UID-HOLLANDSCHE EN ZEEUWSCHE EILANDEN
On^e verantwoordins
Aan Bel^agkebbendea
HOOIVERBOD
rws
Hoofdiedadeur: Th. DE WAAL - MIDDELHASNIS
itlot;
Soil-Deo-Gloria
@ode alloeh de eer.
landet
^WEiJ
met het staken of het voortzet
ten der uitgave?
waoiieer de door ons beleden
beginselen in het gedrang zouden
komen, of het blad of zijn re
dacteur gedwongen partij te kie
zen ten gunste van de N. S. B.,
dan zou de uitgifte onmiddellijk
vrgwiilig wordeh gestaakt.
Viermaal is ons blad verboden
geworden.
K
at
kt
n
13
ld
de
e-
17
ot
lts
leger, or,der aanvoering van generaal
PattOü, zeer sterk naar het Zuiden en
Oosten op, mede in samenv/erking met
ie Gaullistische troepen, welke vanaf
de Rijn oprukken. Neurenberg, Stutt-
mft, Freiburg en Ulm werden geno-
0ien. Aan de rivier de Donau hebben
de Amerikanen verschillende plaatsjes
bezst, gelegen tusschen Donaueschin-
gen en Dillingen. Het doel springt
dadelijk in het oog, men wil langs de
2wits6rsche en ïtalaansche grens diep
Beieren bfnnendringeti, Augsburg en
Ulünchen bezetten, maar ook tevens de
troepen te hulp komen, welke in Italië
strijden. Daarom doen de Duitschers
jaa dï Donau hevige tegenaanvallen.
Vanaf Neurenberg rukken de Ame
rikanen op naar Regensburg. Het
plaatsje Neumarkt, ten Zuiden van
Neurenberg, hebben zij echter in een
krachtige tegenaanval der Duitschers
weder moeten afstaan en worden daar
tegengehouden.
De Amerikanen zijn hier ver door-
gestooten. Ten Noord-Oosten van Re-
geasburg aan de rivier de Regen werd
het plaatsje Cham bezet. Hier hebben
zij bijna de grens van Bohemen be
reikt.
In dit verband heeft ook de strijd
ia Italië beteekenis gekregen. Met veel
materiaal heeft het vijfde Amerikaan-
sche leger het Duitsche front ingedrukt.
De plaats Boulogna, waarom verschei
dene maanden gevochten is, is eindelijk
gevallen, benevens de plaatsen Reggio
en Ferrara. Aan de rivier de Po in de
omgeving van Mantua wordt hevig ge
streden. Hier loopt de groote weg Man
tua-Verona. De Amerikanen trachten de
Po-vlakte binnen te dringen. Van groot
belang zal het ook zi^n, hoe het Itali-
aansche leger alsmede de bevolking
zich houdt. In het Noorden, vooral te
Milaan en Genua en omgeving was er
sterke oppositie tegen de fascistische
regeering, terwijl nu Italië ook voor
zoo'n groot gedeelte in bezit genomsn
is door de Geallieerden, het een ern
stige vraag is of de ItaLaansche soldaat
schouder aan schouder met de Duit
schers het nog resteeiende gedeelte
van zijn land zal verdedigen, dan wel
de strijd opgeven.
Vanuit Joego-Slavië zijn communis
tische troepen door de bergen heenge
drongen en wordt om de plaats Fiume
gestreden. Wanneer men op een kaart
Beieren, Oostenrijk en Noord-Italië
beziet, dan springt het duidelijk in het
oog, dat de Geallieerden hun uiterste
best doen om te trachten een sterk
georganiseerd verzet der Duitschers te
verhinderen, en de voornaamste steden,
wegen, bergpassen enz. te bezetten.
Vooral door coördinatie van de ver
schillende legergroepen, de Amerikanen
en Franschen in Beieren, de Sovjets
in het Oosten in Bohemen, Moravië en
Oostenrijk, de Joego-Slaviërs in Kro
atië en weder de Geallieerden in het
Noorden van Italië, is het Zuiden van
iDuitschland alsmede Oostenrijk geheel
ingesloten.
De vijand tracht de operatie ruimte
steeds te verkleinen en de ring nauwer
en nauwer toe te haien. Daaiom is de
strijd in het Zuiden voor den duur van
den oorlog even belangrijk als in het
Noorden.
