c
De Unie van
Zuid-Af rika
De troonsafstand
op 4 September
INSTALLATIE VAN BURGEMEESTER
SCHULLER TE MAARTENSDIJK
-z
DE VERKIEZINGEN
j
Inhuldiging twee dagen later
Een zeer hartelijk ontvangst
EIIAIID
Bureau: Prins Hendrikstraat 122c
Middelhamis, Telef. 17, Giro 167930
PostboX 8. Telefoon Drukkerij 10
CHR. WEEKBLAD OP GEREFORMEERDEN GRONDSLAG
voor de ZUID-HOLLANDSCHE en ZEEUWSCHE EILANDEN
WOENSDAG 9 JUNI 1948 "20e JAARGANG No. 1726
Abonnementsprijs 1.50 p. kwartaal
Advertentieprijs 12 et. p.- millimeter
Bij contract speciaal tarief.
J,m
De verkiezinga-uitslagen in Zuid-
Afrika zullen ongetwijfeld in Nederland
sterk de. aandacht «^getrokken hebben,
omdat wij als Nederlanders ons aan
Zuid-Afrika altijd min of meer stam
verwant gevoelen.
Zoals bekend, heeft maarschalk
Smuts bij de j.l. verkiezingen een ge
voelige, nedei;laag geleden en is hij zelfs
in het district .Staj],derton, dat hij al 24
jaar in het parlement vertegenwoordig
de, verslagen. Zijn partij is van 89 op
65 zetels gekomen, de Verenigde partij
heeft 24 zetels in hét patjement verlo
ren, zodat hij de eerste plaats moest af
staan aan de Nationalistische partij van
dr. Daniël F. Malan, die van 48 op 70
zetels kwam. De Afrikaner partij kreeg
negen Zetels, de arbeiderspartij zes en
de naturellen kregen er drie. Het komt
dus hierop neer, dat dr. Malan samen
met de Afrikaner-partij over 79 zetels
beschikt en. de Verenigde Partij van
Smuts met de Labour en de drie neger
afgevaardigden over 74 zetels. Daar de
nationalisten de parlements-voorzitter
moeten aanwijzen, die niet meestemt, is
Malan's meerderheid dus feitelijk ntiaar
drie stemmen. Typisch is, dat Smuts
meer stemmen had (651.183 tegen
452.224 van Malan c.s.) en minder ze
tels kreeg, öéneraal Smuts heeft ech
ter aan de gouverneur-generaal zijn
ontslag aangeboden en dr. Malan is Ka^
binetsformateur geworden.
Belangrijker is te bezien, hoe deze
situatie is tot stand g:ekomen en wat er
uit kan voortvloeien.
Het kleurlingen-vraagstuk heeft bij
deze verkiezing een grote rol- gespeeld.
Volgens de volkstelling van Mei 1946
telt Zuid-Afrika 2.37 millioen blanken
j (witmensen of Amerikanen) 7,8 mil
lioen inheemsen (meestal kaffers ge
naamd) 0.9 millioen kleurlingen en
285.000 Aziaten (koelies.) Dr. Malan,
stichter van de nationalistische partij,
waartoe de afstammelingen van de boe
ren behoren en. geen enkel lid van En
gelse afkomst is, is bevreesd, dat die
negen millioen kleurlingen een gevaar
opleveren voor de twee millioen blan
ken. Deze mening wordt door een groot
deel van het Zuid-Afrikaanse volk ge
deeld zelfs door Engelssprekende Afri
kanen. De plannen, die generaal Smuts
heeft gemjiakt om in de positie van de
kleurlingen verbetering te brengen,
heeft hem waarschijnlijk de nederlfiag
bezorgd.
De scherpe scheiding tussen blank en
zwart heeft vooral bij de plattelandsbe
volking bijval gevonden. Negentig pro
cent van sommige districten verscheen
ter stembus, wat voor uitgestrekte,
dunbevolkte districten een hoog percen
tage is. Er blijkt uit,, dat bij de oude
Afrikaanders nog altijd de opvatting
heerst, dat de zwartjes klein gehouden
moeten worden. De oude Transvalers
zeiden: „'n kaffer is nie een mens nie,
di is maar 'n skepsel." Er zit aan die
uitspraak o.i. een zeer bedenkelijke kant.
