CttmK^K&Li^opGED.GR0nQ5(A6^5SRSIZyD-H0UBiZEElJWK^^
N.T. DitgeTersmaatsehappl) „EILANOEN-HIEÜWS"
SameQsprekiDg der Kerkee
Verspillende berichten
i5e Jaargang
WOENSDAG 19 AUGUSTUS 1942
No. 1370
Bekendmaking
D@ Slag op de Middel-
landsche Zee,
WAARI N SEDERT 1 NOV EM B ER 19 35 OPGENOMEN HET B LA D ,0 N Z E E LA N D E N"
18B JAARG AN G
UÏSGhVE VAK
D© tragiek van het gebeurde
K1783
■■Hm
aud
■■■■■■^^■■■■■^I^HBBaBBaHHi
Abonnementaprijs 93 cent per 3 maanden hij vooruitbetaling.
Verschijnt 2 maal per week.
Af sosKlerl^ke maaaxeie 6 cent Buitenland 8 gulden par Jaar.
GevestJ^ te M|dddE«ni& Friaa H«ndillaser- 122 O t Giro lé7930 i Foctbios I i Ttl. 17.
Bttbantoo? voor Z«WIaa«l: gt^ MsartenadttË BXar&t, Xelef. 68.
Gewone regelprijs 7 et. per m.m. Contracten belangriöke
reductie. Prijsverhooging toegestaan door het Dept. van
Handel, Nijverheid en Scheepv. onder No. 16236 N.P. d.d.
24 Maart 1942.
DD
De ontwikkeling van het godsdienstig en
'kerkelijk leven heeft onder de voortduren
de beïnvloeding van m.jnschelijlce zonden,
zwakheden en kortzichtigheid geleid tot een
hopeloozë versplintering van hen, die zich
Christenen noemen. En dit is niet alleen
geschied onder hen, die ingrijpende princi-
piëele verschillen hadden, die niet over
brugd kunni2n worden, z'ooals tusschen
Rooiiischen en Protestanten, maar onder de
laatsten vooral werden de divergenties zoo
menigvuldig, dat de verdeeldheid onder hen
spreekwoordelijk is geworden. Niet alleen
voerde verschil in sacramentsbèscfiouwing
tot afzondei'Iijke kerkformatie^ maar ook
allerlei andere kwesties brachten vóór en
na scheuring, zelfs onder degenen, die de
Gereformeerde confessie aanvaarden. Wan
neer wij de huidige toes-tarfd onder de Ne-
derlandsche Gereformeerden nagaan,- dan
blijkt^ dat ook onder hen een verwarring
heerscht, dit tot groote schade van het
geestelijk en kerkelijl?; leven .blijf voortbe
staan en tevens een krachtige openbaring
van het Calvinisme buiten het erf der reli
gie heeft verhinderd.
De -situatie is immers zóó, dat de vier
hoofdgroepen der Gereformeerde gezind
heid niet alleen kerkelijk, totaal gescheiden
leven en schier geen contact onderhouden,
maar bovendien in-groote .zelfgenoegzaam
heid zich opsluiten in eigsn kring en zich
ieder beschouwen als de eehig of meest
zuivere openbaring der ware kerk met alle
consequenties daarvan, zqoals enghartig
kerkisme, miskenning vari de gemeenscha,p.
der heili^n en onderlinge strijd en concur
rentie met soms weerzinwekkend proselie-
t3nmakerij. In' zekere zin is ,dit alles óok
onvermijdelijk. Elke kerk moet haar be
staan en voortbestaan rechtvaardigen en
zou bij de erkenning, dat een andere beter
is dan zij,, haar eigen bestaansrecht ont
kennen. De Hervormde Kerk beht^eft haar
geboorte niet te rechtvaardigen; daarover
zullen allen het wel eens zijn, doch wel
haar wijze Van voortbestaan. Niettegen
staande haar groote gebreken, zooals de
onschriftuurlijke kerkvorm, de leervrijheid
en daardoor haar veelheid van richtingen,
beschouwen degenen, die tot haar behooren,
ze nog altijd als de kerk, waarin alle Ge
reformeerden dienden samen te wonen. De
één gaat daarbij verder dan de ander. Er
zijn Hervormden, die zoover durven gaan,
dat ze beweren: Er is slechts ééne wettige
openbaring van het lichaam van Christus
in Nederland en deze is te vinden in de
Ned. Hei-v. Kerk. Tot dezen behoorden b.v.
