Het drogen
van gras.
(De FLAKKEESE
GEMEENSCHAP hïjeen
2,^
eiiahdeh-hieuws
BureauPrins Hendrikstraat 122 c
Middelhamis, Telef. 17, Giro 167930
Postbox 8. Telefoon Drubkerg 19
CHR. WEEKBLAD OP GEREFORMEERDEN GRONDSLAG
voor de ZUID-HOLLANDSCHE en ZEEUWSCHE EILANDEN
WOENSDAG 4 FEBRUARI 1048 20e JAARGANG No. 1602
Abonnementsprijs 1.50 p. kwartaal
Advertentieprgs 12 et. p. millimeter
Bij contract speciaaj tari^.
Bij de steeds toenemende bevolking
is een intensief gebruik van bouw- eïi
grasland eis. Als wij berekenen wat er
jaarlijks verloren gaat en wat nuttig
aangewend zou kunnen worden ten bate
van ue voeding vau ons volk, zouden wij
de handen ineen slaan. Niet ieder is
even zuinig. Het best wórdt zuinigheid
geleerd als wij kennis krijgen van ons
eigen hart, ter toets gebracht' aan Gods
Woord. Als wij zien, ,hoe wij alles ver
beurd he^en, dat het louter goedheid
Gods is, wat wij nog mogen genieten,
dan zullen wij er niet licht mee morsen.
Dan zullen wij ook dankbaar erkennen
dat God ons verstand geeft om onze
arbeid te verrichten en om zijn gaven
wel te besteden.
Sommigen moeten in hun eenvoudig
heid niets hebben van wetenschappelijke
methoden en onderzoekingen op land
bouwgebied. Dat is te verklaren. De
geest onzes tiji^ is een geest van ho
vaardij. Wij zoeken er God niét in, en
vinden Hem er niet jn, én prijzen Hem
er niet in. Dat stoot af bij de eenvoudi-
gen, die dat wel wensen te doen.
Maar ook, als, bij het toenemen van
allerlei problemen in de wereld, Gods
algemene goedheid over de mens, die
mens nog verstand geeft om de moei
lijkheden op te lossen, zodat wat vroe
ger onoverkomelijk scheen, het nu niet
meer is, dan mogen, ja moeten wij dat
dankbaar aanvaarden.
Het is waar, bij het toenemen van de
wetenschap, van het kunnen en kennen
van de mens, schijnt het dikvrijls dat hij
hoe langer hoe minder afhankelijk van
zijn Schepper wordt. Neem- bijvoorbeeld:
Vroeger werd de zee bevaren met zeil
schepen. We waren in hoge mate van
wind en getij afhankelijk. Dat deed de
mens roepen in zijn nood tot God. Nu
heeft men stoomsóhepen en voelt men
zich minder afhankelijk. Bij de tuin
bouw is men ten zeerste afhankelijk van
het weer. Bij het gebruik van broeikas-
sen en warenhuizen is men daar minder
van afhankelijk. Bn de dankbaarheid is
onder de mensen niet toegenomen, wel
de hovaardigheid. Het gaat er maar om
hoe wij de gaven Gods gebruiken en of
wij er Hem in vinden. Ook voor onze
tijden geldt het van de landman: ,,[Eii
zijn God onderricht hem van de wijze,
Hij leert hem." Ook in dat opzicht heeft
God de eeuw in 's mensen hart gelegd.
Als een gedeelte van het gras, dat in
de zomer gegroeid is, tot voeder van het
vee voor de winterdag bewaard moet
blijven, wordt er van ouds gehooid.
Maar als de regens in de hooitijd het
gras dat gemaaid is, steeds weer nat
maakt, gaat het in voedingswaarde ach-
teruit.
Nu is men er toe overgegaan, het gras
niet in de zon langzaam te drogen, maar
het door middel van brandstofwarmte
snel te di'ogen.
In ons blad, dat voornamelijk te plat-
telande wordt gelezen, mag op deze din
gen wel eens de aandacht gevestigd
worden.
