ChlUi(ECKBIADÓpGED.GROnDSIAG v^nSZUID-HOainZCEUWJC^ EllAnDEn
N.T. DitgeTersmaatschapitJi „ËILANDEN-NIEUWS"
De positie van Turkije
Rede van Mussert op de Landdag
der N. S. B. te Rolde
VersebiOeode krichtar
15e Jaargang
WOENSDAG 23 SEPTEMBER 1942
No. 1380
WAARIN SEDERT 1 NOVEMBER 19 35 OPGENOMEN HET BLAD .O N 2 E ETL AN D E N"T:-' 18^ JAARGANG
gmBQ&VI VAM
Gercs^d tci mideBatsOÊ Bc&ia Heeifaftstï, 122 Q CHsq I6793Q i BoiOna I 3Ji. 17,
EXTRA ZEEP VOOR
„VUDLEN ARBEID."
Vaderlandsliefde in bewogen tijden.
Soldaten en geen slaven.
K1783
Aljoimementspr^ 93 eent per 9 maanden bQ Toorultbetanng.
Verschijnt 2 maal per week.
AfzoDdfiriyki? .;'>.r^ers S cent Buitanlanfl 8 gfHOea per J/ux.
Gewone regelpr^g 7 et. per m.m. Cont;racten belangrijke
reductie. Prgsverhooging toegestaan öoor het Dept. van
Handel, Nijverheid en Sehespv. Mider- No. 162S6 N.P. éA.
24 M&art 1942.
VeraBtwooid^gb Hoofdi'edacteur: Tii. da Waal
finddejbaiBDJl
DD
Napoleon heeft eens het beroemde woord
gesproken: „La politique des' Etats est-
dans leur géographie," hetp;een zeggen wil:
„de politiek der staten wordt bepaald door
hun aardrijkskundige ligging. Inderdaad is
dit een groote waarheid, die ook op Tur
kije van toepassing is. Wp-nneer dit land
b.v. lag op de plaats van Madagascar, zou
zijn staatkunde vanzelfsprekend geheel an
ders zijn dan nu, omdat de strategische po.
sitie een gansch andere zou zijn.
Turkije ligt in een gebied, dat in de naas
te toekomst zeer waarschijnlijk ijjieer nog
dan tot dusverre oorlogsterrein zal worden.
Naar n--on weet, is het na de Wereldoorlog
zeer beknot en bestaat het thans uit een
Europeesch en een Aziatisch gedeelte, die
tezamen ongeveer 22 maal .zoo groot zijn
alsNederland. In Europa heeft het nog
slechts een klein stuk overgehouden, on
geveer "3% van zijn totale oppervlakte.
Daar grenst het aan Bulgarije, dat aan de
zijde van Duitschland strijdt en aan Grie
kenland, dat door de Aa-ïQ0gendhedi3n is
bezet. Tusschen het Europeesche en het
Aziatisch gedeelte liggen de Straat van
Constantinopel of Bosporus, de Zee - van
Marmara en de uit de vorige Wereldoorlog
zoo beroemde Straat der Dardanellen, door
welke drie wateren men vanuit de Zwarte
in de Middellanijsche Zee komt. Op deze
wijze béheerscht Turkije de toegang tot de
Zwarte Zee, die voor de Sovjet-Unie steeds
van zeer groot belang is geweest. De Dar-
(fanellen vooral vormen één der sleutels
voor de wereldheerschappij i3n met name de
vroegere Russische Czaren hebben steeds
zij het vruchteloos-gepoogd, deze wa
teren imet de stad Constantinopel in hun
bezit te krijgen. Zij zijn in militairrstrate-
glsch opzicht van geweldige beteekenis,
daar zij eenerzijds voor Turkije zelf,een
buitengewoon sterke verdedigingslinie vor
men naar het Westen en anderzijds door
afsluiting der zeeëngten beduidsnde invloed
kunnen oefenen op het verloop van een
oorlog. Deze afsluitingis inderdaad abso
luut, daar zonder de toestemming van Tur.
