I
:UID-HOLLANDSCHE EN ZEEUWSCHE EILANDEN
Bijblad „E
ilandeniiieuws
r'
Ofine werantwoording
fl
pijk
Familieberichten
mm
HoofdiedflctejifT b. D E W A A L - MiDDELUARNIS
]fk^
SoH-Deo-Gïofia
@ode alleen de eer.
met het staken of het voortzet
ten der uitgave?
waaneer de door ons beleden
beginselen in net gedrang zouden
komen, of het blad of zijn re
dacteur gedwongen partij te kie
zen ten gunste van de N. S. B.,
dan zou de uitgifte onmiddellijk
vrywitlig worden gestaakt.
Viermaal is ons blad verboden
geworden.
No. 1551
ZATERDAG 28 APRIL
IB
tn
In
In
ps
)r;
lor
lof
lie
Iv.
lot
i V.
of
pa-
ak
les
-26
[tn,
lp.
pl.
lan-
Pijk.
V.
139,
^tjes
uwe
Uap
hw.)
stel.
ïlsi.
eer
Geboren
H endrik Marinus
(Henk)
P. Peekstok
A. Peekstok-Bakelaar
Sommelsdijk. 25 April 1945
Geboren
Willemina Cornelia
1. L. de Lignie
N. W. dè Lignie-de Graaff
Diricsland, 21 April 1945
Geboren
Klara Maria Adriana
W. Blokland
K. Blokland-de Graaff
Aria
Stellendam, 12 April 1945
Woutrinapolder
Heden ontvingen wi)
de droeve tijding dat den
15den April te Rotterdam
is overleden onie geliefde
Broeder, Zwager en
Oom. de Heer
Jan den Hollander
Echtg. van N. Reinhoud
in den ouderdom van
70 jaar en 6 maanden.
Fam, Wed. Noudt-
den Hollander
Middelharnis, 20 Apr.'45
Heden overleed geheel
onverwachts onze beste
Vader, Behuwd- en
Grootvader
Francois
Cornelis Ooekoop
Wedn. V. Grietje Lodder
in den ouderdom van
82 jaar.
Uit aller naam
Fam. Gockoop
Goedereede, 22 AprilMS
Heden overleed geheel
onverwachts onze beste
Zwager
Frangois
Cornelis Ooekoop
Wedn. V. Grietje Lodder
in den ouderdom van
82 jaar.
Uit aller naam
Fam. Lodder
Goedereede. 22Apr.'45
Hellendoorn,
1945
Heden behaagde het f
den Hecre, na een lang
durig, smartelijk, doch]
geduldig gedragen lijden,
van ons weg te nemen j
onze geliefde Echtge-
noote, Moeder, Behuwd-1
en Grootmoeder
Wouterina Koster
Echtg. van Korteweg 1
in den ouderdom van
78 jaar en 10 maanden, j
Namens de familie:
Korteweg I
Sommelsdijk. 21 Apr.'45 I
Hedenavond omstreeks
half acht overleed, na een
langdurig, geduldig ge
dragen lijden, ten huize
vanAbr deBerg,Molen
dijk A154G, onze innig
geliefde en zorgzame
Moeder, Behuwd-, Groot-
en Overgrootmoeder
Martijntje Volaart
Wed. van ]ac. de Berg
in den ouderdom van
74 jaar en 3 maanden.
Uit aller naam
D. de Berg
Nieuwe Tonge,l 7-4-'45
(voorh. Nieuwstraat 64,
Oude Tonge)
Na een langdurig, ge
duldig gedragen lijden, is
mijn lieve Grootmoeder
Martijntje Volaart
Wed. van Jac. de Berg
in den ouderdom van
74 jaar en 3 maanden,
van ons heengegaan.
Jacob de Berg Wzn.
Klaartje van Loon
Nieuwe Tonge, 17-4-'45
Hedenavond 8 uur be-1
j haagde het den Heere
1 leven en dood, na
een langdurig en smarte-
lijk, doch geduldig ge-j
dragen lijden, in de hope j
des eeuwigen levens, van t
onze zijde weg te nemen
onzen innig geliefden
Echtgenoot en der kin
deren zorgzamen Vader,
Behuwd- en Grootvader,
Broeder en Zwager, dhr. 1
Corn, van Nimwegen I
Echtg. van Sietje Breur I
in den omderdom vanj
70 jaar.