Men heeft nu ontdekt, dat de voe
dingswaarde van gedroogd gras veel ho
ger is dan van hooi. Om maar eens cij
fers te noemen: Zal bij prima hooi de
hoeveelheid verteerbare ruwe eiwitten
ca. 8% bedragen, bij gedroogd gras kan
dit percentage 20 en meer bedragen,
ledere veehouder weet, dat hij enkel met
hooi zijn koeien niet in het leven kan
houden, tenminste zullen ze niet vol
doende melk blflven geven. Men zal ze
moeten bijvoeren met krachtvoer, en
dat moet grotendeels worden ingevoerd.
Maar met gedroogd gras kan dit inge
voerde krachtvoer worden gemist, en
kan met bijvoedering van allerlei zelf-
verbouwde producten, om de voedering
niet al te eenzijdig te maken, worden
volstaan.
Bij het drogen van gras gaat veel
minder verloren door wegwaaien enz.
Bij het hooien kan men één-, hoogstens
tweemaal per seizoen oogsten. Om te
hooien laat men het gras lang worden,
maar daardoor neemt procentsgewijs het
eiwitgehalte af. Bij grasdrogen kan nwn
vier of vijf sneden oogsten, waarbij het
gras ca. 15 cm lang wordt afgemaaid.
De totaaloQgst wordt groter. De voe
dingswaarde is,veel hoger, reeds van het
verse gras omdat het kort is. Het ge
droogde gras, in pakken geperst of tot
grasmeel vermaJen, vergt minder opslag
ruimte. De kwaliteit van de melk van
met gedroogd gras gevoerde koeien is
bsier en vooral de smaak van de boter
is veel beter dan bij het gebruik van
gekuild gras (dat opzichzelf meer voe
dingswaarde heeft dan hooi.)
Tn Engeland wordt door de sanatoria
voor de levering van melk vaak de voor-
v/aarde gesteld, dat de koeien met ge
droogd gras gedurende de staltijd wor
den gevoerd.
Goed gedroogd gras ziet er oppervlak
kig uit als vers gras. Het is ,,zo groen
als gras." De kosten zijn verantwoord,
mits het droogsysteem goed is. Ook in
dat opzicht zijn er reeds belangrijke
versieringen gemaakt. Nadat het gras.
drogen uit Engeland is overgenomen,
zijn hier te lande de systemen reeds
zoveel verbeterd, dat de kosten aanzien
lijk lager zijn geworden. Eis is dat er
een goede, liefst coöperatieve organisa
tie is voor een voldoende groot gebied.
De grasdrogers mogen niet al te klein
zijn, om tegen matige prijs te kunnen
werken. Vooral in Friesland, het weide
gebied, zijn reeds vele drogers ontstaan.
Ook in Zeeland is men ermee begonnen,
eiland Tholen, Schouwen Duiveland.
Ook hierdoor kan een bijdrage gele
verd worden voor ons volkshuishouding
bij de bevolkingsaanwas.
ChET VERKEERSVRAAGSTUK VORMT NOG STEEDS DE HOOFDMOOt")
Vrijdagmiddag kwam de Flakkeese
Gemeenschap in Hotel Spee te Sommels-
drjk in vergadering bijeen. Voor deze
vergaderingen waren ook de bestuurs
leden van de bij de F. G. aangesloten in
stellingen als gast uitgenodigd. Hieraan
was slechts ten dele gevolg gegeven.
Wel waren er naast verschillende Pol-
derbesturen ook een gedeelte der Flak
keese Gemeenteraadsleden vertegen
woordigd, doch over het geheel had de
opkomst groter ''kunnen zijn.
De Voorzitter, Burgemeester Rijnders,
riep na opening de aanwezigen een wel
komstwoord toe en hield daarna een
uitvoerige rede, waarin hij het moeilijke
en verantwoordelijke werk van de Stich
ting duidelijk liet uitkomen. Waar deze
rede te lang is om in zijn geheel over
te nemen, volstaan wij met de voornaam
ste punten te citeren.
Spr. schetste eerst het karakter der
Flakkeese bevolking, die cultureel en so
ciaal ten achter staat bij andere gebie
den. In verschillend opzicht zijn we tien
tallen jaren ten achter. Het gebrek aan
bewustwording had tot gevolg dat de
streek onbekend waa en er te weinig
aandacht aan werd besteed. Om hierin
verandering te brengen werd de Flakk.