kije geen enkele vloot, al bestaat ze ook
uit de zwaarste schepen, erin slagen zal er
doorheen te breken, doordat de bergaohti-
ge, hooge oevers van de 67 km lange
Straat met een groot aantal buitengewoon
sterke forten zijn bezet. In de vorige oor
log werd in 1915 op advies van Churchill
gepoogd erSJoor te breken, doch Engelschen
en Franschen moesten met groote verlie-i
zen, waaronder verscheidene slagschepen
en kruisers, afdeinzen. Doordat Turkije, dat
aan de zijde van Duitschland toentertijd
meestreedt, de oorlog verloor, werden de
zeeëngten gedemilitairiseerd, doch in 1936
kreeg Turkije bij het Verdrag van Mon-
treux de volledige souvereiniteit weer te^
rug en thans zijn ze weer enorm versterkt.
Het is dus geen wonder, dat Turkije steeds
één der landen is geweest, die bij een con
flict, waarin ook Rusland en de Middel-'
landsche Zeestaten of Engeland betrokken
waren, in al of niet-neutrale positie Teen
yoornaime rol heeft gespeeld en het ook nu
weer doet.
Aan de landzijde grenst Turkije in Azië
aan Syrië, Irak, en Iran die door de En
gelschen zijn bezet 'én aan Ruslanji ten Zui
den van de Kaukasus. Zoo men ziet, ligt
het land dus geheel rondom in het oorlogs
gebied en kan het van alle zijden erin be
trokken geraken. Breken de Duitsche le-
gers door de Ké,ukasus heen, dan verr
plaatst de strijd iZ,lch naar Perzië en Irak
en wordt de positie nog gevaarlijker, al is
voor de oorlogvoerende partijen een strate
gische noodzakelijkheid om te land Tur
kije in de strijd te betrekken niet zoo heel
groot.
Het is, gezien dit alles, niet te verwon
deren, dat de belligerenten yan beide zij^
den groot belang hebben bij de houding,
welke Turkije in deze oorlog aanneemt.
Twintig jaar geledisn was de verhouding
met Engeland zeer slecht. Deze is
'is sedert verbeterd; er is enkele jaren
geleden een bondgenootschap tusschen
deze 'beide landen gesloten .dat^ voor-
Zöover bekend, nog steeds bestaat. Ook
heeft Turkije een vriendsch&psverdrag met
■de Sovjet;-(Unie, doch tevens een nlet-aan-
valspact m"et Duitschland, dat verleden jaar
in Juni gesloten werd kort voor het begin
van de veldtocht in Jiet Oosten. Turkije
heeft zich flus, zoo gezien, tamelijk veilig
gesteld. Intusschen houdt het er niettemin
rekening mede, dat het vroeg of laat in de
oorlog betrokken kan worden.
Aan welke zijde Turkije strijden zal, in
dien het zijn neutraliteit moet opgeven,
wagen we niet te voorspellen. Zeker is, dat
zijn leger, dat anderhalf millioen man telt en
Uitstekend is uitgerust, een factor van zeer
groote beteekenis kan .zijn voor het verloop
van de oorlog. Het Turkije van nu is niet
meer dat .der Sultans ,dat in de eerste We
reldoorlog mede door -corruptie en wanbe
stuur onderging. Sedert 1923 is het een re
publiek isn als zoodanig een schepping van
haar eersten president Kemal Ataturk, die
het land, dat door de Wereldoorlog ontzet
tend in verval was geraakt en groote ge
bieden verloren had, dat zelfs enkele jaren
daarna nog in Klein-^Azië- .door de Grie
ken werd bevochten, die zich langs de
kusten genesteld hadden, door eisn staats
greep bevrijdde van het gedegenereerde
S.ultans^regime, de Grielien verjoeg en de
onafhankelijkheid en integriteit herstelde.
In het binnenlandsch bestuur bracht hij al
lerlei wijzigingen aan en werd de invoering
der 'Westersche cultuur bevorderd.Het
rechtswezen werd gemoderniseerd, de vrouw
geëmancipeerd, de veelwijverij afgeschaft,
de Islam was niet langer staatsgodsdienst.
