CnQWEeKBLADÖpGED.Gnon[)iSIA6 vöÖRolZUID-HOaEnZEEUWSCHC EIIAnDEn
N.V. nitgeTersmaatschappQ „EILANDEN-NIEUWS"
SamensprekiDg der Kerkea
DdodfOBDisseD voltrokkea
Veriéillende berichtei^
15e Jaargang
WOENSDAG 29 JULI 1942
No, 1364
WAARIN SEDERT 1 NOVEMBER1935 O P G E ^i O M E N HE T BLAD .O ISI Z E E i L A N E N" 1 8E J A AR G A N G
DII6AVE VAU
Gevestigd te Mfddenüunla i Fria* He&di^atr. 122 C Giro' 167930 i FoHibts I Tal IZ.
I^lkantoar jnwr ZMIaoai gt. ltaiu!iiemi^(k MsilEt. T^lvt. 59.
na
u.
Iet NederlanflsGh Arheldsfrent
GEÈn BOTER, DOCH ZAND ZAT
IN HET VAT.
K:1783
IIATIDEII
AbonnementspiiJs 93 ceiit per 3 maanden by vooruitbetaling.
Verschijnt 2 maal per week.
Afzosderltjke nummers 5 cent Buitenland 8 gulden per Jaar.
Gewone regelprijs 7 et. per m.m. Contracten belangrijke
reductie. Prijsverhooging toegestaan door het Dept. van
Handel,"Nijverheid en" Scheepv. onder No. 16236 N.P. d.d;
24 Maart 1942.
Bij de pogingen, die thans worden aange
wend om de Kerken nader tot elkander te
brengen, zal allereerst goed voor oogen
moeten staan, v/at men met de samenspre-
liingen eigenlijk beoogt. De doelstelling
moet klaar Worden geformuleerd, daar men
anders ,,ing blaue hinein" redeneert en con
fereert 'sn alles op teleurstelling moet üit-
loopen.' Nu kan men, a' naar "gelang men
optiraisti^h of pessimistisch gestemd is
ten opzichte van de resultaten, zeer iiigi'ij-
pende veranderingen nastreven of met èrtii-
^'e platonische sympathieverklaringen *l-
vrecten zijn. Het doel kan-zijn samen te
overleggen inzake de mceilijkheden, waar
voor in deze oorlogstijd de gezamenlijke
liiVAen gesteld worden, dus een incidenteel
overleg zonder princip'ëele beteekenir, voor
ca (enheidsgedachte.- Men kan ook ervan
overtuigd zijn, dat -verder gegaan mviét
worden en dat bij de besprekingen aan de
orde r.ioeten worden gfsteld vraagstukken
van theologie, belijdenis, liturgie en kerk
recht, opdat deze samensprekingen tot'^on-
derlinge leering en wt^ardeering kunnen
strekxen en alzoo de vrelszins scherpe ker
kelijke verhoudingen kurmen verzach(.='n.
Daarbij kan men nochtans van meening
zijn, dat het ongewenscht onpractisch is,
aan te sturen op een samensmelting der
kerken, omdat deze elk op zichzeM be
staansrecht hebfcön of omdat men een uni-
flactie als een utopie, een onbereikbaar
ideaal beschouwt. En tenslotte zullen er
ook menschen zijn we zouden ze de ide
alisten kunnen noemen met ei3n Schriftuur
lijkideaal die ongeacht de vele en veler
lei moeilijkheden het niettemin als hun hei
lige roeping ewaorff-plicht beschouwen, te
virerken aan» de éénwording van allen, die
hetzelfde geloof deelachtig zijn.