De overige gevcc'.iten, hoewel van
belang, zijn toch in vergelijking van
de drie genoemde feiten van secun
daire beteekenis. Emden is nog steeds
in Duitsche handen. Langzaam rukken
de Engelschen op, Bremen v/ilde zich
niet overgeven. In de straten wordt
gevochten. Hamburg wordt bedreigd.
Te Stettin wordt hevig gestreden; de
druk der Sovjets is Zeer sterk, zoodat
de Duitschers vermoedelijk zullen moe
ten wijken. Pillau aan het Frisches Haf
is gevallen,
Nederland.
In Nederland maakt de strijd geen
groote voortgang. Aan de rivier de
Eems en de DoUart in de provincie
Groningen ^ordt nog hevig gestreden.
De Duitschers verdedigen deze strook
Zeer krachtig in samenwerking met de
troepen op Duitsch gebied ten behoeve
van de plaats Emden. Overigens moe
ten de provincies Groningen en Fries
land, behalve de afsluitdijk, door de
Geallieerden zijn bezet.
Amersfoort bevindt zich nog in Duit
sche handen, terwijl aan de Grebbe-
linie de Duitschers een nieuw vast
front hebben opgebouwd, waartegen
de Britten verkenningen uitvoeren.
Verder is er over Nederland weinig
te melden.
Overleden Predikanten.
Te Utrecht is in den ouderdom van
75 jaar overleden ds. -A. J. Montijn,
em. predikant der Ned. Herv. kerk en
een der meest vooraanstaande figuren
in de Ned. drankbestrijding.
In den ouderdom van 77 jaar is te
ter Aar overleden ds. C. Heemskerk,
em. predikant der Ned. Herv. Kerk.
Te Hulshorst (Geld.) is in den ouder
dom van ruim 92 jaar overleden ds.
C. Veen, em. predikant der Ned, Herv.
kerk.
Met het oog op het grote tekort aan
beweidingsmogelijkheden zien we ons
genoodzaakt een algeheel
voor grasland in het Ontruimingsgebied,
omvattende de polders Oude Oostmoer,
Oude Plaat en de droge gedeelten van
de polders Sommelsdijk en Dirksland;
uit te vaardigen.
BUREAU ONTRUIMING
1
«P
j:nls
7&30
Plgglaverv. Hooidradacteur J. H. Koppelaar. VcOTBlr. Sommelsdijk
Bijkgiitoor voor ZeelandSt. Maariensdljk, Marki, Telefoon 59
Verschijnt 1 m. p. w. Vrödagavond. Regelpr. 6
et. per m.m. Vroegtgdige inzending van copy en
advert, gewenscht wegens beperkte plaatsruimte.
!7e Jaargang No. 1552
70 «S^t S«8 K9CR%
i;<osga jiWBimsrs
yQf oeot
msAten, om tn bet
kunnen ymiCKA «p^
gsaaija^, TroegtQ-
dig worden
zonden.
iote staatsman Groen
nerkte op
ipod, was Nederland,
tchtig in de wereld.
I erkeniiing en dankr
'Engelsche en Ameri-
tg en hare legers.
regeering heeft onze
>rstin Koningin Wil"
i*rinses Juliana, Z.K.H.
3e Prinsesjes Beatrix,
it, alsmede onze uit-
iig zeer welwillend
fcnd. Zij heeft, later
met Amerika, met
ieraadslaagd over de
den oorlog, waarbij
jmaking van ons land.
imerikaansche solda-
i, hebben' hun land
in regen en wind,
s land vrij te vechten
dat op 10 Mei 1940
rklaring ons gebied
ATTENTIE
Zendt Uw familieberichten zoo vroeg
mogelijk in, om bij de geringe ruimte
van plaatsing verzekerd te zijn.
een
Tf^-Kê
isen,
tl.