Namens de familie
Wed. C. v. Nimwegen-1
Breur1
Sommelsdijk, 20 Apr. '45 j
Heden behaagde hetj
I den Heere, na een lang-
I durige ongesteldheid, ge
heel onverwachts, van 1
onze zijde weg te nemen j
onzen geliefden en zorg-
j vollen Man, Vader,
1 Behuwd- en Grootvader
Pieter Knöps
I Echtg. V. C. Brooshooft I
in den ouderdom vanj
I ruim 77 jaar.
Namens de familie:
Wed. P. Knöps-
Brooshooft
Dirksland, 19Aprill945l
w
JWS
imis
7Ö30
Haolaveiv. HooidiedacteuT H. Koppelaar, Vcoislr. Sommelsdijk
Bijk(:<hloor voor ZeelandSi. Maatlensdijk, Markt, Telefoon 59
Verschijnt 1 m. p. w. Vrfldagavond. Regelpr. 6
et. per m.m. Vroegt^dige inzending van copy en
advert, gewensoht wegens beperkte plaatsruimte.
17e Jaargang No. 1532
70 «sïlt 9«S &9»%
fit Ibtfafitfm^gfL
me»teB, om In bek
Vrydagnuzoi&w t«
kunnen ymriim «p»
genonieQ, TToegtQ-
dlg worden inge
zonden.
DANKBETUIGINGEN
lote staatsman Groen
herkte op
God, was Nederland,
^chtig in de wereld.
Heden behaagde het
den Heere van leven en
dood, na een langdurig,
doch geduldig gedragen
lijden, van onze zijde weg
te nemen onze geliefde
Moeder,Behu'wd-, Groot-
en Overgrootm. en Tante
KI. Mastenbroek
Wed. van A. v. Koppen
in den ouderdom van
80 jaar.
Uit aller naam
Fam. van Koppen
Ouddorp, 22 April 1945
Voor de vele en harte
lijke bewijzen van deel
neming, ons betoond aa
het overlijden van onzen
geliefden Zoon, Behuwd-
zoon. Broeder. Behuwd-
broeder en Oom, den Heer
Jacob de Blok
betuigen wij langs dezen
weg onzen oprechten dank.
Uit aller naam:
C. de Blok
Middelharnis, April 1945
Met dankbaarheid aan
Go 1 betuigen wij met dezen
onzen hartelijken dank
aan de WclEd. Zeer Gal.
Haeren Dr. Stoel, Dr.Wal-
beek en Dr. Poortvlieten
het verplegend personeel
en het bestuur vandezie-
kenbarak te Goedereede
voor de zorgvoUe behan
deling en verpleging aan
mijn dochter bewezen.
I fam. Adr. Orgcns.
I Goedereede, April 1945.
I erkentiing en dank-
Engelsche en Ameri-
ig en hare legers.
regeering heeft onze
irstin Koningin Wil-
?rinses Juliana, Z-K.H.
ie Prinsesjes Beatrix,
it, alsmede onze uit-
hg zeer welwillend
^nd. Zij heeft, later
met Amerika, met
leraadslaagd over de
den oorlog, waarbij
jmaking van ons land.
kmerikaansche solda-
i, hebben' hun land
in regen en wind,
s land vrij te vechten
dat op 10 Mei 1940
ckiaring ons gebied
uam, geroepeff voor ae öicHefiiéitspörr-
zei, voor het feit, dat hij van den
kansel bad voor onze geëerbiedigde
Koningin, zeide„Wanneer God de
bmid mtt Nederland en Oranje vcr-
brei^kt, is er geen macht wélke die
schakels weer aan elkander kan sme
den, doch omgekeerd, als God de
Heere Zijii verbond met Nederland
en Oranje niet te niet doet, is er geen
macht ter wereld, welke dit drievoudige
snoer verbreken kan. Zoolang God
Zijn verbond handhaaft, zal er ook
cell volk in Nederland zijn, dat bidt
otn de bewaring en het herstel van het
doorluchtige Oranjehuis,
Bij de overdenking van den aange-
kondigden vrede het herstel van
het Hiiis van Oranje, past ons ia de
eerste plaats het
Hij geve,^door de werking van Zijn
Heiligen Geest dat ons volk, door
Zijne tuchtiging geleerd; Gods ordi-
nantiën moge eerbiedigen, dan zullen
wij in alle eerbaarheid, een stil en een
gerust leven leiden en zal het ons wel
iers, dan wij ons ge-
e bevrijding van ons
Ik een bespiegelingen
3ór de invasie? Wat
na de invasie? Welk
n verwachtingen in
geallieerden Brabant
---------.drongen? De gewel
dige luchtraid naar Arnhem heugt ons
nog goed, en hoe is het alles geheel
anders uitgekomen.
