Schrammetje
Plaatselijk Nieuws
De eerste steenleggiiigf van het nieuwe kerkgebouw
van 4e Geref. Gemeente te Bruinisse
schrijft:
Distributiedienst
Goeree - Overflakkee
pi 1949
(Poensaig 22 Juni 1949
„E IL A N D E N - NIE U W S"
Blz.
lutaan-
Voed te
Ivan de
pal uit
Ir aan-
|er an-
lit jaar
pijn.
|ind zal
ng-was
t)00 m;!
50000
It jaar
ber nog-
|ns een
over-
bg' wat
»uw en
bericht.
Idoende
laai dat
|w van
Ide vei-
Iroppen
lUen nu
Ben ge-
staat
lardoor
I groen-
ierheid
kerpro-
lar 37.3
|jn.
groter
hoger
periode
Ivaij de
de eer-
f-gt vol-
Bureau
NS be-
in 1948
vschool
•dat
vol-
Ihaffen,
l^ht, dat
|de toe-
zuUen
irijfjes.
flakkeo
In zijn
(kleiner
fsgroot-
I gemid-
I kleiner
[dorp,
'o n ge
Den
I U e n-
len 43
totale
■an 45.5
rijk deel
lie uien-
)ia xilen.
[aan de
lé-teelt-
(•apport,
mede
5jt leidt
ng van
3e leer-
I werken
fezin de
Gaat
Jien wel
Ier jaar.
jport
werk
dubbe-
Ikee be-
Vond op
lolgende
Iper kg
boo, dus
len door
bordelen
Vditmste
3e zeer
&.ngrijke
I worden
Maandagmiddag, vond onder grote be
langstelling de eerste steenlegging
Maats van het nieuwe kerkgebouw der
Geref. Gem. te Bruinisse.
pe architect Ir J. de Wilde opende
tieze plechtigheid met een korte toe-
Jspraak, waarin hij de aanwezigen die
JYan hun belangstelling blijk gaven door
Mieze plechtigheid bij te wonen, hartelijk
lïenvelkomde. Hij wees dé aanwezige
Ischare op het belangrijke van de ge-
Ibeurtenis die tlians stond plaats te grij-
Ipen. InzonderTieid voor de Geref. Gem.
Ijs deze gebeurtenis van betekenis, aldus
Ispr. Die eerste steenlegging is als het
Iware een mijlpaal tussen de voorberei-
Idingen en de tot standkoming van het
Iterkgebouw. Met die voorbereidingen
reeds grote moeilijkheden te over-
Iwinnen geweest. Maar dank zij de
llirachtdadige hulp van Ds Rijksen uit
I Leiden is men "hierin toch tot een goed
[resultaat gekomen. Thans kunnen dus
\6e verdere werkzaamheden worden
[voortgezet. Spr. wees er echter verder
|op dat ook hierin de hulp van Boven
[alleen moest worden verwacht. God
hnoet hiertoe het vermogen, de kracht
I en het verstand geven.
Na dit korte inleidende woord, ver-
I zocht Ir de Wilde de pastor loei Ds F.
I Mallan tot de eerste steenlegging over
te gaan.
Ds Mallan hield, na deze symbolische
I handeling met de troffel te hebben ver-
j richt, daarna een korte toespraak tot de
j -vele aanwezigen, waarin hij wees op het
verblijdende van deze gebeurtenis voor de
i Ger. Gem. van Bruinisse. Het past ons, al
dus spr., om met de dichter van de 126e
P8 in te stemmen: De Heere heeft grote
dingen bij ons gedaan, (Jies zijn wij ver-
Wijd. Spr. herinnerde aan de verwoesting
die gedurende de oorlog het dorp Brui
nisse getroffen had en ook het kérkge-
houw der Geref. Gem. niet had gespaard.
