ÉILANDEN-NIEUWS
I
\ND-ORANJE
'*m
'mM:M:
JID-HOLLANDSCHE EN ZEEU\A/SCHE EILANDEN
Aangewezen bonnen.
Piijice werantwoording
M
Centrale Keukens Flakkcc
o
Hoofdiedactejir: Th. DE WAAL - MIDBELHARKIS
TAAI
Irnis
mu.
Soil-Deo-Gloria
@ode alleen de eer.
Ibandel
lïWEi)
met het staken of het voortzet-
tcH der uitgave?
waaneer de door ons beleden
beghiseien in het geöraiig zoüdep
komen, of het blad of zijn re
dacteur gedwongen partij te kie
zen ten gunste van de N. S. B.,
dan zou de uitgifte onmidüeltijk
vrqwiilig wordett gestaakt.
Viermaal is ons blad verboden
geworden.
llig
de
nge
ine
kd,
)u.
bij
29,
ch-
:m.
25
srs-
Nood-ultg. V. Goeree en Overflakkee.
ZATERDAG 21 APRIL 1945
Hoof dred. Th. de Waal, Middelharnis
17e Jaargang No. 1550
pen.
foor
■rtt-
am-
It.
Incn
p„
hoc-
|n«ti
}81.
Lop-
voor de 5e periode 1945 (2e week)
22 tot en met 28 April
KUc der volgende G«eft recht op bet
bonnen van de koopen van:
N'oodka&rt IV:
412
A 453
B457'
430
413
8 rants. Brood
2 rants. Brood of
Bloem
3 rants. Brood of
Bloem of 250 gr.
Kindermeeil
1% rants. vleescK
1 kg Aardappelen
|.pe-
3ca,
P.
pi.
/aai
Voorts zijn geldig t, m. 28 April 1945
408 250 gr. Peulvruchten
409 250 gtEm Zout
B 455 250 gr. Suiker
C 03 inlegvel 2V2 üter Melk
D 07 inlegvel lOi/s liter Melk
E 07 inlegvel 14 liter Melk
t/m 12 Mei 1945
411 1 rants. lElenlM!.
B 456 1 r. Waschpoeder of
Zeepverv. Waschm.
45 (Tabalt) 45 gr. Scheerzeep
!n te lever. bonn. week 23 t/m 27 April
Brood 406, 412; A 452, A 453; B 454,
B 457; Vleesch 420, rest 410; Aardap
pelen 407, rest 405; Zout 409; Peul
vruchten 408; Eenheidszeep 411, rest
341; Waschpoeder B 456, rest 324.
er-
P.
voor
knd-
b:i
1148,
A»n Heren Melkveehouders.
Ons is ter ore gekomen, dat bij melk
veehouders de mening heeft post gevat,
dat wij de gorshouders voor het bewei
den van hun melkvee zullen aanwijzen.
Zover gaan onze bemoeiingen echter
niet. Ieder moet zelf weide-gelegenheid
voor zijn melkvee zoeken.
Wij hebben alleen opgave van het
aantal melkkoeien gevraagd om te kun-
nen nagaan, of er vóór alle koeien wei-
degelegenheid aanwezig is. Bij onze be
sprekingen met de gorshouders is ge
bleken, dat de opgegeven melkkoeien
wel geplaatst zullen kunnen worden.
Mocht U echter toch geen weide-
gelegenheid voor Uw melkvee kunnen
vinden, dan geve U ons daarvan ten
spoedigste kennis. Wij kunnen dan
trachten, nog een plaatsje voor U te
vinden.
Zoals wij reeds in de courant pu
bliceerden, tullen wij voor het jongvee
en de jonge paarden plaatsing op hetvas-
teland moeten zoeken, hoewel daaraan
in gegeven omstandigheden veel risico
en moeilijkheden zijn verbonden.
Zodra ons bekend is, dat daar weide-
gelegenheid is, zullen wij de veehou
ders, die jongvee en jonge paarden voor
beweiding hebben opgegeven, persoon
lijk aanschrijven.
