Rijwielen
WONINGBOUW
Kabinet is gevornnd
Een
nieuw
Z «s
De heer W. Dreës (P.v.d.A.) Minister-President
Een kwestie van tijd.
Gemotoriseerde
EiiAnDEH-niEui/s
Bureau: Prins Hendrikstraat 122c
Middelhamis, Telef. 17, Giro 167930
Postbox 8. Telefoon Drukkerij 10
CHR. WEEKBLAD OP GEREFORMEERDEN GRONDSLAG
voor de ZUID-HOLLANDSCHE en ZEEUWSCHE EILANDEN
WOENSDAG 11 AUGUSTUS 1948 21e JAARGANG No. 1744
Abonnementsprijs .1.50 p. kwartaa
Advertentieprijs 12 et. p. milllmetei
B3 contract speciaal tariei.
Een belangrijk stuk van de wederop
bouw is de woningbouw.
Velen menen dat de wederopbouw, of
het hergtel, zo ongeveer alleen maar de
bouw van woningen bevat. Dat is niet
juist. Het verkeerswezen en het be-
drqfsleven waren bö de bevr^ding van
het Duitse juk grondig ontredderd. We
gen «n bruggen waren stuk. Locomotie
ven en wagons waren weg of onbruik
baar; hele railbanen waren verdwenen,
electrische bovenleidingen geroofd. Zeet-
schepen waren ondergegaan. Binnen
vrachtschepen, vracht en personenauto's
waren weggehaald.
Zonder een goed verkeerswezen kan
van wederopbouw geen sprake zijn.
Daarbij waren dijken .doorgestoken,
grote stukken land aan de golven prijs
gegeven; vliegvelden vernield, fabrieken
leeggeroofd. De noodzakelijke productie
ontbrak. De bedrijven moesten soms
van de grond op worden gebouwd, ma
chines aangemaakt of gekocht |n het
buitenland.
De opbouw en het herstel van al deze
dingen moest worden aangepakt. Veel
moest voorrang worden verleend. Er
moest voor werk worden gezorgd. Bij al
deze dingen moest de woningbouw wor
den achteruit gesteld.
Nu, na ruim drie jaren, is het verkeer
grotendeels hersteld. Alle grote spoor
bruggen (zij het dan sommigen met en
kel spoor) zijn weer in gebruik. Treinen
en autobussen vervoeren meer personen
dan vóór de oorlog. Men moet verbaasd
staan over de drommen mensen, die
zich op de stations bewegen, vooral in
vacantietijd.
De meeste, f abrieken zijn hersteld of
herbouwd. Nieuwe zijn er bij gekomen.
De productie van allerlei-goederen heeft
het vooroorlogse peil weer bereikt, al is
het dat vrij er misschien minder van
krijgen, omdat een groot deel voor ex
port bestemd is. De overstroomde en
verwoeste gebieden zijn weer terugge
wonnen voor land- en tuinbouw.
Maar de woningbouw komt achteraan.
Er is woningnood.
Normaal moet er jaarlijks een aantal
woningen bijgebouwd worden orc^ de be
volkingsaanwas te kunnen opnemen en
de oude woningen te kunnen vervangen.
Daarin is in de bezettingstijd een grote
achterstand ontstaan. Daarbij zijn onge
veer tien procent van de woningen door
oorlogsgeweld verrfio&st ot door de
Duitsers afgebroken.
Tot nu toe is de bouw van woningen
nog niet toereikend ora de oude wonin
gen te vervangen en om gelijke tred te
houden met de bevolkingsaanwas. Dat
wil dus zeggen, dat het woningtekort
thans jaarlijks nog toeneemt. Inplaats
van dat de achterstand wordt ingehaald,
wordt deze nog steedsgroter.
Nu het herstel van het verkeer en van
de bedrijven grotendeels heeft plaats
gehad, moet de voorziening in de wo
ningnood aan de beurt komen.
Hierbij doet zich een grote moeilijk
heid voor.
Alles is aanmerkelijk duurder gewor
den. De kosten voor het levensonderhoud
zijn sterk g'estegen. Het ontzaglijk ver
lies door ons geleden moet zo gelijkma
tig mogelijk worden gedragen door alle
bevolkingsgroepen. Om de kosten van
het levensonderhoud zoveel mogelijk te
drukken mochten de huishuren niet
worden verhoogd. De kosten voor de
nieuwbouw zijn echter verdrievoudigd.
