder ons geen
burgerrecht. Omtrent de televisie zijn de
verwachtingen enerzijds gespannen, an
derzijds weet men er, te weinig van om
te kunnen beoordelen, welke de moge
lijkheden (zullen) zijn. De geluidsopna
metechniek (gramofoonplaten) nam een
hoge vlucht, doch wij kunnen de indruk
niet van ons afzetten, dat tegen 10 op
namen van serieiize muziek (bijv. klas
sieke \yerken, koorzang, het eenvoudige
technische beschrijving zou te ver voe
ren. Het meest interesseerde ons, wó.t
met dit toestel bereikt kon worden en...
dat bleek onze verwachting te overtref
fen. Wij hoorden o.a. een gedeelte van
het orgelspel, gemeentezang, de stem
van de prediker, opgenomen in Rotter
dam tijdens een kerkdienst. Het een zo
wel als het ander was duidelijk en gaaf
van weergave.
Maar wij luisterden ook naar enige
dagen geleden opgenomen drie-stemmig
lied, gezongen door een klas schoolkin
deren, waarbij een der jongens op de
mondharmonica begeleidde. Wij hoorden
Christelijke lied) er 20 staan van
schreeuwerige liedjeszangers en schet
terende jazz-orkesten.
Wat wij dezer dagen op het gebied
der geluidstechniek hebben gehoord en
gezien, heeft ons echter met bewonde
ring voor het technisch kunnen en ver
heuging over het doel, waarvoor het
wordt gebruikt, vervuld. Vv''ij waren nl.
in de gelegenheid een demo.istratie bij
te wonen met het nieuwste Amerikaan
se apparaat, dat sedert kort bij het
Dagblad „DE ROTTERDAMMER" in
gebruik is. Zoals onze lezers wellicht
weten, is aan genoemd dagblad een af
deling verbonden, welke reeds bijna 2
jaren zgn. „gesproken brieven" (on
breekbare, plastic gramofoonplaatjes)
opneemt. Hierop worden de stemmen
van ouders en verwanten van militai
ren, die in de tropen dienen, vastgelegd.
In Middelharnis en Ouddorp zijn in
het voorjaar en vorig jaar vele tiental
len van deze plaatjes opgenomen en aan
de Flakkeese jongens overzee toegezon
den. De apparaten toen gebruikt waren
echter viij omvangrijk en bij transport
vrij kwestbaar. Hoe geheel anders is dit
bij het nieuwe toestel. Het is niet veel
groter dan een gewone radio, doch het
biedt vele mogelijkheden. De geluiden
die in de microfoon worden opgevangen
(stem, muziek, zang, geluiden etc.) wor
den langs electro-magnetische weg vast
gelegd op een smal papieren bandje,
dat op een spoel wordt gewonden. De
lengte van het bandje is zodanig, dat ge
durende een half uur zonder onderbre-
,king kan worden opgenomen. Het appa-
'raat bevat een viertal bedieningsknop
pen, een „magisch oog" en een schake
laar, welke in 4 verschillende standen
kan -worden geplaatst. Een volledige
TijJens een opname met Je „sounJ-mirror"
op een Aet Rotterdamse scKolen.
een stukje „gesproken brief", waarop
een moeder en vader hun jongen in
het warme land groetten, gevolgd door
de stem van de voorzitter der jonge
lingsvereniging, die namens alle jongens
hun medelid een meelevend en sterkend
woord deed toekomen
Maar (en wij zeggen het er direct eer
lijkheidshalve bij) het interessante von
den we toch, toen we zelf in de gelegen
heid waren, iets voor de microfoon te
zeggen en we enkele seconden later naar
onze eigen stem konden luisteren. Het
merkwaardige was, dat de spreker zelf
zijn eigen stem niet herkende, terwijl dit
met de andere aanwezigen wèl het ge
val was. Maar ook dat is ons verklaard
en we hebben er nu iets van kimnen
begrijpen, hóe veel het voor onze jon
gens moet betekenen, op deze unieke
wijze de hun bekende stemmen uit het
moederland te kunnen beluisteren. Bo
vendien, zo dachten we, moet het in
zonderheid voor onze jeugd wel interes
sant en leerzaam zijn, om hiervan ken
nis te kunnen nemen. Een meisje, dat
zichzelf een versje op hoort zeggen, een
klas, die zichzelf hoort zingen, een zang
koor dat zichzelf hoort zingen, een mu
sicus, die zichzelf hoort spelen enz. enz
en dan niet, na enkele dagen, doch on
middellijk nadat de opname is gemaakt!