Welk doel de interkerkelijke besprekin
gen hebbsn, die hier en daar plaatselijk of
streeksgewijze gehouden worden 4oor pre
dikanten, is ons niet,precies bekend. Uit
de onderwerpen, die er behandeld worden,
kan de conclusie worden getrokken, dat
men bezig is wederzijds elkanders meenin-
-gi3n uit te wisselen onitrent allerlei zaken
van theologie en kerk en de bezwaren, die
er leven tegen elkanders godsdienst en or
ganisatie, te formuleeren en op vriend
schappelijke wijze te bespreksn. Wanneer
er gesproken wordt over de eisch der
Schrift tot eenheid' der Christenen en ge-
vi^ezen op de nood der tijden, d|ie tot een
heid dringt, wanneer een Hervormd predi
kant zijn bezwaren kenbaar maakt tegen
de Gereformeerde Kerken en omgekeerd
een Geref. predikant tegen de Hervormde
Kerk, dan blijkt hieruit in ieder geval, dat
men hooger mikt dap een louter inciden
teel contact en beseft, dat de huidige toe
stand van verscheurdheid der Kerk van
Christus zonde is voor God en een oorzaak
van diepe verootmoediging.Naar onze mee
ning zal inderdaad als einddoel gesteld
moeten wordsn, hoe onbereikbaar het ook
schijnt, de volkomen kerkelijke éénwording
van allen, die één zijn in geloof, hoop en
liefde, die eenzelfde belijdenis aanhangen
en in denzelfden heniel hopen te komsn.
De strijd tegen de zonde', die elk Christen
strijden moet, houdt ook in, dat de zondige
factoren in ons kerkelijk leven, die zoo ont
zaglijk veel kwaad gedaan hebben aan de
Kerk en de verdeeldheid hebben veroor
zaakt en nog bestendingen, met alle inacl^t
en in Go~ds kracht worden bestreden.
Intusschen ontveinze men zich niet, dat
een dergelijke eenheid niet gemakkelijk zal
viforden bereikt. Velen meenen zelfs, dat
het onzinnig is, eraan te beginnen, orndat
alle pogingen toch bij voorbaat reeds tot
mislukking zijn gedoemd. De verschillen
zijn, zoo zegt men, te diepgaand en de ker
ken hebben zich in eigen kring zoodanig
geconsolideerd, dat een fusie tot de abso
lute onmogelijkheden mo^ ^wrordan gere
kend. Voeg daarbij, het verschijnsel van het
kerkelijk Parizeisme, waardoor iedere kerk
zich als de bij uitstek 'zujvere of als de
historisch meest wettige beschouwt en
laatdunkend neerziet op de zusterkerken,
dan zal de meest verstokte optimist bij het
bedenken van dit alles zijn verwachtingen
Wel wat temperen. Als men ziet, dat er
kerkgroepon zijn, -die zelfs in deze tijd om
Welke reden dan ook, niet aan het contact
Wenschen deel te nemen, dan zou men in
derdaad in moedeloosheid gaan neerzitten
en alles maar laten voor wat het is, het
aan God overlatend, langs een diepere weg.
Waarbij wellicht de kerkelijke institutian on
dergaan, de belijders opéén te drijven in de
catacomben.
Bij de behandeling van deze materie
tooet men zich plaatsen op de bodem der
realiteit, ^yanneer wij dus één en ander
over deze dingen opmerken, beginnen wè
met het feit te constateeren-van de pluri
formiteit of veelvormigheid der kerk. Hier^
onder verstaat men, dat de Kerk van Chris
tus, die in het geestelijke één* is, zich in
het zichtbaar pluriform d.i. in vele kerk-
vormsn openbaart. Dat de Kerk in het gees
telijke een eenheid vormt, wordt onder ons
niet tegengesproken. Geestelijk vormt zij
één levensgemeenschap, zij is de vergade
ring de^ ware Christ-geloovigen en orga-
.nisch één geheel. Zij is als lichaam van
Christus een mystieke geilheid en hare le
den beoefenen, als het wel iSj de gemeen
schap der heiligen. Zij heeft één Hoofd,
wordt door één Geesl; geleid, is éénzelfde ge
loo!f deelachtig en is verbonden door de
band der Christelijke liefde. !^aar deze on
zichtbare geestelijke Kerk is zichtbaar ver
werkelijkt in kerkelijke instituten, door
menscbsn gesticht en door. menschen in
stand gehouden. Daarom, zoo redeneeren
velen, moet men de eenheid der Kerk al
leen geestelijk opvatten en is de< eisch van
eenheid in het .zichtbare nietg dan veruit-
wendiging. Zelfs Ds. -Knap komt tot de
stelling, dat zij, die -meenen^ dat de een*
heid der Kerk ook zichtbaar geboden wordt
niet vrij zijn van Roomsche zuurdeesem.