Voor deze prijzen zijn geen huizen te
bouwen als de huuropbrengst niet hoger
mag zijn. Op de duur zijn deze lage
huren dan ook niet te handhaven. Dan
zou er een wanverhouding,ontstaan.
Deze is er reeds nu. De lasten en re-
paratiekosten zijn verhoogd. De eige
naars van de oude huizen moeten dus
een offer brengen. Maar op de duur
Kloeten ook de huren op een hoger ni
veau komen. Men vril daarmee wachten
tot een verlaging van de andere levens-
kosten zich heeft ingezet. Het spreekt
vanzelf dat men tracht de bouwkosten
zo laag mogelijk te houden. Maar voor
het ogenblik schat men de kosten van
een arbeiderswoning op 15.000.
Gestreefd moet dus naar lagere bouw
kosten en grotere productie.
Voor belegging behoeft men nu geen
huizen te bouwen, ook al worden ruime
subsidies verstrekt. De particuliere
bouw is dan ook gering. En deze is
juist het goedkoopst. Geeft men meer
bouwvergunningen, dan schiet'het aan
tal arbeidskrachten tekort en ontstaat
de neiging tot oplopen van de loneiL
Zijp er dan bovendien te weinig materi
alen beschikbaar, dan stagneert de
bouw en lopen de kosten nog verder op.
Er moet dus een rem aangelegd worden
bij het verstrekken van bouwvergun
ningen. Maar hieVdoor nemen de staats-
bemoeiïngen toe en stijgen de kosten
eveneens. Het enige, wat overblijft is,
dat per man meer wordt gepresteerd.
Maar, hoe dat te verkrggen? Er is een
loonstop. Dat moedigt niet aan om har
der te werken. Men zal nu naar middelen
moeten uitzien, waarbö men de loonstop
handhaaft en toch weer een premie stelt
op grotere prestatie. Daartoe is in enige
steden een proef genomen, waarbij men
toch weer van zijn eigen principe af
gaat. Toch meer geven dan eigenlijk
verordend is, als er dan maar meer ge
daan wordt. Dan wordt het bouwen
goedkoper en komen er meer huizen
klaarals er tenminste dan maar
genoeg materialen beschikbaar zijn. Wij
vrezen dat het wel vast zal lopen, tenzij
er welljewust aangestuurd wordt om de
staatsbemoeienis tot het hoog nodige te
beperken en uiteindelijk te doen beëindi
gen. Die geleide economie is duur. En
al beweert men dat het nu tot op zekere
hoogte niet anders kan, dan zeggen wq:
Laten wij er althans de les uit trekken,
dat, als en zodrö, wij het missen kun
nen, wij er volledig mee breken moeten.
Da kabinetsformateur, mr Van Schalk, is erin geslaagd een nieuw kabinet te
vormen. De heer W. Drees zal optreden als minister-president en minister van
algemene zaken. Mr. Van Schalk zelf treedt op als onder-voorzitter van de
minsterraad. Tevens is hij minister zonder portefeuille en minister van verkeer
en waterstaat ad interim. Het ligt echter in de bedoeling spoedig in deze vaca
ture te voorzien. Zaterdag tien uur heeft de beëdiging van de nieuwe ministers
ten paleize Soestdijk plaats gehad. Donderdag zal de nieuwe regering in de
Tweede Kamer waarschijnlijk een verklaring afleggen.
De kabinetsformateur heeft aan de Prinses-Regentes de volgende ministers
voorgedragen:
W. Drees (P.v.d.dA.) Den Haag, ministervan algemene zaken, minister-president
Mr. J. R. H. van Schalk (K.V.P.), Den Haag, minister zonder portefeuille en
minister van verkeer en waterstaat ad interim
Mr. D. U. Stikker (V.V.D.), Amsterdam, minister van buitenlandse zaken
Mr. Th. R. J. Wijers (K.V.P.), Vught, mmister van justitie.
Mr. J. H. van Maarseveen (K.V.P.), Utrecht, minister van binnenlandse zaken
Prof. dr. F. J. Th. Kutten (K.V.P.), Nijmegen, ijiinister van onderwijs,
kunsten en wetenschappen.