De plaatselijke Bureauhouder van
District 28 H Middelharnis:
H. VAN HEEST.
Uitreiking van voedsel in de week
van 23 tot en met 29 April 1945
Middelharnis-Sommelsdijk
bonnen met roode streep, om half 12
bonnen met blauwe streep kwart v. 12
bonnen met groene streep, 12 uur
Dirksland
Bonnen met roode streep kwart v, 12
Bonnen m. blauwe streep 12 uur
Melissant
Alle deelnemersom kwart voor twaalf
Stellendam
Alle deelnemers cm kwart voor twaalf
Uitreiking van nieuwe bonnen
voor de week van 30 Apr. t.m. 6 Mei '45
Op Dinsdag 24 April a.s. voor de
gemeenten
Middelharnis van 9-12 en van 1 tot 4
uur ten Veilingkantore
Sommelsdijk, van 912 en van 24
uur, kantoor Gasfabriek
Dirksland van 1.304 uur kantoor
Gasfabriek
Melissant, van 4,30 tot 6.30 (torentijd)
Openb. Schooi
Stellendam, van 5-7 uur ter Secretarie
iUede te brengen
1. door nieuwe deelnemers de nieu
we stamkaart
Door oude deelnemers de talon
van de maaltijdbon
2. Distributiebon no. 413 voor aard
appelen
3. Een bedrag van f 1,40 per deel
nemer
De Administrateur
S. V. d. VALK
■s
is
10
PlggtBverv. Hoofdredacteur J. H. Koppelaar, Vcorstr. Sominelsdiik
Bükghloor vooi ZeelandSi. Maaitensdiik, Markt, Telefoon 59
Verschtjnt 1 m. p. w. Vrödagavond. Regielpr. 3
et. per m.m. Vroegtgdige inzending van copy en
advert, gewenscht wegens beperlcte plaatsruimte.
17e Jaargang No. 1552
70 «sïit p«s Kssi%
LocKa nvaoDMn
y^if oent
AlSTertvBtieik
me»teB, om In &«t.
VrJSJfilaginijmBiw t«
kuimen worltoi «p-
gtaovam, iroegtQ-
dig worden taig»-
zonden.
ite staatsman Groen
jerkte op
lod, was Nederland,
fhtig in de wereld.
jerkentiing en dank^
fengclsche eti Ameri-
il en hare legers,
egeering heeft onze
'Stin Koningin Wil-
rinses Juliana, Z-K.H.
ie Prinsesjes Beatris,
I, alsmede onze uit»
fg zeer welwillend
nd. Zij heeft, later
met Amerika, met
beraadslaagd over de
|den oorlog, waarbij
Imaking van ons land.
Vmerikaansche soida-
I, hebben' hun land
in regen en wind,
1 land vrij te Vechten
dét op 10 Mei 19-^0
orklaring ons gebied
ATTENTIE
Zendt Uw familieberichten zoo vroeg
mogelijk in, om bij de geringe ruimte
van plaatsing verzekerd te zijn.
ïOl
d.S.
eer
jopeo
kAGD
kuffet
ngl05
^AGD
Ktaat
fagen
harni?
hilof-
bt door-
los t2
T-tBuu, ^ci'ucpcu vour ue oicnerneitspon-
zei, voor het feit, dat hij van den
kansel bad voor onze geëerbiedigde
Koningin, ze'de„Wanneer God de
bsaid met Nederland ea Oranje vcr-
brsefcti is er geeti macht welke die
schakels weer aan elkander kan sme
den, doch omgekeerd, als God de
Heere Zijn verbond met Nederland
en Oranje niet te niet doet, is er geen
macht ter wereld, welke dit drievoudige
snoer verbreken kan. Zoolang God
Zijn verbond handhaaft, zal er ook
een volk in Nederland zijn, dat bidt
om de bewaring en het herstel van het
doorluchtige Oranjehuis,
Bij de overdenking van den aange-
kondigden vrede het herstel van
het Hiiis van Oranje, past ons in de
eeiste plaats het
Hij geverdoor de werking van Zijn
Heiligen Geest dat ons volk, door
Zijne tuchtiging geleerd; Gods ordi'
nantiën moge eerbiedigen, dan zullen
wij in alle eerbaarheid, een stil en een
gerust leven leiden en zal het ons wel
Iers, dan wij ons ge
le bevrijding van ons
|lk een bespiegelingen
|5ór de invasie? Wat
tt na de invasie? Welk
ïn verwachtingen in
Geallieerden Brabant
iidrongen? De gewel
dige luchtraid naar Arnhem heugt ons
nog goed, en hoe is het alles geheel
anders uitgekomen.
