„Lucior ei Vigilo":
Ik worsiel en ik waak!
Biz. 2
,.E I L A N D E N - NI E U W S"
Zaterdag 3 September I949
WATERSCHAP
DIJKRING FLAKKEE
Eerste dijkgraaf is geweest, de heer
K. P. Roodzant uit Dii'ksland, die in
1923 werd opgevolgd door de heer
A. A. Mijs, die in 1946 zijn zoon, Ir
J. B. Mijs, door de algemene verga
dering als opvolger zag aangewezen.
Secretaris-penningmeester werd de
vroeger bekende administratieve fi
guur van de heer Chr. van den Broeli
te Middelharnis, die in 1917 werd op
gevolgd door de heer J. M. van
Paasschen. Na diens overlijden is op
4 April jl. benoemd de heer W. H.
Verheul te Middelharnis.
Tot hoofdopzichter werd aangesteld
de heer A. Smits, die zijn functie
vanaf de oprichting heeft uitgeoefend
tot aan de tijd dat hij door zijn zoon,
de heer E. J. Smits, eveneens te Den
Bommel wonend werd opgevolgd en
die thans als hoofdopzichter func
tioneert.
VERVOLG DIJKRING FLAKKEE
Het waterschap is geboren uit de
nood van zeewaterkerende polders,
die de finantiele last van het onderhoud
der buitendijken niet meer konden dra
gen, met alle gevaren, daaraan ver
bonden.
Het omsluit een gebied van 14.460 ha,
waarin 44 polders of waterschappen en
tien gemeenten.
Zij voert het beheer en heeft het on
derhoud over 64 km dijk waarvan 45
km zeewerend en 19 km binnendijks,
vanaf D'landse sas. Oostelijk rond het
eiland tot damaansluitlng aan de Dam-
dijk bij de Gabriellina polder. De Hals-
dijk, vanaf Damdijk tot D'landse Sas,
sluit de Ring. Sluizen, duikers en an
dere werken ten behoeve van waterlo
zing en scheepvaart als regel staan on
der haar toezicht, zijn niet bij haar in
onderhoud.
35 km van de oever is door steen-
glooiïng verdedigd, voornamelijk aan de
Zuidzijde van het eiland, waar alleen bij
polder Battenoord nog 900 m onverde
digd bleef. Aan de Noordzijde van het
eiland vindt men steenglooiïng bij pol
ders Den Bommel en Oude Stad (nabij
het oude hoofd.)
Naast verhoging en verzwaring der
dijken, waar zulks nodig, zijn bermen te
gen de dijken gelegd, gemiddeld 3 m
plus, dus boven het stormpeil, dat aan
genomen wordt op 2% m.
Tlians ligt de geheel Zuidzijde van het
eiland, vanaf Herkingen tot Siuishaven,
bebermd. De bedoeling van deze bermen
is de golfoploop te verminderen, en de
practijk wijst uit dat zij aan dit doel
beantwoorden.
De steenglooiïngen worden onderhou
den en aangelegd waar de gorsrand de
vastgestelde limiet van 50 m uit de
dijkteen heeft bereikt terwij de kreken,
waardoor de gorzen uitwateren zonodig
door slibdammen worden beteugeld.
Bij polder Oud Herkingen treft men
dergelijke slibdammen aan als stroom-
kering. Opslibbing kan worden beplant
met Spartina.
Hier vindt men ook een ander soort
berm, nl. een perkoenrij met daarachter
gestorte steen; eigenlijk een noodoplos
sing bij gebrek aan gors.
In 1948 is de Dijkring begonnen met
proefnemingen met impregneren der
steenglooiïngen met bitumineuse emul
sie, en wel bij de Hoek van St. Jacob
en thans is een groot gedeelte van de
oever van polder Oud-Herkingen op de
ze wijze behandeld. Door de steen
glooiïng te begieten met een mengsel
van bitumen, zand en gemalen kalk
steen, dat in warme, dus vloeibare toe
stand in speciale dubbelwandige tank-
wagentjes wordt aangevoerd, waarbij
een door een motortje aangedreven roer
inrichting bezinking van het zand voor
komt, wórdt onder loopsheid van de
oever voorkomen en de steen, men past
dit procédé bij voorkeur op oude glooiin
gen toe, vastgekit, waardoor uitslag
door het water wordt voorkomen.
