De Klokkengeschiedenis te
Ooltgensplaat
Juhileum hrandiveercommandant Timmers
Officiële overdracht
KERKNIEUWS
Cursus Z ekenfondsdiploma „A"
Bladz. 2
„E I L A N D E N - N I E U W S"
Woensdag- 23 Februari 1949
(In 1571 roofden de Watergeuzen
de klok, en in 1943 werd Mj door
de Duitsers gestolen.)
Niet eenmaal, maar tweemaal werd
Ooltgensplaat van zijn torenklok be
roofd. In de zomer van 1571 aldus de
geschiedenis, deden de Watergeuzen op
de Batterij (De Schans) een aanval.
Deze batterij is gelegen aan de Ooste
lijke punt van de Weipolder. Het is dus
niet waarschijnlijk, dat, bij de inneming
van Den Briel in het volgende jaar, nie
mand, behalve dan veerman Pietersz.
Coppelstock, bij het verschijnen van
een vloot, aan de watergeuzen zou ge
dacht hebben; Daar zij reeds sedert het
jaar 1569 bestonden, en in 1571 bij de
landing op Ooltgensplaat, zo dicht bij
Den Briel gelegen, zekeren biersteker,
Gijsbrecht Hendrikse, beroofden, en de
klok der kerk met zich voerden. D.w.z.
dat de Watergeuzen voordat zij in 1572
Den Briel innameii, al een jaar te voren
in Ooltgensplaat waren geweest. Uit bo
venstaande geschiedenis blijkt dus dat
toen ook de klok al een voornaam voor
werp in de oorlogvoering was.
Later werd weer een nieuwe klok in
de toren gehangen, doch deze moest in
1893 worden vernieuwd, aangezien deze
gebarsten was.
De 16e Januari 1894 kwam er een
nieuwe klok in de toren, dit was een
geschenk van Mr. A. J. C. van Weel,
toenmaals notaris te Ooltgensplaat, deze
klok droeg als randschrift:
,,In nagedachtenis van A. van
Weel Dz. en Mr. D. van Weel, Bur
gemeesters van Ooltgensplaat, is
deze klok door Mr. A. J. C. van
Weel geschonken aan deze gemeen
te onder het bestuur van P. van
Weel G.Gz., als Burgemeester 1893.
Heiligerlee 1893. Gegoten door A.
H. en W. J. van Bergen."
Deze klok die door de Duitsers op 1
Juni 1943 uit de toren werd gehaald om
voor oorlogsdoeleinden te worden ge-
•smolten, woog 340 kg. Bij de begrafe
nissen liet hij voor het laatst zijn stem
horen op 6 Juni 1940 toen dhr K. Kamp
wonende Nieuwstraat ten grave werd
gedragen, nog enkele dagen daarna
werd hij op de gewone tijden 8, 12 en
20 uur in beweging gebracht, doch toen
werd ook hem door de bezetter het
zwijgen opgelegd.
Ondanks alle pogingen door het ge
meentebestuur aangewend is het niet
mogen gelukken de oude klols; op te spo
ren, zodat naar andere middelen moest
worden uitgezien.
Een comité werd in het leven geroe
pen en de gemeentenaren gaven gul hun
bijdrage, met als resultaat dat binnen
enkele dagen een nieuwe klok over St.
Adolphsland zijn bronzen stem zal laten
horen.
Vrijdagmiddag 2.30 uur vond de offi
ciële overdx'acht plaats. Hierbij waren
aanwezig Burgemeester Hordijk, Wet
houder Waling. Het klokkencomité. Ds
Sonnenberg, president kerkvoogd G. H.
L. de Bruin, Gemeente personeel e.a.
Namens het klokkencomité voerde de
voorz. wethouder Waling als eerste spr.
het woord. Spr. wees op de plaats die
een torenklok in het dorpsleven inneemt,
hoe wij allen het gemis van een toren
klok voelden en hoe door de ingezetenen
met gulle hand werd gegeven om weer
in het bezit te komen van een toren
klok. Geachte heer Burgemeester, aldus
spr., het is ons een aangename taak
deze klok U als hoogste gezagsdrager
der gemeente en mitsdien als dlenst-
vertegenwoordiger over te dragen hier
bij de wens uitsprekende, dat hij nim
mer de verkondigster moge zijn van oor
log met de verschrikkelijke gevolgen
van dien en geen schendende hand hem
moge weghalen.
Een woord van dank willen wij nog
gaarne richten tot de ingezetenen die
ons in staat stelden deze klok aan te
schaffen, mocht gij in alle opzichten
voldaan zijn over dit werk en de klan
ken dezer klok nog lang in uw oren
klinken.