Verdragen werdon gesloten met de Balkan,
staten en langzamerhand consolideerden
zich de toestanden, etsn sterk leger werd ge
vormd uit het bijna' l7 millioen zielen tel
lende volk, .dat voortreffelijke militaire
eigenschappen bezit. Kemel Ataturk over
leed plotseling in 1938 en werd als presi
dent opgevolgd door Mustaifa Ismet, Zijn
vriend en wa,penbroeder, ,die door de Na
tionale Vergadering met algemeene stem
men als zoodanig werd benoemd. Deze
heeft als officier aan alle Turksche oorro--
gen deelgenomen en streed met succes te
gen de Grieken, op wie "hij tweemaal bij de
plaats Inönü osn overwinning behaalde.
Daarom kreeg hij later van de Nationale
Vergadering de eerenaam van Inönü, als
'hoedanig hij thans bekend is. Kemal zelf
wees hem als zijn opvolger aan.
Daar Inönü niet alleen chef van de
Turksche generale staf is geweest, maar
ook minister van Buitenlandsche -Zaken en
Minister-President, is hij thans bij uitstek
geschikt om als hoofd der republiek op te
treden. Hij is een even groot diplomaat als
strateeg.
Met vele voorbeelden voor oogen zal
Turkije ongetwijfeld weigeren zich op te
ofiferen voor Engelsche belangen en slechts
dan positie kiezen, wanneer zijn»eigen be
lang zulks vordert. De Duitsche gezant
Von Papen verklaarde dezer dagen, dat
zijn land de vrede van Turkije zal eerbiedi
gen. Inderdaad ligt het niet in het Duitsche
belang,, het grondgebied van Turkije- mede
tot oorlogstooneel te maken. Daarbij heb
ben naar onze meening de Engelschen en
Amerikanen meer belang, doch zooals ge
zegd, zal Turkije zelfstandig Jiet probleem
van oorlog of vrede oplosasn en .daarbij te
rade gaan met zijn eigen positie te midden
der strijdende partijen. Zoo is ook dit land
één .der stukken in/ het groote wereld
schaakspel en.vervult het daarin zeker niet
de bescheiden rol van een pion, maar van
één der midden-stukken
Personen, -die z.g. „vullen arbeid" ver
richten, komen met ingang van 1 October
1942 wederom in aanmerking voor extra
rantsoenan zeep. Deze personen' dienen zich
gedurende het tijdvak van 21 tot en met
30 September 1942, tot de plaatselijke .dis
tributiediensten te wenden, ten einde het
hiervoor bestemde aanvraagformulier MD
80 af te haion. De inleveringsdatum zal na
der plaatselijk bekend worden gemaakt. De
uitreiking .gal geschieden voor een periode
van twee maanden.
De belanghebbenden worden voorts vér
wezen naar de publicatie- van den distribu-
tiedienst in de gemeente hunner inwoning.
BEETWORTELBLAD ALS TABAK.
Naar De Tijd verneenit zal, binnenkort
de iverwerking in het groot van beétwor-
telblad tot tabakSBurrogaat ter hand wor
den genomen. Langdurige proefnemingen
moeten geleid hebben tot de fabricage van
een verrassende „tabak", die, zoe durft
men zich in tabakskririgisn uit te drukken,
een volkomen volwaardig rook^kruid vormt
De wersehillende producten uit deze nieu
we grondstof zullen binnenkort in den han
del verkrijgbaar worden gesteld.
NIEUWE HONINGPRIJZEN.
6een raathoning meer,
In -de Staatscourant van 1^ September
1942 is i:e Prijzenbeschikking i'942 Honing
gepubliceerd, waarmede de oude tot nu_toe
geldende honingprijzen vervalfen zijn. Raat
honing, die uitsluitend als luxe-artikel te
beschouwen is, mag voortaan niet meer
worden verhandeld. Voor slingerhoning is
een kleine prijsverhooging van 25 cent per
kg., geldende voor den verbruiker, en een
overeenkomstige verhopging van de tus-
schenhandelsprijzen noodig gebleken om de
bijenteelt voor ,den imker aantrekkelijker
te maken en uitbreidmg ervan te bevorde.'
ren. Voor de bestuiving der landbouwge
wassen is een bloeiapde bijanstand voor ons
land immers van onschatbaar belang. -
■i
LOTSVESÖETERING VOOR DEN
1.AND.*RBEIDER.