Althans, zo is de theorie. Of de prac
tijk, die de levensduur van een dergelij
ke, versleten, oever op minstens 40 ja
ren stelt, door de practijk wordt ge
dekt, zal later blijken. En liet is dan
ook niet uit puur enthousiasme dat wij
tot deze methode zijn overgegaan; doch
als de aanleg van een glooiing, met bij
levering van steen, voor de oorlog on
geveer 7 gulden per m2 kostte, thans
overschrijden de kosten per m2 de 30
gulden, terwijl de levensduur van een
steenglooiïng, afgezien van het noodza
kelijk onderhoud, op ongeveer 25 jaren
kan worden gsteld.
Het penetreren van een bestaande
steenglooiïng kost ons iets meer dan 5
gulden de m2., wat voor een oppervlak
te van 23.000 m2 als thans onder be
handeling is, een uitgave eist van circa
IV4, ton. Een nieuwe steenglooiïng
vraagt een bedrag dat de millioen
dicht benadert.
Stel dat de gepenetreerde oever, te
gen de verwachting, het na 25 jaar be
geeft, dan hebben wij nog ruim een
millioen verdiend.
Ik merk daarbij op dat wij de beno
digde uitgaven bovendien op langere
termijn kunnen afschrijven.
Waar ons Waterschap generlei sub
sidie van Rijk of Provincie geniet, dient
hij, uit lijfsbehoud, de tering naar de
nering te zetten, een opvatting, die he
laas in ons verarmde land niet meer als
hoogste wijsheid geldt.
Ons Waterschap, dat zijn inkomsten
geniet uit onveranderlijke en verander
lijke omslagen, heeft zich na de oorlog
gedwongen gezien de veranderlijke las
ten van 2% tot 6 gulden te verhogen,
hetgeen, afgezien nog van de oorlogs
schade, begrijpelijk wordt als ik U ver
tel dat zetsteen vroeger 9 gulden, thans
64 gulden kost per last, dat is dus het
zevenvoud, terwijl de beste soorten uit
het buitenland komen. En als wij de ar
beidslonen, met inbegrip van sociale las
ten, thans op het drievoud van vroeger
stellen zijn wij aan de krappe kant.
Het wordt in onze kring als een on
billijkheid gevoeld dat de omslagplicht
zich bepaald tot de ingelanden onder de
Dijkring ressorterende polders, terwijl
toch de gehele bevolking bezuiden de
Halsdijk zijn bescherming geniet.
Anderzijds liggen er buiten onze Dijk
ring enige buitenpolders voor wie het
onderhoud van hun dijk tot een schier
ondragelijke last is geworden, en die
menen aanspraak te kunnen maken op
subsidie onzerzijds, dan wel in de Dijk
ring te worden opgenomen.
Ik meen U hiermede voldoende op de
rondrit te hebben voorbereid. Moge U
op het eind van deze middag constate
ren dat ,,Luctor et Vigilo", ik worstel
en ik waak, nog steeds de daadwerke
lijke grondslag vormt van het beleid
van het Waterschap de Dijkring Flakkee
Na deze rede gaf de Hoofdopzichter,
dhr Smits een uiteenzetting van de te
volgen route bij de rondrit langs de bij
de Dijkring in onderhoud zijnde zeewe-
rende dijken, vergezeld van een keurig
kaartje.
De rit langs de dijken
Daarna werd in de auto's plaats ge
nomen voor dit z.g. „Sthouw-rijden" en
werd linea recta via Dirksland en Me
lissant gereden naar de Gabriëllian-pol-
der, het beginpunt, waar de Dijkring
Flakkee" zich aansluit aan de dijk van
de Eendrachtspolder, in onderhoud bij de
Generale Dijckagie van Stellendam.
Bij de Damdijk aldaar reed de file
van plm. 15 auto's naar de buitendijk
en werd de route geheel buitenom, tot
aan Oude Tonge toe genomen. Het was
een fantastisch gezicht de auto's dan
weer over bermen, dan weer half in het.
dijktalud te zien hangen als zwaluwen
aan een kerk, waarbij de dijken, glooiin
gen en aanslibbing, zeer goed in ogen
schouw kon worden genomen.