Gemeenschap geboren. Spr. constateer
de, dat de onbekendheid voor ons eiland
practisch niet meer aanwezig is. In de
grote pers is er op gewezen dat Flak-
kee zijn eigen bijdrage geeft tot vergro-^
ting der export. Zelfs in het Buitenland
verschenen foto's en artikelen over
Flakkee.
Verder wees spr. op de belangstelling
voor Flakkee van uit de Regeringsbu-
reaux, waarbij hij herinnerde aan de
bezoeken van de Comm. der Koningin
en het Vorstelijk bezoeft op' 27 Oct. j.l.
Door de samenwerking met de Staten
leden werd er op de Staten-zittingen
menig „Flakkeesch uurtje" gehouden «en
veelbelovende toezeggingen gedaan. De
poging om meerdere bekendheid aan de
mogelijkheden en moeilijkheden' der
streek te geven, noemde spr. geslaagd.
Door het bezig zijn met het grootste der
Flakkeese problemen, het verkeers-
vraagstuk, kwam de F.G. nog niet aan
ander werk toe, doch spr. kon toezeg
gen dat dit jaar plannen voor uitleg der
werkzaamheden, die een breder arbeids-
terrein omvatten, zaïllen worden voorge
legd.'
Het vefrkeersppoWeem
Breedvoerig stond spr. daarna stil bij
het verkeersprobleem. De brugcommissie
onder leiding van Mr. Bolsius, hield me
nige vergadering, doch kwam nog niet
gereed met het eind-rapport.. Wel is in
dertijd een rapport verschenen van «en
door de Kamer van Koophandel inge
stelde Commissie tot bestudering van
het streekvervoer op de Z.H. en Noord-
Zeeuwse eilanden echter, waartegen
de regionale commissie Flakkee en de
Flakk. Gem. zich hebben verzet. Men
wilde ©en re-organisatie der R.T.M, en
deze aanwijzen als het enig toelaatbare
streekvervoersbedrijf met een nog ster
ker monopolistisch karakter dan het
thans heeft. Het tegenrapport van de
lokaliteit is echter genegeerd, waardoor
de K. v. K. wel zeer subjectief tewerk
gaat. De F.G. heeft thans de zaak aan
gevat en zal een studie maken van het
verkeersapparaat, dat men op de duur
nodig heeft. Wordt de vaste oeverver
binding werkelijkheid en gaat het Rot
terdamse Botlekplan door, dan wordt de
toekomstige verkeerssituatie geheel an
ders. Ook zal er van Schouwen en Dui
veland een groeiende belangstelling ont
staan, indien over Flakkee de weg naar
R'dam jbelangrijk bekort wordt. In de
e.v. Alg. vergadering hoopte spr. over
dit onderzoek nadere mededelingen te
kunnen doen.
De veerdiensten.
Wat de veerdiensten betreft, zei spr.
dat er bij enige zeer belangrijke Over
heidsorganen de groeiende wil leeft,
Flakkee uit het isolement te verlossen,
doch dat er ook nog velen zijn, die zich
niet realiseren, dat de verkeers-chaos
een noodtoestand op verkeersgebied op
Flakkee heeft veroorzaakt. Spr. schet
ste het wachten op „la place des heures
perdues", «(het plein der verloren uren")
bij de aanlegsteigers der veerboten, en
de uiterst primitieve toestanden welke
nog bij de veerverbindingen bestaan.
Op 24, 25 en 26 November j.l. is een
eerste veerdienst enquête gehouden. Er
liep een hoge zeegang, zodat een enkele
dienst niet kon worden uitgevoerd.
Daardoor liep het vervoer, terug en kon
den de betrekkelijk weinige auto's vrij
vlot worden vervoerd. Op 26 Nov. sloeg
een zwaargeladen 12-tons vrachtwagen
op het Haringvliet over boord, wat ge
lukkig geen niensenlevens eiste.
Vtoor zover kon worden nagegaan, wer
den tijdens de enquête-dagen in totaal
857 motorvoertuigen overgezet door de
3 veerdiensten. Brj normaal weer was
dit op 1, 2 en 3 Dec. '47 'een totaal van
911 motorvoertuigen.