Dr. Malan heeft een fanatieke haat
tegen Ruslahd en nu zou het kunnen
gebeuren, dat zijn binnenlandse politiek
ten aanzien van de gekleurde bevolking,
zowel de üiheemse als de geïmmigreer
de Brits-Indiërs, het paradoxale effect
zal hebben, dat de door hem zo gebate
Russen in de kaart worden gespeeld.
Het is immers niet onmogelijk, dat de
gekleurde rassen in de verleiding zullen
komen om de Russische aanspraken xjp
het beschermheerschap v^ de onder-
dmikte en uitgebuite Aziatische en an
dere koloniale volkeren als juist te aan
vaarden, en deze des te achterdochtiger
zullen komen te staan tegenover de
rest van de westelijke gemeenschap.
Ongetwijfeld komt op de schouders
van de nieuwe premier een zware last
te drukken. Al heeft hij tal van aan
hangers in het land zelf, hij zal op tal
van moeilijkheden stuiten, die de reg^-
ringstaak verzwaren.
Het is vooB Zuid-Afrik£t tl hopen, dat
In de Nederlandse Staatscourant
komt de volgende bekendmaking van
de hiinister-president voor:
Hare Majesteit Kofüngin wfthel-
mina en Hare Koninklijke Hoogheid
de Regeaites Prinses Juliana hebben
mij gemachtigd mede te delen, dat
de afstand van de Kroon door Hare
Majesteit Koningin Wilhehnina zal
geschieden op 4 September, wes
halve op die dag Hare Koninklijke
Hoogheid Prinses Juliana de rege
ring zal aanvaarden.
De plechtige beëdiging en inhul
diging van de nieuwe Koningin zal'
plaats vindep op 6 September.
HOE ZAL DE NIEUWE
TWEEDE KAMER WOR
DEN SAMENGESTELD?
Over de samenstelling van de nieuwe
Tweede Kamer verdiept men zich in
gissingen. Verschuivingen zullen er on
getwijfeld plaats hebtien.
De Nieuwe Haagse Courant (A.R.)
heeft een enquête ingesteld bij haar le
zers, wat zij er van denken. Ziehier de
uitslag van de gedachtengang van de
gemiddelde lezer der N.H. Crt.
K.V.P31 (32)
P. V. d.'A26 (29)
A.-R14 (13)
C.P.N.7 (10)
C.H.U9(8),
•V.V.D9(6)
S.G.P2' 2)
Welter 2
(De tussen haakjes geplaatste cijfers
hebben betrekking op het' aantal zetels
in de zittende Kamer.)
Het is, zo schrijft de N.H. Crt. veel
te vroeg om thans reeds beschouwingen
te wijden aan deze uitslag.
Maar interessant zijn deze, ,^aar-
schijnlijk geachte Verschuivingen wel.
PAPIEREN ANJERS OP 29 JUNI
Op de Anjerdag 1948 zal de post bij
elk Nederlands gezin een kaart bezor
gen, waarop zes anjers staan gedrukt,
die daaruit gemakkelijk te verwijderen
zijn. Met die papieren artjer toöie riien
zich op 29 Juni en bij duizenden winke
liers kan men dan het aanvullende
róod-wit-Tjlauwe vrijheidswimpeltje ver
krijgen na een gift ten bate van liet
Prins Bemhardfonds," in de offerbus op
him toonbanken.
-O-
PRINS ELIZABETH VERWACHT
HAAR BABY IN OCTOBER
De Britse kroonprinses Elizabeth ver
wacht midden-October moeder te wor
den. Het kind zal eyentueel na Eliza
beth in aanmerking komen voor bestij
ging van de Britse troon.
VIJFDUIZEND TON RIJST
Naar aanleiding van een bericht in
het Vrije Volk over hervatting van de
rtjstdistributie in het najaar wordt ge
meld, dat men er in geslaagd is, vijf
duizend ton rijst aan te kopen. Zodra
(Jeze er is, zal men tot distributie over
gaan. Eerst komen de ziekenhuizen in
aanmerking en de kindergroepen; pas
daarna zal men overwegen of ook de
volwassenen iets kunnen krijgen, doch
dit laatste is zeer twijfelachtig.
de nieuwe bewindsman het beleid zó
mag voeren, dat het land voor grote
schokken blijft gespaard.
J
Van St. Maartensdijk
naar Maartensdijk klinkt
niet vreemd. Het scheelt
maar de 2 letters: „St."
Maar het 'is wel een ge
weldige promotie voor
Burgemeester Schüller!