de bekende Ds. Lingbeek "en Dr. Vos, welke
laatste in zijn „Haiidboek voor het .Onder
wijs in de Chr. ^godsdienst" als zijn meening
uitspreekt, dat men de openbaring van de
onzichtbare kerk'in ons vadeWand eènig en
alleen vindt in de Ned. Herv. Kerk. Ande»
ren, minder radicaal eh niet zoo exclusief,
houden nochtans vast, dat terugkeer van
alle Gereformeerden tot de Hervormde
iterk de gewenschte oplossing is voor het
kerkelijk vraagstuk.
De Christelijk Gereformeerden staan,
wat hun kerk 'betreft, op eenzelfde stand
punt als de radicaal-Hervormden. In. de
kwestie vart de Kèreeniging aller Gerefor
meerden hebben zij destijds officieel de
eisch gesteld, dat alle andere gelpovigen
van Geref. belijdenis zouden overkomen tot
de Chr. Geref. Kerk, omdat deze de wet
tige openbaring is - van het lichaam van
Christus in^eze landen. Ook daar .dus
en zelfs ofificiëel' een exclusivisme.
De Gereformeerde Kerken nemisn in de
Geref. gezindheid een bijzondere positie in,
zoowel theologisch als kerkelijk. Wat het
laatste betreft, in hun boezem kwam ,de
pluriformiteitsleer op, die theoretisch elk
exclusivisme verwerpt en tot een zeker ker
keiijk relativisme moet voeren, omdat zij in
elke kerk een afdeeling der ééne, algemee-
ne. Christelijke kerk erkent. Toch is," zooals
-ook Prof. Haitjema o,pmerkt, de pxactijk
er in dit opzicht nog veelszins vóór-Kuype-
riaansch. Ds. J. van der Lintfen Jieeft in
zijn boekje: „Waarom z.ljt gij lid eener
Geref. Keilt?" op deze vraag geantwoord,
dat de reden daarvan is: omdat deze kerk
zich klemt aan Gods onfeilbaar Woord, de
Sacramenten juist bedient fen zich in hare
regeering niét richt naar menschelijke reg
lementen, maar naarde, ordinantie Gods,
de historische lijn getrouw voortzet en de
meest zuivere afdruk' hegeert te zijn van
het lichaam van Christus op aarde. Ook
hier dus weer: des Heeren tempel is bij ons:
'Omtrent de Gereformeerde Gemeenten
beschikken we niet over schriftelijke uit
spraken van Synoden of voormannen. Maar
in de boezem dezer kerkengroep leeft even
eens de gedachte, ^dat in haar midden de
Waarheid het zuiverst wordt' gepredikt e»
derhalve aansluiting bij deze kerk .^e voor
keur verdient boven die bij een ander.
Wij-zien alzoo in ons land bij de Gerefor
meerden om maar niet buiten deze kring
te.^gaan een strijd om het bezit van het
lichaam van Christus, dikwijls gevoerd met
oen fanatisnie, dat ons bedroeven moet.
Zijn deze mefaschen bijeen b.v. op een sterf
huis, waar men meermalen echt interkerk
kelijke' gesprekken kan voeren, dan zwijgen
de versèhillen in het aangezicht van de
dood en krijgen ze eigenlijk een klein-men-
schelijk aspect. Zoodra komt echter de kerk
in het geding, dan is de eenheid weg en
de rust verstoord. Het is wonderlijk, hoe
duizenden vechten kunnen voor hun insti
tuut, zich opwinden, onbillijk worden, ande.
ren verketteren, hun de hemel ontzeggen
en soms hun eigen zieleheil vergeten. Zij
vei'goddelijken hun eigen kerkgenootschap,
idenöficeeren het met het Koninkrijk Gods
erf doen- alSof zij -beschikken over de sleutel
der hemelpoort. Wie dit alles vanuit ob
jectief standpunt gadeslaat, moet medelij
den krijgen met al deze menschelijke klein
zieligheid, die op kerkelijk erf zeer welig
tiert.
