ChQWEEKBiADÖpGED.GnonDSIA6 w^MZUID-HOainZECUWJCHC Ëlll^
NJ. UitgeTersmaatSGhappö „EILANDËN-NIËUWS"
Over de Godsregeering
VersdriUe berichten
15e Jaargang
WOÊMSDAÖ 7 OCTOBER 1942
No. 1384
VVAARIN SEDERT 1 NOVEMBER 19 35 OPGENOMEN HET BLAD ,0 N Z E E L A N D E N"
a^^BssiÊÊavmmÊÊmmmatmÊÊmaÊimmmwmmm^ÊÊmm - - - snsiHVS VAM
18P JA ARQ AN G
GcTcsügd ba MiddelËnnii i tttm Hesd^c^, 122 Q i Gint 167930 i FouOms I i Tal. IZ,
BQiEaaitoor fmï ZeelanSi gt. BSiMirfeensdyi: BItobt, Ttist, B».
Het 25-jafig bestaan der
R.H.B.S. te Middelhaf nis
AUTOBANDEN.
DOOR EEN SCHOT MN DEN RUG
GEDOOD.
H.H. ADVERTEERDERS EN
CORRESPONDENTEN l
KI783
Atonnementspry^ 93'cent per 3 maanden by Vooruitbetanng,
Verschijnt 2 maal per week..
AfEondermkc '-.a risra 6 centBuitenland 8 gulden per Jaar.
Gewone regelpffls 7 et. per m.m. Contracten belangrijke
reductie. Prijsverhooglng toegestaeüi door het Dept. van
Handel, Ngvèrheid en Scheepv. Onder No. 16236 N.P. d.ö.
24 Maart 1942.
II.
DE VOORZIENIGHEID.
Nadat God In zes dagen het jverk der
schepping volbracht had, heeft Hij, naar de
Schrift ons^ meldt, op de zevende dag ge-
'rust van Zijn arbeid. AI}e diiige'n waren
in het aanzijn geroepen en \laarna rust'.f
God. Dit bete'ekent niet, dat Hij vinnoeid
was of voortaan ledig op de wereld zou
toezien, maar het rusten Gods heeft alleen
te kennen, dat Hij aan het voortbrengen
van nieuyve dingen e^n eind maakte en dat
dus het werk der schepping in eigenlijke
zin als het maksn der dingen uit niets was
afgeloopen. Het rusten n^ioet dus niét wor
den als nietsdoen, want de Vader werkt
tot nu toe. In Zijn rust houdt God de we
reld vast en de dag Zijner' rust, Zijn Sab
bat^ is de dag der voorzienigheid, die duren
zal tot heteinde dezer^ wereld. Op de
schepping volgt direct de onderhouding der^
wereld, want gelijk deze niet uit zichzèlve
te voorschijn kon komen, kan zij eveimiin
uit zichzèlve blijven voortbestaan. Daarom
is ook de onderhouding een goddelijk werk,
niet minder groot en heerlijk dan dat der-
scheppjng_ De wereld is in haar bestaan
niet onafhankelijk: met al wat in haar is
an met al wat ep haar geschiedt, staat zij
onder Gods bestuur. De H. Schrift leert
ons dit op vele plaatsen.'Zomer en winter;
d^g en nacht, vruchtbare en onvruchtbare
jaf.en, licht en duisternis, alles is Zijn werk
en wordt dooj; Hem geformeerd. God zorgt
voor alle schepselen, voor d.e dieren, nfaar
inzonderheid voor de menschen. Hij ztet ze
allen, formeert hun aller hart en let op al
hun werken. Hij bepaalt aller, woning
neigt aller hart, bestuurt aller gangen en
doet met de inwoners der aarde naar Zijn
welgevallen; En zeer bijzonder gaat Zijn
voorzienigheid over Zijn volk, oudtijds over
Israël, thans over dé Nieuw-Testamenti-
sohe gemeeiite. Alles werkt hun mede tan
,go§de; alle instrument tegen hen" bereid,
zal niet gelukken. God werkt alles naar
de raad van Zijn wil tot de eere Zijns
Naams. -
Dit is het getuigenis der Schrift oni-
tH3nt*Gods voorzienigheid. Maar ook daar
buiten is zij bekend. Alle godsdiensten,
hoe verbasterd ook, hebbferi haar tot ge
loofsartikel. Wie immers de voorzienigheid
Gods ontkent, neemt grootendeels het ifun-
dament der religie weg en heeft geen plaats
meer voor gebed en offer, voor geloof,-
hoop en vertrouwen. Reeds de Romeinsche
heidensche scftrijver Cicero vroeg: waarom
zullen wij God dienen, als Hij zich in het
geheel niet om ons bekommert? Ook de
philosophan van onderscheidene richting',
hebben haar erkend en verdedigd: Socra