Daarom verheugt het ons te kunnen me
dedelen, dat in de komende weken in die
Gemeenten op Flakkee, waar electri-
sche stroom aanwezig is, desgewenst
voor verenigingen, scholen, koren etc.
gratis kan worden gedemonstreerd met
In een voorafgaand artikel hebben wij
ons bezig gehouden met een beschouwing
van de gezinssamenstelling en de op
bouw der bevolking volgens leeftijds
groepen. In het onderstaande zullen wij
onze aandacht schenken aan enkele an
dere problemen.
Van de 5052 ingezetenen van Middel
harnis bleken 1193 personen gehuwd te
zijn (in verband met afwezigheid van
enkele mannen op de teldatum was het
aantal gehuwde vrouwen drie hoger dan
dat der mannen), 4 burgers en bur
geressen waren gescheiden-van tafel en
bed en 20 leefden gescheiden van echt,
terwijl 110 weduwnaars en 171 weduwen
in de gemeente gevestigd bleken te zijn.
Van deze laatsten hehoorden de mees
ten tot de oudere generatie, want 147
waren 70 jaar en ouder. De overige in
woners, dus 2554 mensen waren onge
huwd. Wanneer wij van deze groep af
trekken het aantal personen, dat jonger
is dan 21 jaar, dat blijft een rest van
750 huwbaren (373 mannen en 377 vrou
wen) over, hetgeen betekent, dat van de
groep inwoners van 21 jaar en ouder
bijna 24% der mannen en bijna 23% der
vrouwen niet in de huwelijke staat is
verbonden.
De bevolking der gemeente Middel
harnis bleek voor bijna 59% geboortig
te zijn uit die gemeente. De overige in
gezetenen bleken voor het merendeel ge
boren te zijn in een gemeente in de pro
vincie Zuid-Holland, nl. ruim 34%. De
overige provincies, de overzeese gebieds
delen en het buitenland leverden weinig
immigranten. Opvallend, maar alleszins
te verklaren is het feit, dat het aantal
vrouwen, dat in de woongemeente gebo
ren is kleiner is dan dat der mannen.
Dit verschil van 231 personen wordt
natuurlijk veroorzaakt door het vertrek
van vele huwende vrouwen naar de
woongemeente himner echtgenoot. Dit
vrouwenverlies wordt evenwel weer
goedgemaakt door het binnenlcomen van
vele huwende vrouwen uit andere ge
meenten, want bij de cijfers betreffende
de ge'boorteplaats in een andere Zuid-
Hollandse gemeente blijkt het aantal
■vrouwen dat der mannen met 297 te
overtreffen. Uit de algemene tellingen
is niet af te leiden uit welke gemeente
onzer provincie deze immigranten af
komstig zijn, maar wij mogen wel aan
nemen, dat het hierbij hoofdzakelijk
gaat om gemeenten, die op Goeree-Over-
flakkee liggen. Persoonlijk constateerde
ik bij een telling, die ik in 1937 ver
richtte, dat van alle gehuwde gezins
hoofden slechts 19% getrouwd was met
iemand, die geboren was in een gemeen
te buiten Goeree-Overflakkee. Mij viel
toen op, dat het aantal huwelijken tus
sen personen, die beiden uit Middelhar
nis afkomstig waren kleiner was dan'
dat tussen een Middelharnisser en een
Sommelsdijker, want deze cijfers waren
resp. 187 en 213. Ter illustratie vermeld
ik nog, dat meer dan 50 personen, d.i.
meer dan 1% der totale bevolking af
komstig was uit Zeeland (101 mensen)
en Noord-Holland (61).
