EILANDEN-NIEUWS
AND
\i
UID-HOLLANDSCHE EN ZEEU\A/SCHE EILANDEN
Onze Yeraiitwoordiii9
Aangewezen bonnen.
Aankoopvergunninsen Paarden.
Centrale Keukens Fiakkcc
Ws
Hoof(tieda«Le)itT h. D E W A A L - MIDDEIHARNIS
Prijzen late consumptie-aardappelen.
>ol
Soil-Deo-Gloria
@ode alleen de eer.
iWÏ
ïgen,
dbandel
tWEU
met het staken of het voortzet
ten der uitgave?
waoneer de door ons beleden
beginselen in het gedrang zolidcn
komen, of het blad of zijn re
dacteur gedwongen partij te kie
zen ten gunste van de N. S. B.,
dan zou de uitgifte onmiddellijk
vrqwillig worden gestaakt.
Viermaal is ons blad verboden
geworden.
mm
^iJ
ge
>g-
50.
lar
ef,
>y-
«Q
ak;
es-
)ok
ats,
ijk.
m,
oor
ika-
di-
gen
orp.
.En
pon
oge-
354"
ens-
ook
wor-
ion-
6. 1.
cijk.
leeft,
leef,
Een-
ais.
Nood-uJtg. V. Goeree en Overflakkee.
ZATERDAG 28 APRIL 1945 -
Hoofdred.Th. de Waal, Middelharnis
17e Jaargang No. 1551
voor de 5e periode 1945 (3e week)
29 April tot en met 5 Mei
Elk der volgende Geeft recht op het
l)0Dnen van de
Noodkaart IV:
414
B458
A 460, B 460
415
Voorts zijn
verklaard
416
B461
C 04 inlegvel
D 08 inlegvel
E 08 inlegvel
411
B456
45 {TaiTaak)
geldig
koopen van:
8 rants. Brood
3 raat». Brood of
Bloem of 250 gr.
Kindermeel
1% rants, vleesch
1 kg Aardappelen
t. m. 12 Mei 1945
250 gr. Br. Boonen
250 gr. Suiker
2 liter Melk en
1 liter Karnemelk
lOVs liter Melk
14 liter M.lk
1 rants. Elenltz.
1 r. Waschpoeder of
Zeepvèrv. Waschm.
45 gr. Scheerzeep
In te leveren bonnen
week 30 April tot en met 4 Mei
Brood 412, 414; A 453; B 457, B 458;
Vleesch 430, rest 420; Aardappelen
413, rest 407; Zout 409, rest 346;
Peulvruchten 408, rest 403; Suiker
B 455, rest B 451; Tarwebloem A 452,
A 453, rest A 450, A 451; Rijst B 454,
B 457, rest B 450, B 452.
Alle aankoopvergunningen voor paar
den (premie-merries, stamboek-, ge-
bruikspaarden, veulens, enz.) ook alle
handelaarsvergunningen.zijn met ingang
V3J1 1 April j.l. vervallen verklaard. De
vergunningen dienen zoo spoedig mo
gelijk bij den P.B.H, te worden inge
leverdde handelaren dienen hun
hendelaarsvergunningen voor premie
merries en veulens gebruikt of onge
bruikt bij 003 bureau, Anna Paulowna-
straat 22, Den Haag in te leveren. Bij
het niet voldoen hieraan, zullen stren
ge maatregelen worden genomen. Nieu
we aanvragen om aankoopvergunningen
kunnen bij den P.B.H, worden inge
diend.
DE PERSOON die de adv. beige
zomerschoenen op naam van A. Both
te Melissant opgaf, gelieve zich bekend
te maken.