tes, Plato en Aristoteles. Vooral Seneca is
bekend om zijn-merkwaardige opvatting^
erover. Deze Romeinsclie wijsgeer, de leer
meester van Nero, heeft een geschrift na
gelaten, getiteld: De providentia (over de
voorzienigheid.) Daarin houdt hij zich spe
ciaal bezig met de vraag, die we later on
der het oog hopen te zien: hpe verdraagt
zich het lijden der rechtvaardigen met de
goddelijke wereldregeering,? Het antwoord
erop lijkt heel veel op dat, hetwelk Paulus
geeift in de Hebreërbrief. Mede daarom
heeft men wel gezégd,/ dat Seneca een
vriend van Paulus as geweest en zelfs
Christen. Het eerste is onwaarschijnlijk,
het laatste 4s- onjuist. Het voorzieningheids
geloof der heidenen geleek altijd veel op
fatalisrne of ging op in het toeval. Het
Christelijk voorzienigheidsbesef is van het
heixisnsche princi,piëel onderscheiden.
Het leerstuk der voorzienigheid houdt in,
dat van God een voortdurende almachtige
en' alomtegenwoordige kracht uitgaat tot
instandhouding van het geschapene, tot vol
ledige voorziening en tot leiding aller din
gen naar het bepaalde einddoel. Het woord
„voorzienigheid" komt echter nergens in de
Bijbel, voor en is feitelijk een letterlijke
vertaling van het in de psïlosophie gebruik
te Latijnsche woord „provindentia." Dit be-
teekent: vooruit zien wat ïh de toekomst
geschieden zal. Maar als~ zoodanig is' het
woord eigenlijk niet geschikt om de in
houd van "het Christelijk geloof omtrent dit
punt uit te drukken, omdat djt onder de
voorzienigheid Gods nief~ verstaat een
bloot vooruit' weten alleen, maar ook een
vooruit bepalen en in de tijd uitvoeren^ Het^
bestaan van aUe schepselen heeft zijn oor
sprong niet in een vóórwetenschap, ma,ar.
l'n een daad Gods. Hij,, die de wereld in
stand houdt en regeert, moet deze te voren
kennen, haar willen en kunnen verzorgen
en ze zóó, besturen, dat het door Hem voor
gestelde einde wordt bereikt. De woor.<Jen
onderhouding erf regeering ?;ijn juister dan
het woord voorzienigheid. Vooral wanneer
dit laatste in de plaats van God gescho
ven woï'dt, gelijk door rationalisten wel
geschiedt en men gaat sprelpsn van „de
Voorzienigheid," is het nog temeer aan be
denking onderhevig, omdat men op deze-
wijze een kracht Gods gaat stellen in
plaats van Zijn Wezen. Intusschen heeft
het woord in de theologie burgerrecht ver
kregen en blijft het behouden, ,doch men
geve er steeds de juiste inhoud aan.
Calvijn geeft- een zeer duidelijke defini
tie in zijn Institutie-(I. 16. 4.):„Dit wordt
niet voorzienigheid genoemd, wat Godle
dig uit de hemel aanziet, wat er al.in de
wereld passeert en omgaat, maar dit, dat
Hij, hgt stuur en roer iri de hand hebbende,
alle voorvallen en uitkomsten regeert en
beschikt. En alzoo bestaat de voorzienig-
heids Gods zoowel in het werken als in het
zien." De Heidelberger Catechismus om-
sclirijft de voorzienigheid Gods- als „de al
machtige en alomtegenwoordige ,,- toaeht
Gods. door welke Hij hemel en aarde, mits
gaders alle schepselen,- gelijk als met Zijne
-hard nog onderhoudt en alzoo regeert, dat
loof en gras, regen en droogte, vruchtbare
en onvruchtbare jaren, spijze en drank, ge
zondheid, armoede; rijkdom en armoede
en alle dingen niet bij geval, maar van Zij
ne vaderlijke hand ons toekomen." En ook
artikel 13 van de Ne^. '-Geloofsbelijdenis,
óver dit leerstuk handelende, geeft- een
Soortgelijke omschrijving: -,,Wiij geloóven,
dat de goede God, nadat Hij alle dingen
geschapen had, deze met heeft laten varen,
noch aan het geval of .de \fortuin overge-:.