Ziende op dit alles, wat heeft God
ons beproefd, maar niet ter dood over
gegeven. Wat had er van onze groote
steden terecht gekomen als de.Duit-
sehers hier tot het bittere einde hadden
doorgevochten Totale verwoesting,
maar ook uitgestorven vanwege den
honger.
In tijden van voorspoed keerden wij
God den nek toe, maar ten tijde van
onze benauwdheid, riep een ieder„Sta
op en verlos ons." (}ei. 2 27b)
Wat een goedertierenheid en lank
moedigheid dat niettegenstaande zulk
een miskenning. God de Heere toch
nog heeft willen hooren.
„Waak op o God en wil van verder
lijden.
Ons klein getal, door Uwe kracht
bevrijden,"
Op waarlijk grootsche wijze, hébben
Engeland en Amerika, onze in nood
verk-eerende bevolking geholpen, waar
voor een woord van oprechten dank
past.
Bij alle blijdschap, welke ons vervult,
gaan onze gedachten uit naar de vele
gezinnen, welke wel mede verblijd zijn,
maar met een gewond hart. Wie zal
het juiste aantal opgeven van de man
nen, vaders, zonen, verloofden, welke
hun leven hebben gelaten op het slag
veld, en nu niet meer naar hun haard
steden terugkeeren.
Wat een oorlogsslachtoffers, gevallen
als een gevolg van het geweld van
den oorlog. Tewerkgesteldcn, welke
in het buitenland geètorven zijn en
nimmermeer door hun betrekkingen
zullen worden aanschouwd.
Wat een overledenen, gefusilleerd
of bezweken aan de martelingen in
gevangenissen of concentratiekampen
V/je zal al het leed beschrijven, ook
in ons eigen land?
God de Heere gedenke aan de achter
gebleven familiebetrekkingen en Hij
sterke hen, in het zware krui^ dat zij
te dragen hebben.
Laat geen wraakgevoelens in onze
harten vernachten. Hoe groot de smart,
de ellende of het leed is, dat ons dik
werf smadelijk en onrechtvaardig is
aangedaan, weet, dat God zegt: „Mij
komt de wrake toe. Ik zal het ver
gelden." Ziende op de vergelding Gods,
mogen wij gerust zeggen: arm, arm
Duitschland. Onder de Duitschers wa
ren enkele personen, met karakter,
spelden in den gronten hooiberg. Wij
kunnen het verstaan, hoe hun edele
hart bloedt, bij het leed dat hun ge
troffen heeft en de smaad, welke nu
hutï l^trd e^ valt ïr.rtpt-p» nnn^rrfsAxi
Een moeilijke en misschien bange
tijd staat ons te wachten. Er is vrede,
maar geen wcderkeeren tot God, noch
herstel van Gods Kerk, de plaats van
waar het oordeel begint. Ver is ons
volk afgeweken op elk gebied en
zwaar zal de weg van terugkeer zijn.
Geen uitbundig feestgejoel vervuUe
ons hart. De werekloorlog is nóg niet
aan een einde. Ook Nederland zal zeer
waarschijnlijk met de Geallieerden
haar aandeel moeten leveren aan de
bevrijding van ons Nedeirlandsch-Indië.
Als Japan doorvecjit is dit onze
djure plicht.
Daarom vinde onze blijdschap en
erkenning hare vervulling in de na
volging van de Kerk Ps. 48 10:
„O God wij gedenken Uwer wel
dadigheid in het midden Uws tempels."
peul-
ifV/ten
kaefÉ
leti' ons j
Tiet het]
j:U'mte,f|
jkojrten.:
Nu wij vrij ,2ijp van de.Duitsche be-
setting en daardoor niet meer onder
.Duitsche censijur, voelen wij ons geroe
pen onze houding vanaf Mei 1940 voor
het publiek uiteen te zetten.
