^ém
W^M
ÜID-HOLLANDSCHE EN ZEEUWSCHE EILANDEN
Bijblad „Eilandennieliws
Pnxe Yerantwoording
Hoofdiedactstur: Th. DE WAAL - MIDDELHARHIS
17e Jaargang No. 1652
70 «Si&t S*» ItSSÉStf
ttial tmse» 9«l
9t «.msDaCirsü.
SoH-Deo-Gloria
@ode alleeh de eer.
Nu wij vrij zijp van de.Duitsche be
zetting en daardoor niet meer onder
.Duitsche censuur, voelen wij ons geroe
pen onze houding vanaf Mei 1940 voor
het publiek uiteen te zetten.
Tot goed begrip moeten wij kort
terug gaan tot, vöèr 1940.
Wij bezaten tosn vrijheid van druk
pers. Zeker, er waren grenzen; Vorstin
en Regeering moesten worden geëerbie
digd, de godsdienstige gevoelens van an-
dejren mochten niet worden gekrenkt;
de goede naam en eer van onze naas
ten mochten niet worden aangetast, doch
de?e grenzen waren zeer rekbaar en met
recht was het op persgebied, redactio
neel, zeer droevig gesteld.
Ook wij droegen in „Eilandennieuws"
onze beginselen uit en verdedigden deze
nji^ beste weten. Bracht deze uitdra
ging van onze beginselen ons voordeel
Ieder, die meï het perswezen ten plat-
telande op de hoogte is, weet beter. Al
was Mn 1940 de toestand zeer veel ver
beterd, toch de jaren welke achter la
gen, hadden meermalen de vraag naar
vórèn gebracht, bf de groote financieele
verliezen en persoonlijke opofferingen
wel gerechtvaardigd waren.
Bovendien waren er begin 1940
een groot aantal bladen in ons land,
het was een ware' chaos. Zoowel de
VereenigingDagbladpers' als ,PeTiodieke
Pers" overwoog stappen, om tot reor
ganisatie te komen, doch zonder steun
van de overheid, waren zij innerlijk te
zwak, verbeteringen tot stand te bren
gen.
Zoo was de toestand, toen de oorlog
uitbrak. Na de capitulatie, stond ieder
een versuft en ontsteld te kijken. Niet
alleen dat wij geen wettige regeering
hadden welke ons voorging en den weg
aanwees, maar ook onze volksleiders
onverschillig van welke partij, schenen
ineens van het toneel verdwenen te zijn.
Nergens was er eenige voorlichting,
niemand gaf advies ook de vereenigin-
gen niet waarbij de pers georganiseerd
was, en dat terwijl de oorlog voort
schreed, en de Duitsche legers, de eene
overwinning na de andere behaalden.
Welke couranten, hebben toen hun
arbeid vrijwillig gestaakt? Voor zoover'
ons bekend,' geen enkele. Wel staakten
een paar kleine tijdschriften hun uitgave
wijl hun voorlichting welke zuiver met
onze regeeringsvorm verband hield, geen
zin -meer had. Ook verdwenen na het
opheffen der politieke partijen, de ver-
eenigingsorganen, die alleen bestemd
waren, voor voorlichting aan de leden
der betreffende partij, doch .de dag- en
weekbladen bleven in stand.
Door de vakvereeniging j^De periodie
ke Pers" werd erop gewezen, dat het
ook bij de couranten tot reorganisatie
moest komen en werd door de firma
Gebrs. de Waal een' voorstel gedaan tot
reorganisatie van de pers op het eiland
Goeree en Overflakkee Door de vak
groep is dit voorstel strikt en recht
vaardig genoemd, omdat het beoogde
onder toezicht der organisatie of een
accountant ieders rechten en baten, zoo
veel de omstandigheden toelieten, billijk
te regelen. Het werd zeer geschikt ge
acht, als grondslag voor te h®uden .be
sprekingen en het jhaken van een over
eenkomst.
- Zoover is het echter nit^mer gekomen.
De vraag welke regeering voor ons
land tijdens dejjezettingsperiode zou
optreden, werd met tot oplossing ge
bracht. Een poging om een regeering
te vormen samengesteld uit de ontbon
den politieke partijen mislukte, eveneens
een poging der Nationale Unie. Hoe
een en ander precies is toegegaan, zul-
len wij binnenkort wel nader vernemen.