Burgemeester, wij hopen dat de ge
meente deze klok van ons zal willen
aanvaarden en stellen wij vanaf heden
haar ter uwer beschikking.
Burgemeester Hordijk nam hem over
en bracht dank namens het gemeente
bestuur en vertolkte de bijzondere
plaats welke een klok inneemt.
Door één onzer ingezetene is een toe
passelijk gedicht gemaakt. Onze klok
weegt 475 kg., dit is wel een groot ver
schil met de klok die onder aan het
Kremlin staat te Moskou, deze weegt
220.000 kg, maar men ziet geen kans
deze boven in te hangen. Hier zit wel
iets symbolisch in. Een groot opgezet
plan, inaar iets wat niet ten volle zijn
macht kan ontplooien, daar het doel
niet kan verwezenlijkt worden nl. in
deze te luiden. Hier blijkt dus uit ook
een bepaalde onmacht.
Moge in het bijzonder God ons door
deze klok oproepen naar zijn dienst.
Hierna werd nog het woord gevoerd
door de secretaris van het klokkenco
mité dhr P. Bom. In Maart 1947 aldus
spr. werd aan de firma van Bergen te
Heiligerlee de opdracht tot vervaardigen
van deze luidklok verstrekt. De leve
ringsdatum is overschreden, omdat de
firma van Bergen overstroomd wordt
met opdrachten, niet alleen uit Neder
land, maar ook van het buitenland. Wij
zijn thans weer rijk met een torenklok,
aldus spr. Klokslag 3 uur vatte bur
gemeester Hordijk het touw en bracht
de bronzen stem voor het eerst in be
weging, waarna dit werd overgenoiTien
door dhr B. Dorsman koster die al jaren
als klokluider werkzaam is.
De klok die een gewicht heeft van
475 kg heeft een middellijn van 91 cm.
Toon A en is gegoten bij de firma van
Bergen te Heiligerlee. Op de klok is een
gedicht vermeld van de bekende Plaat
se dichter Anth. Hokke en luidt als
volgt:
De bronzen stem die zich
vóór mij liet horen
Werd door het-Duitse volk,
g-enomen uit dee'z toren
Doch 't volk van Ooltgensplaat
bracht mijne prijs bijeen.
Zodat ik toen op deze plaats
verscheen.
GEKEP. GEMEENTEN
Ds Fra;anje in het ziekenhuis
te Ermclo opgenomen.
De nestor der dienstdoende predikan
ten in de Ger. Gemeenten, Ds J. Praanje
te Barneveld was de laatste weken niet
in staat om in de dienst des Woords
voor te gaan. Bij medisch onderzoek
bleek, dat hij ernstig suikerziekte had,
waardoor zelfs infectie aan zijn voet
was ontstaan. Ds Fraanje is thans in
het ziekenhuis te Ermelo voor nadere
behandeling opgenomen.
13'/2-intrige ambtsbediening
- Ds J. V. d. Berg te Utrecht.
D.V. Dinsdag 1 Maart a.s. hoopt Ds
J. v. d. Berg te Utrecht zijn 12% jarige
ambtsbediening te herdenken.
Ds J. V. d. Berg is op 1 Sept. '1936 in
het ambt bevestigd door wijlen Ds G.
H. Kersten, in zijn eerste gemeente
Krabbendijke uit Hand. 8 35. Op 2
Sept. deed hij zijn intrede met de woor
den uit 1 Cor. 1 23a.
Op 3 Pebr. 1946 nam hij het beroep
aan naar Utrecht. Daar werd hij op 10
April 1946 bevestigd door Ds M. Blok
te Zeist uit Lucas 9 13a en deed hij
zijn intrede inet de woorden uit 2 Cor.
5 20.
De gemeente te Utrecht is de laatste
jaren zeer uitgebreid. ledere Zondag is
het kerkgebouw overvol.
Cand. i. W. Kersten.
Cand. J. W. Kersten heeft voor alle
beroQpen die hij thans onder zich heeft
bedankt, behalve voor een beroep naar
de Geref. Gemeente te Sheboygan
(Amerika.)
CHR. GEREF. KERK
Ds N. de Jong, Chr. Geref. Predt. te
Middelharnis, komt voor op een tweetal
samen met Ds du Marchie te Wer
kendam.
De Middelhamisse Ijrandweer vierde
het met een keurige feestavond.
Op 5 Februari 1924 benoemde de ge
meenteraad van Middelharnis de heer
J. P. Timmers tot brandmeester-gene
raal van het plaatselijk brandweercorps
en sindsdien is deze populaire brandweer
commandant als zodanig in dienst ge
bleven, zodat hij dezer dagen het ge
noegen mocht beleven van de herden
king van 25 jaren toegewijde dienst aan
de gemeenschap.