Hij gaat zoo ver te be)veren, dat de belij
denis van de'ééne, heilige, algemeene, Chris
telijke Kerk uitsluitend ziet op de geeste
lijke eenheid der geloovigen, want,'zoo zegt
hij, dit kan niet slaan op een waarneem
bare kerkvorm, omdat men wat men kan
-zien, niet meer^ behoeft te gelooven. Zoo
geredeneerd, konden de Christenen der
eerste eeuwen dit artikel dus niet, be-,
lijden, want toen was er de zicht
bare, institutaire eenheid! Natuurlijk
-bedoelt onze belijdenis de eenheid allereerst
in geestelijke zin,- maar het wil er bij ons
niet in, dat dit zonder beteekenis zou ztjji
voor de zichtbare kerk. Wij zijn er vast van
overtuigd, dat de ééne geestelijke jKerk
naar de elsch der Schrift en volgens Gods
gebod en Christus' bede ook naar de vorm
een eenheiddient te zijn. Dit is'niet de
Roomsche opvatting. Deze stelt, dat de on
zichtbare en ,de zichiibare Kerk identiek zijn
en belichaamd in de wereldorganisatie der
Roomsch-Katholieke Kerk. Voorts, dat
Christus slechts één Kerk heeft gesticht
met één geloof, éèn doopsel, één, sacrament
des altaars en één gezag, hetgeen slechts
gevonden wordt -tn de R.-K. Kerk, dje de
alleenzaligmakende is. Dit nu verwerpen
wij. De onzichtbare kerk kan zich zeer wél
in meerdere zichtbare instituten ppenba-
nan, .die alle de naam van Kerk dragen
kunnen en zeker niet bij uitsluiting van
andere als de Kerk mogen optreden. Maar
dit is niet het ideaal. De opvatting van Ds.
Knap, die nauw verwant is aan .de plurifor-
miteitsleer van Dr Kuyper, maakt de veel
vormigheid tot ideaal en het is daartegen,
dat wij. bezwaar maken. Deze'laatste, het
Roomsche dogma van de ong-edeeldheid der
zichtbare kerk verwerpend, betoogt in zijn
„Gemeene Gratie," dat de pluriformiteit
naar zijn vaste overtuiging een phase van
ontwikkeling is, waartoe de Kerk van
Christus, in het zichtbare moest komen, al
gee'ft hij toe, dat deze pluriformiteit histo
risch is tot stand gekomen op een wijze,
die het eenheidsbesef beleedigt. Naar ana
logie van de natuur,'die, zich in schoone
pluriformiteit opeiibaart, is ook het kerke
lijk leven aan een natuurlijke splitsings-
drang onderworpen volgens Dr. Knijper.
Hij komt zelfs tot- de bewering, dat „de
apostelen geen enkelen maatregel genomen
hebben om na hun heengaan ,de zichtbare
eenheid^ der Kerk te waarborgen" 'en dat
zij „blijkbaar de eenheid in. het geestelijke
niet dn de ééne uitwendige organisatie ge
zocht hebben." Omdeze leer te staven,
haalt hij de tekst aan, waarin Paulus zegt,
dat hij den Joden geworden is als een Jood
en hij ziet daarin het denkbeeld der pluri
formiteit gefundeerd!! Dok in het verschil
tusschen Paulus' brieven aan de Romeinen
en Efeze, waarvan de eerste meer juridisch
en de. andere meer philosophisch getint is,
constateert hij de pluriformiteitsgedachte.
Wij kunnen echter deze beweringen niet on
derschrijven. Naar onze overtuiging is bij
,de apostelen zelfs de gedachte aan een ge
deelde Kerk en zeker niet als ideaal
opgekomen en wijst hèt verschil in schrijrf.'
trant der Brieven slechts op een differen
tiatie, die in het geheel niet tot pluriformi
teit behoeft te leiden. "Paulus schrijft in
tegendeel aan de Fjlippenzen: „Laat ons
hetze.lfde gevoelen" en aan de Corinthiërs:
„Ik bid u, broeders, dat gij allen hetzelfde
spreekt." Geestelijke eenvormigheid in ab
solute zin is onbestaanbaar maar de gods
dienstige pluriformiteit had zich moeten
ontwlikkielen zonder de eenheiid der Kerik
prijs te geiven. Dat zij dit niet deed, is te
schrijven op rekening van de jnenschelijke
zonde.