Uitreiking van voedsel in de week
van 30 April tot en mét 6 Mei 1945
Middelharnis-Sommelsdijk
bonnen met roode streep, om half 12
bonnen met blauwe streep kwart v. 12
bonnen met groene streep, 12 uur
Dirksland
Bonnen met roode streep kwart v. 12
Bonnen m. blauwe streep 12 uur
Melissant
Alle deelnemers om kwart voor twaali
Stellendam
Alle deelnemers om kwart voor twaalt
Uitreiking van nieuwe bonnen
voor de week van 7 Mei t.m. 13 Mei '45
Op Dinsdag 1 Mei a.s. voor de
gemeenten
Middelharnis van 9-12 en van 1 tot 4
uur ten Veilingkantore
Sommelsdijk, van 9—12 en van 2—4
uur, kantoor Gasfabriek
Dirksland van 1.30—4 uur kantoor
Gasfabriek
Melissant, van 4,30 tot 6.30 (torentijd)
Openb. School
Stellendam, van 5-7 uur ter Secretarie
PEri-lllE
rnla
930
Plgglsverv. Hooldradacleur J. H. Koppelaar, Vcorstr. Sommeladiik
Bijkqiiiooi voor ZeelandSI. Maailensdijk, Markt, Telefoon 69
Verschijnt 1 m. p. w. Vrödagavoad. Regelpr. 6
et. per m.m. Vroegttidige inzending van copy en
advert, gewenscht wegens beperkte plaatsruimte.
17e Jaargang No. 1552
70 «si&t p«8 K93Ab>
'tasl tmne» 'gmü
t^ofMa n«Biim<K*
ytjf oeat
me»teB, om tn i»t
kunneix woi0eH «s^
genomjen, TToegtQ-
dig ^rden liage-
zbnden.
bte staatsman Groen
üerkte op^
pod, was Nederland,
ichtig in de wereld.
iVIede te brengen
1. door nieuwe deelnemers de nieu
we stamkaart
Door oude deelnemers de talon
van de maaltijdbon
2. Distributiebon no. 415 voor aard
appelen
Distributiebon no. 416 voor bruine
boonen.
3. Een bedrag van f 1,40 per deel
nemer
De Administrateur
S. V. d. VALK
In aansl. op de mededeelingen van het
Dep. van Landb. en Visserij betreffende
de bodemproductie vóór den oogst
1945 maakt de Secretaris-Generaal van
het Departement van Landbouw en
Visserij bekend, dat de prijzen van late
consumptie-aardappelen met f 1,- wor
den verhoogd en dus worden gesteld
op f 5,75 voor de rassen van groep I,
f 5,50 voor de rassen van groep II en
f 5,25 voor de rassen van groep III.
Voor aardappelen, geteeld op veen- en
zandgrond (geen duinzand) zijn deze
prijzen f 0,50 per 100 kg. lager.
erkeniiing en dank^
Engelsche e& Ameri-
ig en hare legers,
regeering heeft onze
srstin Koningin Wil-
prinses Juliana, Z.K.H.
Be Prinsesjes Beatrix,
jt, alsmede onze uit-
ng zeer welwillend
■end. Zij heeft, later
f met Amerika, met
beraadslaagd over de
'den oorlog, waarbij
ijmaking van ons land.
\merikaansche solda-
n, hebben' hun land
X in regen en wind,
is land vrij te vechten
dat op 10 Mèi 19^0
irklaring ons gebied
tr.i'v
pier
EAT
d.S.
eer
Al
)0peii
AGD
uffeT
ng 105
uaiu, ycruepeu vuur ue oicneriitnrspoii-
zei, voor het feit, dat hij van den
kansel bad voor onze geëerbiedigde
Koningin, ze?de „Wanneer God de
baad met Nederland ea Oranje vcr-
brseictv is er geen macht w£Ïke die
schakels weer aan elkander kan sme
den, doch omgekeerd, als God de
Heerc Zijn verbond met Nederland
en Oranje niet te niet doet, is er geen
macht ter wereld, welke dit drievoudige
snoer verbreken kan. Zoolang God
Zijn verbond handhaaft, zal er ook
een volk in Nederland zijn, dat bidt
otn de bewaring en het herstel van het
doorluchtige Oranjehuis,
Bij de overdenking van den aan ge-
kondigden vrede ^n het herstel van
het Htiis van Oranje, past ons in de
eerste plaats het
Hij gcve.^door de werking van Zijn
Heiligen Geest dat ons volk, door
Zijne tuchtiging geleerd, Gods ordi-
nantiën moge eerbiedigen, dan zullen
wij in alle eerbaarheid, een stil en een
gfiust leven leiden en zal het ons wel
Jers, dan wij ons ge
le bevrijding van ons
ïlk een bespiegelingen
róór de invasie? Wat
h na de invasie? Welk
en verwachtingen in
Geallieerden Brabant
ndrongen? De gewel
dige luchtraid naar Arnhem heugt ons
nog goed, en boe is het alles geheel
anders uitgekomen.
