€HmVEEKEUADÖpGED.GD0nD5Ul6 v5ÖRDlZUID-H0ainZCCUW3C^^ BIAnDEn N.V. UitgeTersmaatSGhappü „EILANDEN-NIEnWS" 15e Jaargang WOENSDAG 1 JULI 1942 No. 1356 Het modernisttie in de Ned. Herv. Kerk WAARIN SEDERT 1.N O V EMBER f9 35 OPQENpMEN HET BLAD .O N Z E E I L A N D E N" - 1 SE JAARGAN@ DIXGA^^ VAM VERSCHERPTE RANTSOENEERING BRANDSTOFFEN. KI783 eHEoa HIEUW. GeTcs%d te MiddeUuunls Frfai Hendificstr. 122 O Giro l(g7930 i Fottbox I Xd. 17, BSkaatmtr wmsi Zeeland: St. Biaartaiia^^ Uarbt, Telet 69. Abonnementsprijs 93 cent per 3 maanden bt| vooruitbetaling. Verschijnt 2 maal per week. Afzonderl^ke nummers 6 cent Buitenland 8 gulden par Jaar. jGewone regelprijs 7 et. per m.m. Contracten belangrijke reductie. Prrjsverhooglng toegestaan door het Dept. van Handel, Nijverheid en Scheepv. onder No. 16236 N.P., d.d. 24 Maart 1942, 19. Modernisme en onkerkelijkheid. Het 'modernisme is niet geboren uit de godsdienstige behoeften van den mensch, maar een product van intellectualistische pogingen om een religie te scheppen, die jnoest aanpassen bij de moderne cultuur. Dat in zulk een godsdienst van menscheüjk maaksel de belangen der religie zelf secun dair zijn, ligt voor de hand. Ontdaan van al het bovsnnatuurlijke, blijft er weinig over voor een'ware dienst van God, is er geen verkondiging des Woords, maar slechts een schoon gestyleerde rede, gericht op aesthetische' en intellectueele bevredi ging. Zulk een godsdienst moge wellicht eenige intellectueelen tot op zekere hoogte religieus genot schenken, de massa des volki begrijpt ze niet en gaat er schouder ophalend aaii voorbij. Zij gevoelt intuïtief, dat het hart, des menschen meer noodig heeft dan, het modernisme biedt en daarom wendt zij zich van deze pseudo-religie af. Voor de ihodernen heeft de godsdienst ook slechts beperkte beteekenis. Bij hen is de religie niet zooals bij de Calvinisban het universeele, alle levensterreinen omvatten de beginsel, maar zij beperken haar tot de kerk en de binnenkamer. Voor het onder wijs, de wetenschap, de ma^atschappij en de staat heeft zij geen beteekenis. Daar om moest de Bijbel uit de school, gods dienst en wetenschap streng gescheiden en geen religieuze normen gesteld voor -het sociale en poUtleke leven. Zoo kreeg het volk steeds meer de indruk, dat godsdienst slechts bijzaak is en niet van allesbeheer- schend gewicht voor 's menschen tijdelijk sn eeuwig welzijn. De vage, oppervlakkige, armoedige prediking der modernen gaf steenen'voor brood: De Bijbelcriteik Onder mijnde alle gezag van een achti.ng voor Gods Woord, groef de fundamenten van onder de oud-vaderlijke godsdienst weg, schiep een twijfelgeest, die alle religie vermoordde ea, vanzelfsprekend ook voerde tot e?n ont zaglijke onverschilligheid voor de kerk. De modernen hebben een prediking gebracht, die noodwendig" leiden moest tot de ver woesting der kerk, pmdat zij de massa, be werkte in een geest, die haar volkomen in different moest maksn ten opzichte van de eeuwige dingen en dus ook ten opzichte van de kerk als goddelijk instituut. Het is daarom niet te vervvonderen, da.t in gemeenten, waar het modernisme wor tel geschoten heeft, het met het kerkelijk leven treurig is gesteld. De predikanten staan er voor stoelen en banken en klagen, dat de godsdienstoefening gevaar loopt tè sterven bij gebrek aan deelnemers. Zij, die door het modernisme gegrepen- werden, trokken daaruit de consequenties en gingen veelal heen om nimmer meer een kerk te bezoeken en tenslotte ook de moderne leer achter zich te laten. De kerken liepen leeg! want het modernisme is niet geschikt voor het gewone volk vanwege zijn intellectua- hstische inslag. Doch ook de beschaaf den" verdwenen en de godsdienst was tenslotte geen levensfactor meer. In .zulke gemeen ten wordt -de Zondag niet meer geacht, gaat de dominee meer naar het voetbalveld en is er van opleiding der jeugd in Chris telijke banisn geen sprake. Er is daar geen Chr. Onderwijs, zoodat de kinderen op groeien zonder God-en godsdienst. Het is dan ook niet voor tegenspraak ^vatbaar de modernen erkennen het trouwens zelf dat het modernisme in zeer sterke mate de onkerkelijkheid heeft bevorderd. Al kan men uiteraard niet alle onkerke lijkheid op rekening van het modernisme stellen, omdat daarop nog zooveel andere factoren hebben ingewerkt zooals: het so- ciaUsme, de lectuur van mannen als Mul- tatuU, de welvaartsvermeerdering, de, in vloed der natuurwebsnschappen, de trek naar de steden enz., toch kan niet ont kend worden, dat deze richting er in niet geringe mate