Wat moet er gebeuren met het arbeiders
overschot op Flakkee?
Pessimisme
De Flakkeese Gemeenschap zoekt een oplossing
voor dit probleem.
Studie-commissie benoemd.
Inleiding door Burgemeester Van Dijk van Oude
Tonge over dit moeilijke vraagstuk.
EIIAI1DEI1-I1IEU1I/S
Bureau: Prins Hendrikstraat 122c
MiddelhaiTiis, Telef. 17, Giro 167930
Postbox 8. Telefoon Drukker^ 19
CHR. WEEKBLAD OP GEREFORMEERDEN GRONDSLAG
voor de ZUID-HOLLANDSCHE en ZEEUWSCHE EILANDEN
WOENSDAG 2 JUNI 1948 20e JAARGANG No. 1724
Abonnementsprijs 1.50 p. kwartaal
Advertentieprijs 12 et. p. millimeter
Bg contract speciaal tarief.
De mens die lijdt het meest,
Van 't lijden dat hij vreest,
En dat nooit op komt dagen.
Wat is het dat de mens toch zo moe
deloos maakt?
Het is omdat hij werkt aan een werk
dat hij nooit klaar zal krijgen. Wat hij
te betrachten heeft, verzuimt hij, en hij
bekommert zich over dingen die buiten
zijn plicht en buiten zijn bereik vallen.
Als wij beschouwen het onrecht, dat
onder de zon geschiedt; als wij letten
op de kwellingen, die zich opdoen in de
wereld; als wij zien, hoe God de een
maakt tegenover de ander, ter oorzaak
dat niemand het werk Gods kan uitvin
den; als wij zien het onrecht ter plaat
se waar de gerechtigheid behoorde ge
diend te worden, is het dan wonder,
dat ons hart beroerd zou wórden? Als
wij beschouwen de ijdelheid, dat er zijn
rechtvaardigen, die het wedervaart naar
het werk der goddelozen, en dat daar
zijn goddelozen, die het wedervaart naar
het werk der rechtvaardigen zou dan
ons hart niet met pessimisme vervuld
worden
Als wij staan willen in Gods plaats,
en op Zijn rechterstoel willen klimmen;
als wij zijn gelijk als Asaf, dan kunnen
wij het niet verstaan, en het is moeite
in onze ogen.
Is de wereld niet vervuld van on
recht? Verkoudt de liefde niet, en
neemt de ongerechtigheid niet toe? En
omdat het oordeel niet haastelijk ge
schiedt over de boze daad, daarom is
het hart van de kinderen der mensen
vol om kwaad te doen. Daarom zeggen
ze in hun hart: De Heere ziet het niet,
en de Heere hoort het niet.
Moeten wij nu trachten in de toe
komst te zien? Zouden wij een tip op
willen lichten van de verborgenheid van
Gods raad? Moeten wfl op Gods rech
terstoel klimmen? Zullen wij toornen,
terwijl wij weten, dat de toornigheid
des mans Gods gerechtigheid niet
werkt? Wat is ons geloof aan de god
delijke gerechtigheid toch duister!
Was het zo niet in de bezettingstijd?
Omnogelijk konden de mensen geloven,
dat het onrecht, door de Duitsers ons
aangedaan, niet aanstonds zou gewro
ken worden. Gerechtigheid toch, zou
heerschappij hebben in deze wereld.
Wat geschiedde, zou slechts een tijde
lijke en zeer korte verstoring van het
recht zijn. Eigenlijk al een onbegrijpe
lijkheid.
En nu?
Na de ene golfslag 'van het onrecht
en van de triomph van het bruut ge
weld volgt een nieuwe. En weer hoort
ge de pessimistische klanken.
Na de golf var\, het Hitlerdom, die
van het Stalinisme en dan
Maar, de toekomst ligt in zoverre
voor ons verborgen, dat wij geen taak
en roeping hebben daarnaar ons oog te
richten bij de vraag: wat is onze plicht?