Thans geeft de Heere ons na al het leed
dat over ons gekomen is, weer reden
tot blijdschap, daar de eerste steen nu
weer gelegd geworden is van het nieu
we kerkgebouw dat met de hulp des
Heeren in de plaats van het "eerste zal
mogen verrijzen. Inderdaad een feit dat
ons tot blijdschap stemmen moet. Daar
toe vond spr. grond in Gods Woord en
las vervolgens de schare voor: Ezra 3
10 tot einde. Spr. wijst verder op de
treffende overeenkomst tussen Ezra's
tijd en onze tijd, de omstandigheden
■waaronder de nieuwe tempel in Ezra's
tijd verrees en de omstandigheden waar
onder wij ons nieuwe kerkgebouw zien
verrijzen. Zoals het volk der Joden on
der de vpltrekking van het rechtvaardig
oordeel Gods naar Babel gevankelijk
was weggevoerd, zo waren de bewoners
van Bruinisse tijdens de oorlog genood
zaakt geworden om ergens elders him
verblijfplaats gedurende de oorlog te
zoeken. Het heeft de Heere echter niet
behaagd een voleinding met ons te ma-
Iten. Het volk der Joden mocht weder
keren uit Babel, maar ook wij mochten
wederkeren tot onze oude woonplaats.
Maar, zoals het volk der Joden een ver
woest gebied aantrof toen het uit Ba
bel wederkeerde, zo hebben wij een ver
woest dorp bij onze terugkeer weerge
vonden. Ja ook ons kerkgebouw, was,
gelijk weleer de tempel te Jeruzalem
aan de niets ontziende oorlogshandelin
gen ter verwoesting prijs gegeven. Ge
lijk het echter de plicht was van het
volk der Joden om bij hun terugkeer in
hun eigen land dadelijk de voorbereidin
gen te maken om te komen tot de bouw
van een nieuwe tempel, zo heeft de
Geref. Gem. van Bruinisse hét als haar
plicht verstaan, om dadelijk alles in het
Werk te stellen om weer èeo eigen kerk
gebouw te doen verrazen. Ons past dan
ook verblijd te zijn over' het feit, dat
hereikt, indien, uitsluitend in loonarbeid
tnoest worden gewerkt. De abnormale
Werktijden duren slechts plm. 8 weken
en in een jaar met veel uien komt bier
door meer werkgelegenheid in de winter.
Als nadelen -wórdt door de rap
porteurs gezien, dat de arbeidsvoorwaar
den worden ondergi'aven. Men noemt een
ongelimiteerde werktijd, vrouwen en
kinderen die meewerken, en de samen
werking tussen werkgever en werkne-
Kier op voet van gelijkheid, waardoor
Ken buiten de sociale, wetgeving valt.
Bovendien maakt het speculatieve werk,
dat men soms voor veesl werk weinig in
komsten ontvangt. Tenslotte brengt de
derde teelt voor de arbeider, een zekere
afhankelijkheid mede wat verwerpelijk
wordt geacht.
(Vervolg'in ons Vrijdagnummer.)
lyettegenstaande de vele berekeningen
en moeilijkheden die ^r aan verbonden
zijn geweest tot nog toe, thans tot de
eerste steenlegging kon worden over
gegaan. Spr. kon het echter ook ver
staan v/anneer er evenals bij de grond
legging van de tweede tempel, oude lie
den onder de aanwezigen waren die met
weemoed waren vetvuld, omdat zij zich
de meerdere heerlijkheid van het eerste
kerkgebouw in herinnering konden bren
gen. Met die meerdere heerlijkheid be
doelde spr. in dit geval niet, hetgeen
dat met de uitwendige bouw van de
kerk in veïband staat, maar hierin heeft
spr. meer het oog op de gunstrijke te
genwoordigheid des Heeren die in het
eerste kerkgebouw gebleken is in de toe-
brengip.g van onherboren zondaren door
middel van de prediking van Godzalige
leraren die thans mogen juichen voor
Gods troon. Wat heeft de Heere in vroe
gere tijden in Bruinisse toch krachtiglijk
gewerkt door Zijn Geest en hoevelen van
Zijn volk werden hier gevonden. Als we
dan het onderscheid ons recht voor ogen
stellen tussen die tijd en de tijd waarin
we leven, is er' reden om bedroefd te
zijn. Toch betoont de Heere van ons nog
niet geheel en al Zijn hand te willen
terugtrekken, daar Hij ons de verblij
dende gebeurtenis doet beleven die we
thans zagen plaatsgrijpen. De eerste
steen is gelegd geworden van een nieuw
kerkgebouw waarin we straks gedurig
de zuivere verkondiging van Gods
Woord weer hopen te beluisteren. Wat
zou het groot zijn als de Heere straks
Zelf bij de ingebruikneming van dit
nieuwe kerkgebouw, intrek zou willen
nemen in dit bedehuis en dit betonen
door de prediking te zegenen tot beke
ring van vele onbekeerden. De heerlijk
heid van de tweede tempel zou toch,
niettegenstaande dat bij de grondlegging
ervan de stem des gejuichs niet te on
derkennen was van de stem des ge-
weens, groter zijn dan van de eerste. De
Koning der Kerk zou er Zijn wandelin
gen in maken.