Een zeer merkwaardig verschijnsel is in
dit verband dat der kerkelijke overgangen,
die- wel niet zoo druk voorkómen, maar
vooral warineer het vooraanstaande figuren
betreft, toch een eigenaardig licht weiipen
op de pretenties der verschillende kerker.),
'\V1e herinneren ons, dat de Herv. Geref. Dr.
Van Baarsel overging- naar de Gerefor
meerde Kerken, dat Ds. G. Wisse uit deze
laatste naar de Chr. Geref. Kerk ging, dat
Ds. Bar-th, die Chr. Geref. was, predikant
werd bij de Gereif., Gemeenten, en dat Ds..
Balay nog weer een stap verder ging en
Oud-Gereformeerd werd. Het is geen won
der, dat h^, iemand, die niet op de hoogte
is van alle schakeeringen, nuanceeringen
on tot principe verhewen "subtiele theologi
sche onderscheidingen, duizelt, als hij .dit
liai-koiijK'pi'oces'gadeslaat'. -Het is ook 'iii-
derdaad een bewijs van de subjectiviteit
der kerkmenschen, die met allerlei, soms
z;eer scherpzinnige argumentatie de superid
riteit vande door geboorte of vrijq keuze
hun dierbaar geworden kerkgemeenschap
proclamaeren.
Is dan de ééne kerk niet zuiverder dan
de andere? Komt de ééne niet dichter bij
het ideaal dan-de andere? En is daarom
de ééne kerk niet te verkiezen boven de
andere Wat zullen wij,^ tot deze dingen
zeggen? We zijn hier op een terrein, waar
de Kio.nschen uitermate gevoelig plegen te
zijn en daaronr is het..,.zaak, ons voorzich
tig uit te drukken. Wij zijn van meehing,
dat elke kerk haar pro en contra, haar
licht- ea schaduwzijden heeft. Bij de ééiie
is de uitwendige organisatie beter in over-
censternming mét de,Schrift dan bij de an
dere, èoph de geschiedenis heeft bewezen,
dat dit nog geen waarborg is voor zuiver-
Houding der leer. De ééne heeft eén slappe
of in 't geheel geen leertucht, bij de andei'e
wordt integrale onderwerping geëischt aan
alle uitspraken van Synoden omtrent elk
onderdeel der leer, soms ge'inspireerd door
één enkel ,,hervorragend" theoloog, waar
bij alle vrijheid teloor gaat en men in
Roomsch vaarwater dreigt te geraken. El
ke kerk heeft haar eenzijdigheden, haar
specifieke gebreken of zwakheden, die naar
mate ze langer bestaat, des te meer zich
gaan openbaren. Daarbij komt, dat men de
zuiverheid niet steeds afmeet met Schrif
tuurlijke normen, maar er vele aanlegt van
menschelijk maaksel. En al zou de één of
andere kerk werkelijk in ajle opzichten het
ideaal der Schrift het meest benaderen, dan
mag daarom haar' positie nog niet exclusief
zijn tegenover andere, die ondanks mindere
geestelijke of organisatortfeche zuivérheixi
niettemin ook een deel zijn van de plurif or.
me Ketk van Christus.
(,Wordt vervolgd.)
REISVERGTJNNINU VOOR VERBODEN
«EBIEDEN.
De commissaris-generaal voor de veilig
heid deelt mede:
Aan verzoeken tot een_ reis-vergunning
naar de vroeger bekend gemaakte verbo
den gebieden (provincie Zeeland, pro-^mcie
Zuid-Holland ten Zuidwesten van de lijn
Nieuwe WaterwegOude MaasDordtsche
Kil en de Westfriesche eilanden), kan
slechts in heel dringende gevallen voldaan
v/ordan. Wórdt de aanvraag gemotiveerd
met het brengen van een bezoek of' het
doorbrengen van vacantie, dan komt zij in
het geheel niet in aanmerking. Aanvragen,
voorzien van .eén steekhoudende motivee
ring,'t6t het verstrekken van de toelatings
vergunning, moeten gericht worden aan
den burgemeeser van de gemeente, welke
We indiener van de aanvraag wil bezoeken.