Toch moest het land worden geregeerd
en de N.S.B.-partij onder bescherming
der Duitschers trad naar voren en nam
de leidende functies over. De pers kwam
te staan, onder het toezicht van het
departement „Volksaufklarung und Pro
paganda".
Een persconferentie tevoren te Gouda
gehouden .onder leiding van Dr. A.
Scbwebel, gaf werkelijk verwachting, dat
er vooral voor de plattelandspers, nog
èen gtoote mate van vrijheid zou over
blijven.
Helaas, al heel spoedig lag genoemd
met het staken of het voortzet
ten der uitgave?
De vergadering k,wam tot het besluit:
j^jVOOrtzetten", echter onder de vol
gende voorwaarde
waaneer de door ons beleden
beginselen m net gedrang zoüder
komen, of het blad of zijn re
dacteur gedwongen partij te kie
zen ten gunste van de N. S. B.,
dan zou de uitgifte onmiddellijk
vrgwillig worden gestaakt.
Viermaal is ons blad verboden
geworden.
Bij de eerste ophefting bestond de
Vereeniging „De Periodieke Pers" hög.
Een onzer heeren is toen bij den secre
taris geweest om inlichtingen. Deze
zeide openhartig geen invloed te kunnen
uitoefenen, in de hangende reorganisa
tie, doch adviseerde naar ,Den Haag
te gaan en daar bij.de heereil, die de
beslissing namen, persoonlijk onze be
langen te bespreken. Dit hebben wij
steeds gedaan en daar gewezen op de
door ons beleden beginselen, op het
hoogste aantal abonné's, de oudste jaar
gang en bet groote geldelijke offer,-dat
door ons was gebracht.
Wat er ook is verteld
of nog verteld zal worden, moet
ieder voor zich weten, wij hebben ons
aan het bovenstaande steeds gehouden.
Zijn er andere motieven genoemd, dan^
zijn deze door ons niet naar vcMrett
gebracht.
ons 3
it het|
ff'
1550 ZATERDAG 21 APRIL 1945
No
1945 hebben zich
H April
verloofd
Ka Dorst
en
Jan van Seters
SommeUdijk, Voorstraat 224
Mdissant, Pranshoeve
Geboren
Antonius Petrus
Henricns Jozef
(Antoon)
A.v.d.Klundert (D.)
A. V. d, KIundert-Terhoeve
Abram en Ja»
Melissant, Binnenweg 154
Ondertrouwd
Job Orinwis Lz.
en
Jannetje Brooshooft Ad.
Ouddorp, April 1945
lUijNiniiiiinmiiniiiiijiiiiiiiiiMiiniiriiiiiiiiiiiiiiii
I Den 19den April j 1.1
I herdachten onze geliefde
I Ouders
1 Adr. Vroegindeweij
3 en I
i Maria Vroegindewey-1
I Brom I
|in alle stilte den dag,
I waarop zi] vóór 50 jaren
i ia den Echt werden veT-1
I bonden.
I Uit aller naam
I Fam. D. Vroegindeweij
|Middelharnis,RingA141 1
niiiimiiiiniiiiinniijiJiiiiiiiiiiiiuniiiimiiiuiiiini
1 Maandag 23 April a.s. 1
iial het, D.V., 25 jaar
I geleden zijn, dat onze 1
I Huisvriend
|Frederikv. d. Linden
I bij de Fam. v. d. Wende i
iin dienst trad. i
I Fam. V. 't Geloof!
I Fam. Aupperlee
I Ouddorp, April 1945
SniiniiijnmnimnmiiiiiHiiiiiimiiiiiiiiiiiiniini
Hedenmorgen overleed
tot onze diepe droefheid,
na een kortstondig lijden,
ons innig geliefd Zoontje,
Broertje en Kleinzoontje
TeunJs
in den jeugdigen leeftijd
van 3J^ maand.
Iz. Mackloet
P. Mackloet-Jordaan
Pieter, Martijntje
en verdere familie
Middelharnis,16 Apr.'45
Heden behaagde het
den Heere plotseling van
onze zijde weg te nemen
onzen innig geliefden
Man en der kinderen
zorgzamen Vader, Be
huwd- en Grootvader,
Zwager en Oom, dhr.
