CI1DWEEKEiADSpGED.GQ0nQSIA6 wSnolZlJID-HOaBiZCEUWJCN^^ EHAnDEM
N.V. UitgeTersmaatscbappo „EILANDEN-NIEUWS"
Buitenland
Stlohteigke Over^eiking
Verschillende berichten
15e Jaargang
ZATERDA® 28 NOVEMBER 1942
No, 1404
WAARI N SEDERT 1 NOV EM B ER 1935 OPGENOMEN HET BLAD ONZE El LA ND EN" -• 18^ JAARGANG
DRGAVl VAM
GcTcs^d tt MiddeBuusto Ftbu H«idïftMr, 122 Q i Clto 16793Q i tioiflbn I Tii. 13^
BykaatMis nn Zeduii Bt KsarteoadOk Maakt, Telet. SB.
Geplant in het Huis des Heeren
,Gebruikt Uw gas- en stroomrantsoen met overleg,
dan Jbewanjelt U den jnisteo weg'
UIT MET
KiJKVENSTER
Het nieuwe Duitsche wapen.
X
K1783
illEUl/
AbonnernentspTf s 03 cent per 3 maanden bQ vooruitbetaling:.
Verschuilt 2 maal per week.
'Afcon^ermk? ;,m\r?.am K centBultecland 8 gaiOea per Jaar.
Gewone regelprfla 7 et. per m.m. Contracten belangrgke
reductie. Prgsverhooging toegestaan öoor het Dept. van
Handel, Nijverheid en Scheepv. onder No. 16236 N.P. a.a.
24 Maart 1842.
-------------------------------
Die in het huis des Heeren gepla,nt
zijn, dien zal geigeven yvortlen te
groeien in de voorhoven onzes Gods.
(Ps. 93 14.)
In dit woord is sprake van planten,
maar ook van het geven van was
dom;
Het eerste gedeelte van den tekst spreekt
van een geplant zijn in het huis des Hee-
ren. Onder het Isfaël van den buden dag was
het huis des Heeren: de tabernakel In de
woestijn en daarjia de tempel te Jeruzalem.
Vóór de eiganlijke tent der samenkomst en
vóór het eigenlijke tempelgebouw werd ge
vonden het voorhof, de plaats waar het
volk samenkwam, om de "werkzaamheden
der priesters te aanschouwen en van daar
den Naam des Heeren aan te roepen. Die
heilige gebouwen waren als bet ware het
hart van het godsdienstig leven van het
volk, dat in waarheid God vreest, door allé
eeuwen, heen. I^etten wij maar op den bouw
van den tabernakel. Die eigenlijke tent was
vervaardigd van berderen, van planken,,
die naastelkander stonden, vast aaneen
geslotsn. Zij waren één voor éèn gevest in
zilveren voeten, die aan de buitenzijde der
planken door ringen werden gestoken,
welke ringsn aan de planken bevestigd
waren. Die planken waren aan de buiten
zijde ruw, ongeschaafd; maar aan de bin
nenzijde, naar het inwendige van de tent
gekeerd, zuiver glad geschaaiM en met een
laag fijn goud overtrokken. Een schaduw
zei63n wij, van des Heeren Kerk in inner-
lijken zin. Ifnmers, diè Kerk bestaat uit
personen, die afzonderhjk toegebracht wor
den. Voor het uiterlijke is aan hen geen
bijzonders, aan hen is niets begeerlijks voor
het oog. Zoo lang zij in dit leven zijn ver-
toonen zij vaak het karakter van onge
schaafd hout, onaanzienlijk voor het men-
schenoog. Maar hun innerlijk levisn Is be
werkt door den Heiligen Geest en overtogen
met het goud der verdienste va^ Christus
Jezus, waardoor zij aangenaam zijn in het
oog des.Heeren. Zij zijn ingevest.in zilveren
voeten, in een onvergankelijk fundament,
dat door gosn roest wordt aangetast, veel
minder kan worJden verteerd. Het funda
ment, waarop zij rusten, is zoowel het on
veranderlijk welbehagen Gods als' de noo,it
te verdonkeren verdienste van hun Borg
en Zaligmaker, die hen kocht met den
duren prijs van Zijn dierbaar bloed. Zij
zijn saamverbonden door disn band des
Geestes en, hoewel zij afzonderlijke per
sonen zijn, zijn zij toch weer'^én geheel,
éèn volk, èèn lichaam, één gebouw, be
oogende één doel: de grootmaking van den
nooit volprezen''Naam van hun Koning en
Heere.