Vanwege het gemeentebestuur en het
corps heeft men dit jubileum niet onop
vallend voorbij willen laten gaan en dus
was er Woensdagavond jl. een feestelijke
bijeenkomst aan gewijd. Het gehele
brandweercorps was daarbij tegenwoor
dig, terwijl het g^emeentebestuur de jubi
laris en diens echtgenote met burge
meester en beide wethouders flankeerden
De heer Snelleman had de regie van
de avond en deze bleek in goede handen.
Het werd een fijne avond, voor de heer
en mevr. Timmers beslist onvergetelijk.
Burgemeester Rijnders sprak als eer
ste de heer Timmers toe, hem prijzend
om zijn onverdroten ijver voor het corps
en voor de brandweer in het algemeen
en niet voorbij gaand, dat het comman
dantschap een grote verantwoordelijk
heid oplegt, zoals bij de laatste en groot
ste brand uit de afgelopen 25 jaren weer
duidelijk is gebleken. Spr. greep dege
legenheid te baat om nog eens alle cri-
tiek terzake de kerkbrand en het beleid
van de commandant en zijn manschap
pen streng te verwerpen. Deskundigen
verklaren evenzo en nagaan der feiten
toont het duidelijk aan. Gemeente en
bvtrgerij hebben grote waardering voor
het werk van commandant Timmers en
zelfs landelijk worden zijn verdiensten
erkend.
De Burgemeester deelde de jubilaris
als bewijs mede, dat hem de onderschei
ding van de medaille van verdienste van
de Kon. Ned. Brandweervereniging werd
toegekend en burgemeester Rijnders
spelde daarop de heer Timmers het ere
metaal op de borst, tevens een keurig,
ingelijst diploma overhandigend. Onder
daverend applaus uitte de heer Timmers
zijn grote dank en verrassing voor deze
onderscheiding.
Namens het corps sprak daarop de
heer Snelleman, die eveneens gewaagde
van de goede kwaliteiten van de com
mandant en diens prettige leiding, als
mede van de zeer goede verstandhou
ding, die onder de manschappen heerst.
Ook de heer Snelleman kon getuigen,
dat het werk van de commandant alge
meen gewaardeerd wordt, o.a. door de
brandweer maatschappijen. Vijf daar
van hadden zich geroepen gevoeld bij te
dragen in de kosten van de jubileum
avond als dank voor de goede leiding bij
het bestrijden van branden, het waren
de verzekering Ned. Brandwaarborg Mij
van 1850 en de Brandverzekering Mij
Tiel te Utrecht, vertegenwoordigd door
de heer Van Paasschen en De Alg.
Brandwaarborgmij N.V. te F..otterdam.
De Alg. Verzekering Mij te Middelburg
en de Brandweerborgmij Neerlandia te
Scheveningen, alle drie vertegenwoor
digd door Assurantiekantoor en naake-
laar De Voogd.
Ook de corpsleden wilden hun com
mandant gaarne een stoffelijk blijk van
waardering aanbieden en op verzoek van
Ir Snelleman kv/am daarop Gerard Wijn-
hoff met een vulpen van plm een meter
lengte en 10 cm dikte aandragen. Vol
gens de drager was dat een pen „voor
de schuur". Maar er bleek een echte
pen in te zitten, een fijne Parker, die de
importeur bij hoge uitzondering en al
leen vanwege het jubileum had kunnen
afstaan. Vanzelfsprekend oogstte ook
dit geschenk niet weinig dank en inge
nomenheid.
De jubilaris werd daarna toegespro
ken door oud-burgemeester den Hollan
der, door Sommelsdijks commandant J.
Bienefelt, die bloemen aanbood, door de
oud-ondercommandant C. Bresijn en ten
slotte door ordonnans Jan van Marken-
stein, die op geestige wijze zijn nood
klaagde over het feit, dat hij de enige
is, die geen brandweerpakkie heeft
dit tussen allerlei lofuitingen op de heer
en mevr. Timmers heen terwijl er ten
slotte een telegram van hulde kon wor
den voorgelezen van de districhtsinspec-
teur bij het brandweerwezen.