Cornells Mierop Cz.
Echtgenoot van
Klaasje Mierop-Tanis
in den ouderdom van
74 jaar en 9 maanden.
Namens de familie
Wed, C. Mierop-Tanis
Ouddorp, 16 April 1945
Heden nam de Heere
I van ons weg onze ge
liefde Opa, de Heer
Cornells Mierop
Echtg. v. Klaasje Tanis
in den ouderdom van
74 jaar en 9 maanden.
Wim Mastenbroek
(Buitenland) I
Jan Cor Mastenbroek j
Ouddorp, 16 April 1945
DANKBETUIGINGEN
Voor de zeer vele blijken
van deelneming, die wij
mochten ondervinden bij
het droevig ongeval en
na het overlijden van ons
innig geliefd Zoontje,
Broertje, Kleinzoontje,
Achterkl.zoontje en Neefje
Arij Cornells IWunters
betuigen wij onzen harte-
lijken dank. Inzonderheid
onzen dank aan allen die
ons in die droevige dagen
hebben bijgestaan.
A. Munters
KI. W. Munters-
Boogerman
Adri, en Familie
Middelharnis, April 1945
Plaalsverv. Hoofdredacteur J. H. Koppelaar, Vcorslr. Sommeladijk
Biik(j4üooi yOOI ZeelandSt. Maoïtensdijt, Maikt, Teleioon 59
Verschtjnt 1 m. p. w. Vrtjdagavond. Regelpr. 6
et. per m.m. Vroegtgdige inzending van copy en
advert, gewensoht wegens beperkte plaatsruimte.
ytjf oent.
mesten, om In bet.
VrydagnunMaw t«
kunne» vfoifiien •P'
gvaovam, TToegtfl-
dlg worden
zonden,
Uit Jutfaas ontvingen
wij het treurige bericht,
dat na een langdurige
ziekte op 20 Maart j.l.
is overleden onze gelief
de Vader, Behuwd- en
Grootvader, de Heer
Crisstoffel Brooshooft
Wednr. v.
Janna Vreeswijk
.in den ouderdom van
bijna 83 jaren.
Uit aller naam
H. Brooshooft
D. W. Brooshooft-
van Alphen
en Kinderen
Middelharnis, Ring A 75
Heden behaagde het
den Heere van leven en
dood van ons weg te
nemen onzen geliefden
Man, Broeder, Zwager
en Oom, den Heer
Mattheus iVIijnders
Echtg. van E. Both
in den ouderdom van
78 jaar en 7 maanden.
Namens de familie:
E. Mijnders-Both
Melissant, 7 April 1945
Voor de vele hartelijke
bewijzen van deelnemilig,
ons betoond tijdens de
ziekte en na het overlijden
van onzen geliefden Man
en Vader, Broedtr, Bc-
huvvdbroeder en Oom
Arend Leend. Aupperlee
Echtg. v. J-innetje Kieviet
betuigen wij langs dezen
weg onzen opcechtendank.
Uit aller naam:
Wed. A. L. Aupperleê-
Kieviet en Familie
Middelharnis, April 1945
Hiermede betuigen wij
lar.gs deZen weg onzen
oprechten dank voor de
vele blijken van belang-
si elling en deelneming,
ondervonden bij de ziekte
en het overlijden van on
zen innig geliefden Man,
Vader, Broeder, Behuwd-
broeder en Oom, den Heer
Jacob Verbrugge
Echtg. van Dina Peeman
Uit aller naam:
Wed. J. Verbrugge-
Peeman en Familie
Middelharnis, April 1945
Voor de Zeer vele en har
telijke bewijzen van deel
neming, ontvangen bij en
na het overlijden van on
zen innig geliefden Man,
Vader, Behuwd- en Groot
vader, den Heer
Job Born
onzen
betuigen wij
rechten dank.
op-
te staatsman Groen
rkte op
was Nederland,
^htig in de wereld.
jerkemling en dankr
tengelsche e& Ameri-
g en hare legers,
fegeering heeft onze
irstin Koningin Wil-
frinses Juliana, Z.K.H.