;48
AG!
staa
ïen
jSIj,.
arfl!'^
doofi
)8
Slöl K,
iiikel
ucan,-geroepenrvoor ae öicnemeitspï
zei, voor het feit, dat hij van den
kansel bad voor onze geëerbiedigde
Koningin, zefde„Wanneer God de
band met Nederland en Oranje ver-
brse;kt, is er geen macht weïke die
schakels weer aan elkander kan sme
den, doch omgekeerd, als God de
Heere Zijn verbond met Nederland
en Oranje niet te niet doet, is er geen
macht ter wereld, welke dit drievoudige
snoer verbreken kan. Zoolang God
Zijn verbond handhaaft, zal er ook
eeö volk in Nederland zijn, dat bidt
otn de bewaring en het herstel van Het
doorluchtige Oranjehuis,
Bij de overdenking van den aange-
kondigden vrede het herstel van
het Huis van Oranje, past ons in de
eerite plaats het -
Hij geverdoor de werking van Zijn
Heiligen Geest dat ons volk, door
Zijne tuchtiging geleerd, Gods ordi-
nantiën moge eerbiedigen, dan zullen
wij in alle eerbaarheid, een stil en een
gerust leven leiden en zal het ons wel
Iers, dan wij ons ge-
e bevrijding van ons
Ik een bespiegelingen
5ór de invasie? Wat
1 na de invasie? Welk
p verwachtingen in
Geallieerden Brabant
Jdrongen? De gewel
dige luchtraid naar Arnhem heugt ons
nog goed, en hoe is het alles geheel
anders uitgekomen.
Ziende op dit alles, wat heeft God
ons beproefd, maar niet ter dood over
gegeven. Wat had er van onze groote
steden terecht gekomen als de Duit-
sehers hier tot het bittere einde hadden
doorgevochten Totale verwoesting,
maar ook uitgestorven vanwege den
honger.
In tijden van voorspoed keerden wij
God den nek toe, maar ten tijde van
onze benauwdheid, riep een ieder„Sta
op en verlos ons." (Jer. 227b)
Wat een goedertierenheid en lank
moedigheid dat niettegenstaande zulk
een miskenning. God de Heere toch
nog heeft willen hooren.
„Waak op o God en wil van verder
lijden.
Ons klein getal, door Uwe kracht
bevrijden."
Op waarlijk grootsche wijze, hébben
Engeland en Amerika, onze in nood
verkeerende bevolking geholpen, waar
voor een woord van oprechten dank
past.
Bij alle blijd.schap, welke ons vervult,
gaan onze gedachten uit naar de vele
gezinnen, welke wel mede verblijd zijn,
maar met een gewond hart. Wie zal
het juiste aantal opgeven van de man
nen, vaders, zonen, verloofden, welke
hun leven hebben gelaten op het slag
veld, en nu niet meer paar hun haard
steden terugkeeren.
Wat een oorlogsslachtoffers, gevallen
als een gevolg van het geweld van
den oorlog. Tewerkgestelden, welke
in het buitenland gestorven zijn en
nimmermeer door hun betrekkingen
zullen worden aanschouwd.
Wat een overledenen, gefusilleerd
of bezweken aan de martelingen in
gevangenissen of concentratiekampen
W^iE zal al het leed beschrijven, ook
in ons eigen land?
God de Heere gedenke aan de achter
gebleven familiebetrekkingen en Hij
sterke hen, in het zware krui^ dat zij
te dragen hebben.
Laat geen wraakgevoelens in onze
harten vernachten. Hoe groot de smart,
de ellende of het leed is, dat ons dik
werf smadelijk en onrechtvaardig is
aangedaan, weet, dat God zegt„Mij
komt de wrake tce. Ik zal het ver
gelden." Ziende op de vergelding Gods,
mogen wij gerust zeggen: arm, arm
Duitschland, Onder de Duitschers wa
ren enkele personen, met karakter,
spelden in den gronten hooiberg. Wij
kunnen het verstaan, hoe hun edele
hart bloedt, bij het leed dat hun ge
troffen heeft en de smaad, welke nu
hut? land e" valk sr-j^^te-a nndergaan-
Een moeilijke en misschien bange
tijd staat ons te wachten. Er is vrede,
maar geen wederkeeren tot God, noch
herstel van Gods Kerk, de plaats van
waar het oordeel begint. Ver is ons
volk afgeweken op elk gebied en
zwaar zal de weg van terugkeer zijn.
Geen uitbundig feestgejoel. vervulle
ons hart. De wereldoorlog is nog niet
aan een einde. Ook Nederland zal zeer
wnarschijnlijk met de Geallieerden
haar aandeel moeten leveren aan de
bevrijding van ons NedeHandsch-Indië.