Prof. mr. P. Lieftinck (P.v.d.A.), minister van financiën.
Mr. W. F. Schokking (C.H.U.), Amsterdam, minister van oorlog en marine
ad interim.
Mr. dr. J. in 't Veld (P.v.d,A.), Den Haag, minister van wederopbouw en
volkshuisvesting.
Prof. Dr. J. R. M. van den Brink (K.V.P.),, Laren, (N.-Holland), minister
van economische zaken.
S. L. Mansholt (P.v.d.A.), Wassenaar, minister van landbouw, visserij en
voedselvoorziening.
Mr. A. M. Joekes (P.v.d.A.) Den Haag, minister van sociale zaken.
Mr. E. M. J. A. Sassen (K.V.P.)Vught, minister van overzeese gebiedsdelen.
L. Götzen, Den Haag, minister zonder portefeuille.
Prinses-Regentes naar het Loo.
Nadat Zaterdag op het paleis Soest
dijk de beëdiging der nieuwe ministers
had plaats, gevonden, vertrok de Prinses
Regentes 's middags met de prinsesjes
naar het Loo, waar zij tot het einde van
deze maand zal vertoeven. Ook prins
Bemhard, die half Augustus uit Londen
wordt terugverwacht, zal zijn intrek op
het Loo nemen.
De horloges van de K.L.M.-vliegers
moeten altijd de juiste tijd aanwijzen,
omdat het voor de positiebepaling van
het grootste belang is, dat men precies
weet op welk tijdstip men de daartoe
benodigde waarnemingen doet. De vlie
gers beschikken "daarvoor dan ook over
horloges, die tot de besten van de we
reld behoren.
Desondanks laat men toch niets aan
het toeval over; zelfs het beste horloge
kan in de practijk, weliswaar zeer ge
ringe, maar toch ontoelaatbare afwij
kingen gaan vertonen. Om er zeker van
te zijn, dat een horloge onberispelgk
zijn taak vervult, wordt het geregeld
gecontroleerd; daartoe heeft de instru
mentenafdeling van de K.L.M, de be
schikking over een apparaat, waarvan
tot nu toe in ons land slechts enkele
exemplaren aanwezig ztjn.
Dit apparaat, de Timeograph genaamd,
is een Amerikaanse vinding; het bestaat
uit een kastje, waarop links het te tes
ten horloge bevestigd wordt. De tikken
van het horloge worden door een micro
foon opgevangen en langs electrische
weg versterkt. Door de aldus opgewekte
stroomstoten drukt een electrische spoel
een schrijfstift en een schrijfmachine
lint op een papieren strook, waarop een
schaalverdeling is gedrukt. Op deze
strook komen dus naast elkaar een
groot aantal streepjes te staan, voor
elke tik één.
Nu bestaat een tik van een horloge
uit twee verschillende geluiden, die vlak
op elkaar volgen; voor elk van deze
beide geluiden komt op de papierstrook
ook een streepje te staan. Uit de onder
linge afstand tussen de streepjes kan
men afleiden welke onregelmatigheden
zich in de loop van een bepaald horloge
voordoen.
Een test van een horloge op dit appa
raat duurt 24 uur; het komt n.l. dik-
wflls voor, dat een horloge na 24 uur
blijkt volkomen gelijk te lopen, terwijl
het echter in de tussenliggende tijd wel
afwijkingen heeft vertoond, die elkaar
weer hebben opgeheven.
Het testen geschiedt door^de I.B.R.A.
(Instrumenten, Electriciteits- en Radio
Afdeling) op Schiphol, en' de vakkun
digheid van de technici van deze afde
ling staat er borg voor, dat de gecon
stateerde afwijkingen worden opgehe
ven. Dan beschikt de vlieger weer over
een horloge, dat volkomen aan de stren
ge eisen die hij moet stellen, voldoet.
De inwoners van Voorburg hebben
enige tijd, geleden van een ongewoon
schouwspel kunnen genieten: een vijftig
wielrijders snorden hun in snel tempo
voorbij, zonder te trappen. Zowel de da
mes ais de heren zaten op een dames-
rigwiel, een kettingkast bleek er niet te
zijn, het frame bestond uit een dikke
buis, over het voorwiel was een motor
gebouwd. Deze vijftig wielrijders waren
journalisten, uitgenodigd door de N.V.