Tot goed begrip moeten wij kort
teruggaan tot, vèor 1940.
Wij bezaten toen vrijheid van druk
pers. Zeker, er waren grenzen; Vorstin
en Regeering moesten worden geëerbie
digd, de godsdienstige gevoelens van an-
dejien mochten niet worden gekrenkt;
de goede naam en eer van onze naas
ten moehten niet worden aangetast, doch
deze grenzen waren zeer rekbaar en met
recht was het op persgebied, redactio
neel, zeer droevig gesteld.
Ook wij droegen in „Eilandennieuws"
onze beginselen uit en verdedigden deze
vjiif beste weten. Bracht deze uitdra
ging van onze beginselen ons vx)ordeel
Ieder, die meï het perswezen ten plat-
telande op de hoogte is, weet beter. Al
was Mn 1940 de toestand zeer veel ver'
beterd, tpch de jaren welke achter la
gen, hadden meermalen de vraag naar
Vörèn gebracht, öf de groote financieele
verliezen en persoonlijke opofferingen
wel gerechtvaardigd waren.
Bovendien waren er begin 1940
een grpot aantal bladen in óns land,
het was een ware- chaos. Zoowel de
VereenigingDagbladpers' als ,Periodieke
Pers" overwoog stappen, om tot reor
ganisatie te komen, doch zonder steun
van de overheid, waren zij innerlijk te
zwak, verbeteringen tot stand te bren
gen.
Zoo was de toestand, toen de oorlog
uitbrak. Na de capitulatie, stond ieder
een versuft en ontsteld te kijken. Niet
alleen dat wij geen wettige regeering
hadden welke ons voorging en den weg
aanwees, maar ook onze volksleiders
onverschillig van welke partij, schenen
ineens van het toneel verdwenen te zijn.
Nergens was er eenige voorlichdng,
niemand gaf advies ook de vereenigin-
gen niet waarbij de pers georganiseerd
was, en dat terwijl de oorlog voort
schreed, en de Duitsche legers, de eene
overwinning na de andere, behaalden.
Welke couranten, hebbra toen hun
arbeid vr5w:ilhg gestaakt Voor zoover
ons bekend, geen enkele. Wel staakten
een paar kleine tijdschriften hun uitgave
wijl hun voorlichting welke zuiver met,
onze regeeringsvorm verband hield, geen
zin imeer had. Ook verdwenen na het
opheffen der politieke partijen, de ver-
eenigingsorganen, die alleen bestemd
waren, voor voorlichting aan de leden
der betreffende' partij, doch.de dag- en
weekbladen bleven in stand.
Door de vakvereeniging CDe periodie
ke Pers" werd erop gewezen, dat het
ook bij de couranten tot reorganisatie
moest komen en werd door de firma
Gebrs. de Waal een' voorstel gedaan tot
reorganisatie van de pers op het eiland
Goeree en Overflakkee Door de vak
groep is dit voorstel strikt en recht
vaardig genoemd, omdat het beoogde
onder toezicht der organisatie of een
accountant ieders rechten en baten, zoo
veel de omstandigheden toelieten, billijk
te regelen. Het werd zeer geschikt ge
acht, als grondslag voor te h®uden .be
sprekingen en het maken van een over
eenkomst.
- Zoover is het echter nitijmer gekomen.
De vraag welke regeering voiDr ons
land tijdens de,.bezettingsperiode zou
optreden, werd met tot oplossing ge
bracht. Een poging om een regeering
te vormen samengesteld uit de ontbon
den politieke partijen mislukte, eveneens
een poging der Nationale Unie. Hoe
een en ander precies is toegegaan, zul
len wij binnenkort wel nader vernemen.
Toch moest het land worden geregeerd
en de N.S.B.-partij onder bescherming
der Duitschers trad naar voren en nam
de leidende functies over. De pers kwam
te staan, onder het toezicht van het
departement „VoJksaufklarung und Pro
paganda".
Een persconferentie tevoren te Gouda
gehouden .onder leiding van Dr. A.