Als Japan doorvecht is dit onze
djure plicht.
Daarom vinde onze blijdschap en
erkenning hare vervulling in de na
volging van de Kerk Ps. 48 10;
„O God wij gedenken Uwer wd-
dadjgheid in het midden Uws tempels."
GEN.
peiil-
r*ten
op
g^on-
Nu wij vrij zijn van de.Duitsche be
zetting en daardoor niet meer onder
.Duitsche censtjur, voelen wij ons geroe
pen onze houding vanaf Mei 1940 voor
het publiek uiteen te zetten.
Tot goed begrip moeten wij kort
terug gaan tot, vöèr 1940.
\Vij bezaten toen vrijheid van druk
pers. Zeker, er waren grenzen; Vorstin
en Regeering moesten worden geëerbie
digd, de godsdienstige gevoelens van an
deren mochten niet worden gekrenkt;
de goede naam en eer van onze naas
ten moehten niet worden aangetast, doch
de^e grenzen waren zeer rekbaar en met
recht was het op persgejjied, redactio
neel, zeer droevig gesteld.
Ook wij droegen in „Eilandennieuws"
onze beginselen uit en verdedigden deze
n,aar beste weten. Bracht deze uitdra
ging van onze beginselen ons voordeel?
Ieder, die meï het perswezen ten plat-
telande op de hoogte is, weet beter. Al
was Mn 1940 de toestand zeer veel ver'
beterd, toch de jaren welke achter la
gen, hadden meermalen de vraag naar
voren gebracht, of de groote financieele
verhezen en persoonlijke opofferingen
wel gerechtvaardigd waren.
Bovendien waren er begin 1940
een grpot aantal bladen in ons land,
het was een ware- chaos. Zoowel de
VereenigingDagbladpers' als ,Periodieke
Pers" overwoog stappen, om tot reor
ganisatie te komen, doch zonder steun
van de overheid, waren zij innerlijk te
zwak, verbeteringen tot stand te bren
gen.
Zoo was de toestand, toen de oorlog
uitbrak. Na de capitulatie, stond ieder
een versuft en ontsteld te kijken. Niet
alleen dat wij geen wettige regeeiing
hadden welke ons voorging en den weg
aanwees, maar ook onze volksleiders
onverschillig van welke partij, schenen
ineens van het toneel verdwenen te zijn.
Nergens was er eenige voorlichting,
niemand gaf advies ook de vereenigin-
gen niet waarbij de pers georganiseerd
was, en dat terwijl de oorlog voort
schreed, en de Duitsche legers, de eene
overwinning na de andere behaalden.
Welke couranten, hebbén toen hun
arbeid vrijwillig gestaakt Voor zoover
ons bekend,' geen enkele. Wel staakten
een paar kleine tijdschriften hun uitgave
wijl hun voorlichting welke zuiver met
onze regeeringsvorm verband hield, geen
zin imeer had. Ook verdwenen na liet
opheffen der politieke partijen, de ver-
eenigingsorganen, die alleen bestemd
waren, voor voorlichting aan de leden
der betreffende' partij, doch .de dag- en
weekbladen bleven in stand.
Door de vakvereeniging ^e periodie
ke Pers" werd erop gewezen, dat het
ook bij de couranten tot reorganisatie
moest komen en werd door de firma
Gebrs. de Waal een voorstel gedaan tot
reorganisatie van de pers op het eiland
Goeree en Overflakkee Door de vak
groep is dit voorstel strikt en recht
vaardig genoemd, omdat het beoogde
onder toeacht der organisatie of een
accountant ieders rechten en baten, zoo
veel de omstandigheden toelieten, billijk
te regelen. Het werd zeer geschikt ge
acht, als grondslag voor te h®utlen .be
sprekingen en het jhaken van een over
eenkomst.
- Zoover is het echter ninjmer gekomen.
De vraag welke regeering voor ons
land tijdens de/bezettingsperiode zou
optreden, werd met tot oplossing ge
bracht. Een poging om een regeering
te vormen samengesteld uit de ontbon
den politieke partijen mislukte, eveneens
een poging der Nationale Unie. Hoe
een en ander precies is toegegaan, zul
len wij binnenkort wel nader vernemen.