Als dus de dichter van Psalm 92 spreekt
van het geplant zijn in het huis des Heeren,
spreekt hij van de werking des Heiligen
Geestes,,'die de afzonderlijke personen toe
brengt tot die gemeente, die zal zalig wor-
.di3n. Dat hij handelt over een geestelijke
planting is duidelijk, als wij letten op het
verband dezer woorden. Die geplant is,
dien zal het gegeven worden te groeien.
Die groei zal, volgens het voorgaande vers,
zijn als de groei van den palmboom, als de
wasdom van den cederboom. Die wasdom
zal leiden tot het dragen van vruchten;
zelfs tot in den grijzen ouderdom toe, vol
gens vers 15.
De dichter vergelijkt dus het leven van
Gods volk bij het leven^van een boom, die
geplant wordt in des Heer.sn huis, Nu
stond er in den voorhof van den tabernakel,
noch in dien van den tempel niet een eeni-
ge boom. Dus is hier in geen enkel op
zicht -mogelijkheid' -van een letterlijke ver
taling. De beteekenis dezer woorden is
zuiver geestelijk.
Die in het huis des Heeren geplant zijn,
zegt de dichter van hen, die dan Heere
vreezen. Zij zijn daar dus niet maar van
zelif opgegroeid uit een overgewaaid zaad;
zij- hebben daar niet altijd hun. standplaats
gehad;- zij zijn er geplant; Zij zijn uit
den grond) waarop zij van nature groeien,
losgemaakt, en overgebracht naar den hof
des Heeren, om daar nu voortaan hun leven
te vinden. Die groote weldaad,- die verheer
lijkt wordt aan elk die genade ksnt, wordt
in het Wioord des Heeren genoemd met deii
naam: wedergeboorte, .en duidt dus aan <Je
vernieuwing des harten tot de vreeze Gods.
("Wlprdt vervolgd.)
Veramtwoordeiyb.Hoofdxedactear: 111. de Waial
AUddélbanilk
ff
De boetpredi'ker bomt tot een. igrove
dwaling Een schok tn de kerkelij
ke gelederen De begrafenis van
Ds Budding Vreeimd tot in ziijn
dood.
De grootste lichten hebben soms op het
diepst gedwaald. Dat was met Ds. Budding
ook zoo aan 't eind van zijn veelbewogen
leven.
Terug uit America, was' hij na eenig om-
zwerven zwerven was de aard van Bud-^
ding -^ weer in zijn geliefd Zeeland terug
gekomen. Zooals steeds was hij boetpredi-
ker, haatte al wat naar hoogmoed zweemde
en vjxsï vooral ook indruk te maken op de
jeugd_ Maar toch was er iets in Buddings'
leven geslopen, waar vreemde geruchten
over liepen. Men 'fluisterde dat hij op^ een
dwaalspoor was. En dat was ook zoo. Er
verschenen drie boekjes van zijn hand:
,,'Wat ik geloof." De verschijning van deze
boekjes veroorzaakte veel opschudding en
ook Veel smart. Ds. A. Ca,padose schreef
aan Budding, dat hij ,zielsbedroefd" was,
ja, verpletterd. Geen -^^onder. In deze boek
jes wierp Ds. Budding de belijdenis der
Drieëenheid omver.
Hoe -was het mogelijk? Onomwonden
sprak hij het uit, dat de Drieëenheidsleer
een „uitvinding"' was van de Vaderen uit
de vierde eeuw. Ook trad Ds. Budding
scherp op tegen den Heidelbergschen Cate
chismus. Onze Oud-Vaders noemde hij
recht vleeschelijk." De leer der a,bsolute
praedestinatie vroeger het middelpunt
zijner Evangelie-verkondiging werd nu
verworpen, -^ij ging zelfs geheel accoord
met Servet, zoódat hij zelfs diens werk
over,de loochening der Drieëenheid in druk
heeft 'Willen uitgeven.
In ,,de Bazuin" verscheen een Rouw
brief" van Ds. Maatjes, waartegenover Ds.
Budding weer een Troostbrief" uitgaf.
Ook Ds. H. de Cock greep naar de pen, om
het Gereformeerde volk tegen de werkjes
'van Ds. Budding te waarschuwen. Hij
schreef een Geloofsgetuigenis" tegenover
de „Geloofsbelijdenis" van Ds. Budding. Dit
geschrift is een waardige en-schoone uit
eenzetting van het zuivere Gereformeerde
standpunt.