Ziende op dit alles, wat heeft God
ons beproefd, maar niet ter dood over
gegeven. Wat had er van onze groote
steden terecht gekomen ais de Duit-
sehers hier tot het bittere einde hadden
doorgevochten Totale verwoesting,
maar ook uitgestorven vanwege den
honger.
In tijden van voorspoed keerden wij
God den nek toe, maar ten tijde van
onze benauwdheid, riep een ieder: „Sta
op en verlos ons." (Jer. 227b)
Wat een goedertierenheid en lank
moedigheid dat niettegenstaande zulk
een miskenning. God de Heere toch
nog heeft willen hoorcn.
„Waak op o God en wil van verder
lijden.
Ons klein getal, door Uwe kracht
bevrijden,"
Op waarlijk grootsche wijze, hébben
Engeland en Amerika, onze in nood
verfceerende bevolking geholpen, waar
voor een woord van oprechten dank
past.
Bij alle blijdschap, welke ons vervult,
gaan onze gedachten uit naar de vele
gezinnen, welke wel mede verblijd zijn,
maar met een gewond hart. Wie zal
het juiste aantal opgeven van de man
nen, vaders, zonen, verloofden, welke
hun leven hebben gelaten op het slag
veld, en nu niet meer naar hun haard
steden terugkeeren.
Wat een oorlogsslachtoffers, gevallen
als een gevolg ven het geweld van
den oorlog- Tewerkgestelden, welke
in het buitenland gestorven zijn en
nimmermeer door hun betrekkingen
zullen worden aanschouwd.
Wat een overledenen, gefusilleerd
of bezweken aan de martelingen in
gevangenissen of concentratiekampen
W^ie zal al het leed beschrijven, ook
in ons eigen land?
God de Heere gedenke aan de achter
gebleven familiebetrekkingen en Hij
sterke hen, in het zware krui^ dat zij
te dragen hebben.
Laat geen wraakgevoelens in onze
harten vernachten. Hoe groot de smart,
de ellende of het leed is, dat ons dik
werf smadelijk en onrechtvaardig is
aangedaan, weet, dat God zegt: „Mij
komt de wrake toe. Ik zal het ver
gelden." Ziende op de vergelding Gods,
mogen wij gerust zeggen: arm, arm
Duitschland. Onder de Duitschers wa
ren enkele personen, met karakter,
spelden in den gronten hooiberg. Wij
kunnen het verstaan, hoe hun edele
hart bloedt, bij het leed dat hun ge
troffen heeft en da smaad, welke nu
hun l?ind e» volle irj^pt^t» nnAergaaa
Cen moeilijke en misschien bange
tijd staat ons te wachten. Er is vrede,
maar geert wederkeeren tot God. noch
herstel van Gods Kerk, de plaats van
waar het oordeel begint. Ver is ons
volk afgeweken op elk gebied en
zwaar zal de weg van terugkeer zijn.
Geen uitbundig feestgejoel. vervulle
ons hart. De wereldoorlog is nog niet
aan een einde. Ook Nederland zal zeer
waarschijnlijk met de Geallieerden
haar aandeel moeten leveren aan de
bevrijding van ons Nedeirlandsch-Indië,
Als Japan doorvecjit is dit onze
djire plicht.