We hebben'uit de ver
slagen kunnen lezen,
hoe Burgemeester Schül
ler gehecht was gewor
den aan zijn gemeenten
St. Maartensdijk en
Scherpènisse in die 12
jaar dat hij er gestaan
heeft. Een Frans spreek
woord zegt: scheiden is
een beetje sterven" en
dat bleek ook bij het af
scheid. Hij moest zich
van zijn gemeente „los
maken".
Dat Mr. Schüller bur
gemeester is geworden
van een der ,',elite-ge-
meenten" van Nederland
zal niemand hem dan
ook kwalijk nemen.
De ontvangst te Maar
tensdijk van de nieuwe
burgemeester is aller
hartelijkst en spontaan
geweest. Toen de don
kergrijze auto niet de
Zeeuwse provincieletter
K op de hoek van de
Pres. Rooseveltsweg en
de Lorentzlaan bij de
grens tussen Utrecht en
Maartensdijk arriveerde.
^e gem.-sccr. van Nlaartensdijk; de heer
P/l. Dijhstra, hegroel de nieuwe hurger-
vader. 'Z.onder \ioed Mr H. H. Scnuller.
(Cliché welwillend afgestaan
door U.N.)
was daar de loco-burgemeester Mr.
Boor, wethouder L. Slomp en de heer
Ph. Dijkstra gemeentesecretaris ter be
groeting aanwezig. Ben dochtertje van
het raadslid Miranda bood Mevr. Schül
ler een bouquet prachtige anjers aan.
Dit grens gedeelte van Maartensdijk
heet „Tuindorp" dat opzichzelf reeds
plm. 7000 inwoners telt. Aan het slndere
einde van Tuindorp werd de burgemees
ter door de Voorz. van Tuindorps' Be
lang toegesproken die ter herinnering
van de^e plechtigheid een zilveren pot"-
|ood en kaarsenstandaard aanboodl
Daarna werd in de auto's gestapt en
Burgemeester Schüller heantwoordt hier een hoera, dat op hem
uilgehracht werd in Tuindorp te Maartensdijk.
(Cliché welwillend afgestaan door Utrechts Nieuwsblad)
verdween de stoet in de richting Groe
nekan. Daar was de burgemeester en
zijn familie een spontane ontvangst be
reid. De Groenekanse jeugd was rijk
vertegenwoordigd, de rijvereniging „De
Stichtse Ruiters" en de Groenekanse en
Maartendijkse Oranjeverenigingen.
Het gezelschap stapte uit de auto's
en «na hier epn ogenblik te hebben ver
toefd ging het in open rijtuigen, ge
flankeerd door de Stichtse Ryiters «aar
het Gemeentehuis.
Honderden belangstellenden stonden
voor het gemeentehuis te, wachten om
de nieuwe eerste burger van Maartens
dijk te begroeten. Verschillende muziek
gezelschappen lieten hun vrolijke klan
ken Koren, terwijl tal van schoolkinde
ren, in grote reien met vlaggen, een
welkomstlied zongen. Door een erehaag
van brandweerlieden betrad de burge
meester het gemeentehuis.
De familie Schüller begaf zich naar
de burgemeesterskamer, terwijl de raad
en de genodigden, waaronder mr. H. G.
Erigelberts, chef van liet kabinet van
de commissaris der Koningin, burge
meester O. Norbruis van Zuilen, burge
meester mr. J. M. M. Hamers van
Jutphaas, naar de boven in het gemeen
tehuis gelegen raadszaal gingen.
Nadat de leden van de gemeente
raad en de genodigden hun plaatsen
hadden ingenomen, opende ,mr. J. Boor^
in zijn kwaliteit van loco-burgemeester
deze buitengewone raadszitting met ge
bed. Hierna verzocht mr. Boor aan* de
heer Dijkstra, gemeente-secretaris, het
Kon. Besluit voor te lezen, waarbij mr.
Schüller tot burgemeester van Maar
tensdijk werd benoemd. Vervolgens las
de heer Dijkstra nog het proces-verbaal
van beëdiging.
Een commissie bestaande uit de he
ren A. Remeijn (C.H.); Walhóut (Arb.)
en J. A. Jongerius (K.V.P.) leidde ver
volgens de familie Schüller de raads
zaal'binnen.
Hierna sprak mr. Boor zijn installa-
tierede uit.
Zie voor vervolg pag. 2 Ie kolom