Ziende op dit alles, wat heeft God
ons beproefd, maar niet ter dood over
gegeven. Wat had er van onze groote
steden terecht gekomen ais de Duit-
sehers hier tot het bittere einde hadden
doorgevochten Totale verwoesting,
maar ook uitgestorven vanwege den
honger.
In tijden Van voorspoed keerden wij
God den nek toe, maar ten tijde van
onze benauwdheid, riep een ieder„Sta
op en verlos ons." (Jer. 2 27b)
Wat een goedertierenheid en lank
moedigheid dat niettegenstaande zulk
een miskenninij. God de Heere toch
nog heeft willen hooren.
„Waak op o God en wil van verder
lijden.
Ons klein getal, door Uwe kracht
bevrijden."
Op waarlijk grootsche wijze, hébben
Engeland en Amerika, onze in nood
verk^erende bevolking geholpen, waar
voor een woord van oprechten dank
past.
Bij alle blijdschap, welke ons vervult,
gaan onze gedachten uit naar de vele
gezinnen, welke wel mede verblijd zijn,
maar met een gewond hart. Wie zal
het juiste aantal opgeven van de man
nen, vaders, zonen, verloofden, welke
hun leven hebben gelaten op het slag
veld, en nu niet meer naar hun haard
steden terugkeeren.
Wat een oorlogsslachtoffers, gevallen
als een gevolg ven het geweld van
den oorlog. Tewerkgestelden, welke
in het buitenland gestorven zijn en
nimmermeer door hun betrekkingen
zullen worden aanschouwd.
Wat een overledenen, gefusilleerd
of bezweken aan de martelingen in
gevangenissen of concentratiekampen
W^ie zal al het leed beschrijven, ook
in ons eigen land?
God de Heere gedenkc aan de achter
gebleven famihebetrekkingen en Hij
sterke hen, in het zware krui^ dat zij
te dragen hebben.
Laat geen wraakgevoelens in onze
harten vernachten. Hoe groot de smart,
de ellende of het leed is, dat ons dik
werf smadelijk en onrechtvaardig is
aangedaan, weet, dat God zegt„Mij
komt de wrake tce. Ik zal het ver
gelden." Ziende op de vergelding Gods,
mogen wij gerust zeggen: arm, arm
Duitschland. Onder de Duitschers wa
ren enkele personen, met karakter,
spelden in den grooten hooiberg. Wij
kunnen het verstaan, hoe hun edele
hart bloedt, bij het leed dat hun ge
troffen heeft en da smaad, welke nu
hun lajïd en tralk irj^ptpi» ondergaan
Een moeilijke en misschien bange
tijd staat ons te wachten. Er is vrede,
maar geen wederkeeren tot God, noch
herstel van Gods Kerk, de plaats van
waar het oordeel begint. Ver is ons
volk afgeweken op elk gebied en
zwaar zal de weg van terugkeer zijn.
Geen uitbundig fecstgejoel. vervulle
ons hart. De wereldoorlog is nog niet
aan een einde. Ook Nederland zal zeer
waarschijnlijk met de Geallieerden
haar aandeel moeten leveren aan de-
bevrijding van ons Nedeirlandsch-Indië.
Als Japan doorvecht is dit onze
djure plicht.
Daarom vinde onze blijdschap en
erkenning hare vervulling in de na
volging van de Kerk Ps. 48 10;
„O God wij gedenken Uwer wel
dadigheid in het midden Uws tempels."
erdWeti
f U op
eg^on-
léri' óns
met het
iruimte,f:
kojTten.:,
Nu wij vrij zijp van de.Duitsche be-
^ejting en daardoor niet meer onder
.Duitsche censuur, voelen wij ons geroe
pen onze houding vanaf Mei 1940 voor
het publiek uiteen te zetten.