Daarom vinde onze blijdschap en
erkenning hare vervulling in de na
volging van de Kerk Ps. 48 10;
„O God 1 wij gedenken Uwer wel
dadigheid in het midden Uws tempels."
lU op
fr^on-
bandel
tWE»
I IMi"
let betl
|uitnte/f
lojrten.:
Nu wij vrij zijn van de.Duitsche be
zetting en daardoor niet meer onder
.Duitsche censuur, voelen wij ons geroe
pen onze houding vanaf Mei 1940 voor
het publiek uiteen te zetten.
Tot goed begrip moeten wij kort
teruggaan tot, vöèr 1940.
Wij bezaten toen vrijheid van druk
pers. Zeker, er waren grenzen; Vorstin
en Regeerjng moesten worden geëerbie
digd, de godsdienstige gevoelens van an
deren mochten niet worden gekrenkt;
de goede naam en eer van onze naas
ten moehten niet worden aangetast, doch
deze grenzen waren zeer rekbaar en met
recht was het op persgeJDied, redactio
neel, zeer droevig gesteld.
Ook wij droegen in „Eilandennieuws"
onze beginselen uit en verdedigden deze
n,aaf beste weten. Bracht deze uitdra
ging van onze beginselen ons voordeel
Ieder, die meï het perswezen ten plat-
telande op de hoogte is, weet beter. Al
was Mn 1940 de toestand zeer veel ver
beterd, toch de jaren welke achter la
gen, hadden meermalen de vraag naar
voren gebracht, óf de 'groote financieele
verliezen en persoonlijke opofferingen
vf el gerechtvaardigd waren.
Bovendien waren er begin 1940
een groot aantal bladen in ons land,
het Was een ware- chaos. Zoowel de
Vereeniging ,Dagbladpers' als ,Periodieke
Pers" overwoog stappen, om tot reor
ganisatie te komen, doch zonder steun
van de overheid, waren zij innerlijk te
zwak, verbeteringen tot stand te bren
gen.
Zoo was de toestand, toen de oorlog
uitbrak. Na de capitulatie, stond ieder
een versuft en ontsteld te kijken. Niet
alleen dat wij geen wetdge regeering
hadden welke ons voorging en den weg
aanwees, maar ook onze volksleiders
onverschilUg van welke partij, schenen
ineens van het toneel verdwenen te zijn.
Nergens was er eenige voorlichting,
niemand gaf advies ook de vereenigin-
gen niet waarbij de pers georganiseerd
was, en dat terwijl de oorlog voort
schreed, en de Duitsche legers, de eene
overwinning na de andere behaalden.
Welke couranten, hebbén toen hun
arbeid vrijwillig gestaakt Voor zoover
ons bekend,' geen enkele. Wel staakten
een paar kleine tijdschriften hun uitgave
wijl hun voorlichting welke zuiver met.
onze regeeringsvorm verband hield, geen
zin -meer had. Ook verdwenen na het
opheffen der politieke partijen, de ver-
eenigingsorganen, die alleen bestemd
waren, voor voorlichting aan de leden
der betreffende' partij, doch de dag- en
weekbladen bleven in stand.
Door de vakvereeniging ^e periodie
ke Pers" werd erop gewezen, dat het
ook bij de couranten tot reorganisatie
moest komen en werd door de firma
Gebrs. de Waal een' voorstel gedaan tot
reorganisatie van de pers op het eiland
Goeree en Overflakkee Door de vak
groep is dit voorstel strikt en recht
vaardig genoemd, omdat het beoogde
onder toezicht der organisatie of een
accountant ieders rechten en baten, zoo
veel de omstandigheden toelieten, billijk
te regelen. Het werd zeer geschikt ge
acht, als grondslag voor te hsuden .be
sprekingen en het jnaken van een over
eenkomst.
- Zoover is het echter niqimer gekomen.
De vraag welke regeering voor ons
land tijdens de' bezettingsperiode zou
optreden, werd niet tot oplossing ge
bracht. Een poging om een regeering
te vormen samengesteld nit de ontbon
den politieke partijen mislukte, eveneens
een poging der Nationale Unie. Hoe
een en ander precies is toegegaan, zul
len wij binnenkort wel nader vernemen.
Toch moest het land worden geregeerd
en de N.S.B.-partij onder bescherming
der Duitschers trad naar voren en nam
de leidende functies over. De pers kwam
te staan, onder het toezicht van het
departement „Volksaufklarung und Pro
paganda".