(Wordt vervolgd.)
Officieel wordt bekend gemaakt
De door het Duitsche Obergericht in het
Amsterdamsche distributieproces tegen
Cornells Nicolaas de Vries, Augustus Theo
doras-van Batum, Abraham Pots en Petrus
Albertus van Dieren gevolgde'doodvonnis
sen .zijn door fusilleering voltrokken.
De tegen Alexander Theodorus Thu-
ring en Louis Kesseler gevelde doodvonnis
sen zijn door den rijkscommissaris voor het
'bezette Nederlandsché gebied in den vorm
van gratie gewijzigd in v'tjftien jaar tucht-
huisstraf.
Dit is' dus in ons land de eerste maal,
dat doodvonnissen, terzake van distribu-'
tiemisdrijven worden Voltrokken.
Er- is tamelijk veel tijd" verloopen, tus
schen uitspraak en voltrekking, zoodat de
eerste indruk die het maakte, zoo goed als
was uitgewist. Dat het ernst is bij de Over
heid, om vergrijpen tegen een gelijkmatige
yoedselverdeèling van ons volk te- straffen,
waarvan enkele in langdurige tuchthuis-
straffen verandert zijn.
Het waren hier ongetwijfeld misdrijven
van ernstigen aard. Wanneer echter het
euvel van dergelijke misdrijven xiet zal op
houden behoeft men .ziich niet te verwonde
ren, dat straks ook voor de lichtere geval
len een doodvonnis zal worden geveld.
In Duitschland wórdt ook met de groot
ste gestrengheid tegen overtreding van de
distributiebepalingen opgetreden.- Men kan
hier het kwaad, niet ongestoord laten voort
woekeren, telkeng herhaalde kleinere over
tredingen zijn op den duur erger dan een
groot vergrijp.
Nu er den laatsten tijd noodzakelijk weer
eenige rantsoenen moesten vermindert
legt de klem te meer voor de hand, dat
distributie-misdrijven van welksn aard ook
door de, overheid met de grootste gestreng
heid wordt opgetreden.
De Centrale Persdienst van het N.A.P.
sohrijift ons:
Er was eens e?n knecht, die drie jaren
lang een boer trouw gediend had. In dezen
geest beginnen de meeste oude sprookjes.
Maar de geschiedenis van dezen boer en
zijn knecht is om den drommel geen oud
sprookje. Het speelde zich onlangs af in
Overijsel, waar het, evenals opmeerdere
plaatsen in Nederland, oeroud geblruik is,
dat de boer zijn Volk op 1 Mei voor een
•jaar in dienst neemt. Zoo deed pok deze
boer. Begin April van dit jaar kwam hij
met zijn knecht overeen, dat op 1 Mei 1942
het vierde dienstjaar zou ingaan.
Of die boer hu naderhand een goedkoo-
pere kracht-had kunnen krijgen en daar
door spijt had gekregen van de overeen
komst, is onbekend, maar in April nog
bleek er plotseling niets meer aan ^den
knecht te deugen. Volgens den boer dan,
wel te verstaan. De knecht zou de bevelen
van den boer niet goed opgevolgd hebben,
ruw met de - paarden en het paardentuig
omgegaan zijn, kortom, er zou een com
plete booze geest in den knecht gevaren
zijn. De boer, hiervoor blijkbaar beducht,
zegde den knecht aan, .den dienst pp i Mei
te verlaten.
Daar stond nu onze knecjht. Wlare het.
verhaal een sprookje geweest, dan zou de
ontrechte knecht zich waarschijnlijk tot een
goede' fee of iets dergelijks gewend hebben.
Edoch, het gebeurde speelde zich jn dezen
nuchteren tijd af. Daarom stapte onze
knecht regelrecht naar het Provinciaal
Bureau van ^et N.A.K. te Zwolle waar zijn
klachten een willig oor vonden.