D(.- n'.euv/e lionregeling voor den land
en tuinbouw, die dezer dagen door de Rijks
bemiddelaars is a.'gekoAdig.d, bevat ingrij
pende wjjzig.ingen. Waren er voorheen meer
dau -^,00 afzonderlijke regelingen, thans
blijven er slechts, 15 over, Er blijven pro-
vinci3,)e vegelinf en over, die in acht pro
vincies, Noord-Holland en Zuid-Holland
gelden afzónderlijlie regelingen voor den
landbouw en den tuinbbuw. In Noord- en
Ziad-Plollahd is er, nogj osn regeling voor
het bloembollonbedrijf-
Voor hel aardappelrooien zijn afzonder
lijke, tarieven" ingevoerd, waarbij een dui
delijk onderscheid wordt gemaakt tusschen
de veenkoloniale gobieden Iwaar men be
schikt over gesclioolde krachhsn voor de
zen arbeid en elders, waar, meer dan an
ders, ongeschoolde krachten aan slag moe
ten.
Op de looneii na'zijn de regelingen vol
komen aan elkaar gehjk, schrijft de Sociale
medewerker van het Hbl.
Opzeggingstermijnen, Zondagsarbeid,
vacantie', emolumenten, arbeidstijden en
toepassing sociale 'wetten zijn punten waar
omtrent volkomen eenheid is verkregen.
De loonen schommelen tussohisn 19 en 24
gulden per week en S.25 en 4 gulden per
dag. De gi*ootste i.oppen en dalen zijn nu
weggewerkt. De ordening die nu is verkre
gen, bedoelt voor de toekomst geen voIko,7
xmn uniforiiïilelt. Integendeel kaïï, uit-/
gaande van deze regeling, die .de volko-"
men ongemotiveerde verschillen die vroe
ger bestonden wegvi'erkt in de toekomst
vakbekwaamheid door belooning tot uiting
worden gebracht.
Voor het bhidende karakter der regeling
is de positie der landarbeiders grondig ge-i
wijzigd. Zij vergemakkelijkt bovendien de
berekeningen van voortbrengingskosten,
hetwelk ook de aststelling van prijzen van
landbouwvoortbrcngselen en ondernemers-
loon vergemakkelijkt, vooral ook nu pacht
waarde -en koopprijs van cultuurgrond door
de provinciale pachtkamers worden vastge
steld. - V
Wij kunnen niet genoeg dé aandacht ves
tigen op het be'ang dat er voor Nederland
als landbouwland ligt in een behoorlijke
belooning van den landarbeid. Bij den strijd
der vakveref.iiigingen om lotsverbetering,
zooals wij dien vroeger kenden, werden
slechts" bepaalde groe.pen arbeiders gebaat.
Andere zagen geen kans haar positie te
verbeteren. i?ij kwamen .dubbel in het na
deel omdat haar levenskosten duurder wer.i
den door de loonsverhoogingen, die de ar
beiders in de bpschutte bedrijven wisten te
verkrijgen. De vlucht van het land naar de
stad werd er door bevorderd en daaraan
dankten de steden weer het groote over
schot aan onget'thöölde werklöózen.
Een redelijk bestaan voor den loonarbei-'i
der in den landbouw is in het belang van
een gezonde Nfcderlandschè samenleving,
zooals zij noodzakelijk is voor het in stand
houden van die volkskracht op het platte
land, waaruit de landbouw en ook andere
beroepen in de toekomst moeten putten.