We reden de Halsdijk langs (Polder
Roxenisse) vervolgens het lange ein dijk
van de polder Diederik om bij de z.g.
„Nol" even te stoppen en de aanslibbing-
die verkregen wordt door aanplanting
van Spartina, te beter te kunnen zien.
Op dit punt kon er een mooi overzicht
worden genomen van de geweldige op
pervlakte der gorzen en slikken, die met
het oog in rechte lijn gemeten, zich uit-
strekl^en van de Nol tot aan de toren
van Goedereede; Men heeft, zoals be
kend, hiervoor jaren geleden plannen
gemaakt tot inpoldering, waarvan ech
ter nooit iets i.s gelvomen. Hier ligt ech
ter o.i. voor de toekomst niet alleen
een groot werkobject, maar ook hon
derden hectare's landaanwinst in het
verschiet.
De Dijkring" heeft jaren geleden
Spartina (een soort grasplant) gepoot,
die zichzelf verder hebben gezaaid en
de aanslibbing zeer bevorderen.
Verder werd langs de polder Oud
Herkingen gereden, waar de penetratie
werd bezichtigd, nl. de storting van de
bitumineuze emuLsie tussen de steen
glooiïng. Deze emulsie werd gereed ge
maakt op het havenplateau te Herkin
gen en in speciaal geconstrueerde kar
retjes per tractor naar de betreffende
plaats gereden. Wij hebben daarover
kort geleden in ons blad een uitvoerige
uiteenzetting gegeven, zodat we dit hier
kunnen voorbijgaan.
Te Herkingen werd de samenstelling-
van deze bitumen-emulsie (uitgevoerd
door de firma Dijkers te Middelharnis)
nog eens van naderbij bezichtigd, waar
na koers werd gezet naar Battenoord.
Langs de buitenkant van de dijk werd
gereden naar de hoek van St. Jacob,
de aanlegplaats van de veerdienst Flak-
kee-Schouv/en-Duiveland. Rijdende langs
de slikken waren de oude geulen, uit
makende de vroegere hoofdsloten van
de verdronken St. Jacobspolder, duide
lijk zichtbaar.
Het gezelschap deed zich aan de hoek v.
St. Jacob aan enige versnaperingen te
goed, aangevoerd door de heer Kaptein
van Hotel Spee te Sommelsdijk. De be
diening was ook hier af, er waren zelfs
50 stoelen geplaatst om er een gemak
kelijk zitje te nemen.
De voorgestelde reis naar Oude Ton
ge en Siuishaven moest orn ti,idswil
worden afgelast. Dit speet ons wel,
want we hadden gaarne de opgeblazen
sluizen te Oude Tonge bezichtigd, waar
we! wat copy voor de verslaggever zou
zijn geboren.
Nu ging het dwars door de polders
van Oude Tonge en Den Bommel naar
Stad aan 't Haringvliet. Op de mooie
loskade werd halt gehouden en de nieu
we weegbrug, die deze week gereed
komt, bezichtigd. Deze kan 40 ton we
gen en is gebouwd door de firma C. Vis
te Sommelsdijk.
Burgemeester Brinkman van Stad
heette het gezelschap welkom in zijn
gemeente, waarna de heer Vis een uit
eenzetting gaf over de bouw van de
weegbrug. De keur zou Woensdag
plaats hebben, v/aarna de Rijkskeur er
op komt te staan en de brug in gebruik
kan worden genomen. De burgemeester
merkte op dat gedurende een maand ei
ders moest worden gewogen, zodat dit
voor de comm.issionnairs een handicap
en voor de gemeente een strop was.