Ondanks dezen dwaalweg bleef tiij nog
veel volk houden, maar het.vertrouwen was
■diep geschokt. Zijn getrouwste menschen
begonnen hem zachtjesaan te verlaten. Dan
verzocht hij zijn gemeente wel eens: ,,Bid
voor mij,, dat ik niet verder afval!" maar
den volgenden Zondag was het weer: ,,'Wie
het niet aanstaat, dat ik zoo preek, die
vertrekt maar!"
Zoo was Budding, een geestdrijver, die
zich geheel door zijn gevoelens liet meesle
pen en dit zijn gemeente opdrong. Toch
heeft' het den Heere behaagd veel menschen
.onder hem tot bekeering te brengen. Maar
er moet toch ook bij gezegd, dat er weinig
geloofsoefening was, men ging soms ge
heel en al in het- mystieke op.
■Wat is het noodig, dat wij ik zeg het met
nadruk, ook al .zijn we niet bekeerd in
de geloofsleer gefundeerd zijn. Wij zien aan
dezen Vader der Afscheiding in Zeeland'"
tot welk, een grove dwaing hij kwam. 'Wat
is het noodig, en wat hebben wij toe te
zien, dat we niet worden omgevoerd met
allerlei wind van leer.
Nergens heb ik kunnen vinden, dat Ds.
Budding zijn dwaling herroepsii heeft.
Niettemin geloofden vele vromen dat, hij
een kind Gods was.
Wij laten dit voor wat het is, hij is -velen
tot rijken zegen geweest. In de schoone
Geloofsvormen Bekentenis vanden H,
Athanasius (achter in ons Psalmboek)
staat'het mooi maar scherp: „Zoo wie wij
zalig zijn, dien is voor alle ding noodig,
dat hij het algemeen geloof houde. En zoo
wie dit niet geheel ongeschonden bewaart,
die zal zonder twijfel eeu'wiglijk verderven.
Het algemeen geloof is dit; Dat wij den
eenigeu God in de Drieheid, en de Drieheid
in de EeiAeid eeren, zonder de personen te
vermengen, of het wezen, de substantie te
deelen. Een mysterie, en daarom een ge-
loofsstuk.
Den 16en November 1870 is Ds. Budding
onder ontzaglijke belangstelling begraven.
Vreemd was hij dikwijls, zelfs ook bij zijn
teraardebestelling.. Hij had geloof in de
Una Sanota, eens zouden allen één zijn,
en diè eenheid moest bij zijn begraven ge
demonstreerd worden. Een protestantsche,
een roomsche en eenjoodsche lijkdienaar
begeleiden zijn stoffelijk overschot.
De verhalen over Ds. Budding zijn legio.
Wij hebten slechts enkele dingen van den
uitzonderlijken predikant aan gestipt. Maar
tevens ook laten zien, hoe gevaarvol het \a,
in den mensoh te blijven hangen. En hoe.
noodig, te handelen naar het Schriftwoord:
Beproeft de -Geesten of ze uit God zijn."
WAARNEMER.
DENKT OM UW GAS- EN
STROOMRANTSOEN!
Bezuiniging/ is in iedeiis belang.
Degenen, die gedurende 1939/40 een vol-
g3ns de thans geldende normen buitenge
woon hoog verbruik aan gas en electrici-
teit hadden, bevonden zich tot voor kort
in de aangename positie, dat zij ook in de
tegenwoordige tijdsomstandigheden er ta
melijk royaal mee konden omspringen. De
instelling van de maximumrantsoenen heeft
daaraan een eind gemaakt. Dit beteekende
niet, dat disn verbruiker van een normale
hoeveelheid gas of electriciteit een verder
gaande beperking werd opgelegd dan de
bestaande van 75% van het verbruik in
1939/40, Slechts in het geval, waarin het
toegestane rantsoen onredelijk hoog zou
zijn, wordt van dezen maatregel gebruik
gemaakt om het rantsoen in overeenstem
ming te brengen met een redelijk te ach
ten verbruik.
De overheid onderzoekt alle gevallen, die
tot eenige besparing zouden kunnen leiden.
Daar zij er steeds op uil is ook in dezen
tijd van groote zorg voot de gas- en elec-
triciteitslevering de belangen van de ver
bruikers zooveel doenlijk in het oog te hou
den, mag van den andereft kant zeker wor
den verwacht, dat de verbruikers zoo zui
nig mogelijk omspringen^et de hun toe-,
gemeten rantsosnen. Iedereen moet nu door
drongen zijn van het feit, dat hij verplicht
IS te bezuinigen,! en dit is niet alleen een
gemeensohapsplicht, maar het is ook ieders
belang om het toegestane rantsoen niet te
overschrijden. De beperking van het gas-
en electriciteitsverbruik is een hoogst ern
stige zaak en een beroep van de Ovei;heid
,op' aller medewerking mag hier zeker nog
eens worden herhaald. Wie dit te laat be
seft, zit straks in het duister.