Daarom geeft spr. de raad aan hen die
het eerste kerkgebouw in haar heerlijk
heid gekend hebben, om niet met de
stem des geweens boven de stem des ge
juichs te willen uitkomen, maar ïiun
verzuchtingen in het verborgen tot Si-
ons Koning op te zenden, opdat Hij door
Zijn Geest in dit tweede kerkgebouw
de wonderen van Zijn genade door mid
del van de prediking nog mocht ver
heerlijken tot verheerlijking Gods en tot
blijdschap van Sions onderdanen.
Daarna werd nog een ogenblik het
woord gevoerd door Wethotider van Ves-
sum, die bij deze gelegenheid als plaats
vervangend burgemeester optrad, daar
de burgemeester wegens ambtswerk-
zaamheden niet aanwezig zijn kon. Hij
feliciteerde Ds Mallan en met hem de
kerkeraad en de gehele Geref. Gem. har
telijk met het verblijdende feit, dat
thans de eerste steen gelegd Vv^as van
het kerkgebouw waar de mensen van de
Geref. Gem. straks tot voldoening van
hun eigen gemoed, Gods Woord zouden
mogen horen verkondigen. Hij bracht te
vens deze felicitatie over uit naam van
de burgemeester.
Ds Mallan dankte in de eerste plaats
de architect Ir de Wilde voor zijn vele
bemoeiingen, die hij. mede naar zijn
eigen woorden, hulp en wijsheid van Bo
ven toewenst. Ook bracht Z.Eerw. dank
aan de Vertegenwoordigers van het ge
meentebestuur, en de aannemer werd
toegewenst, dat van hun, als van een
tweede Zerubbabel zou kunnen gezegd
worden: „De handen van Zerubbabel
hebben dit huis gegrondvest, zijn han
den zullen het ook voleinden." (Zach.
4:9.)
De Leider van de Distributiedienst
GoereeOverflakkee maakt bekend dat
de na-inname Toeslag Bflz. Arbeid zal
plaats hebben te Middelharnis op Vrij
dag 24 Juni a.s. van 9 tot 11 uur.
Voor Ooltgensplaat en Ouddorp op de
gewone zittingsuren van de agent.
De na-uitreiking bonkaarten zal plaats
hebben op Dinsdag 28 Juni a.s. van 9
tot 10 uur te Middelharnis, Oude Ton-
ge, Dirksland en Ouddorp.
Van 2 tot 3 uu'r te Ooltgensplaat en
Stellendam.
Dezer dagen bracht de post me een
brochure, die prompt aan Schrammetje
was geadresseerd. Kennelijk met de be-
dqeling, dat ik er in dit hoekje m'n me
ning over te kennen zou geven, hoewel
er geen begeleidend schrijven bij was.
Deze brochure is er een van de hand van
Dr van der Vaart Smit, heeft tot titel:
,,Kamptoëstanden 1944-'45-'48 en be
helst de opsomming van een ontstellend
aantal moorden en mishandelingen, die
in de bewarings- en interneringskampen
na de bevrijding op "de politieke delin
quenten zijn gepleegd. Hiervoor worden
aansprakelijk gesteld de achtereenvol
gende regeringen het Directoraat-Gene
raal voor Bijzondere Rechtspleging,
waaronder B.N.V., P.O.D. en P.R.A (C.)
vallen, benevens het Beheersinstituut,
Kampcommandanten, bewakers en be-
waaksters, zomede verschillende ambte
naren der Kon. Marechaussee e.a.