geven, maar ze naar Zijn heilige wil alzoo
bestuurt i3n regeert,; dat In deze wereld
niets geschiedt zonder Zijne ordinantie."
De voorzienigheid is dus een "positief
werken Gods en'niet een negatief'toezien.
Zij is een almachtige kracht, zoodat niets
boven haar uitgaat en ook niets haar kan
tegenstaan. Daarbij is zij een alonrtegen-
woordige kracht ,waardoor niets aan haar
onttrokken is. Zij gaat over alle dingen;
over de hemel, ,de engelen en de gezalig-
den; over de hemellichamen: zon, maan en
sterren; e-ver .deze wereld met hèar leven-
looze natuur; over dag en nacht en over
de jaargetijden; over de natuurverschijnse
len zooals- de bliksem, vuikaanuitbarstin-
geh,, orkanen- en aardbevingen; over het
plarttenleven: zooWel het nietige mosplant
je als de cederen van de Libanon; over de
dieren: van de onzichtbare bacil tot de
-walvisch toe; en over .de mensöhen aller
meest; over 'de personen individueel, hun
geboorte, levensloop, ziekte en sterven;
over de volken en over de heele wereldge-
schiedems. God is liet, die de geschiedenis
maakt en net lot van landen 'en volken
bepaalt, die de oorlogen doet uitbreken en
ophouden. Maar zeer bijzonder gaat Zij»
zorg over Zijn volk, dat Hij ten eeuwigen
leven verkoren heeft. Men onderscheidt
daarom wel drieërlei: de providentia gene
ralis of algemeène voorzienigheid, die «vér
al het geschapene gaat; ,de providentia speci
alis of bijzondere voorzienigheid, die meer
speciaal over de redelijke schepselen, dus
over de menschen, gaat en de- providentia
specialissima of allerbijzonderste voorzier
nigheld, die tot voorwerp heeft Gods volk.
d.f5t het teederst door -Zijn hand vrordt ge
leid en voor hetwelk alle dingen moeten
medewerken ten goede. Gods wë?èldplan,
dat -voor ons in zijn uitwerking' verborgen
.is en dat wij pas na dezen zullen ver
staan, draait, om zoo te zeggisn, om Zijn.
Kerk. Deze is er het centrale punt van;'
ook al erkent de ..ongeloovige wereld dit
nie,t en al gaat ,de philpsophie vanzelfspre
kend hieraan voorbij. Gelijk de historie der
eerste wereld dit ten duidelijkste demon
streert, zal ook de geschiedenis van de -v6-e-
reld né. de zondvloed dit^bewijzen.'
(Wordt''vervolgd.
IN DEN HOSPITAALTREIN,
In den hospitaaltrein waar de gewonde
strijders goed verzorgd in hun helder witte
bedden liggen, schuifelt een -verpleegster
tusschen de bedden door. Het is een" Hol-
landsch meisje, dat zich vrijwillig gemeld
heeft, om deze taak op zich te nemen. Dag
in dag uit gaat het voort, van plaats tot
plaats, altijd maar weer gewonden /opne
men en verder transporteeren
Zoo gaat het ook bij de Nederlandsche
Ambulance.'Ook hier werken dag aan^dag
Nederlanders en vaak on-der.zeer moei
lijke omstandigheden om gewonde solda
ten te helpen.
Dat is een arbeid die tlw steun verdient.
Steunt daarom zoo veel mogelijk de Ne
derlandsche Ambulance. Stort Uw bijdrage
op girorekening 87600 Nederlandsche Am
bulance, Koninginnegracht 22. 's-Graven-
Hage,
Elders in ons blad vindt U een kort re
sumé van de feestviering, bij de herdenking
<Jat het hoogste onderwijl-instituut op ons
eiland, een kwart-eeuw bestaat: Het'is wel
de moeite waard bij; deze gelegenheid een
terugblik te werpen hoe dez^ R.H.B.S. tot
stand is gekomen.eii hoe het verloop van
dit onderwijs is.geweest.