Terwijl aller aandacht was geconcen
treerd op de gevechtshandelingen aan de
fr.onten, heeft er in het Engelsche Oor
logskabinet een wijziging plaats gehad.
Sir Stafford Cripps
is uitgetreden en vervangen door Herbert
Morrison.
Eden wordt woordvoerder van de regee
ring in het Lagerhuis, doch blijft minister
van buitenlandsche .zaken.
Cripps wordt minister voor vliegtuig
productie en radio uitzendingen en onder
voorzitter van de commissie tot bestrijding
van het düikbootgevaar.
Kolonel Lewellyn, die minister voor de
vliegtuigproductie is geweest^is benoemd
tot minister voor ooriogsleveranties en
gaat naar Amerika.
Voor Sir Stafford -Cripps is dit een ze
kere achteruitzetting, waarop deze benoe
ming opvalt.^Indertijd was Cripps zeer po
pulair. Engeland stond na den ineenstorting
van Frankrijk geheel alleen en had het
zwaar te verantwoorden. Cripps is de man
geweest, welke onderhandelde tusschen
Moskou en Londen. De oorlog tusschen
Duitschland en de Sovjet Unie gaf aan
Engeland een heele opluchting. Over Cripps
werd veel gesproken en geschreven en mi
nister Churchill nam hem'in bescherming.
Daarna is hij belast geworden om te on
derhandelen tusschen de Engelsche regee
ring en de Indische vorsten en partijleiders
over de onafhankelijkheid van Indië. Deze
opdracht is- geheel mislukt, waardoor
Cripps weer veel van zijn invloed inboette.
Minister Churchill heeft in een brief aan
Cripps zelf geschreven, dat het politiek ge-
sprokeii een zekere degredatie was, doch
dat hij nochtans het verzoek deed, om mi
nister voor de 'vliegtuigproductie te wo'r-
den. Cripps heeft hierop geantwoord dat
Churchill zelf maar bepalen moest, wat hij
in belang van het land het meest noodza
kelijk oordeelde te zijn.
Het schijnt dus, dat aan een verzorging
der vliegtuigproductie door Cripps veel
waarde wordt gehecht, een bewijs hoe dit
wapen in dezen oorlog primair.is.
Minister Eden is hierdoor weer meer op
den voorgrond gekomen e'i de .persoon, wei-
In het kader der troepenverzorging bezocht de Rijkscommissaris-rijksminister dr,
Seijss Inquart een herstellingsoord van de Waffen SS in Nederland.
(SS Fritz-Stapf-Pax Holland s).,
ke het meest in aanmerking komt, Chur
chill te vervangen.
In
Tunesië
hebben nog geen gevechten op grooten
schaal plaats gehad. De Duitschers en Ita
lianen hebben kans gezien, hun posities te
verbeteren en versterkingen aan te .voei>3n.
Amerikaansche troepen versterkt met
Franschenl die zich bij hun gevoegd heb
ben rukken nu same,n op, tegen de Maresj-
linie welke ,doör de Duitschers bezet is.
Het gaat hier over de vraag wie het
sterkst is aan pantser materiaal en wie de
meerderheid heeft in de lucht. Volgens de
berichtisn zal het echter niet zoo lang meer
duren dat het tot een treffen komt.
Met belangstelling wordt uitgezien welko
maatregelen maarschalk Rommel genomen
heeft, en of hij niet alleen in staat is, aan
den druk het hoofd te biedea, maar ook
tot een offensief over te gaan.
Het
Oostfrojit
is de afgeloopen week \veer in beweging
gekomen en vooral ten Noorden en ten
Zuiden van Stalingrad en bij .den Don
wordt er zeer hevig gevochten.
Generaal Timosjenko heeft hier weder
troepen, geconcentreerd en vanwege de gun
stige gesteldheid' van hét terrein maakt hij
behalve tanks en pantserwagens ook veel
gebruik van pavalerie.
Het Duitsche weermachtbericht erkent,
dat op een paar plaatsen de Bolsjewisten
door de Duitsche linies zijn gebroken, doch
geeft hiervoor e«3n verklaring.,
Op zulk een lang front als in' de Sovjet
unie,! wordt gebruik gemaakt van steun
punten. Valt nu een vijand op een bepaald
plaats met overmacht aan, -dan kan het
gebeureh dat de druk te sterk is, en hij
door de steunpunten heen breekt.