MOSSELCAMPAGNE UITGESTELD TOT
1 OCTOBER.
In verband met de personeelsvoorziening
in den landbouw zullen de Mosselfabrieken
dit jaar niet vóór 1 October mogen aan
vangen. Hierdoor zal worden bereikt, dat
voor het aarda]ppelrooien meer werkkrach
ten beschikbaar blijven, hetgeen met het
"bog op den meerderen verbouw van aard
appelen hard noodig js.
Er wordt op gerekend, dat ,de betrefifen-
de landbouwbedrijven thans alles in het
werk zullen stellen om van de beschikbare
arbeidskrachten gebruik te maken.
(Z. Z. Nwsb.)
DE DIENSTTIJD VAN DEN
ONDERWIJZER.
De St. et. no. •ISO bevat het besluit van
éiXi. secretaris-generaal van het departe
ment van opvoeding, wetenschap en kul-
tuurbescherming betreffende het mede-
tellen van .den tijd, né, 10 April 1939 en
vóór 15 Juli 1940 in militairen dienst door
gebracht, voor diensttijd als onderwijzer.
Daarbij wordt bepaald,-Ndat als diensttijd
in den' zin van artikel 3 van hoofdstuk V,
1, van bijlage C van het Bezoldigingsbe
sluit Burgerlijke Rijksambtenaren 1934 me
de wordt aangemerkt de tijd, door den on
derwijzer né. 10 April 1939 en vóór 15 Ju
In de Bangert is thans de pruim.3npruk in vollen gang. Een kijkje in de omgeving
van Zwaag. Daar, waar de pruimen boven het water groeien, maakt men bij het
plukken gebruik van een bootje. (Polygoon Kuiper Pax Holland s)
li 1940 in militairen- dienst doorgebracht,
voor zoover hij in het bezit was van een
akte van bekwaamheid' als onderwijzer en
op 11 April 1939 den leeftijd van 25 jaren
had bereikt. Dit besluit treedt in werking
met ingang van 1 dezer.
DE MEUbÉlPRIJZEN ZULLEN
WORDEN HERZIEND
1 October a.s. worden 2 nieuwe bepalin-"
gen van kracht, waardoor de prijzen van
houten meubelen, op andere -wijze dan tot
nu toe, zullen worden gecalculeerd, waar
door deze binnen redelijke grenzen worden
gebracht, en de v-erkoopprijzen, nadat een
detailmargebeschikking deze aangelegen
heid heeft geregeld, sterk ;s^illen dalen.
Op de eerste plaats is in de Staatscou
rant van 16 September 1942 een beschik
king opgenomen, die alleen meubelmakers
verplicht hun prijzen volgeils een bepaalde
calculatieschema te berekenen. De onderne
mers .zijn daartoe in 4 groepen gerang-rj
schikt, n.l.: fabrikanten, kleinfabrikanten,
stoffeerders en anjibachtslieden,, voor elk
waarvan een bepaalde wijze "van bereke
ning is voorgeschreven. Meubelhandelaren,
die zelf stoffeeren, .vallen hier ook onder.
De bedoeling hiervan is, een gronicSge
prijscontrole op de meubelbranche uit tev
oefenen, die hieraan een dringende behoef
te had. Daarbij wordt evenv/el de vrijheid
van prijszetting, die het artikel 'meubelen
nu eenmaal met zich meebrengt, omdat de
veelheid van modellen hiertoe aanleiding
_geeft, niet aan,den meubelfabrikant ontno
men. Wel zullen met -willekeurige tusschen
poozen de calculaties worden opge-vraag.d,
terwijl 2 maal per Jaar een controle wordt
gehouden, waarbij de balans en andere be
scheiden zullen moeten worden overgelegd.
Op de tweede plaats zijn in dezelfde
Staatscourant administratievoorschriften
gepubliceerd voor allen, die zich aan'de bo
iVengenoemdC' calculatiebeschikking moeten
hoUc!i3n. De?e \'0jorschriften beoogen uiter
aard een controle op de uitvoering der be
schikking. De bedrijven zullen dus over een
behoorlijke administratie rnoeten beschik
ken, -willen zij aan de thans gestelde eischen
voldoen.