Indien hetgaat om het bezoek aan meer
dan één gemeente, dan dient de aanvraag
gericht te worden tot den commissaris van
de provincie.
Aanvragen, die in strijd met het voor
schrift gericht worden aan andere Duit-'
sche of ISTèderlandsche instanties, kunnen
voortaan niet meer behandeld en jDeant-
woord worden.
w.g. SCHUMA-NN
Generalmajor der politie.
-AABBAPPELEN OP BQN 42A
Voor de distributieper-iode van 16 tot en
niet 22- Augustus 1942 is het aardappelrant
soen wederom vastgesteld op 3 kilogram.
In verband hiermede' geeft gedurende ge
noemd tijdvak elke der met 42A g'enummer
de bonnen van de aardappelkaart recht op
hét koopen van 1% idlogram aardappelen.
Voorts geeft de met 42 B genummerde
bori van de bijslagkaart voor aardappelen
gedurende genoerhd tijdvak recht op het
koopen van kilogram aardappelen.
EOI^NEN VOOR BRANDSTOF
Gedurende het tijdvak van 15 Augustus
1! 4;; tct tn met ,30 .A.pril 1943 geven de met
„een eenheid eerste periode," „een eenheid
tweede periode", ,een jeenheid derde peri
ode" gemerkte bonnen, elk recht op het
koopen van een eenheid vaste brandstof
fen.'
Veiantwooidélip: Hoofdredacteur: Tb. da Watal MiddelbaiisiA
Met diep leed'vvezen hebben wij dan ver
nomen, dat het zoover moest komen, dat
'dfe gepleegde sabotage-daad aan vijf gijze
laars vergolden is. Hun namen vindt U op
deze pagina.
De lajEfe dader Csfe..istof i'-""'^ "'et kOA
men opdagen, door -aè" daad van heimelijk
Wroetende elementen is thans over vijf fa
milies rouw en leed gebracht.
Uit het gebeurde moée wel blijken, hoe
zeer het den bezetter ernst is met zijn aan-
kondigingen. Ten overvloede is tegen'sabo-
tage-handelingen gewaarschuwd.
Dé bezetter zal niet dulden, dat aan de
vijand eenige medewerking "wordt verleend
of, dat het tot oprichting van, een tweede
front komt. Het behoeft niet nogmaals te
'worden gezegd, dat verdere sabotage of op
andere» wijze onrust verwekken op gelijke
wijze zal worden gestraft en wederom de
dood van onschuldige Vaderlanders zou
kosten.
Wij hebben het al meer geschreven, wat
haalt het ook, dat men aldus tegen den be
zetter optreedt Men mag nu zoo Engels(ih
gemind zijn als men wil, maar sabotage-da-'
den brengen een overwinning- voor de Ge
allieerden niet naderbij. Dat weet men in
Engeland zelf trouwens ook wel.
De Londènsche radio van 8 Augustus
waarschuwde het Nederlandsche volk uit
drukkelijk om voorzichtig te zijn in ge
sprekken en brieven over de mogelijkheid
van een tweede front. Zoolang dit niet vol
strekt vast staat. De.leider van het Neder-
.landsche informatie-bureau verklaarde daar
bij, dat het ergste wat zou kunnen gebeu
ren, voor de'bevolking in Jiet bezette land
is, in opstand te komen tegen de D^tit-
schers, voordat de tijd daartoe rijp is. De
Nederlandsche regeering in Londen, zoo
voegde hij hieraan toe, heeft de Nederland
sche bevolking herhaaldelijk gewaarschuwd
niets te ondernemen voordat een definitie
ve instructie uit Londen wordt gegeven.
Het kan dus niet gezegd, dat het oris as n
waarschuwingen ontbroken hééft. Alle kerk
groepen in Rotterdam en vele particu
lieren hebben openlijk hun afkeuring "over
de sabotage-daad uitgesproken. Wij zijn be-«
zet gebied en dit moge nog zoo tegen
iemands gevoelen indruischen men heeft
zich te onderwerpen. „En die onderwerping
zal rust geven," zoo schreven we ;n de
Meidagen van 1940.
s.