De cijfers der laatste volkstelling ma
ken het ook mogelijk een inzicht in de
dit nieuwe apparaat. Voor zover een
kring van geïnteresseerden (minimum
25 personen, zo mogelijk méér) niet
rechtstreeks een aanbieding mocht heb
ben ontvangen, mogen wjj bij deze na
mens „De Rotterdammer" dit aanbod
doen. Aanvragen worden spoedig, doch
uiterlijk Vrijdag a.is., ingewacht aan on
derstaand adres.
Bovendien zal het in de laatste week
van October/eerste week van Novem
ber mogelijk zijn, een „gesproken brief"
(bijv. Kerst- of iSTieuwjaarsgroet) te la
ten opnemen in diverse Gemeenten op
Flakkee, evtl. in de avonduren. De di
verse Thuisfronten (Niwin Comité's)
zijn voor zover mogelijk hiervan reeds in
kennis gesteld en beschikken over meer
dere bizonderheden. Gegadigden kunnen
zich derhalve tot het Comité in hun
woonplaats wenden.
Speciaal voor Middelhamis/Sommels-
dijk vermelden wij als centraal adres:
dhr B. de Korte, Meidoornstraat, 3, Mid
delharnis.
Verder gewenste inlichtingen worden
ook gaarne verstrekt door: Dagblad
„De Kotterdanuner", Afd. Klankstudio,
W. de Withstraat 30, Rotterdam-C.
Een versje opzeggen voor de mtcrofoon
is neus niet moeilijk
geestelijke structuur der gemeente te
krijgen. In onderstaand staatje zijn en
kele procentscijfers voor verschillende
jaren afgedrukt.
Kerkgenootschappen 1899 1930 1947
Prot. Kerkgenootsch. 94 90 88%
Rooms Katholieken 3 5 5
Israëlieten 1% 1
Onkerkelijken 1% 4 6%
De, Protestanten groep blijkt, hoewel
zij achteruit is gegaan, nog steeds een
overheersende positie in te nemen. Aan
gezien dit bevolkingsdeel vogels van zeer
diverse pluimage herbergt moeten wij
het aan een nader onderzoek onderwer
pen, hetgeen in onderstaand staatje ge
schied is.
1930
1947
Ned. Hervormd
80
72.3%
Remonstrant
0.1%
3
Chr. Gereformeerd
0.6%
10.4%
Geref. Kerken
15
8
Geref. Kerken art. 31
0.4%
Geref. Gemeente
4
5.3%
Andere Prot.
Kerkgenootschappen 0.3% 0.6%
Opvallend is de verschuiving naar
rechts, dus naar de meer orthodoxe
richting, want omvatten in 1930 de Chr.
Ger. Kerken en Ger. Gem. 19.6% der
Protestantengroep in 1947 was dit per
centage (met. mederekening van de
groep 31) gestegen tot 24.1. Het per.,
centage Ned. Herv. blijkt gedaald te zijn,
hetgeen ten dele verklaard kan worden
door het ontstaan van een afdeling der
Remonstrante Broederschap. Daardoor
is een aantal vrijzinnigen uit de Her
vormde Kerk gegaan, waardoor de groep
der orthodoxen binnen die kerk een gro
ter ovei-wicht gekregen heeft. Samen-'
vattend kan wel geconstateerd worden,
dat het Calvinistische karakter van Mid
delharnis door deze cijfers gedemon
streerd wordt.
Het percentage Rooms Katholieken is
evenals elders in ons land stijgend. Dit
zelfde kan gezegd worden van dat der
onkerkelijken. Dit laatste toch steeg
van 4% in 1930 tot 6%% in 1947, een
verschuiving, die evenwel een heel ander
beeld geeft dan die in het gehele land,
want daar steeg het percentage van 14.4
op 17. Opvallend is echter het grote aan
tal jongeren, dat zich van de Kerk af
wendt, want 50% (159 personen) was
jonger dan 25 jaar. Nu is dit aantal
nog gering te noemen, want van alle
jongelieden uit de leeftijdsgroep van O
tot 25 jaar bedraagt het percentage on
kerkelijken slechts 7%. Op de oorzaken
der toenoemende onkerkelijkheid wil ik
hier niet nader ingaan.