Een persconferentie tevoren te Gouda
gehouden .onder leiding van Dr. A.
Scbwebel, gaf werkelijk verwachting, dat
er vooral voor de plattelandspers, nog
èen gtoote mate van vrijheid zou over
blijven.
Helaas, al heel spoedig lag genoemd
Departement klle vrijheid aaii basideti. 1 zeödingen B.N.O,, weekoverzichten dE»
Crittck op de N.S.B.-partij en leiding
werd verboden, terwijl de reorganisatie
der pers, niet plaats had via het bestuur
der Vakpers, noch door onderling
overleg, maai: uitsluitend rechtstreeks
door het departement. De genomen
maatregelen zijn altijd zeer onbillijk
geweest en gespeend aan elk rechtvaar
digheidsgevoel.
De dagbladen, voor zoover niet be-
hoorende tot de N.S.B., werden verplicht
een N.S.B.-er tn de hoofdredactie op te
nemen. Voor de weekbladen kon dit niet,
omdat de finantien 'dit niet toelieten.
Deze kwamen onder directe controle
van den Haag. Later- v/erden zijeen
Haagsche redacteur toegevfezen, welke
hen op- de Persconferentie vertegen
woordigde.
Op de eerste Aigerceene Vergadering
der N.V. Eilandennieuws na Mei 1940,
is de positie van bet blad besproken en
door den Voorzitter de vraag voorgelegd;
„Wat moet er gedaan worden, het
„blad vrijwillig opheffen, of doorgaan
..zoolang dit mogelijk en toeges'taan is?"'
Om deze vraag tot oplossing te bren
gen, ging een andere vraag hieraan
vooraf.
Het uitdragen van onze beginselen
moest op de voorgrond blijven staan,
maar ook het_ belang van het land.
Waarmede dienden wij nu deze bei
de belangen en mitsdien het Flakkeesche
pubhek het meest:
De vergadering k,wam tot het besluit:
,,VOOrtzetteo", echter onder de vol
gende voorwaarde
Dat wij met voortzetting het publiek
het meest [dienden, werd gegrond op
de volgende Overwegingen:
a. Ons land was bezet, en hoewel
toen gering, de hoop werd niet
geheel opgegeven, dat wij weder
nog eens bevrijd zouden worden.
b. Gedurende de tijd der bezetting
moeten de menschen een krant
lezendistributienieuws, land
bouw- en andere mededeelingen
dwingen hen daartoe.
c. De menschen willen een blad
lezen, teneinde te weten hoe het
met de oorlog gaat - wat er in
hun omgeving voorvalt - welke
familie- en andere advertenties
er in de courant staan.
d. Omdat het grootste deel van het
publiek een courant moet, maar
ook wil lezen, onthouden wij als
streekpers met onze uitgave hen
een positieve N.S.B.-voorlichting,
e. Wijl een juiste voorlichting van
het oorlogsnieuws zooveel waard
is om de moed niet te verliezen,
steunen wij het lezend publiek.
S.tonden dan tegenover de vootdee-
len, genoemd in de punten d. en e.
géén bezwaren, zooals advertenties voor
de S.S., opgelegde artikelen, enz.
Zeer zeker, doch het publiek rea
geerde hierop in negatieven zin. Het
voelde duidelijk het onderscheid aan
tusschen hetgeen was opgelegd en het
geen door ons geschreven werd. Het
Buitcnlandsch Overzicht won aan be
langstelling en sympathie, vooral nadat
de radio's waren ingeleverd.
Geen enkele, maar honderden sym
pathiebetuigingen sterkten en overtuig
den ons in de meening,dat de nadee-
len niet 'de minste invloed haddenmen
lette er niet op of wilde ze niet lezen,
terwijl daarentegen de reactie op de
vóordeelen vaak zoo sterk v/as, dat
het onö met vrees vervulde en ons
dwong, ons te matigen.
Hoe werden dan deze .artikelen sa
mengesteld? Heel gewoon. Ze werden
geschreven voor de gewone eenvoudige
man en moesten derhalve zoo begrij
pelijk mogelijk zijn.