Tot goed begrip moeten wij kort
terug gaan tot, voor 1940.
Wij bezaten toen vrijheid van druk
pers. Zeker, er waren grenzen; Vorstin
en Regeering moesten worden geëerbie
digd, de godsdienstige gevoelens van an
deren mochten niet worden gekrenkt;
de goede naam en eer van onze naas
ten moehten niet worden aangetast, doch
dezt grenzen waren zeer rekbaar en met
recht was het op persgebied, redactio
neel, zeer droevig gesteld.
Ook wij droegen in „Eilandennieuws"
onze beginselen uit en verdedigden deze
BJüf-l beste weten. Bracht deze uitdra
ging van onze beginselen ons V-Oordeel
Ieder, die meï het perswezen ten plat-
teïandc op de hoogte is, weet beter. Al
was Mn 1940 de toestand zeer veel ver
beterd, toch de jaren welke achter la
gen, hadden meermalen de vraag naar
vórèn gebracht, öf de 'groote financieele
verliezen en persoonlijke opofferingen
wel gerechtvaardigd waren.
Bovendien waren er begjin 1940
eeii groot aantal bladen in ons land,
het was een ware- chaos. Zoowel de
VereenigingDagbladpers' als ,Periodieke
Pers" overwoog stappen, om tot reor
ganisatie te komen, doch zonder steun
van de overheid, waren zij innerlijk te
zwak, verbeteringen tot stand te bren
gen.
Zoo was de toestand, toen de oOrlog
uitbrak. Na de capitulatie, stond ieder
een versuft en ontsteld te kijken. Niet
alleen dat wij geen wettige regeering
hadden welke ons voorging en den weg
aanwees, maar ook onze volksleiders
onverschillig van welke partij, schenen
ineens van het toneel verdwenen te zijn.
Nergens was er eenige voorlichting,
niemand gaf advies ook de vereenigin-
gen niet waarbij de pers georganiseerd
was, en dat terwijl de oorlog voort
schreed, en de Duitsche legers, de eene
overwinning na de andere behaalden.
Welke couranten, hebbói toen hun
arbeid vrijwillig gestaakt? Voor zoover
ons bekend,' geen enkele. Wel staakten
een paar kleine tijdschriften hun uitgave
wijl hun voorlichting welke zuiver met
onze regeeringsvorm verband hield, geen
zin meei had. Ook verdwenen na het
opheffen der politieke partijen, de ver-
eenigingsorganen, die alleen bestemd
waren, voor voorlichting aan de leden
der betreffende partij, doch de dag- en
weekbladen bleven in stand.
Door de vakvereeniging ^e periodie
ke Pers" werd erop gewezen, dat het
ook bij de couranten tot reorganisatie
moest komen en werd door de firma
Gebrs. de Waal een voorstel gedaan tot
reorganisatie van de pers op het eiland
Goeree en Overflakkee Door de vak
groep is dit voorstel strikt en recht
vaardig genoemd, omdat het beoogde
onder toezicht der organisatie of een
accountant ieders rechten en baten, zoo
veel de omstandigheden toelieten, billijk
te regelen. Het werd zeer geschikt ge
acht, als grondslag voor te h®uden .be
sprekingen en het jnaken van een over
eenkomst.
- Zoover is het echter ninjmer gekomen.
De vraag welke regeering voor ons
land tijdens de/bezettingsperiode zou
optreden, werd niet tot oplossing ge
bracht. Een poging om een regeering
te vormen samengesteld uit de ontbon
den politieke partijen mislukte, eveneens
een poging der ^Natiqnale Unie. Hoe
een en ander precies is toegegaan, zul-
len wij binnenkort wel nader vernemen.
Toch moest het land worden geregeerd
en de N.S.B.-partij onder bescherming
der Duitschers trad naar voren en nam
de leidende functies over. De pers kwam
te staan, onder het toezicht van het
departement „Volksaufklarung und Pro
paganda".
Een persconferentie tevoren te Gouda
gehouden .onder leiding van Dr. A.