Tragisch is het welgevallen der Is
raëlitische groep ten gevolge van de
Duitse terreurdaden. In 1947 werden
slechts 2 personen van deze belfdenia
geregistreerd.
Tenslotte willen wij nagaan hoe de be
volking van Middelharnis aan een be
staan komt. Wanneer wij oudere volks
tellingen inzien dan blijkt, dat er wel
het een en ander veranderd is, want in
1909 vond nog 20% der werkende bevol
king een bestaan in de visserfl, weUc
percentage in 1947 tot 0.2 gedaald was.
De oudere weten zeer goed, dat de vis
serij ten gronde gegaan is. Middelharnis
moest zich heroriënteren. De landbouw
heeft steeds een grote rol gespeeld,
want in 1909 leefde 36% der werkende
mannen en 7% der arbeidende vrouwen
in deze bedrijfstak; in 1947 bedroegen
deze cijfers resp. 34 Vi en bijna 10. In
1947 werden 177 zelfstandigen en 300
arbeiders in de agrarische bedrijven ge
teld, terwijl de overeenkomstige cQfera
in 1909 bedroegen 103 en 356. Hoewel de
oppervlakte cultuurgrond niet vermeer
derd is, eerder verkleind tengevolge van
gemeentelijke uitbreidingsplannen bl^kt
het aantal zelfstandigen toegenomen te
zijn, hetgeen dus slechts kan door ver
snippering der bestaande bedreven. De
vermindering van het aantal landarbei
ders is natuurlijk het gevolg van de toe
nemende rationalisatie binnen de bedre
ven en het toenemen van het kleinbe
drijf. Typisch is het groot aantal perso
nen op rijpere leeftijd, want 33% der
agrariërs was in 1947 ouder dan 50 jaar.
Voelt de jeugd niet veel meer voor de
landarbeid
De nijverheid heeft nooit een belang
rijke rol in Middelharnis gespeeld,
slechts de bouwnijverheid vormt een uit
zondering, want zij gaf in 1947 werk aan
135 personen. Steeds meer wordt Mid
delharnis de centrale plaats van het
eiland, hetgeen wel blijkt uit het groot
aantal personen, dat werkzaam is in de
utiliteitsbedrijven, de handel en het ver
keer, want bij de laatste volkstelling
bleek 40% der werkende bevolking een
bestaan in een dier takken van dienst te
vinden.
De gemeente Middelharnis blijkt daar
in dua zijn nieuwe welvaart te willen
vinden.
Dr J. VERSEPUT.
Zondag zijn de handtekeningen gezet
Zondagmorgen in alle vroegte hebben
de Benelux-landen de overeenkomst be
treffende de Voor-Unie getekend.
Onze regering weet blijkbaar geen be
tere dag te vinden om te confereren en
verdragente sluiten dan de dag des
Heeren. Miet Gods dag wordt niet de
minste rekening meer gehouden, alle da
gen zijn onze regering gelijk. Droevig
maar waar. Hoe is er zegen op besluiten
te wachten, indien deze worden genomen
in verkrachting van Gods gebod: Ge
denkt den Sabbathdag, dat gij dien hei
ligt." Dit moet ons eerst uit de pen,
alvorens wij er iets over mededelen.
Na afloop van de conferentie werd een
communiqué uitgegeven, waarin werd
gezegd dat maatregelen zijn genomen
tot het vrijmaken van ijzer en staal en
afgewerkte staalproducten. De prijs van
Belgisch en Luxemburgs staal zal in het
hegin niet hoger zijn dan de birmenland-
se marktprijs. De drie landen, België,
Nederland, Luxemjjurg zullen vóór 1
Januari een plan ultwerlken voor liet
vrijgeven van textiel.
Het A.N.P. veraeemt, dat er voor 1
Januari een plan zal worden opgesteld,
op grond waarvaji een geleidelijke vrij
making van textiel wordt voorzien. De
heperkingen in Nederland zullen om de-
ze redenen binnen afzienbare tijd wor-
den opgeheven teneinde aan de Belgi
sche concurrentie het hoofd te kunnen
bieden.