De avond werd verder doorgebracht
met een gevarieerd programma, waarin
Preda Nieuwland, begeleid aan de piano
door haar broer, van keurige zang liet
genieten, de heer Kaptein een aantal in
teressante films vertoonde, journaals, de
film van de kerkbrand door Polygoon
opgenomen en nog een andere brand-
weerfilm, benevens het bezoek van het
Prinselijk I^aar aan Flakkee en de altijd
weer aangrijpende film van de troons
afstand en inhuldiging der Koningin uit
ons Vorstenhuis. Bovendien bleek de
heer Snelleman over een niet verwach
te kunst van voordragen te beschikken
en hadden Gerard Wijnhoff en Gerard
de Koning het ook nog niet verleerd om
op uiterst humoristische wijze vanaf het
toneel de gasten bezig te houden. Mijne
Mina" was weer even af als 25 jaar ge
leden en uitbundig succes had Wijnhoff
met het door de heer S. van der Valk
op dit jubileum gedichte lied, hetgeen
de lezer gaarne zal geloven als wij het
volgende couplet citeren:
,,'t Ganse corps heeft aan de hoop
't hele hart verpand,
Dat Uw eigen ouwe schuur,
spoedig maar verbrandt
En als dan de spuit niet gaat,
zingen w' allemaal
Leve de generaal,
vijf en twintig jaar,
Moge hij blijven nog,
vijf en twintig jaar!"
Als laatste nummer van het program
ma werd een zeer koinische geschiede
nis op het toneel gespeeld, die een waar
dig sluitstuk vormde van deze uiterst
gezellige en prettige avond. De heer
Timmers had moeite om woorden te vin
den tot het bedanken, mede namens zijn
vrouw, voor de grote hulde. Hij deed
het met het uitspreken van zijn beste
wensen voor het corps en al zijn leden.
Toen in November 1941 de verplichte
verzekering werd ingevoerd, werden de
Ziekenfondsen al direct overstelpt met
vragen van hen, die voor deze verzeke
ring in aanmerking' kwamen. Aanvan
kelijk hadden de fondsen in die eerste
periode tal van moeilijkheden te over
winnen, mede door de bezetting. Zowel
de boden als de administratie stonden
vreemd tegenover de nieuwe materie en
vele lastige problemen moesten worden
opgelost.
Tot voor kort werd de boden alleen
gezien als de man, die de ziekenfonds
coupons kwam ophalen, maar thans is
hij de man, die op zijn route vrijwel alle
vragen op het gebied van de verplichte
en vrijwillige verzekering en van ver
schillende andere terreinen van de so
ciale wetgeving kan beantwoorden.
Dit is het gevolg van een cursus, die
werd ingesteld door de Landelijke Com
missie Cursus Ziekenfondswezen" en in
grote trekken tot doel heeft: de ontwik
keling van het Ziekenfondspersoneel,
kennis van alle mogelijke Ziekenfonds
problemen, kennis van andere sociale
verzekeringswetten, die het ziekenfonds
wezen doorkruisen, voorts ook om ver
trouwen te wekken bij en alle mogelijke
inlichtingen te geven aan het publiek.
Als ondergrond op deze cursus dient
de studie van de algemene en parlemen
taire geschiedenis van het ziekenfonds
wezen vanaf de middeleeuwen tot op
heden.
Op initiatief en onder leiding van de
Administrateur van het Alg. Ziekenfonds
,,W.Z.E." te Brielle werd zulk een cur
sus voor het buitendienst-personeel ge
houden. Vrijdag 18 Februari jl. werd de
laatste cursus-middag gegeven in de
zaal van Café van Soest te Helle-
voetsluis.
De leider, de Heer Jac. Zuidijk, ver
telde hierbij een en ander over de gang
van zaken gedurende de 2 cursusjaren
en wees vol trots op de ijverige cursis
ten, waarvan hij voor de in de volgende
week te houden examens de beste ver
wachtingen had. Ongetwijfeld is hier
een prachtig stuk sociaal werk ver
richt, dat niet te hoog kan worden ge
waardeerd.
Op deze laatste cursusmiddag werd
door de Heer Zuidijk een woord van
warme waardering gesproken voor de
grote belangstelling voor en de ijver,
waarmede deze cursus werd gevolgd.
„Waar inzicht is, komt uitzicht", aldus
dhr Zuidijk, een bekend schrijver cite
rend, waarmede hij wilde aantonen, dat
de boden thans uitzicht kunnen geven
aan hen die zulks behoeven. Men kan
thans voorlichting geven op een uiterst
moeilijk en omvangrijk terrein, omdat
men nu een bredere kijk op de proble
men heeft. Met een woord van dank
aan de medewerkers op deze cursus, be
sloot spr. zijn rede.
Ook de heren Toppers en Guillonard,
resp. Controleur Buitendienst en In
specteur van de Raad van Arbeid, die
mede de cursisten de nodige kennis heb
ben bijgebracht, spraken een woord van
waardering voor de grote aandacht en
ijver, waarvan de cursisten bij hun stu
die hebben blijk gegeven.
Tenslotte dankte een der cursisten, de
heer de Bloeme uit Middelharnis, na
mens zijn collega de leiding voor de
prettige wijze, waarop de lessen gege
ven werden.