De vergelding is nu gevallen. Tragisch
is, dat opnieuw bloed moest vloeien. Ons
diep medelijden gaat uit naar de nabe
staanden, die eerst in ontzettend angstige
spanning, thans de werkelijkheid moeten
doormaken, dat zij een "geliefden doode
moeten missen. En dat terwiHe van laf
aards, die zelf achter de schermen zitten
en het bl^ed van' hun evenmensch er aan
wagen.
Het is uiterste noodzaak dat ons ge-
heele volk beseft wat hier gebeurd is. On
toelaatbare inmenging In den strijd tegen
Dujtschland, zal het leven van weer andere»
van de nog velen honderden gijzelaars moe.
ten .kosten. ,Wij hebben dus onze positie
wel te overwegen. Rust en kalmte is ons
geraden'. Op ons allen rust ,deze groote ver
antwoordelijkheid.
Als de rooiers het land hebben verlaten en gereed zijn met den aarda,ppeloogst,
mogen de kinderen uit de omgeving gratis de achtergebleven aardappelen vergapsn.
(Stevens Pax Holland m).
Aangezien ondanks de uiterst drin
gende uitnoodiging van den Wehr-
machtsbefehlshaber General' der
Fliegei;, Christiansen de daders van
den springstófaanslag te Rotterdam
te laf zijn geweest oA zich aan te
melden, zijn de volgsnde gijzelaars
aangepakt en hedenmorgen doodge
schoten:
1) Ruys, .'Willem, directeur-gene-
2) Graaf. E. O. G. van Limburg
Stirum, Arnhem
3) Mr. Baelde, Robert, Rotter
dam.
4) Bennekers, Christoffel-, vroe
ger hoofdinspecteur van politie, Rot
terdams
5) Baron Alexander Schimmel-
pennick van der Oye, Noordgouwe,-
Zeeland. -
Den Ha^g, 15 Augustus 19.42.
De Höhere S.S. und Polizeiführer
Nord-West.
get. RAUTER.
S.S. Gruppenführer en General-
leutnant der Polizei.
DtJITSGHLAND WINT OP ALLE
FRONTEN.
„Een vernietigende nederlaag
voor den iviijand."
Het opperbevel van de Uuitsche Weer-
macht deelde Zaterdag in een extra bericht
mede
De lucht- en*'zeeslag op de Middelland-
sche Zee heeft door heldhaftig optreden
der verbonden lucht- en zee.strijdkrachten
geleid tot een vernietigende nederlaag voor
den vijand. Volgens de tot dusver ontvan-i
g'en berichten zijn van de 21 vijandelijke
transportschepen, koopvaarders en tank»
.schepen^ die onder zeer sterke konvooibe
scherming door ,de straat Van Sicilië trach
ten te breken,. 15 schepen met rond 180.000
brt. tot zinken gebracht, waarbij alle tank
schepen.
Van dë resteerende koopvaarders hebben
eenige, deels zwaar beschadigd. Malta aan-
geloopen. Van' de begpleidende zeestrijd-
krachten,' die onder het effect van de Duit-
sche. en Italiaansóhe formaties n^r het
Westen keerden, zijn het yliegtuigrnoeder-
schip Eagle, groot 22.600 ton, en twee krui
res, waaronder ,de groote kruiser Manches
ter, groot 9300 ton, en drie to'rpedoboot-
jagers tot zinken gebracht. Een vliegtuig-
moedei'schip van Het type Illustrious, groot
23.000 ton, dat jn brand was geraakt, niet
zooals op 13 Augustus gemeld werd het
Amerikaansche vliegtuigmoederschip Wasp
en het vliegtuigmoederschip Furious, groot
22.450'top. zijn zWaar beschadigd in Gi
braltar binnengeloopen. Voorts zijn drie
kruisers eii toTpedobootjagers zwaar be
schadigd,
De eigen verliezen zijn gering. De ze-<
gevierende strijd vormt een roemrijk blad
in de samenwerking der verbonden strijd
krachten te water en in de lucht en van de
voorbeeldige dapperheid van alle betrok
ken soldaten in vliegtuigen en aan boord
der oorlogsschepen.