Enige scherts werd gemaakt ever de
annexatie van Stad bij Middelharnis,
waarna men in goede stemming naar
het uitgangspunt terug reed, om te
Sommelsdijk aan tafel te gaan. Aan
het diner
nam de Voorzitter het woord en vertel
de, dat de Dijkring tijdens haar 40-jarig
bestaan nooit anders had vergaderd dan
te Sommelsdijk in Hotel Spee. In de
bijna gereed gekomen gerestaureerde
zaal zou nu voor het eerst worden ge
dineerd. Spreker feliciteerde de heer
Kaptein met deze prachtige verbetering
en dankte hem voor het geschonken
bloemstuk. Ook was er nog een bloem
stuk van de gezamenlijke Burgemeesters
Burgemeester Rijnders complimen
teerde namens >zijn collega's. Het waren
geen debiele achterlijke mensen die het
Waterschap hebben opgericht en 40 jaar
lang bestuurd om onze gronden te be
veiligen. Een dronk werd uitgebracht
op het welzijn van de Dijkring.
Een felicitatietelegram van het per
soneel werd -i^oorgelezen.
De nieuwe leden o.m. dhr P. v. Es
te Ooltgensplaat (Dijkraad) en de heren
M. S. Kardux N. Tonge en Buijs Lange-
weg Middelharnis moesten naar gewoon
te „de voeten worden geveegd" en zich
aan een uitspraak van de „bloedraad"
onderwerpen tot schenking van een trac-
tatie. De heren waren met hun ver
oordeling" tevreden (behalve dhr Kar
dux die niet aanwezig was) en een en
ander had onder grote -hilariteit plaats.
De Voorzitter gaf een uiteenzetting-
hoe het Waterschap immer zijn eigen
boontjes wist te doppen zonder inmen
ging van de Staat. Hij brak een lans
voor de autonomie der Waterschappen.
Voorts wekte hij op, dat de Polderver
gaderingen beter zouden worden be
zocht, vooral door de jongeren.
De heer P. van Es, Ooltgensplaat
greep in een betoog, waarin hij de wens
uitdrukte dat de Dijkring in prettige
samenwerking de gemeenschappelijke
vijand (het water) zou mogen blijven
bestrijden, terug op het gezegde van de
Voorz. over de autonomie der Water
schappen. Hij onderschreef dit ten vol
le, maar zag toch ook gaarne dat in het
verschiet hulp zou komen uit de ge
meenten, nl. door de heffing op de be
bouwde eigendommen.
Dit punt werd trouwens dezelfde
avond méér aangesneden.
Dlir Buljs, Oude Tonge (hoek St. Ja
cob) raakte in een toespraalt een teer
punt aan, nl. de sluizen te Oude Tonge.
Hij hoopte dat de gemeente Oude Tonge
met de Dijkring een modus zou vinden
om uit de narigheid te geraken en dat
er in ieder geval iets aan de haven zou
gebeuren.
Ir Terluln uit den Haag (v.h, Prov
Waterstaat alhier) herinnerde aan de
moeilijkheden, die de bezetter de Dijk
ring in de weg had gelegd en ken
schetste voor welke hete vuren de vori
ge Voorz., dhr Mijs Senior dikwijls had
gestaan. Veel is aan hem te danken,
dat het niet tot een totale verwoesting
is gekomen. Hij bracht hulde aan het
Dag. Bestuur en de wijze waarop zij iiet
beleid voert. Ook vandaag heeft hij met
vreugde gezien, dat de modernste dijk
verdediging (door asphalt) wordt toege
past. De resultaten zijn nog wel niet
bekend maar hij heeft er goede moed
op. Hij wenst het huidige bestuur met
de jonge actieve voorzitter mr Mijs veel
succes toe.
Dhr Goekoop van Goedereede felici
teerde als voorz. van de Generale Dijclca
gie te Stellendam. De goede buurschap
die er is wordt zeer op prijs gesteld.
De Voorz. richtte ook nog het woord
tot de andere leden en dankte inzonder
heid Dijkgraaf van Rossum, die voor
hem geruimen tijd het Dijkgraafschap
heeft waargenomen. De gestelde leef
tijdsgrens van 70 jaar moet hem doen
uitvallen, wat min of meer pijnlijk is,
vooral als men geestelijk en physiek fit
is. Spr. opperde de idee om de oud-le-
den aan het jaarlijkse diner, na de alg
vergadering toe te laten, wat instem
ming vond. Hij bracht hulde aan de heer
ir Terluin voor alles wat hij vooral
In de bezettingstijd voor het Water
schap had gedaan.