Scbwebel, gaf werkelijk verwachting, dat
er vooral voor de plattelandspers, nog
een gtoote mate van vrijheid zou over
blijven.
Helaas, al heel spoedig lag genoemd
Departement klle vrijheid aan banden
Critiek op de N.S.B.-partij en leiding
werd verboden, terwijl de reorganisatie
der pers, niet plaats had via het bestuur
der Vakpers, noch door onderling
overleg, maar uitsluitend rechtstreeks
door het departement. De genomen
maatregelen zijn altijd zeer onbillijk
geweest en gespeend aan elk rechtvaar
digheidsgevoel.
De dagbladen, voor zoover niet be-
hooreiide tot de N.S.B., werden yerpÜcht
een N.S.B.-er tn de hoofdredactie op te
nemen. Voor de weekbladen kon dit niet,
omdat de finantien 'dit niet toelieten.
Deze kwamen onder directe controle
van den Haag. Later- werden zij een
Haagsche redacteur toegeyfezen, welke
hen op- de Persconferentie vertegen
woordigde.
Op de eerste Algemeens Vergadering
der N.V. Eilandennieuws na Mei 1940,
is de positie van bet blad besproken en
door den VoordtSer de vraag voorgelegd
„Wat moet er gedaan worden, het
„blad vrijwillig opheffen, of doorgaan
„zoolang dit mogelijk en toeges'taan is?''
Om deze vraag tot oplossing te bren
gen, ging een andere vraag hieraan
vooraf.
Het uitdragen van onze beginselen
moest op de voorgrond blijven staan,
maar ook het. belang van het land.
Waarmede dienden wij nu deze bei
de belangen en mitsdien het Flakkeesche
pubhek het meest:
De vergadering k,wam tot het besluit:
,',voortzetten", echter onder de vol
gende voorwaarde:
Dat wij met voortzetting het publiek
het meest ^dienden, werd gegrond op
de volgende overwegingen;
a. Ons land was bezet, en hoewel
toen gering, de hoop werd niet
geheel opgegeven, dat wij weder
nog eens bevrijd zouden worden.
b. Gedurende de tijd der bezetting
moeten de menschen een krant
lezendistributienieuws, land
bouw- en andere mededeelingen
dwingen hen daartoe.
c. De menschen willen een blad
lezen, teneinde te weten hoe het
met de oorlog gaat - wat er in
hun omgeving voorvalt - welke
familie- en andere advertenties
er in de courant staan.
d. Omdat het grootste deel van het
publiek een courant moet, maar
ook wil lezen, onthouden wij als
streekpers met onze uitgave hen
een positieve N.S.B.-voorlichting.
e. Wijl een juiste voorlichting van
het oorlogsnieuws zooveel waard
is om de moed niet te verliezen,
steunen wij het lezend publiek.
Stonden dan tegenover de voordee-
len, genoemd in de punten d. en e.
geen bezwaren, zooals advertenties voor
de S.S., opgelegde artikelen, enz.?,
Zeer zeker, doch het publiek rea
geerde hierop in negatieven zin. Het
voelde duidelijk het onderscheid aan
tusschen hetgeen was opgelegd en het
geen door ons geschreven werd. Het
Buitenlandsch Overzicht won aan be
langstelling en sympathie, vooral nadat
de radio's waren ingeleverd.
Geen enkele, maar honderden sym
pathiebetuigingen sterkten en overtuig
den ons in de meening,.dat de nadee-
len niet de minste invloed haddenmen
lette er niet op of wilde ze niet lezen,
terwijl daarentegen de reactie op de
vöordeelen vaak zoo sterk v/as, dat
het onö met vrees vervulde en ons
dwong, ons te matigen.
Hoe, werden dan deze .artikelen sa
mengesteld? Heel gewoen. Ze werden
geschreven voor de gewone eenvoudige
man èh moesten derhalve zoo begrij
pelijk mogelijk zijn.
Duitsche weeimachtsberichtea, uit-
zendingen B.N.O., weekoVerzichteiitiil»
Duitsche couranten dienden als grond
slag. Nauwkeurig werden de bewegin
gen aan de fronten nagegaan. De be
richten werden samehgevjit tot een
overzichtelijk geheel en getracht werd,
de plaats gehad hebbende feiten te ver
duidelijken.