Scbwebel, gaf werkelijk verwachting, dat
er vooral voor de plattelandspers, nog
een gtoote mate van vrijheid zou over
blijven.
Helaas, al heel spoedig lag genoemd
Vergadering
Departement klle vrijheid aan banden.
Critiek op de N.S.B.-partij en leiding
werd verboden, terwijl de reorganisatie
der pers, niet plaats had via het bestuur
der Vakpers, noch door onderling
overleg, maar uitsluitend i-echtstreeks
door het departement. De genomen
maatregelen zijn altijd zeer onbillijk
geweest en gespeend aan elk rechtv8:ar-
digheidsgevoel.
De dagbladen, voor zoover niet be-
hooreride tot de N.S.B., werden yerplicht
een N.S.B.-er tn de hoofdredactie op te
nemen. Voor de weekbladen kon dit niet,
omdat de finantien 'dit niet toelieten.'
Deze kwamen onder directe controle
van den Haag. Later- werden zijeen
Haagsche redacteur toegewezen, welke
hen op- de Persconferentie vertegen
woordigde.
Op de eerste Algemeene
der N.V. Eilandennieuws na Mei 1940,
is de positie vaii bet blad besproken en
door den Voorzitter de vraag voorgelegd:
„Wat moet er gedaan worden, het
„blad vrijwillig opheffen, of doorgaan
j.zoolang dit mogelijk en toegestaan is?''
Om deze vraag tot oplossing té bren
gen, ging een andere vraag hieraan
vooraf.
Het uitdragen van onze beginselen
moest op de voorgrond blijven staan,
maar ook het„ belang van het land.
Wagrmede dienden wij nu deze bei
de belangen en mitsdien het Flakkeesche
publiek het meest:
De vergadering kwam tot het besluit:
,',voortzetteii", echter onder de vol
gende voorwaarde
Dat wij met voortzetting het publiek
het meest 'dienden, werd gegrond op
de volgende overwegingen:
a. Ons land was bezet, en hoewel
toen gering, de hoop werd niet
geheel opgegeven, dat wij weder
nog eens bevrijd zouden worden.
b. Gedurende de tijd der bezetting
moeten de mcnschen een krant
lezendistributienieuws, land
bouw- en andere mededeelingen
dwingen hen daartoe.
c. De menschen willen een blad
lezen, teneinde te weten hoe het
met de oorlog gaat - 'wat er in
hun omgeving voorvalt - welke
familie- en andere advertenties
er in de courant staan.
d. Omdat het grootste deel van het
publiek een courant moet, maar
ook wil lezen, onthouden wij als
streekpers met onze uitgave hen
een positieve N.S.B.-voorlichting.
e. Wijl een juiste voorlichting van
het oorlogsnieuws zooveel waard
is om de moed niet te verliezen,
steunen wij het lezend publiek.
Sitonden dan tegenover de voordee-
len, genoemd in de punten d. en e.
geen bezwaren, zooals advertenties voor
de S.S., opgelegde artikelen, enz.?
Zeer zeker, doch het publiek rea
geerde hierop in negatieven zin. Het
voelde duidelijk het onderscheid aan
tusschen hetgeen was opgelegd en het-
geen door ons geschreven werd. Het
Buitenlandsch Overzicht won aan be
langstelling en sympathie, vooral nadat
de radio's waren ingeleverd.
Geen enkele, maar honderden sym
pathiebetuigingen sterkten en overtuig
den ons in de meening, dat de nadee-
len niet Üe minste invloed haddenmen
lette er niet op of wilde ze niet lezeli,
terwijl daarentegen de reactie op de
vóordeelen vaak 200 sterk was, dat
het ons met vrees vervulde en ons
dwong, ons te matigen.
Hoe werden dan deze .artikelen sa
mengesteld? Heel gewoon, Ze werden
geschreven voor de gewone eenvoudige
man èn moesten derhalve zoo begrij
pelijk mogelijk zijn.
Duitsche weeimachtsberichtea, uit-
zendingen B.N.O., weekoverzichten uk'
Duitsche couranten dienden als grond
slag. Nauwkeurig werden de bewegin
gen aan de fronten nagegaan. De be
richten werden samengevat tot een
overzichtelijk geheel en getracht werd,
de plaats gehad hebbende feiten té ver
duidelijken.