Ongetwijfeld zal jeder moeten beamen
dat deze onderwijs-inrichting voor onze ge
heel isoleerde en op?ichzelf staande streek
van groote waarde is. De grootstedeling,
die op gebied van alle onderwijs binnen de
eigen veste te kust en te-keur.kan, heeft
daar zoo geen besef van.
Hoe was het vroeger, toen er geen H.
B.S: was Dan moesten de jongens en
meisjes, om hoogeronderwijs te genieten,
worden uitbesteedt-en ver.van huis onder
vreemden studeeren. Dit Toostte niet alleen
handen voï geld, maar bovendien had het
de uitwerking, dat. Het mtelelct-buiten Flak-
kee behaald, meestal ook van Flakkee weg
bleef. Bij de voortschrijding van de. cul
tuur in de afgeloopen 25 jaar, zou dit van-
'zelf steeds meer worden gevoeld, waardoor
het'wel groote beteekenis kan worden ge
acht, dat verschillende voormarmen op dit
eiland het initiatief genomen, hebben om
tot de oprichting van een Rijks H.B.S. te
komisn.
De eigenlijke plannen dateeren reeds van
1870—1880, Ofschoon Minister Cort v. d.
Linden een bedrag uittrok op onze Staats-
begrOoting, konösn ^e plannen geen door
gang vinden. Toch hadeisn de pogingen nog
eenige uitwerking, als uitvloeisel da;arvan
kwam het eerste Landbouw-onderwijs tot
stand, wat destijds gdgeven werd door de
heeren Bijleveld en Pen
In 1907 werden dé pogingen hervat. De
redacteur van de „Vo<i-ruit" de heer de Jong
(hoofd der O.L.S.) tóaakte er zibh warm
voor. Er werd oók geprobeerd vopr een
Bijzondere H.B.S. maar dit bleek finantieel
onmogelijk. 'Eizn vei-eèmging werd opge
richt, het eerste verzoek werd gedaan in-
1908. Br. werd afwijzend op beschikt. In
1909 en 1910 werd het herhaald, maar
steeds zonder resultaat.
In 1914 bleek ,de Minister bereid tot me
dewerking. EvenWel van de 13 gemeen
ten bleken er slechts vier, die -wilden mee
helpen! Het waren Middelharnis, Oude
Tonge, Stad, en Goedereede. Het naburige
Sonomelsdijk, dat toch wel aan Middelhar
nis verwant is, wilde geen- cent bijdragen!
Bovendien brak in Augustus 1914 de. oor
log .ült, het leek, dus of ez weer niets
van zou komen. In 1915 was 'de Minister
echter ze^r welwillend, liij kwam op de
zaak terug. De Vereemging die aan -de tot
fetandkoming Werkte, had IntusSchen ook
niet stil gezeten, men kon' den Minister,
corise^sie doen, .dat.per jaar f 1875zou
worden betaald, waarvan 2/3 door de ge
meente Middelharnis zou worden bijgedra
gen en bovendien het ka,pitale bedrag van
f. 25000.ineens-! Bovendien kon men aan
bieden plm. 2000 M2 igrond (waa£ thans
de R.H.B.S. op staat) na'ar wij meenen
spontaan geschonken door den intusschen
te I?.ijswijk overleden oud-Middelharnisser
de heer v. d. Koogh. De voormannen had-
Ö2n er dus nogal wat voor over! Het ge
volg wais,' dat de Eerste en Tweede Ka-
m_er het ,zondèr slag of stoot aannam en
het bedrag voor 'den bouw op de begroo
ting werd geplaatst.In 1916werd met de
bouw beginnen, in 19.19 was het monumen
tale .gebouw, wel het grootste dat we te
Middelharnis hebben, gereed. Met lesgeven
werd. in Sept. 1917 reeds fn de Ambachts-
school begonnMi, zoodat dé feitelijke oprich
ting van 1917 is >3n derlialve nu 25 jaar
bestaat.