De Duitsche propaganda eigende
zich niet aan het nuchtere kairakter der
Hollanders, omdat wij missen dat ön-
noozeie, van onkunde bljjk geveóde
geloof van vele Duitschers, D'aairom
spraken de Duitsche successen nieftot
ons, de mcflschen geloofden ze rdet.
Ze kwamen met de werkelijkheid aiët
overeen, terwijl de toegegeven verlie
zen niet werden begrepen, ornaat de
ernst en de vverkelijke beteekenis ver
zwegen verdi
Slecht enkele voorbeelden.
Tóen de Duitschers zulke enorme,
successen behaalden op de Bolsjewisten
en het front liep vanaf LeniBgrad—
Moskou—Stalingrad naar den Kauka-
sus, zeide ,de Föhrer in een van- zijn
redevoeringen dat een leger dat zulke
enorme verliezen geleden had. zich on
mogelijk meer kon herstellen.
De pers ontving een officieele instruc
tie, er mocht niet meer over hst Sovjet-
leger geschreven wordener bestonden
slechts nog horden en benden, Wélkfe
vernietigd moesten worden. Was het
land hiervan gezuiverd, dan was de, oor
log m Rusland gedaan.
Hoe sterk en goed georganiseerd bleken
echter deze overgebleven benden nog te
zijn. Want ze hebben de Duitschers van
af Stalingrad en de Kaukasus verslagen
tot buit^ de poorten van Berlijn.
De duikbootoorlog bracht onge
dachte successen. De strijd kon dooi;
Engeland onmogelijk gewunaea worden.
De torpedeeringen ovettrofFen de aan
maak, terwijl de bestaande vloot ver
nietigd was. Nietaand ontkende de
ernst van de toestand, maar dat deze
niet zoo was als de propganda wilde
doen gelooven, is gebleken uit het feit
dat Amerika zeer veel materiaal en
manschappen heeft overgebracht, zelf*
in zoo'n hoeveelheid dat hun legers
zijn .opgerukt tot aan de Duitsche ri^
vieren Elbe, Donau, Oder.
Bij den aanvang van de bombarde
menten op Duitschland, miste iedete
bom zijn doel. Lukraak uitgeworpen
bommen troflfen slechts wat schapen en
koeien of enkele schuurtjes. Thans rdoet
iedere Duitscher zelf zeggen: „Ganz
Deutschland alles kaput".
Het V 1 wapen, hoe ernstig ook,
voor de menschen welke er d©ör ge
troffen zijn, het was in het stadium
van den oorlog, toch niet méér instaat,
om maar zelfs de geringste wending
in den strijd te brengen.
Door nu de berichten te ontdcten
van hun propagandistische franje en de
verliezen in hun ware gedaante mede
te deelen, en hieraan vast te knoopen,
welke gevolgen deze konden hebben,
voor het verloop van den strijd en het
einde van den oorlog, spraken, de
overzichten tot het publiek. Ze werèen
begrepen, maar, en hier school een
groot gevaar, ze benaderden of kwamen
daardoor overeen, met de uitzendingen
van GeaUieerde zijde.
Bij de eerste ophefiïng bestond de
Vereeniging „De Periodieke Pers" n^og.
Een onzer heeren is toen bij den secre*
taris geweest om inlichtingen. Deze
zeide openhartig geen invloed te kunnen
uitoefenen, in de hangende teorganfsa-
tie, doch adviseerde naar ,Den Haag
te gaan en daar bij.de heeren, die de
beslissing namen, persoonlijk onze be
langen te bespreken. Dit hebben wij
steeds gedaan en daar gewezen op de
door ons beleden beginselen, op het
hoogste aantal abonné's, de oudste jaar
gang en het groote geldelijke offer, dat
door ons was gebracht.
Wat er ook is verteld
of nog verteld zal worden, moet
ieder voor zich weten, wij hebben ons
aan het bovenstaande steeds gehouden.
Zijn er andere motieven genoemd, dan--
zijn deze door ons niet naar votett'^
gebracht.