De afdeeling Rechtsbescherming van dit
kantoor stelde- zich prompt in verbinding
met den boer, om te trachten de zaak op
minnelijke wijze te schikken, doch de boer
bleek niet voor reden vatbaar. 'Wie niet
hooren wil moet voelen, dus bracht het
N.A.F. de zaak voor den Kantonrechter,
die tenslotte besliste, dat de boer aan den
knecht-nog over een tijdvak loon moet uit
betalen. -
Een echt sprookje zou hiermede afgeloo-
pén zijn geweest, of. hoogsbsns nog een.
,,en de knecht leefde nog lang en gelukkig"
tot slot hebben gehad. Het slot vstn dit mo
derne sprookje is echter pas een begin.
Want door dezen gang van zaken zijn
de oogisn én van den knecht én van den
boer geopend voor het feit, dat in -het N.
A.F. een nieuwe geestesgesteldheid beli
chaamd is, die niet duldt,' dat de zwakkere
partij zonder grond wordt afgescheept
door de stérkere, een geestesgesteldheid,
welke zich alom baan breekt en gericht is
op een voïksgemeenschap, waarin de eene
volgsgenoot zich te allen tijde ooi? bekom
mert om de levensrechten van dsn anderen
volksgenoot! -
Veranttvoordeiyb Hoofdiedacteor: Th. d« Waal
IMUddelhaTnik
Daar evenals bij den Arbeidsdienst voor mannen, ook ,bij den Arbeidsdienst voor meis
jes de liohamelijke opvoeding een belangrijke plaats inneemt, wordisn op de kader-
school van den A.D.M, te Wassenaar geregeld aan de leidsters practische en theore
tische lessen gegeven. Een foto tijdens een theoretische les.
Foto N.A.D.-Molkenboer-V.N.P.-Pax Hollandtfi.
DEZE WEEK 3 KILO AARDAPPELEN.
De secretaris-generaal 'van landbouw 6n
vissoherij rriaakt bekend, dat voor de distri
butie periode van 26 Juli t.in. 1 Augus
tus a.s. het aardappel-rantsoen is vastge
steld op 3 kg.
In verband, hiermede zal gedurende ge
noemd tijdvak elke der met 38a genummer
de bonnen van de aardappelkaart recht ge
ven op het koopen van 1% kg aardappelen.
Voorts geeft gedurende dit tijdvak de met
„één rantsoen aardappelen" gemerkte bon
recht op het koopen van 3 kg aardappelen.
RANTSOENEN GAS EN ELECTRICITEIT
In het algemeen op 75 pet, gehandhaafd.
Het onlangs in de dagbladen opgenomen
bericht betreffende dê instelling van ma-
ximum-rantsoenen voor gas en electriciteit
blijkt aanleiding te hebben gegeven tot
noodelooze ongerustheid bij het publiek.
Er wordt derhalve op gewezen, dat deze^
maatregel niet beoogt den verbruiker van
een normale hoeveelheid gas of electrici-'
telt een verdergaande beperking op te leg
gen dan de bestaande van 75 pet, van zijn
verbruik in 1939/40. De. bedoeling is, dan
ook uitsluitend te voorkomen, dat zij, die
gedurende 1939/40 ©an volgens de tegen
woordige normen abnormaal hoog verbruik
hadden, ook thans nog zeer royaal met gas
of electriciteit kunnen omspringen. Het is
derhalv* mogelijk, da}; het maximum, hoe
wel zeer ruim gesteld, voor zulke 'v^erbrui-
kers lager ligt dan 75 pet van 1939/40.
Verbruikers, die voor een maximum rant
soen in aanmerking komen, .zullen van het
betrokken gas eléctriciteitsbedrijf bericht
ontvangen. Maximumrantsoenen worden
eerst van kracht met ingang van de eerst
volgende periode,van ongeveer 60 dagen.'
Met nadruk wordt- er op gewezen, dat bij
het vaststellen, van' de maximumrantsoenen
voor gezinnen tot vier (inwonende) perso
nen reeds rekening zal zijn gehouden.met
de aanwezigheid van radiotoestel en elec-
trisch strijkijzer.
Verbruikers, wier gezin' bestaat uit 5 of
meer (inwonende)- personen en voor wie een
maximum-rantsoen is vastgesteld, kunnen,
indien zij electrisehstrijken, bij het elec-
triciteitsbedrijif eeii bijsla-g-aanvragen, deze
bijslag zal- bedragen 8 kWh per periode
van circa 60 dagen voor elk gezinslid bo
ven het aantal van vier. In geen geval zal
een maximumrantsoen echter hooger zijn
dan 75 pet van het verbruik in 1939/40.