Met belangstelling heb ik deze bro-^
chure gelezen. Het is vanzelf onmogelyk'
om de inhoud weer te geven, doch ik
ben tot de slotsom gekomen, dat wan
neer alles woord voor woord waar is,
wat in deze brochure wordt verhaald, de
Bijzondere Rechtspleging in ons land
wel een hele slechte beurt gemaakt
heeft. Als de daden, zoals die beschreven
worden in de kampen gebeurd zijn, keur
ik ze ten scherpste af. Die zijn de eer
van een goed Nederlander onwaardig,
als ik ze, zoals gezegd, voor volle waar
heid aan mag nemen. Met de conclusie
van Dr van der Vaart Smit, die hij aan
het eind van zijn relaas maakt, is
Schrammetje het echter helemaal niet
eens. Hij schrijft daarr „Maar waren de
Duitse kampen, zoals we die thans uit
de naoorlogse mededelingen breder heb
ben leren kennen, ruw en radioaal, de
Nederlandse kampen en gevangenissen
in verdesetijd waren sadistisch. Hier
spreekt deze meneer wel zeer zoet sappig
over de Duitse kampen, die wg heus niet
allen na de oorlog breder leerden ken
nen! Dr van der Vaart Smit heeft dan
zeker nooit het boek: ,,Hel en hemel
van Dachau" en tal van andere boeken
gelezen, waarin de sadistische daden,
die in de Duitse kampen plaats vonden,
toch wel ten voeten uit zijn getekend!
„Zeer zeker, zegt hij, gaskamers heb
ben, voor zover ons bekend hier niet ge
fungeerd en galgen hebben hier minder
gestaan dan ginds, naar wij vermoeden."
Daar kan Schrammetje tussen de regels
door nóg uit opmerken, dat ze er dan
toch wel geweest zijn en dan zou ik deze
Doctor wel eens vriendelijk willen ver
zoeken om mee te delen, wadr die gas
kamers wel in ons land gestaan hebben
en hoeveel N.S.B.-ërs er onverdiend aan
de galg gebengeld hebben, zoals er door
de Duitsers talloze goede Vaderlanders
in koelen bloede werden gehangen!
Neem bv. het totale uitmoorden op de
meest mensonterende wijze, van de Jo
den. Wie gezien heeft te Rotterdam, hoe
de kinderen van .de Moeders werden
weggerukt, zal dit zijn leven niet meer
kunnen vergeten. Hier gaat het niet over
een of twee gevallen, maar tien, ja hon
derd tallen mensenlevens. Neem de vre
selijke gruwelen uit die kampen, waar
men totaal uitgehongerden onder belof
te van naar een beter oord gezonden te
worden op wagens laadde en hun in een
bos afmaakte met een nekschot!
Durft men dit afkeuren, zoals wij het
verkeerde in de Nederlandse kampen af
keurde? Ik lees er geen woord van!
Aan het slot van zijn brochure con
cludeert Dr van der Vaart Smit, dat
thans een diepe en gefundeerde verbit
tering ten dele nog in de kampen en ge
vangenissen is opgehoopt. „Maar, gaat
hij verder, al naarmate de gedetineerden
thuis komen, verbreidt de infectie er
van er waren immers 120.000 geïnter
neerden zich over de vele honderd
duizenden hunner verwanten en vrien
den, welke „infectie" het communisme
in de hand werkt."
Ziezo, dat weten we weer. Maar nu
zou ik zo met mijn metselaarsverstand
zeggen, dat deze geleerde rneneer toch
zo ongeveer in zijn eigen zwaard valt.
Want ik zou wel eens willen weten
zonder daarmede misstanden in de Ne
derlandse kampen goed te willen praten
of er bij de ontelbare Nederlanders,
die nog levend of half dood uit de Duit^
se concentratiekampen gekomen zijn
ook geen diepe en gefu^ideerde verbitte
ring geweest is over het leed dat hun
is aangedaan alleen om het feit, dat zij
goede Vaderlanders waren. Ign, om mèt
Dr van der Vaart Smit te spreken, zou
de verbittering van deze mensen zich
ook niet als een „infectie" meegedeeld
hebben aan hun vele duizenden verwan
ten en vrienden, ja wat zeg ik, niet aan
è.lle goede Vaderlanders? Is het dan een
wonder, dat er een gloeiende veront
waardiging leeft in de harten van hen,
die met inzet van hun leven voor het
Vaderland op de bres hebben gestaan,
tegenover hun medelandgenoten, die
heulden met de vijand en zich niet
schaamden zelfs de wapens tegen hun
medeburgers op te nemen?. Neen, mis
handeling van en moord op een mede;
mens is onder alle omstandigheden af te.,
keuren, maar men moet niet vergeten,
datde meeste politieke delinquenten
behagen schepten in en oorzaak zijn ge
weest van onbeschrijfelijk leed, dat over
duizenden gezinnen uitgestort is! En
nergens in de brochure wordt er ook
maar met één woord gerept, dat er in
derdaad straf verdiend is. Neen, neen,
dat laat men stilletjes buiten beschou
wing, als niet ter zake doende. En dan
de grootspraak in de laatste zin van de
brochure! Luister goed: „Zal de Wester
se Unie ons Vaderland tot een sterke
stee in de verdedigingswal van het Wes
ten maken, dan is het nodig, dat deze
vijfde colonne van verbitterden en met
haat geïnfecteerden weer tot herstel van
eerbied voor volk en overheid, voor kerk
en christendom worde gebracht. Het kan
nog. Het is nog niet te Iaat!"