|e Prinsesjes Beatrix,
kf alsmede onze uit-
^g zeer welwillend
end. Zij heeft, later
i met Amerika, met
beraadslaagd over de
jiden oorlog, waarbij
iljmaking van ons land.
imerikaansche scJda-
p, hebben' hun land
k ia regen en wind,
|s land vrij te vechten
^dat op 10 Mei 1940
isrklaring ons gebied
Uit aller naam:
Wed. C. J. Born
Schoonejongen
Middelharnis, April. 1945
3pe))
aoui, ycroepcn voor'He oicnerneitspon-
iei, voor het feit, dat hij van den
kansel bad voor onze geëerbiedigde
Koningin, zefde„Wanneer God de
band met Nederland ea Oranje ver
breekt, is er geen macht weïke die
schakels weer aan elkander kan sme
den, doch omgekeerd, als God de
Heere Zijn verbond met Nederland
en Oranje niet te niet doet, is er geen
macht ter wereld, welke dit drievoudige
snoer verbreken kan. Zoolang God
Zijn verbond handhaaft, zal er ook
een volk in Nederland zijn, dat bidt
offl de bewaring en het herstel van het
doorluchtige Oranjehuis,
Bij de overdenking van den aange-
kondigden vrede en het herstel van
het Htiis van Oranje, past ons in de
eerite plaats het -
Hij geve,., door de werking van Zijn
Heiligen Geest dat ons volk, door
Zijne tuchtiging geleerd, Gods ordi-
nantiën moge eerbiedigen, dan zullen
wij in alle eerbaarheid, een stil en een
gfrust leven leiden en zal het ons wel
Jers, dan wij ons ge-
ie bevrijding van ons
ïlk een bespiegelingen
tóór de invasie? Wat
iO na de invasie? Welk
en verwachtingen in
GeaUieerden Brabant
.."^T"!* ndrongen? De gewel
dige luchtraid naar Arnhem heugt ons
nog goed, en hoe is het alles geheel
anders uitgekomen.
Ziende op dit alles, wat heeft God
ons beproefd, maar niet ter dood over
gegeven. Wat had er van onze groote
steden terecht gekomen als de Duit-
sehers hier tot het bittere einde hadden
doorgevochten Totale verwoesting,
maar ook uitgestorven vanwege den
honger.
In tijden van voorspoed keerden wij
God den nek toe, maar ten tijde van
onze benauwdheid, riep een ieder„Sta
op en verlos ons." (Jer. 2 27b)
Wat een goedertierenheid en lank
moedigheid dat niettegenstaande zulk
een miskenning, God de Heere toch
nog heeft willen hooren,
„Waak op o God en wil van verder
lijden.
Ons klein getal, door Uwe kracht
bevrijden."
Op waarlijk grootsche wijze, hébben
Engeland en Amerika, onze in nood
veirk^erende bevolking geholpen, waar
voor een woord van oprechten dank
past. J
Bij alle blijdschap, welke ons vervult,
gaan onze gedachten uit naar de vele
gezinnen, welke wel mede verblijd zijn,
maar met een gewond hart. Wie zal
het juiste aantal opgeven van de man
nen, vaders, zonen, verloofden, welke
hun leven hebben gelaten op het slag
veld, en nu niet meer naar hun haard
steden terugkeeren.
Wat een oorlogsslachtoffers, gevallen
als een gevolg ven het geweld van
den oorlog- Tewetkgesteiden, welke
in het buitenland gestorven zijn en
nimmermeer door hun betrekkingen
zullen worden aanschouwd.
Wat een overledenen, gefusilleerd
of bezweken aan de martelingen in
gevangenissen of concentratiekampen
W^ie zal al het leed beschrijven, ook
in ons eigen land?
God de Heere gedenke aan de achter
gebleven familiebetrekkingen en Hij
sterke hen, in het zware krui^ dat zij
te dragen hebben.