In Februari 1919 werd het gebouw ge
opend en ingewijd. De heer Ulbo Mijs, oud-
Burgemeester van Middelharnis, later te
Gouda, 'de stuwkracht van de oprichters,
heeft bij .deze gelgenheid een groote rede
uitgesproken. De Voorz. van de commissie
voor inwijding was de bekende Dr. Kleyn-
-dért.
De. eerste idirecteur was de heer J. M.
Pool, welke fungeerde van 1 Sept. 1917
1 Febr.i 1920. Hij vertrok als Leeraar aan
de (inmiddels opgeheven) Kohinkl. Mili
taire Academie. Thans geeft hij colleges
aan de T^chn. Hpogeschool te Delft. Zijn
opvolger was de heer E. C. 'XVitsenburg.
Deze bleef van 1 Febr. tot 1 Dec. 1926 en
ging daarna naar Appingendam. Thans is
hij gepenaionheerd. De volgende directeur
was ,de heer Dr. C. A. v. d. Pol (1 Febr.
1927 1 Sept. 1940) welke thana direc
teur is aan de R.H.B.S. te Goes. Zijn op
volger is de tegenwoordige directeur Dr. J.
N. van den Bnde. Drie en -vijftig leeraren
hebben in de afgeloopen 25 jaar les gege
ven, waarvan er thans nog '12 in functie
zijn. De oudste 'aanwezige leeraar is' de
Veiantnrooidelfpte Hoofdredacteur: Tb. de WaisU
BUddelbacnik
Op den jaarlijkschen fokveedag, welke door de Ver. van leden van het.N.R.S. fokkers
van ^wartbont stamboekvee te Groningen werd gehouden,' waren diverse fraaie col
lecties te bewonderen. Overzicht van het keuringsterrein op de veemarkt.
- V.N.P./Folkers Par-Holland s
.■;i'. »;-,-a-s>i»i- .-■f^l
heer C. J. Jansen (Ned. Taal Letterkunde
en geschiedenis) welke sinds 1921 aan de
school is verbonden. Mej. D. P. A. Hent-
,ischel is met eenige onderbreking ëinds
1924 aan de school.
De consierge-amanuensis C. J. den Br,a-
ber is sinds 1919 aan de H.B.S. (eerst als
amanuensis, later 'vielen beide functies in
een). De heer den Butter vervulde de func
tie van consierge van de oprichting af tot
1919. Hij vertrok naar Hoorn. De heer fe.
Smit-is het geweest van 1 Oct. 1920 tot
1932 en ging naar Wageningen.
Zoo doemen bij deze beschouwing weer
verschillende personen voor den geest, die
in de loop der jaren zijn gekomen en ge--
gaan.
Aan ,de oprichting hebbert inzonderheid
medegewerkt de .ztooeven genoemde oud-
burgemeester Ulbo Mijs, de heeren W,'C.
V. As,. A. A. Mijs, V. d.-Koogh, v. Hemert,
D. Poortvliet, Mr. A„ Zaaijer en vele ande
ren.
De tegenwoordige 'directeur Dr. J. N. v.
d. Endé blijkt zijn taak zeer serieus op te
vaten en een vooruitstrevend man te zijn
op onderwijsgebied. Zoo zijn door hem in
gevoerd voorlichtingsmiddagen, voor de
leerlingen, waar verschillende sprekers op
tredenjidie iets over hun vak vertellen. On
der meer trad daarvoor op Ir. Snelleman,
gemeente-architect te Middelharnis, de
heer van Beekom, Landbouwkundig Inge
nieur, Mevr. Kaper, Hoofd der Bewaar-i
school en Dr. S. S. Smeding te Goedereé-
,dé, welke een uiteenzetting" gaf over de
journalistiek. Dr. v. d. Ende voerde ook
de uitgifte van de „Mededeelingen" ,in, wel
ke 3 of '4 maal per jaar verschijnen en be
stemd zijn voor.de ouders.
De Rijks Hoogere Burgerschool te Mid
delharnis heeft ongetwijfeld bij al het
geen er dan .pok wel eens is' afgespeeld
in de 25 jaren een goede reputatie "achter
zich en honderden geslaagden zullen dank
baar zijn, dat 25 jaar geleden op; ons
eifand Plakkee een H.B.S.^werd opgericht.
BINNENKORT RXJNTDVET OP DEN
BOTEBBON.