Handelmaatschappij R. S. Stokvis
Zonen te Rotterdam en Van der Heem
in Den Haag om een proefritje te ma
ken met het Rijwiel Sólex, de gemotori
seerde fiets, waarmee men in de ko
mende maanden en jaren wielrijdend
Nederland hoopt te veroveren. We kun
nen niet anders zeggen dan dat het
plezierig en gemakkelijk reed en dat
men zonder enige voorafgaande oefe
ning het Rijwiel Solex even vlot gebruik
te als een gewone fiets. Met een paar
simpele handbewegingen wordt de mo
tor in- en uitgeschakeld; wie lust heeft
het Rijwiel Solex ook eens als gewone
fiets te berijden, wipt de motor achter
over. Eén handletje aan het stuur is
voldoende om de snelheid te regelen, te
vertrekken en te stoppen.
Een blad als de Kampioen heeft in de
loop der jaren in zijn kolommen al heel
wat beschrijvingen gehad van rijwielen,
voorzien van een installatie, die het
trappen overbodig maakte. We hebben
fietsen gekend, waarbij de motor achter
op de bagagedrager was gemonteerd of
op een los wieltje; ieder, die het land
had aan de de trapbeweging van de ge
wone fiets of die er om pjn lichamelijke
constitutie ongeschikt voor was, volgde
steeds met belangstelling deze vindin
gen. Na verloop van tijd verdwenen ze
echter weer en niemand hoorde er meer
wat van.
Achter de schermen is mei\ echter
stevig blijven experimenteren. Frankrijk
en Italië zijn de landen, waar men zich
er het meest mee bezig houdt gehouden.
De Parijse carburatorfabriek „Solex"
deed proefnemingen, waarbij het rijwiel
bij de motor werd aangepast en dus een
speciale constructie vroeg, de Italianen
bouwden losse motoren, die men op be
staande rijwielen kan monteren. Na rijp
beraad en talrijke proefnemingen heeft
Van der Heem de voorkeur gegeven aan
het Parijse systeem, daar bleek, dat b3
montering van de motor op een gewone
fiets de berijder snel vermoeid wordt en
men bovendien voor de moeilijkheid
stond, dat 80% van de Nederlandse fiet
sen is voorzien van torpedonaven, een
remsysteem, dat voor een gemotoriseer
de fiets gevaren met zich brengt.
In Parijs was men in 1940 zo ver, dat
enige prototypen van deVélo Solex wa
ren gemaakt, in de vijf jaren bezetting
werd stilletjes doorgewerkt en na de
bevrijding hebben reeds duizenden rij
wielen met hulpmotor de fabriek ver
laten. Van der Heem heeft een jaar
lang met het Rijwiel Solex proefgere-
den, zijn bruikbaarheid beproef d bij allo
weersgesteldheden, op alle soorten we
gen en paden en is over het resultaat
zeer tevreden. Vóór 31 December zullen
hier 2000 2500 Rijwielen Solex zijn
geproduceerd. Zij hebben een maximum
snelheid van 22 km. per uur, de een-
cylinder tweetakt-motor gebruikt één
liter benziime op 100 km, de aandrijving
geschiedt op de voorband door middel
van een carborundumrol, die slijtage
van de band belet, de remmen zijn velg-
remmen. De'fiets weegt 25 kg., waar
van 7 kg. voor de motor.
Op een belangrgke vraag voor toeris
tisch Nederland, n.l. of het Rijwiel So
lex ook op de rijwielpaden zal worden
toegelaten, moet op het ogenblik ont
kennend geantwoord'worden. Want mo
menteel zijn de Rijwielen Solex nog aan
de wettelijke bepalingen voor motorry-
wielen, onderworpen. De kans is echter
niet uitgesloten dat bij de nieuwe Mo
tor- en Rijwielwet rekening zal worden
gehouden met het gemotoriseerde rg-
vriel, waardoor het mogelijk zou wor
den dit te gebruiken zonder rij- en num-
metbewijs, en ook op rijwielpaden.