Toch moest het land worden geregeerd
en de N.S.B.-partij onder bescherming
der Duitschers trad naar voren en nam
de leidende functies over. De pers kwam
te staan, onder het toezicht van het
departement „Volksaufklarung und Pro
paganda".
Een persconferentie tevoren te Gouda
gehouden .onder leiding van Dr, A.
Scbwebel, gaf werkelijk verwachting, dat
er vooral voor de plattelandspers, nog
èen gtoote mate van vrijheid zou over
blijven.
Helaas, al heel spoedig lag genoemd
Depatteölent klle vrijheid aart b^den.
Critiek op de N.S.B.-paMj en leiding
werd verboden, terwijl de reorganisatie
der pers, niet plaats had via het bestuur
der Vakpers, noch door onderling
overleg, maar uitsluitend rechtstreeks
door het departement. De genomen
maatregelen zijn altijd zeer onbillijk
geweest en gespeend aan elk rechtvaar
digheidsgevoel.
De dagbladen, voor zoover niet be-
hooreiide tot de N.S.B., werden verplicht
een N.S.B.-er tn de hoofdredactie op te
nemen. Voor de weekbladen kon dit niet,
omdat de finantien 'dit niet toelieten.
Deze kwamen onder directe coi)troie
van den Haag. Later werden zijeen
Haagsche redacteur toegevfezen, welke
hen op- de Persconferentie vertegen
woordigde.
Op de eerste Algemeene Vergadering
der N.V. Eilandennieuws na Mei 1940,
is de positie vati het blad besproken en
door den Voorzlt^r de vraag voorgelegd:
„Wat moet er gedaan worden, het
„blad vrijwillig opheffen, of doorgaan
..zoolang dit mogelijk en toeges'taan is?"'
Om deze vraag tot oplossing te bren
gen, ging een andere vraag hieraan
vooraf.
Het uitdragen van onze beginselen
moest op de voorgrond blijven staan,
rnaar ook het_ belang van bet land.
Wagrmede dienden wij nu deze bei
de belangen en mitsdien het Flakkeesche
publiek het meest;
De vergadering kwam tot het besluit:
,',voortzettea", echter onder de vol
gende voorwaarde:
Dat wij inet voortzetting het publiek
het meest [dienden, werd gegrond op
de volgende overwegingen:
a. Ons land was bezet, en hoewel
toen gering, de hoop werd niet
geheel opgegeven, dat wij weder
nog eens bevrijd zouden worden.
Gedurende de tijd der bezetting
moeten de menschen een krant
lezendistributienieuws, land
bouw- en andere mededeelingen
dwingen hen daartoe.
De menschen willen een blad
lezen, teneinde te weten hoe het
met de oorlog gaat - wat er in
hun omgeving voorvalt - welke
familie- en andere advertenties
er in de courant staan.
Omdat het grootste deel van het
publiek een courant moet, maar
ook wil lezen, onthouden wij als
streekpers met onze uitgave hen
een positieve N.S.B.-voorlichting.
Wijl een juiste vöorhchting van
het oorlogsnieuws zooveel waard
is om de moed niet te verliezen,
steunen wij het lezend publiek.
Stonden dan tegenover de voordee-
len, genoemd in de punten d. en e,
géén bezwaren, zooals advertenties voor
de S.S„ opgelegde artik«;len, enz.
Zeer zeker, doch het publiek rea
geerde hierop in negatieven zin. Het
voelde duidelijk het onderscheid aan
tusschen hetgeen was opgelegd en het
geen door ons geschreven werd. Het
Buitenlandsch Overzicht won aan be
langstelling en sympathie, vooral nadat
de radio's waren ingeleverd.
Geen enkele, maar honderden sym
pathiebetuigingen sterkten en overtuig
den ons in de meening,dat de nadee-
len niet yJe minste invloed haddenmen
lette er niet op of wilde ze niet lezen,
terwijl daarentegen de reactie op de
vóordeelen vaak zoo sterk v/as, dat
het ons met vrees vervulde en ons
dwong, ons te matigen.