Wij zijn geroepen om in het heden te
werken. Om te doen wat onze hand
vindt om te doen. Om dat te doen met
al onze macht. Te werken naar de ge
legenheid, waarin Gods voorzienig be
stel ons brengt. Te werken naar de re
gel van Gods geopenbaarde wil. Met in
achtneming van wat is geschied. De
uitkomst latend in Zijn hand. De ver
gelding der goddelijke rechtvaardigheid
ligt in de toekomst. Dat kan slechts
door het geloof verstaan worden.
Hier aanschouwen wij dat rechtvaar
dig oordeel Gods nog niet.' Zien wij iets
van de gerichten Gods zich nu reeds
voltrekken, dan moeten vrtj niet menen,
dat dafhet volle gericht Gods is. Door
onze pessimistische, en dus ongelovige
instelling kunnen wij Gods weg niet be
grijpen. Het niet begrijpen, dat er
rechtvaardigen zijn wien het weder
vaart naar de werken der goddelozen,
en goddelozen wien het wedervaart
naar het werk der rechtvaardigen. Dan
willen wij onze weg niet aanstellen
naar de geopenbaarde wil van God, maar
naar de openbaring der godsgerichten.
En, omdat wij die niet zien, gaan wij
profeteren, verzuimen onze plicht, gaan
de oordelen Gods verwachten op onze
tijd en naar onze voorstelling. Worden
overigens pessimist. De handen worden
slap. Er is toch niets aan te doen. Dan
gaan we mopperen, en verwachten van
onze plichtsvervulling geen heil. Om
dat immers Gods raad tóch wel anders
zal zijn. Dat is de hoogmoed van de
mens. Hij kan het bestuur niet in Gods
hand laten, en zich vergenoegen met
zijn bescheiden taak te vervullen. Deze
hoogmoed is de bron van zijn moede
loosheid en pessimisme. Ootmoed doet
vragen naar Gods geopenbaarde wil.
Doet arbeiden, al is deze arbeid met
veel gebrek omhangen en al struikelen
wij daarin dagelijks. Ootmoed geeft
moed, maakt ons optimistisch in de
gezonde zin van het woord. Doet ons
zeggen met de psalmdichter": Naardien
ik heb geloofd aan Uw geboden.
Pessimisme is ongeloof; ongeloof aan
de geopenbaarde wil van God. Pessi
misme doet de wereld verzinken in ver
derf en ondergang. Rooft ons de troost
in tegenspoed. Doet ons ook het hoofd
leggen op het blok van het copimunis-
me in al zijn vertakkingen. Doet ons
loochenen het eindgericht, waarin al de
gedachten van des mensen hart open
baar zullen worden; maar waarin ook
openbaar zullen worden de daden van
onze gehoorzaamheid, waarvan het pes
simisme gereed staat te zeggen, dat ze
geen vrucht zullen dragen.
Als de Zoon des mensen weder zal
komen, zal Hij nog geloof vinden op de
aarde
KERKNIEUWS
CHR. GEREF. KERKEN
Ds. Dubois.
Naar „De Wekker" mededeelt, is Ds.
Dubois van Maarsen ernstig ongesteld.
Aan de rechterzijde is hij geheel ver
lamd; ook de stembanden zijn aange
daan. Toch wordt de ^oop op herstel
nog niet geheel opgegeven.
Ds. C. Smits te Driebergen deelde
verleden Zondag van de kansel de ge
meente niede voornemens te zijn zijn
ambt neer te leggen en zich aan de ge
meenschap der kerken te onttrekken,
's Avonds zou hij afscheid preken. Naar
aanleiding van een samenspreking, die
ds. P. de Smit van Zeist, als consulent
der gemeente. Zondagmiddag met ds.
Smits had, deelde laatstgenoemde in de
avondgodsdienstoefening mede, op zijn
besluit terug te komen. De avonddienst
waar ds. Smits in voorging, werd mede
door'ds. de Smit en een deel van de ker-
keraad van Zeist bijgewoond.