1
Op de bonnen 53 van de boterkë,art wel
ke geldig zullen zijn gedurende het tijdvak
van Maandag 19 October tot en met Vrij
dag 30 October 1942 zal desgewenscht rund
vet verkrijgbaar zijn. Per tweetal bonnen
2al men 200 gram rundvet kunnisn betrek
ken;
Zij, die rundvet wenschen te onvangen,
dienen de genoemde bonnen bij hun slager
in te leveren, desgewenscht tegen ont
vangstbewijs, in het tijdvak van Wosnsdag
7 tot en met Zaterdag 10 October.
Zij, die gedurende bovengenoemd tijd
vak bon 53 niet bij hun slager hebben
ingeleverd, kunnen daarom geen rund-
vet betrekken, doch uitsluitend de ar
tikelen, ter verkrijging 'waarvan deze
bon nader zal worden aangewezen.
Uiteraard mag eerst een aanvang wor-
dengemaakt mét de aflevering van het
rundvet op 19 October.
De aandacht wordt erop gevestigd, dat
het^ in sommige' gevkllen, in verband met
den korten bevoorradingstermijn, mogelijk
kan zijn, dat niet onmiddellijk met ingang
van 19 ^October Jiet vet kan worden afge
leverd, doch dat dit éérst in den loop van
de periode zal kunnen geschieden.
DOODVONNISSEN VOLTROKKEN.
's-GRAVENHAGB, 2 Oct. Of
ficieel wordt bekendgemaakt: het
doodvonnis tegen de door het Detit-
sche Obergericht in het bezette Ne
derlandsche gebied op 5 September
veroordeelde Franciscus Adolf Kol-
.der. Klaas den Braven, Gerard
Schuu-rman en' Leendert Roodenburg
is heden met den kogel voltrokken,
daar de Rijkscommissaris geen ge-
bruik had gemaakt van zijn récht'
van gijatïo De genoenaJen hadden
communistische actie gevoerd en ge-
tracht, de Nederlandsche bevolking
tegen de bezetting'smacht op te ruien
MEN KOOPE GEEN RIJWIELBANDEN
VERVAARDIGD UIT OUDE
Vanwege het departement van handel,
nijverheid en scheepvaart verzoekt men.
ons de aandacht er op te vestigen, dat,
aangezien het verboden is rubber en rub-
berartikelén te verwerken indien men daar
toe geen vergunning "heeft van den direc
teur van het rijksbureau .van rubber, allen,
die rijwielbanden vervaardigen van auto
banden, ÏR overtreding zijn. Vergunningen
voor het vervaardigen vanr dergelijke ban
den worden niet gegeven.
Hel publiek dient er rekening mede te
houden, dat genoenide banden kunneiï wór
den' Ijl beslag genomen en verbeurd ver
klaard.
ENGELSCHÊ BOMMEN OV
NEDERLAND.
In cisri' nacht van Zaterdag op Zondag
zijn Britsche vliegtuigen naar Nederlandsch
gebied gevlogen." Dpor blindelings neer-
werpen van bommen ontstond eenige scha
de aan gebouwen en eenige andere ma-
terieele schade. Öe burgerbevolking had 2
dooden en verscheidene gewonden '(A.N.P.)
I
In dén avond van 2 October j.l. om elf
uur is de 30-jari'ge J. M. G. het slachtoffer
van een verraderlijken aanval geworden
doordat hij van korten afstand op den
Burgwal te Haarlem van achtensn werd
neergeschoten. Hij overleed spoedig daar
op. Daar zijn laatste woorden waren, dat
hij door een granaatscherf was getroffen,
heeft men aanvankelijk niet aan misdirijf
gedacht. Personen, die omtrent dezen aan
slag inlichtingen kunnsn verstrekken en
nog niet door de recherche zijn gehoord,,
wordt dringend verzocht zich ten spoedig
ste aan het bureau, van politie, afdeeling
rerherche, te melden.
Door vervroegde postverzending, moet
ons Blad eerder gereed zijn. Wij verzoeken
onze adveïteerders en correspondenten be
leefd 'er voor te 'willen zorgen, dat copy
v.an adverte'nties en berichten zoo mogelijk
reeds Maandagavond en Donderdagavond
ten onzisn kantore zijn.
De Administratie
N.V. Eilanden-nieuws