EEN BIJENZWERM „VERNIELD."
EDE, 24 Juli. Een juffrouw heeft bij
de politie alhier aangifte gedaan van een
eigenaardige vernieling. Een bijenzwerm
n.l., toebehoonsnde aan aangeefster, was
neergestreken op een frambozemstruik in
den tuin der buren. Indien' deze nu hadden
willen medewerken, had de zwerm, gemak
kelijk kunnen worden gevangan, n.l." „ge
schept." Maar de buurvrouw gaf daar geen
gelegenheid voor ,want, voordat een ander
er bij kon komen, had zij denzwerm al
door middel van een tuinslang op de wa
terleiding bewerkt'. Zij ontving deswege een
procesverbaal wegens Vernieling.
DE PACHTPRIJZEN VOOB
VOLKSTUINTJES.
Voor de verpachting van volkstuintjes
is thans eveneens een prijsregeling- getrof
fen. Blijkens esn'besluit, dat in de Staats
courant van 24 Juli 1942 is gepubliceerd,
is het verboden een hoogere pacht .te be
dingen dan die, welke vóór of op 1 Sep
tember 1939 gold of 2;ou hebben gegolden.
Wanneer jn loopende overeenkomsten 03n
hoogere pacht w^s vastgesteld, moet deze
overeenkomstig het besluit worden - ver
laagd. Slechts de grondkamer kan uitzonde
ringen toestaan.
Zwarte handelaar bedrogen.
AMSTERDAM. Een melkboer dacht,
.dezer dagen goede zaken te doen in den
^wartisn handel. Hij kocht bij een hande
laar in de binnenstad een vat boter' voor
den prijs van f 550.. Het kostbare vat zou
hem wel worden thuisbezorgd. De melkboer
wachtte vol spanning pp de boter. Toen het
vat na eenige dagen werd thuisgebracht,
bleek er geen boter doch zand in te
zitten.
De melkboer zal voorloopig wel genezen
zijn van zijn clandestine ^zaakjes. De ver-
kooper van het vat beweerde het vat op
zijn beurt van twee hem onbeksnde naan-
nen te hebben gekocht.
EEN TANDENBORSTEL VAN F 1.50.
Een tandenborstel is esn gewild artikel
geworden, doch de prijsopdrijving, waaraan
dit-voorwerp thaps onderhevig is, kan daar
om nog niet worden toegestaan. Zulks
moest de kapper K. J. te Klaaswaal erva
ren, - die onlangs aan een collega te Oud-i
Beijerland een partijtje van 49 tandenbor
stels had overgedaan f 1.50 p. stuk, ter
wijl ze slechts ongeveer f 0.50 per stukken
hadden mogsn kosten. De Inspecteur voor
de Prijsbeheersching te 's-Gravenhage gaf
den man een gevoelige boete voor deze over
treding der Prijsvoorschriften-.
HET „TWEEDE FRONT."
De Moskousche corrfespondent van de
Times schrijft over de gevechten aan het
Oostelijke front o.a., dat men te Moskou
over niets anders spreekt dan over ,de mi
litaire terugtochten aan den Don. Deze be
richten overstemmen al het andere en ver
ontrusten het publiek. Bovendien roepen -
zij in toenemende mate- het besef wakker,
dat pas- acht weken geleden een overeen
komst is,'gesloten tusschen Londen, Was
hington en Moskou, -waarin men omtrent
de „dringende taak" van de vorming van
een tweede front in Europa tot overeen
stemming was gekomen.
-De omstandigheid, dat dit tweede ifront
nog niet tot stand is gekomen, heeft zoo
wel in het roode leger als ooft in''de wa
penfabrieken der Sowjetunie een zekere re
actie doen ontstaan op de gespannen ver-i
waohtingen, die men nog zoo onomwonden
vorige maand had geuit.
Weliswaar schenkt 'men in de Sowjet
unie nog gehoor aan-de uiteenzetting over
de belangrijke vraagstukken, waartegen
over Engeland en Amerika zich zien ge
steld, maar de opvatting wint toch steeds
meer veld, dat de kwestie van een tweede