De Minister President Dr W. Drees
concludeerde over de overeenkomst, dat
deze er heel bevredigend voor de drie
landen uitziet. En de Belgische minister
van Buitenlandse zaken, noemde de Be
nelux „een voortschrijdende schepping,
die zal worden voortgezet totdat zij een
volledig succes is." Wij hebben moeilijk
heden gehad, zo ziei hij, maar die zijn
opgelost.
John Nuveen, de leider van de missie
van de E.C.A. voor België en Luxem
burg zei: De volken dezer drie landen
mogen fier zijn op hetgeen hun verte
genwoordigers hebben tot stand ge
bracht. Het is een voorbeeld der Euro
peese Unie.
Donderdagmorgen is de Waterman
met ruim 1500 militaiien, voornamelijk
van de K.L., van Batavia naar Neder
land vertrokken, daags daarna gevolgd
door het Britse schip Empire Brent met
SOO Nederlandse militairen aan boord.
-------O-
EEN CK>E0 ZAKENMAN
adverteert in
„EILANDÈN-IVIETJWS"
omdat het door velen eelezen wordt.
Meende men enige tijd geleden Uit
het teruglopen van de omzetten bjj de
detailhandel in tabaksartikelen te mo
gen concluderen, dat na de opheffing'
van de tabaksdistributie het tabaksver
bruik was verminderd, de secretaris van
de vakgroep in deze branche wtjst er op,
dat de productie van de tabaksverwer-
kende industrieën sedert de opheffing
met enige tientallen procenten is geste
gen. Als oorzaak van de teruggelopen
omzetten der sigarenwinkeliers moet dan
ook beschouwd worden, dat doordat ve
le kruideniers, hotels, cafe's, cantinea,
restauraties, koffietentjes enz. van fa
brikanten en grossiers rookartikelen ten.
verkoop kregen, het aantal verkoop-
plaatsen verveelvoudigd werd.
De sigarenwinkeliers willen nu eeö ac
tie op touw zetten ter bescherming van
hun belangen en alleen hun waren be
trekken bij fabrikanten en grossiers, die
niet leveren aan al die nieuwe concur
renten.
------O------
HOEVEEL RADIOLUISTERAABS
TELT NEDERLAND?
.Het aantal aangegeven radiotoestel
len in Nederland bedroeg op 1 October
jl. 1.289.776 tegen 1. 278.029 op 1 Sep
tember.
Op 1 September waren er 523.678 aan
geslotenen op het Rgksradiodlstributie-
net tegen 521.394 op 1 Aiigustus.
-------O-------
Evenals het afgelopen winterseizoen,
zal het verboden zijn in het aanstaande
winterseizoen in de spitsuren etalage
verlichting te ontsteken, met dien ver
stande, dat onder bepaalde voorwaarden
aan winkeliers kan worden toegestaan
gedurende de spitsuren hun winkel- en
etalageverlichting voor de helft In
gebruik te nemen, waarmede een belang
rijke verbetering is verkregen, vêrgele»
ken met het vorige jaar, zo deelt de
persdienst van het ministerie van eco
nomische zaken mede.
Voor het tot stand brengen van deze
gunstige regeling was het nodig, dat het
bedrijfsleven zelf de controle op de na
leving der regeling ter hand nam. De
organisaties van de detailhandel, hebben,
gelet op het detailhandelsbelang, dat
hiermede gemoeid is en in de overtui
ging, dat de overgrote meerderheid deze
regeling loyaal zal nakomen, deze taak
op zich genomen.
Elke winkelier, die van deze regeling
gebruik wil maken, zal zich jegens het
electriciteitsbedrijf schriftelijk moeten
verbinden om gedurende de spitsuren
niet meer dan de helft van zijn winkel
en etalageverlichting te branden.
Aangaande het ondertekenen der ver
bintenissen zullen de winkeliers nader
bericht ontvangen, hetzij rechtstreeks
van de electriciteitsbedrijven, hetztj van
de kamers van koophandel of de plaat
selijke controlecommissies.