Hoe werden dan deze .artikelen sa
mengesteld? Heel gewoon. Ze werden
geschreven voor de gewone eenvoudige
man en moesten derhalve zoo begrij
pelijk mogelijk zijn,
Duitsche weeimachtsberichten, uit- I
b.
d.
e.
zefidingeti B,N,0„ weekoverzichten uit*
Duitsche couranten dienden als grond
slag. Nauwkeurig werden de bewegin
gen aan de fronten nagegaan. De be
richten werden samengevjit tot een
overzichtelijk geheel en getracht werd,
de plaats gehad hebbende feiten tè ver
duidelijken,
De Duitsche propaganda eigende
zich niet aan het nuchtere karakter der
Hollanders, omdat wij missen dat on-
noozeié, van onkunde bljjk gevende
geloof van vele Duitschers. Daairöm
spraken de Duitsche successen nieffot
ons, de menschen geloofden ze niet.
Ze kwamen met de werkelijkheid riièt
overeen, terwijl de tozgitgévzix verlie
zen - niet werden begrepen, omdat de
ernst en de Vverkelijke beteekenis -ver
zwegen werdi
Slectit enkele voorbeelden.
Tóen de Duitschers zulke enorme
successen behaalden op de Bolsjewistea
en het front liep vanaf Leniagrad—
MoskoU'—Stalingrad naar den Kauka*-
sus, zeide ,de Führer in een van- izijii
redevoeringen dat een leger dat zulke
enorme verliezen geleden had, zich on
mogelijk meer kon herstellen.
De pers ontving een officieele instruc
tie, er mocht niet meer over het Sövjet-
leger geschreven wordener t)estonden
slechts nog horden en benden, welkt
vernietigd moesten worden. Was het
land hiervan gezuiverd, dan Was de, oor
log i» Rusland gedaan.
Hoe sterk en goed georganiseerd bleken
echter deze overgebleven benden nog te
zijn, want ze hebben de Duitschers vaö-
af Stalingrad en de Kaukasus rerélagen
tot buitgh de poorten van Berlijn.
De duikbootoorlog bracht onge
dachte successen. De strijd kon dooi;
Engeland onmogelijk gewonaea worden.
De torpedeeringen overtroffen de aan
maak, terwijl de bestaande vloot ver
nietigd was. Niemand ontkende de
ernst van de toestand, niaar dat deze
niet zoo was als de propganda wilde
doen gelooven, is gebleken uit het feit
dat Amerika zeer veel materiaal en
manschappen heeft overgebracht, zelfs
in zoo'n hoeveelheid dat hun legers
zijn -opgerukt tot aan de Duitsche ri^
vieren Elbe, Donau, Oder,
Bij den aanvang van de bombarde*
menten op Duitschland, miste ièdete
bom zijn doel. Lukraak uitgeworpen
bommen troffen slechts wat schapen en
koeien of enkele schuurtjes. Thans thoet
iedere Duitscher zelf zeggen: „Ganz
Deutschland alles kaput".
Het V 1 wapen, hoe eröstig ook,
voor de menschen welke er ddör gfe-
troffen zijn, het was in het stadium
van den oorlog, toch niet meer instaat,
pra maar zelfs de geringste wending
in den strijd te brengen,
Door nu de berichten te ontdoen
van hun propagandistische franje en de
verliezen in hun ware gedaante mede
te deelen, en hieraan vast te knoopcn,
welke gevolgen deze konden hebben,
voor het verloop va& den strijd en het
einde van den oorlog, spraken^de
overzichten tot het publiek. Ze werden
begrepen, maar, en hier school een
groot gevaar, ze benaderden of kwamen
daardoor overeen, met dé uitzendingen
van Gealheerde zijde.
Bij de eerste opheffing béStond de
Vereeniging „De Periodieke Pers" üög.
Een onzer heeren is toen bij den secre*
taris geweest om inlichtingen. Deze
zeide openhartig geen invloed te kunnen
uitoefenen, in de hangende reorganisa
tie, doch adviseerde naar ,Den Haajf
te gaan en daar bij.de heereö, die de
beslissing namen, persoonlijk onze be
langen te bespreken. Dit hebben wij
steeds gedaan en daar gewezen op de
door ons beleden beginselen, op Het
hofogste aantal abonné's, de oudste jaar
gang en bet groote geldelijke offer,' dat
door ons was gebracht.
Wat er ook is verteld
of nog verteld zal worden, moet
ieder voor zich weten, wij hebben ons
aan het bovenstaande steeds gehouden.
Zijn er andere motieven genoemd, dan^
zijn deze door ons niet naar vorett-
gebracht.