Duitsche weeimachtsberichten, uit-
Duitsche couranten dienden als grond
slag. Nauwkeurig werden de bewegin
gen aan de fronten nagegaan. De be
richten werden sameligevat tot een
overzichtelijk geheel en getracht "werd,
de plaats gehad hebbende feiten té ver
duidelijken.
De Duitsche propaganda eigende
zich niet aan het nuchtere karakter der
Holianders; omdat wij missen dat ön-
noozeie, van onkunde bljjk geveöde
geloof van vele Duitschers, Daarom
spraken de Duitsche successen nieftót
ons, de menschen geloofden ze niét.
Ze kwamen met de werkelijkheid niet
overeen, terwijl de toegegeven verlie
zen niet werden begrepen, omdat de
ernst en de Vverkelijke beteekenisver
zwegen werdi
Slecte enkele voorbeelden.
Tóen de Duitschers zulke enorme
successen behaalden op de Belsjewisten
en het front liep vanaf Leniagrad—- v
Moskou—Stalingrad naar den Kauka*-
sus, zeide ,de Ffthrer in een van- zijn
redevoeringen dat een leger dat zulke,
enorme verliezen geleden had, zich on
mogelijk meer kon herstellen.
ï3e pers ontving een officieeie instruc
tie, er mocht niet meer over het Sovjet-
leger geschreven wordener bestonden
slechts nog horden en benden, vrelkfe
vernietigd moesten worden. Was het
land hiervan gezuiverd, dan-was de,oor-
log m Rusland gedaan.
Hoe sterk en goed georganiseerd bleken
echter deze overgebleven benden nog te
zijn, "Want ze hebben de Duitschersvaè-
af Stalingrad en de Kaukasus verslagen,
tot buit^ de poorten van Berlijn. -'
De duikbootoorlog bracht onge
dachte successen. De strijd kon dooi;
Engeland onmogelijk gewonaea worden.
De torpedeeringen overtroffen cle aan
maak, terwijl de bestaande vloot ver
nietigd was. Niernand Ontkende de
ernst van de toestand, maar dat deze
ijiet zoo was als de propganda wilde
doen gelooven, is gebleken uit het feit
dat Amerika zeer veel materiaal én
manschappen heeft overgebracht, zelfs
in zoo'n hoeveelheid dat hun legers
zijn .opgerukt tot aan de Duitsche ri^
vieren Elbe, Donau, Oder,
Bij den aanvang van de bombarde
menten op Duitschland, miste ièdete
bom zijn doel. Lukraak uitgeworpen
bommen troiïen slechts wat schapen ea
koeien of enkele schuurtjes. Thans moet
iedere Duitscher zelf zeggen: „Ganz
peutschland alles kaput".
Het V 1 wapen, hoe eröstig ook.
vour de menschen welke er d©dr ge
troffen zijn, het was in het stadium
van den oorlog, toch niet meer instaat,
om maar zelfs de geringste wending
in den strijd te brengen.
Door nu de berichten te ontdoen
van hun propagandistische franje en de
verliezen in hun ware gedaante mede
te dcelen, en hieraan vast te knoopen,
welke gevolgen deze konden hebben*
voor het verloop van den strijd en het
einde van den oorlog, sprakende
overzichten tot het publiek. Ze werden
begrepen, maar, en hier school een
groot gevaar, ze benaderden of kwamen
daardoor overeen, met dé iiitzendingen
van Geallieerde zijde.
Bij de eerste opheffing bestond de
Vereeniging „De Periodieke Pers" nóg.
Een onzer heeren is toen bij den secre*
taris geweest om inlichtingen. Deze
zeide openhartig geen invloed te kunnen
uitoefenen, in de hangende reorganlisa-
tié, doch adviseerde naar ,Den Haag
te gaan en daar bij.de heereö, die de
beslissing namen, persoonlijk onze be
langen te bcspireken. Dit hebben vrij
steeds gedaan en daar gewezen op de
door ons beleden beginselen, op liet
hoogste aantal abonné's, de oudste jaar
gang en bet groote geldelijke offer, dat
door ons was gebracht.
Wat er ook is verteld
of nog verteld zal worden, moet
ieder voor zich weten, wij hebben ons
aan het bovenstaande steeds gehouden.
Zijn er andere motieven genoemd, dan
zijn deze door ons niet naar voteü
gebracht.