NED. HERV. KERK
Zlerikzee. 21 Mei j.l. was het een
eeuw geleden, dat de grote kerk alhier
in gebruik genomen werd. Het vorig
gebouw, dat tot de grootste van ge
heel Zeeland behoorde, brandde in de
nacht van 6 op 7 October 1832 af. Ook
toen waren loodgieters al even gevaar-
OUDE DAME VALT UIT RIJDENDE
TREIN
Vrijdag j.l. is ter hoogte van het
Naardermeer een 70-jarige mevr. R. uit
Apeldoorn uit de trein gevallen. Zij
werd in bewusteloze toestand naar het
Diaconessenhuis te Naarden overge-
brficht.
PAPIERFABRIEK TE MAASTRICHT
AFGEBRAND
Zaterdagmiddag is door onbekende
oorzaak de papierfabriek van de firma
Wesley en Co. te Maastricht door brand
vrijwel geheel verwoest. De fabrieks
hal van ongeveer 600 vierk. M. is ge
deeltelijk ingestort. De voorraad van
200 ton papier en cartonwaren ging
verloren. De brandschade wordt door
verzekering gedekt. Door deze brand
zijn zestig mensen zonder werk.
lijke lieden als nu, want zij hadden
daags tevoren reparatiewerkzaamheden
opthet dak verricht. Een jaar later nanx
men het besluit tot bouw van een nieu
we kerk. Het huidig kerkgebouw is op
getrokken in Vitruviijsstijl met voor- en
achterportaal en een driehoekig fronton
op Dorische kolommen. Het bedehuis:
heeft een bijzonder fraai orgel.
Donderdagavond vergaderde de Flak-
keese Gemeenschap in Hotel Spee te
Sommelsdijk. De opkomst was zeer be
vredigend te noemen, daar uit alle hoe
ken van het eiland vertegenwpordigers
en belangstellenden present waren. Er
werd op deze vergadering dan ook een
probleem aangesneden, waarbij het ge
hele eiland betrokken is, n.l. de vraag,
wat er met het arbeiders-overschot op
het eiland moet gebeiuren.
Burgemeester Rijnders liet na ope
ning der vergadering het licht vallen
op de werkzaamheden der Plakk. Ge
meenschap, die zich tot heden voorna
melijk hebben uitgestrekt om verbete
ring in de vcrkeersvoorzieningen en een
vaste oeververbinding te krijgen. Thans
achtte men het dringend noodzakelijk
ook het probleem van het arbeiders
overschot onder het oog te zien, waar
over Burg. van Dijk de besprekingen
zal inleiden.
Moeiiyk en veelz^dig
noemde Burg. van Dijk het onderwerp,
dat hij zou behandelen. Het vraagstuk
van het arbeidsoverschot zal in de toe
komst het gehele platteland bezig hou
den, doch op een door twee stromen af
gesloten gebied als Flakkee, is dit pro
bleem nog urgenter.
•Was er een vaste oeververbinding,
dan zou het vraagstuk de oplossing veel
naderbij komen, doch waar deze nog
wel enige jaren op zich zal laten wach
ten, dienen andere wegen te worden in
geslagen.
Grote hof^veelheden arbeiders vinden
hun bestaan in de landbouw. De land
bouwers verstaan hun tijd, want tech
nisch zijn de bedrijven goed ingericht
en bij de ontwikkeling aangepast. Mi
nister Mansholt is van oordeel, dat de
productiekosten moeten worden ver
laagd, willen wij op de wereldmarkt
kunnen concurreren. Daarom is mecha
nisatie gewenst. Elk bedrijf moet ech
ter een behoorlijke arbeidskern hebben.
Daaraan ligt ook een sociale overwe
ging ten grondslag. De mensen, die in
de drukke tijd hun best doen, wil men
ook in de slappe perioden aan het werk
houden. De vraag is echter of de kos
ten daarvan in de bedrijfscalculatie
kunnen worden verwerkt.