Wil zoo'n doorbraak met succes be
kroond worden, dan moet de vijand trach
ten door aanvoer van meer tanks en troe
pen het front te verbteeden.
Daartegenover tracht de verdediger, de
tusschen de steunpunten doorgebroken
troepen in te sluiten en aif te snijden, waar
door zij gedwongsn worden zich .over te
geven.
Van Duitsche zijde ziet men rustig de
toestand aan, temeer waar het offensief
werd verwacht. 0,p plaatsen waar de Sov
jets eenig succes bereiken, worden direct
de noodige maatregelen getroffen om een
verder doordringen te voorkomen. Het
Duitsche opperbevel maakt bekend dat het
de topstq^id volkomen meester is.
Naar de Engelsche berichtendienst meldt
is de vroegere minister president
Herzog
te Pretoria op 76-jarigen leeftijd overleden.
Herzog is uit een oud Duitsch geslacht.
Hij heeft aan de Universiteit te Amster
dam gestudeerd en is daar gepromoveerd
in de rechten.
Gedurende den Boerenoorlog van 1899-
1902 was hij generaal en Afrikaansch
staatsman.
Steeds is hij in de politiek gebleven en
streed hij voor, een onafhankelijk Zuid-
Aifrika. Eenigen tijd heeft hij met generaal
Smuts samen gewerkt, doch voor den nu
uitgebroken wereld oorlog zijn zij weer uit
elkander gegaan. Herzog heeft toen met
Dr. Malan een nieuwe partij gesticht, welke
een republikeinsche regeeringsvorm voor
staat len afscheiding van het Britsche Rijk.
Na Noord-Afrika heeft zich nu ook
Fransch-West-Afrlka
aaiif.esloten bij de Geallieerden.
Admiraal Darlan heeft met den gouver
neur-géneraal besj>reKingen gevoerd, met
gevolg dat deze laatste per radio heeft be
kend gemaakt, dat hij Fransch-West-Af ri
ka onder het bevel van admiraal Darlan
heeft geplaatst.
Maarschalk Pétaln heeft een oproep ge
daan tot de troepen en de inheemsche ber
volking, om de regeering te Vlchy trouw te
blijven. Of .deze oproep nog resultaat zal
hebben, dient te wordien afgewacht.
De voornaamste aan'winst welke de En-
gelschen en Amerikanen hierdoor beko
men is wel, het bezit" van den haven van
DakarT Oit is een zee en oorlogshaven met
goede spoorwegverbindingen naar het ach-
terlraid.
De miUtaire correspondent van het D.N.
B. schrijft in een beschouwing!- over den
toestand aan het Oostelijke front, dat het
den bolsjewisten, ondanks het feit, dat zij
zeer groote contingenten en een groote
hoeveelheid oorlogsmateriaal in den strijd
hebber^ geworpen, weer eens niet gelukt is
een strategisch succes te behalen. In de
'Vijfmaal 24 uur, die het bolsje'wistische of
fensief ten Zuiden van Stalingrad en ten
Noorden hiervan tegen ,de groote bocht in
den Don reeds duurt zijn de bolsjewisten
er niet in geslaagd hun strategisch doel te
bereiken, n.l. het verbreken van den Duit-
schen gnan.del in het Zuiden. Tijdens de
hevige afweergevechten, die nog steeds
voortduren, hebben zoowel leiding als man
schappen aan Duitsche en verbonden, zijde
weer eens bewezen meester van den toe
stand te zijn. Hierbij is opnieuw gebleken,
met. welk osn snelheid en nauwkeurigheid
de Duitsche leiding haar ervaringen, opge
daan in de gevechten" van den afgeloopen
winter, in de praktijk heeft omgezet.
Een klein be\yijs hiervan vormt de
publicatie .van Dinsdag over nieuwe wa
pens, In de wereld zal het electrische
machinegeweer met een 'vaiürsnelheid
van 3000 schoten per minuut waar
schijnlijk zeer de aandacht getrokken
hebben. -
Bekende wapendeskundigen in de Duit
sche hoofdstad, die dit wapen reeds sinds
langen tijd kennen en het geprobeerd heb
ben, geven bepaalde stemmen uit het 'vij
andelijke kamp gelijk, die voor dit nieuwe
model den naam „doodelijke zeis" hebben
gevonden, Ter'wijl het tot dusver door de
Duitsche en verbonden troepen gebruikte
machinegeweer zijn kogels waaiervormig
verspreidde, liggen de kogels van het nieu
we wapen zoo dicht naast elkaar, dat hier
inderdaad de uitwerking van een slag met
een zeis met een straal van 180 graden
Is bereikt. Daarbij komt nog, dat dit wa»