De Duitsche propaganda eigende
zich niet aan het nuchtere karakter der
Hoiianders; omdat wij missen dat on-
noozeié, van onkunde bljjk gevende
geloof van vele Duitschers, Daarom
spraken de Duitsche successen niet'tot
ons, de mcnschen geloofden ze niet.
Ze kwamen met de werkelijkheid niet
overeen, terwijl de toegegeven ■verlie
zen-niet werden begrepen, omdat de
ernst en de vverkelijke beteekehis ver
zwegen werd!
Slecht enkele voorbeelden.
Tóen de Duitschers zulke enorme
successen behaalden op de Bolsjewisten
en het front liep vanaf Leniagrad'-
Moskou—Stalingrad naar den Kauka-
sus, zeide ,de Föhrer in een van- zijn
redevoeringen dat een leger dat zulke
enorme verliezen geleden had. zich on
mogelijk meer kon hersteilen.
De pers ontving een officieele instruc
tie, er mocht niet meer over hel Sövjet-
leger geschreven wordener bestonden
slechts nog horden en benden, trelkfe
veinieügd moesten worden. Was het
land hiervan gezuiverd, dan'vras de, oor
log iw Rusland gedaan.
Hoe sterk en goed georganiseerd bleken
echter deze overgebleven benden nog te
zijn, 'Want ze hebben de Duitschers vaè-
d Stalingrad en de Kaukasus verslagen
tot buit^ de poorten van Berlijn.
De duikbootoorlog bracht onge
dachte successen. De strijd kon dooi;
Engeland onmogelijk gewonflen worden.
De torpedeeringen overtroffen de aan
maak, terwijl de bestaande vloot Ver
nietigd was. Nietnand ontkende de
ernst van de toestand, mdar dat deze
aiet zoo was als de propganda wilde
doen gelooven, is gebleken uit het feit
dat Amerika zeer veel materiaal en
manschappen heeft overgebracht, zelfs
in zoo'n hoeveelheid dat hun legers
zijn -opgerukt tot aan de Duitsche ri
vieren Elbe, Donau, Oder.
Bij den aanvang vaö de bombarde'
menten op Duitschland, miste iedete
bom zijn doel. Lukraak uitgeworpen
bommen troffen slechts wat schapen en
koeien of enkele schuurtjes. Thans rhoet
iedere Duitscher zelf zeggen; „Ganz
Deutschland alles kaput".
Het V 1 wapen, hoe ernstig ooifc,
voor de menschen welke er dö'ör ge
troffen zijn, het was in het stadium
van den oorlog, toch niet meet instaat
om maar zelfs de geringste wending
in den strijd te brengen.
Door nu de berichten te ontdoen
van hun propagandistische franje en de
verliezen in hun ware gedaante mede
te dcelen, en hieraan vast te knoopen,
welke gevolgen deze konden hebben,
voor het verloop vaii den strijd en het
einde van den oorlog, spraken de
overzichten tot het publiek. Ze werècn
begrepen, maar, en hier school een
groot gevaar, ze benaderden of kwamen
daardoor overeen, met dé uitzendingen
van Gealheerde zijde.
Bij de eerste opheffing bestond dé
Vereeniging „De Periodieke Pers" itog.
Een onzer heeren is toen bij den secre*
taris geweest om inlichtingen. Deze
zeide openhartig geen invloed te kunnen
uitoefenen, in de hangende reorganisa
tie, doch adviseerde naar ,Den Haag
te gaan en daar bij.de heeren, die de
beslissing namen, persoonlijk onze be
langen te bespireken. Dit hebben wij
steeds gedaan en daar gewezen op de
door ons beleden beginselen, op het
hoogste aantal abonae s, de oudste jaar
gang en het groote geldelijke offer, dat
door ons was gebracht.
- Wat er ook is verteld
of nog verteld zal worden, moet
ieder voor zich weten, wij hebben ons
aan het bovenstaande steeds gehouden.
Zijn er andere motieven genoemd, dan
zijn deze door ons niet naar voreti
gebracht.
y"-