Neen, Schram is van mening dat het
zo niet moet. De politieke delinquenten
moeten eigener beweging eerst eens er
kennen volkomen fout te zijn geweest.
En zo lang dat niet gebeurt, dan moge
men die „vijfde colonne" wel driedubbel
in de gaten houden!
Intussen neem ik de brochure voor
lopig toch met een korreltje zout. Want
mij kwam ter ore, dat er ook nog een
brochure geschreven zal worden over de
bewaring der delinquenten in de Groen
van Prinstererschool en het Fort te
Ooltgensplaat, waarin het „doodknuppe
len van Koenradie" en de „dubbele moord
op de Gebr. van den Berg" zal worden
behandeld. Bij voorbaat wil ik zeggen,
dat indien dit laatste waarheid was,
Plakkee daar destijds wel ,,vol" van ge^
weest zou zijn. Want zoiets was in een
kleine gemeenschap toch wel uitgelekt!
We zullen afwachten!
SCHRAMMETJE.
MIDDELHARNIS Prins Bemhard-
fonds, Anjeroomité. Onder voorzitter
schap van burgemeester Rijnders is voor
de gemeenten Middelharnis-Sommelsdijk
een plaatselijk Anjeroomité in het leven
geroepen.
Daarin hebben zitting genomen: Bur
gemeester Rijnders, voorzitter; W. H.
Verheul, secretaris; Mevr. G. A. v. d.
Sluijs-van Dongen; Mevr. Spijker-Bote-
renbrood; Notaris Mr J. M. Hempenius;
N. van der Érugge; S. van Eek; C. Ede
waard; A. van Donge.
Het fonds stelt zich ten doel finan
ciële steun te verlenen aan de in fiet
volk levende krachten tot ontwikkeling
van kunst, wetenschap en jeugdontwik-
keling.
De inzameling heeft o.m. plaats op de
verjaardag van Z.K.H. Prins Bernhard.
Dien dag zal een huis aan huis col
lecte gehouden worden, terwijl reeds on
derscheiden verenigingen haar medewer
king hebben toegezegd om aan de
avond van 's Prinsen verjaardag een ge
meenschappelijke uitvoering te geven op
het schoolplein der O.L. School te Mid
delharnis.
De inzameling zal ook dan plaats heb
ben ten behoeve van het Anjeroomité.
De uitvoering heeft mede ten doel
een indruk te geven van het culturele
leven in de gemeenten.
BEKENDMAKING
De Burgemeester van Middelharnis
en Sommelsdijk maakt bekend, dat hö
van de Luitenant-Kolonel, Cönimandant
van het 3e Territoriaal Bataljon te Rot
terdam een dankbetuiging heeft ontvan
gen mede namens de onder hem dienen
de officieren, onderofficeren en man
schappen, voor de hartelijke ontvangst
en het gulle onthaal, dat zijn bataljon in
deze gemeente» is ten deel gevallen bij
gelegenheid van de verleden week ge
houden oefeningen.
Eveneens is een dankbetuiging pnt-
vangen van de dienstpl. T. A. G. Kokn
namens alle jongens van de comps^gnie,
voor de bijzondere zorgeii aan de in
kwartiering besteed.
PIRSSLAND De Voprz. van de Raad
van Arbeid brengt in herinnering, dat
de rentekaarten van de arbeiders, die
hier wonen en werken, ter vernieuwing
moeten worden ingeleverd bij de Baad
van Arbeid te Dordrecht vóór-4 Juli '49.
(Zie voor vervolg PI. Nieuws pag. 4)