Voorts werd nog het woord gevoerd
door de heer Buth van Dirksland, die
het o-ver de vaste en veranderlijke om
slag had en de heer Buth te Ooltgens
plaat, die zou willen proberen, dat di
oude heer van Rossum een onderschei
ding van de Koningin zou worden toe
gekend.
De oud-voorz. de heer A. A. Mijs Sr.
kon op een dag als deze moeilijk zwij
gen, daar de herinneringen op een dag
als deze weer boven kwamen. Hij heeft
de totstandkoming van het Waterschap
meegemaakt van het begin af. In korte
trekken schetste hij hoe er eerst een
geweldige oppositie bij de oprichting
van de Dijkring was, maar hoe dit van
lieverlede is geluwd, en een hechte sa
menwerking is gegroeid. De verander
lijke omslag werd eerst op 0.50 ge
zet, later op 0.60, over welk dubbeltje
geweldig werd gedebatteerd. Tot voor de
oorlog was de omslag 2.50 per ha,
thans, door de omstandigheden 6 gulden
De goede en vruchtbare samenwer
king met de Prov. Waterstaat waar
deerde hij zeer en spr. hoopte dat dit
tot in lengte van jaren zou blijven
voortbestaan.
Ook releveerde spr. de totstandkoming
van de veerdienst v. d. Schuijt met de
vaste wal van N. Brabant. De Dijkring
had hier de koe bij de horens gevat en
is er de grondlegger van.
Tenslotte sprak de heer Mijs Sr. over
de kosten van onderhoud voor de wa
terkering. Het Waterschap moet er een
eer in stellen zelf de kosten voor de
verdediging van het water te kunnen
opbrengen. In het door meerdere spre
kers aangevoerde punt om de bebouw
de eigendommen te belasten ziet hij al
leen een administratieve romslomp dat
geen zoden aan de dijk zal zetten. Wij
moeten zegt spr. er een eer in stellen
zelf onze dijken te onderhouden en dat i^
zo goed mogelijk doen! Aan de op-!
volgers is die taak toevertrouwd. Met i
groot genoegen ziet spr. op het werk
terug waaraan hij hart en ziel heeft
gegeven. Het Voorzitterschap van de
Dijkring is een mooi ambt ,dat' hij steeds
met ambitie heeft vervuld. Hij wenst
het bestuur dezelfde goede geest toe, die
er al die jaren heeft geheerst.
(Applaus.)
Nadat nog verschillende sprekers het
woord hadden gevoerd, o.m. Ir v. d.
Meer, Burgemeester Hordijk, O'Plaat,
dhr A. de Haas van Dorsser Oude Ton
ge, Burg. van Heijst Dirksland, Oud
Dijkgra.af van Rossum. en m.eer anderen,
dankte de Voorz. ir Mijs de vele sprekers
en bracht tenslotte hulde aan de Hoofd-
opzichter de heer E. Smits met wie
zeer prettig wordt samengewerkt. Zijn
ijver, grote kennis en liefde voor zij»
arbeid aan het Waterschap Dijkring
wordt zeer gewaardeerd.
Hiermede behoorde de viering van Itó'
40-jarig bestaan van het Waterschap de
Dijkring Flakkee weer tot het verleden.
De geweldige betekenis, die liet Water
schap voor het eiland heeft, wordt mis
schien door velen niet beseft. We voelen
ons zo veilig tussen de dijken, maar
denken er veelal niet bij door, wat een
voortdurende waakzaamheid en gewel
dige zorg aan de dag moet worden ge'
legd om die veiligheid te waarborgen-
Als plaatselijli blad van de streek
,Alwee
|en de tr
peg." Da
eduldige
;;oor hun
je verzu(
mee hij
in de Ed(
tus aanv
2waar op
den voor
onthoud
ven van
seinhuis,
te incas
dicht ga
ter weg
ligheid
de spoor
tneter vi
seinpa
liet stat
Als d<
■wijl de
inachinil
signaal
minder
■naai be
het vol{
dat hij
■Jieid vei
schuld
lopen o
bomen
De se
men nie
En zolai
'l?an hij