Laat geen wraakgevoelens in onze
harten vernachten. Hoe groot de smart,
de ellende of het leed is, dat ons dik
werf smadelijk en onrechtvaardig is
aangedaan, weet, dat God zegt„Mij
komt de wrake tce. Ik zal k^t ver
gelden." Ziende op de vergelding Gods,
mogen wij gerust zeggen: arm, arm
Duitschland. Onder de Duitschers wa
ren enkele personen, met karakter,
spelden in den gronten hooiberg. Wij
kunnen het verstaan, hoe hun edele
hart bloedt, bij het leed dat hun ge
troffen heeft en de smaad, welke nu
hut? land e» vollr zr^e-tPa nnrlernajan
Een moeilijke en misschien bange
tijd staat ons te wachten. Er is vrede,
maar geen wederkeeren tot God, noch
herstel van Gods Kerk, de plaats van
waar het oordeel begint. Ver is ons
volk afgeweken op elk gebied en
zwaar zal de weg van terugkeer zijn.
Geen uitbundig feestgejoel. vervulle
ons hart. De wereldoorlog is nog niet
aan een einde. Ook Nederland zal zeer
waarschijnlijk met de Geallieerden
haar aandeel moeten leveren aan de
bevrijding van ons Nederlandsch-Indië.
Als Japan doorvec)it is dit onze
djure plicht.
Daarom vinde onze blijdschap en
erkenning hare vervulling in de na
volging van de Kerk Ps. 48 lOi
„O God 1 wij gedenken Uwer wel
dadigheid in het midden Uws tempels."
Departement klle vrijileid aan bstiden»
Critiek op de N.S.B.-partij en leiding
werd verboden, terwijl de reorganisatie
der pers, niet plaats had via het bestuur
der Vakpers, noch door onderling
overleg, maar uitsluitend rechtstreeks
door het departement. De genomen
maatregelen zijn altijd zeer onbillijk
geweest en gespeend aan elk rechtvaar
digheidsgevoel.
De dagbladen, voor zoover niet be-
hooreride tot de N.S.B., werden verplicht
een N.S.B.-er tn de hoofdredactie op te
nemen. Voor de weekbladen kon dit niet,
omdat de finantien 'dit niet toelieten.'
Deze kwamen onder directe coijtrole
van den Haag. Latet werden zij een
Haagscha redacteur toegewezen, welke
hen op- de Persconïerentie vertegen
woordigde.
Op de eerste Aigemeene Vergadering
der N.V. Eilandennieuws na Mei 1940,
is de positie van bet blad besproken en
door den Voorzitter de vraag voorgelegd:
„Wat moet er gedaan worden, het
„blad vrijwillig opheffen, of doorgaan
„zoolang dit mogelijk en toeges'taan is?'
Om deze vraag tot oplossing te bren
gen, ging een andere vraag hieraan
vooraf.
Het uitdragen van onze beginselen
moest op de voorgrond blijven staan,
niaar ook het,belang van het land.
Waarmede dienden wij nu deze bei
de belangen en mitsdien het Flakkeesche
publiek het meest:
Dat wij met voortzetting het publiek
het meest 'dienden, werd gegrond op
de volgende overwegingen:
a. Ons land was bezet, en hoewel
toen gering, de hoop werd niet
geheel opgegeven, dat wij weder
nog e«ns bevrijd zouden worden.
b. Gedurende de tijd der bezetting
moeten de menschen een krant
lezendistributienieuws, land
bouw- en andere mededeelingen
dwingen hen daartoe,
c. De menschen willen een blad
lezen, teneinde te weten hoe het
met de oorlog gaat - wat er in
hun omgeving voorvalt - welke
familie- en andere advertenties
er in de courant staan.
d. Omdat het grootste deel van het
publiek een courant moet, maar
ook wil lezen, onthouden wij als
streekpers met onze uitgave hen
een positieve N.S.B.-voorlichting.
e. Wijl een juiste voorlichting van
het oorlogsnieuws zooveel waard
is om de moed niet te verliezen,
steunen wij het lezend publiek.
S.tonden dan tegenover de voordee-
leii, genoemd in de punten d. en e.
géén bezwaren, zooals advertenties voor
de S.S., opgelegde artikelen, enz.?,
Zeer zeker, doch het publiek rea
geerde hierop in negatieven zin. Het
voelde duidelijk het onderscheid aan
tusschen hetgeen was opgelegd en het
geen door ons geschreven werd. Het
Buitenlandsch Overzicht won aan be
langstelling en sympathie, vooral nadat
de radio's waren ingeleverd.