Betere scholing Beter wonen
Een betere scholing van landarbei
ders achtte spr. noodzakelijk. De land
bouwscholen trekken te weinig kinde
ren uit landarbeiderskringen. Ook de
woningtoestanden dienen te worden ver-
beterd. Zolang de landarbeider in een
hokje woont, lijdt daaronder de arbeids
productiviteit, daarom moet ter wille
daarvan gewerkt worden voor een be
tere huisvesting, mede tot ontplooiing
van het culturele leven en het op hoger
peil brengen der beschaving. De arbei
der zal daarvoor een hogere beloning
eisen, doch daartegenover dient de ar
beidsproductiviteit te worden verhoogd.
We moeten komen tot een arbeiders
stand, die ontwikkeld en beschaafd is.
Vestiging van Industrie.
Op Flakkee treedt het arbeidsover
schot in sterke mate naar voren, om
dat dit niet door ^e industrie wordt
opgezogen.
Van Voorne en Putten b.v. gaat men
werken aan de Vondelingeplaat. Daar
tobben de landbouwers voortdurend
met een arbeidstekort.
De vraag dient zich aan of vestiging
van industrie op Flakkee mogelijk en
verantwoord is. Een grote moeilijkheid
is, dat er werkgelegenheid zou moeten
komen voor slechts bepaalde delen van
het jaar. Vijf maanden van het jaar zijn
er veel landarbeiders nodig; zeven
maanden is er overschot en al is men
nog zo sociaal en economisch ingesteld,
dan kan niet worden verlangd, dat de
werkgever daardoor zijn exploitatiekos
ten ongunstig beïnvloedt.
Reorganisatie teeltplan?
Waar aan Flakkee 'n half mUlioen
voor werkloosheidsheidzorg ten koste
wordt gelegd, komt de vraag op, of er
niet meer arbeids-intensieve producten
zouden kunnen worden geteeld. Moet
er geen reorganisatie in het teeltplan
komen? De tuinders in de tuinbouw
streken vinden zich de mensen die de
kwaliteitsproducten telen, en zij menen
dat zelfs uien en witlof ook bij de tuin
bouw behoort.'Minister Mansholt is het
daar niet mee eens.
Moet kleingrond-bezit worden
bevorderd
De vraag is ook, of kleingrond-bezit
moet worden bevorderd. Als voorbeeld
nam spr. Nieuwe Tonge, waar dit een
vrij grote omvang heeft aangenomen
en de structuur der grond zich er bg-
zonder voor leent. Over dit punt lopen
4e meningen uiteen. Wel kan in het
woningvraagstuk worden voorzien door
het bouwen van „plaatsjes" ingevolge
de Landarbeiderswet.
Nijverheidsonderwijs gewenst.
Spr. was van mening, dat het Nijver
heidsonderwijs in sterkere mate dient
te worden gestimuleerd. Als dit wordt
nagelaten en er in die richting niet
wordt gezocht,'zal een gedeelte der be
volking permanent aan de rand van een
sober bestaan moeten leven.
Vr(jwillg vertrek.
Om het arbeiders-overschot te liqui
deren zag spr. ook een mogelijkheid in
het verplaatsen der arbeiders op grond
van vrijwilligheid. Hij zag de toekomst
donker m. Als b.v. de haven te Oude
Tonge niet hersteld wordt ^omt er een
overschot van 4 a 500 mensen. Te Oolt-
gensplaat is dit ook het geval. Grote
bedragen aan steun zullen daarvoor
nodig zijn. Spr. had er al eens over ge
dacht aan de mogelijkheid verbinding
te zoeken met industriële bedrijven om
er arbeiders te plaatsen die b.v. met
auto's van HeUevoetsluis gehaald en
's avonds weer gebracht werden.
Er moet naar gestreefd worden, dat
de arbeider 's avonds in zijn gezin is
en niet zoals vroeger bij de Weiplaat
gebeurde een hele week van zijn gezin
gescheiden in een keet moest vertoeven.
Hoe pijnlijk het ook is en hoe gehecht
de arbeider aan zijn grond mag zijn,
zal een oplossing in verplaatsing ge
zocht moeten worden, doch in eerste in
stantie op basis van vrijwilligheid.
Emigratie?
Na het beëindigen van deze inleiding
gaf de Voorz. gelegenheid tot gedach-
tenwisseling.
Zie voor vervolg pag. 2 Ie kolom