Het Italiaansche weermachtsbericht van
Zaterdag luidt:
Gisteren is de actie tegen de uiteenge-
dreven groepen der oorlogssch,e,pen, die een
vijandelijk konvo«i hadden .begeleid en die
voortdurend onder controle -werden gehou-
dep door onze luchtverkenning, welke zon-
der ophouden is opgetreden van het begin
van den slag af, voortgezet door onze lucht .-
strijdkrachten. Een motortorpedoboot torpe
.deerde van korten afstand eentorpedoboot
jager, formaties duikbommenwerpers trof
fen mgt bommen van ziwaar kaliber een
groot schip, Een patrouille torpedovlieg-
Een andere formatie torpedovliegtuigen
raakte eèn kruiser en plaatste een torpedo
op het voorstuk van een linieschip. Onze
escorteerende jagers schoten vier Spitfires
jieer. Eenige bemanningen van vliegtuigen,
die de vorige dagen verloren waren..g'egaan,
zijn gered' door.,reddingswatervliegtujgen.
Aan het Egyptische front zijn tijdens een
aanval van vijandelijke - verkenningsaifdee-
lingen, die duidelijk afgeslagen werd, eeni
ge gevangenen gemaakt. Luchtafweerbatte
rijen van de divisie Ariete hebben nog een
Britsch vliegtuig vernield; vier Curtiss-
vliegtuigen werden neergeschoten tijdens
een gevecht met Öuitsehe jagers.
Vliegers van de spil hebben bommen van
verschillend kaliber laten vallen op de ha
ven La Valetta en op het vliegveld Mlcab-
ba(; een vijandelijk vliegtuig werd neerge
schoten. Zes onzer vliegtuigen zijn van de-
ze operaties van den dag niet teruggekeerd
In het Oosten van de Middellandsche 2ee
zijn vier torpedovliegtuigen van den vijand,
die een aanval trachtten té doen op een
van onze vrachtschepen, snel opgevangen
door onze escortejagers; twee hunner -vie
len ih zee, de andere werden op de vlucht
gedreven.
OPNIEUW RUIM 100.000 TON SCIÏEEPS-
RUIMTE TOT ZINKEN GEBRACHT.
Het opperbevel der weermacht deelt het
volgende extra bericht mede:
Duitsche duikbooten hebben op de Noord
zee, in de kustwateren van Noord- en Mid7
den-Amerika, West-Afrika en midden op
den Atlantischen Oceaan uit beveiligde kon
voolen en afzonderlijk varende, negentien
schepen met irt-totaal 105.772 brt. en twee
transportzeilschepen tot zinken gebracht..
Nog drie schepen werden door torpedotref
fers zwaar beschadigd. Het zinken dezer
schepen kon door den terstond aanvangeq-
den krachtigen afweer niet-waargenomen
worden.
SNEEUWKÜÏMEN IN DEN KOMENDEN
WINTER.
De Secretaris-Generaal van binnenland
sche-zaken heeft aan de burgemeesters de
aanwijzing gegeven, reeds thans de noodi-
ge maatregelen voor te bereiden om- het
sneeuwruimen en de bestrijding van de
gladheid in den komenden -winter zoo te
doen verloopen, dat gerechtvaardigde klach
ten achter-wege blijven.
Hot vorige jaar kon de dienst voor .de
werkvairuimlhg worden Ingeschakeld, in
dien het sneeuwruimen anders op finahcl-
eele moeilijkheden zc^u stuiten. Thans is be
paald, dat deze dienst kan worden* inge
schakeld, onafhankelijk van den financi-
eelen toestand van de gemeente. Het de
partement van sociale zaken staat daarbij
op het standpunt, dat de uitvoering moet
geschieden onder de dagelijkscheleiding
van lichamen -als de Nederlandsche Heide
maatschappij en de n.v. Grondma.atschappj,i