Geen enkele, maar honderden sym
pathiebetuigingen sterktenen overtuig
den ons in de meening,dat de nadee-
len niet de minste invloed haddenmen
lette er niet op of wilde ze niet leze"!!,
terwijl daarentegen de reactie op de
vóordeelen vaak eoo sterk was, dat
het ons met vrees vervulde en on.s
dwong, ons te matigen.
Hoe werden dan deze artikelen sa
mengesteld? Heel gewoon. Ze werden
geschreven voor de gewone eenvoudige
man én moesten derhalve zoo begrij
pelijk mogelijk zijn.
Duitsche weeimachtsberichten, uit-
zetidingcn B.N.O., weekoverzicliteri'vüt'
Duitsche couranten dienden als grond
slag. Nauwkeurig werden de bewegiti-
gen aan de fronten nagegaan. De be
richten werden samengevat tot een
overzichtelijk geheel en getracht werd,
de plaats gehad hebbende feiten te ver
duidelijken.
De Duitsche propaganda eigende
zich niet aan het nuchtere karakter der
Hollanders, omdat wij missen dat ön-
noozele, van onkunde bljjk gÈveAde
geloof van vele Duitschers, Daarom
spraken de Duitsche successen niet tot
ons, de menschen geloofden ze nïet.
Ze kwamen met de werkelijkheid niet
overeen, terwijl de toegegeven verlie
zen niet werden begrepen, omdat de
ernst en de vverkeRjke beteekenis ver
zwegen werd!
SlectiX enkele voorbeelden.
Tóen de Duitschers zulke enorme
successen behaalden op de Bolsjewisten
en het fróat liep vanaf Leniagrad'-' v
Moskou—Stalingrad naar den Kauka*-
sus, zeide ,de Führer in een Tan^ zijn
redevoeringen dat een leger dat zulke
enorme verliezen geleden had. zich on
mogelijk meer kon herstellen.
De pers ontving een ofJicieele instruc
tie, er mocht niet meer over hst Sovjet-
leger geschreven wordener bestonden
slechts nog horden en benden, Welkt
vernietigd moesten worden. Was het
land hiervan gezuiverd, dan was de, oor
log m Rusland gedaan.
Hoe sterk en goed georganiseerd bleken
echter deze overgebleven benden nog te
zijn, want ze hebben de Duitschers vafl-
af Stalingrad en de Kaukasus rerslagen
tot buit^ de poorten van Berlijn.
De duikbootoorlog bracht onge
dachte successen. De strijd kon doot.
Engeland onmogelijk gewunaea worden.
De torpedeeringen overtroffen 3e aan
maak, terwijl de bestaande vloot ver
nietigd was. Niernand ontkende de
ernst van de toestand, maar dat deze
id^t zoo was als de propganda wilde
doen gelooven, is gebleken uit het feit
dat Amerika zeer veel materiaal en
manschappen heeft overgebracht, zelfs
in zoo'n hoeveelheid dat hun legers
zijn .opgerukt tot aan de Duitsche ri
vieren Elbe, Donau, Oder.
Bij den aanvang van de bombarde-'
meuten op Duitschland, miste ièdete
bom zijn doel. Lukraak uitgeworpen
bommen troiten slechts wat schapen en
koeien of enkele schuurtjes. Thans ihoet
iedere Duitscher zelf zeggen„Ganz
Dfeutschland alles kaput".
Her V 1 wapen, hoe ernstig ook,
voor de menschen welke er dmóx ge
troffen zijn, het was in het stadium
van den oorlog, toch niet meer instaat,
om maar zelfs de geringste wending
in den strijd te brengen.
Door nu de berichten te ontdoen
van hun propagandistische franje en de
verliezen in hun ware gedaante mede
te deelen, en hieraan vast te knoopen,
welke gevolgen deze konden hebben,
voor het verloop van den strijd en het
einde van den oorlog, spraken de
overzichten tot het publiek, Ze werden
begrepen, maar, en hier school een
groot gevaar, ze benaderden of kwamen
daardoor overeen, met de uitzendingen
van Gealheerde zijde.
brtefl.,