Het vervoers-jaartotaal in 1947 is ge
weest:
Middelharnis-Helle'voetsluis
32073 voertuigen
Den Bommel-Numans-
dorp 16897 voertuigen
Galathee-Dintelsas 10000 voertuigen
Totaal
58970 voertuigen
Van de bovengenoemde 857 motor
voertuigen waren 487 chauffeurs bereid
de enquête-formulieren in te vullen. De
wachttijden tussen het moinent van aam
komst bij de ponton en toelating op de
boot waren zeer variërend. 22% had
geen wachttijd, 57% van tot 1 uur;
17%% van 1% tot 2 uur en da rest van
2% tot 4% uur. Verschillenden moesten
een vorige avond bij de pontons plaats
nemen om aeker te zijn met één van
de ochtenddiensten mee te kunnen. Deze
nacht-wachturen zijn niet berekend.
Het aantal wachttijden per jaar kan
geraamd worden op 50156 uren, is 1045
werkweken van 48 uren.
Over de overtocht deden 50% der
auto's li.11% uur, 15% deed er 1%
3% uur over. Per jaar werden plm.
60.000 uren op de veerboten doorge
bracht, dit zijn 1250 werkweken van 48
uren.
Bij het veer M'harnis-Hellevoetsluis is
het oponthoud het grootst. Van dit veer
zijn de cijfers voor de overtochtsduur:
34% - 1 uur; 31% - IVa uur; 14% - 2
uur; 16% - 21/2,—3 uur; 5% 31/2—7%
uur (zwaar weer.)
'De directe en indirecte kosten voor
auto, chauffeur en veergeld belopen
over deze uren 647.124.wat voor'
Flakkee een belastingdruk uitmaakt vg,n
17.per inwoner of 68..per ge
zin van 4 personen, ongeacht nog de
kosten van wachten en varen der pas
sagiers, die van de tram gebruik ma
ken.
Regelmatig vinden beschadigingen
aan de voertuigen plaats. De bescha
digingen op de enquête-dagen, door de
slechte weersgesteldheid groter dan nor
maal, beliep op het veer M'harnis-Hel
levoetsluis 570.50 en op het veer den
Bommel-Numansdorp il6.De over
boord geslagen vrachtwagen werd, on
geacht de lading, getaxeerd op 8600.-.
Het lange wachten en oponthoud door
het varen vraagt betaling van over
werk aan de chauffeurs, wat voor de
Flakkeeërs weer een extra belasting
druk betekent. Bij de enquête konden de
chauffeurs hun klachten en wensen ken
baar maken. In het algemeen leeft het
verlangen naar een vaste oeververbin
ding. Zolang deze er niet is, dienen de
veerverbindmgen verbeterd te worden,
zowel wat frequentie en service betreft.
Gevraagd werd tijdelijk de Moerdijk
veerboten met koplading in te leggen.
Voor het op- en afrijden op de boten
over het Haringvliet dringt men aan op
het maken van beweegbare kleppen. De
pontons worden te smal geacht. Over de
service van het personeel werd verschil
lend geoordeeld. In 't algemeen is er*
waardering voor de hulpverlening, doch
acht men het niet juist, dat het perso
neel met zulke primitieve hulpmiddelen
moet werken. De vraag werd vele ma
len gesteld of het juist is dat de veer-
gelden zo hoog blijden. lOver het nako
men der dienstregelingen waren ook
klachten, zomede over de omstandigheid
dat het publiek te veel onkundig wordt,
gelaten over wijzigingen in de dienst
regeling. Verschillende klachten weyden
geuit over het gemis aan wachtgelegen-
heid te Middelhamis, de vaak slechte
consumptie op de veerboot Mhs-HeUe-
voetsluis, niet verlichte tramwagens
enz. Als een groot bezwaar wordt ge
voeld de omstandigheid, dat het ver
keer geregeld wordt zonder zeggen
schap van Overheidswege. Mien wil Pro
vinciaal toezicht, waardoor met de be
langen der localiteit wordt gerekend.
Zie voor vervolg pag. 2 Ie kolom