Vóór 15 Ocober a.s. moeten alle belang
hebbenden zich melden bij het Rijksbureau
voor Hout, Driekoningenstraat 4, Amster
dam C.
Een en ander is samengevat "in een bro
chure, die zoowel de voorschriften als een
toelichting daarop bevat en die na de aan
melding ^öor het Rijksbureau voor Hout
aan de belanghebbenden wordt toegezon
den.
Zaterdagmiddag heeft de Nat. Soc. .Be
weging in Nederland te Rolde een landdag
voor de drie Noordelijke provinciën gehou
den, waarop de leider der N.S.B. ir. A. A.
Mussert, alsmede de leider van den Land
stand .de heer E* Roskam en de leider van
het Ned. Arbeidsfront de heer H. J. Wou
denberg het woord hebben gevoerd.
Wij geven hjer de
rede van ir.- A. A. Mussert
weer. Ir. Mussert begon met te .zeggen,
dat er wel veel menschen zijn, op wier
mond het woord „menschlievend" bestor
ven ligt, maar vraagt nmsn hun: wat doet
gij voor uw vaderland, dan blijken zij geen
tijd te hebben, want overdag moeten zij
geld verdienen, zeggen zij, en 's avonds
kankeren zij op den toestand. Wij, natio
naal-socialisten, hebben ons altijd ingezet
en willen dat nu meer dan ooit voor het
gansche volk.
Nadat we een gelukkigen, rustigen tijd
gehaden hebben, leven wij sinds 1914 in een
grootschen tijd. Na 1918 dacht men, dat er
aen voortdurende vrede zou komen, maar
nu is gebleken, dat 19141918 slechts het
eerste gericht was, dat over ons is geko
men. Van 1918'39 noemde spr. een adem
pauze voor ,de eindworsteling, die thans
nog bezig .is. Tusschen het „Mussert of
Moskou" is geeiT s,peld meer te krijgen,
want het gaat thans om de wereldbeschou
wing communisme tegen de wereldbeschou
wing nationaal-socjalisme en fascisme.
Uitvoerig gaf Mussert een overzicht van
het tijdperk 1920'40. Spr. herinnerde aan
de periode van .de gebroken geweertjes en
merkte op, dat, indien gebeurd zou zijn,
wat men had gewild, n.l. geen man en geen
cent voor het militarisme, voldaan zou zijn
aan het parool van Moskou en het interna
tionale jodendom, dat gaarne zag, .dat
Europa zoo zwak njogelijk zou zijn gewor
den. Reeds van dat oogenblik af tot op he
den hebben de Sovjets oèn oorlogsapp'araat
in elkaar g^et en het was hun bedoeling,
hiermede Europa te veroveren.
Indien er geen nationaal-socialisme en
ifascisme waren geweest, indien 'Hitler en
Mussolini er niet waren, dan zouden de
Russische horden over Eluropa gekomen
zijn. Dat staat muurvast.
iMussert herinnerde verder aan 1933, toen
men in ons land overal kon lezen: boycot de
Duitsche waren en aan het jaar, toen onze
minister van Buitenlandsche Zaken naar
Geneve ging om sancties te eischen tegen
Italië.
Toen reeds stond vast, dat Engeland aan
den kant van het communisme zou staan.
-Communisme en kapitalisme .zijn immers
loten van denzelfden stam.
Vervolgens herinnerde de lei.der aan den
eersten^strijd van Finland tegen de Sovjet-
Unie. Toen werden er voor Finland bid
stonden gehouden. Waar zijn ideze nu? Zij
zijn er niet, omdat er geen politieke agita-
tie meer js.
Na 1936 zou onze weermèicht met kunst
en .vliegwerk omhoog gebrarcht -worden. De
N.S.B, werd uit alle ambten gestooten en
nu hebben wij gezien, hoe alles uit die ja-
i»3n leugens,en bedrog was. Wij waren uit
gesloten van alle zeggenschap en daarom
zijn .zij, die na drie dagen oorlog in Mei
1940 zijn gevlucht, alleen verantwoordelijk