mede aan schuldig staat. Na de opkomst van het modernisme is de on kerkelijkheid in ons land, die in 1880 nog niet 1% bedroeg, ontzaglijk gestegen, zoo dat zij in 1930 reeds de 14% had bereikt. En gaan we de kerkelijke kaart van Ne- derlarid na, dan is het bewijs niet mogelijk te leveren voor de stelling, dat modernisme en onkerkelijkheid hand aan hand gaan. Gelijk we in één der vorige artikelen za gen, zijn de provincies Noord-Holland, Gro ningen, Friesland en Drente het meest mo dern. Wat de predikantsplaatsen betreft, heeft Noord-Holland 48% modernen, Fries land 48%, Groningen 52% en Drente 52%. De onkerRelijkheidspercentages zijn hier mee in overeenstemming. Noord-Holland be noorden het IJ is in dit opzicht berucht. Statistisch staat vast, dat de industrlpéle en socialistische Zaanstreek de meest on kerkelijke streek van ons geheele land is. Koog aan de Zaan had in, 1930 (latere ge gevens zijn niet bekend) evenals Zaandijk 50% onkerkelijken en Zaandam 46%. Het grootste deel der Zaansche jeugd groeit op buiten elke kerkelijke sfeer, gelijk die van het geheele Noorderkwartier. De predikan ten zijn er generaals zonder troepen. In een dorp bij Alkmaar was niet zoo lang geledsn zelfs een ouderUng, die niet aan een hier namaals geloofde! Wie er naar de kerk gaat, is „fijn" en dit is verwerpelijk. De opkomst in de, kerk is er bedroevend: 30 kerkgangers, dikwijlsnog minder, ja het ge beurt, dat de dienst wegens gebrek 'aan belangstelling niet katii doorgaan. De kin derdoop is in de meeste gemeenten prac- tisch afgeschaft, evenals ,de huwelijksinze gening. De catechisaties kwijnen en nieu we lidmaten konien er zelden. In Friesland, welks bevolking als radi caal bekend staat, vindt men naast een sterke groep Calvinisten ook zeer vele on kerkelijken. Het is z^lfs de provincie, waar de onkerkelijkheid zich hét eerst en het meest als massaal verschijnsel openbaarde. In Het Biltjs ze het hoogst. In ,deze streek evenals in de dorre en arme Zuid-Oost hoek, is de vrijzinnigheid de oppermachtige jjartij. In Opsterland bestaat' het kerkbe zoek uit oude menschen en bedeelden. Het onkerkelijkheidspercentage wordt als 37% opgegeven, doch practisch is het zeer veel hooger. Het Oostelijk deel van Groningen, waar het modemisme ook ?ijn duizenden versla gen heeft, is eveneens zeer onkerkelijk;; Beerta met 41% en Zuidbroek met 38% spannen er de kroon en daarbij moet men dan nog bedenken, dat de werkelijkheid nog veel en veel erger is dan deze cijfers doen vermoeden. In Finsterwolde zijn er van de 3200 inwoners 2700, die niets van de kerk willen weten. De helft van all« lidmaten is er nog nooit in de kerk ge weest, behalve bij de bevestiging! Heele geslachten groeiden er de laatste 80 jaar buiten kerk en godsdienst op. Groningen was de bakerftiat der Evangelische rich ting, die voor 't grootste deel.in het moder-- nisme verliep.' Wat ,de in meerderheid ook moderne pro vincie Drente betreft, ,de visitatie-Versla gen der Ned. Hervormde Kerk kenschet sen deze als zeer onkerksch Vooral de zanddorpen hebben ei3n treurig kerkbezoek. Door het modernisme sloeg hier in ver schillende gemeenten de collectieve kerksch heid om in collectieve onkerkschheid. Stellen- we nu tegenover deze moderne ■provincies b.v. het .zeer orthodoxe Utrecht, waar geen enkele gemeente modern is, dan blijkt wel zeer duidelijk het verschil. -De Hervorm.den zijn er zeer kerksch; het .doop. cijfer is hoog, dat der kerkelijke huwelijks inzegeningen bevredigender dan in moderne gemeenten. De onkerkelijkheidspercentages zijn laag: in Bunschoten gaf zich in 1930 slechts 1 persoon op als niet tot een kerk behoorende. De catephisaties worden goed bezocht. En zoo is het ook in de provincie Zuid-Holland en G'elderland, waar de ge reformeerde richting de overhand heeft in menige streek. Het lijdt .daarom geen twij fel, dat het .modernisme het volk rijp heeft gemaakt voor ongodsdienstigheid en onker kelijkheid, ja voor atheïsme zelfs. 'Het is niet toevallig, dat de streken, waar socia lisme en communisme welig tieren, in gods dienstig opzicht modem zijn, terwijl omge keerd in rechtzinnige streken deze stroo mingen weinig aanhangers tellen. Goeree en Ovenflakkee eenerzijds en het voor een deel moderne Voorne anderzijds zijn ook hieWan sprekende voorbeelden. Ook wanneer men, zooals Dr. Kruyt doet in zijn dissertatie over „De onkerkelijk heid in Nederland," aanneemt, dat b.v. Noord-Holland reeds onkerkelijk was vóór het modernisme optrad, dan moet toch wor den vastgesteld, dat het modernisme blijk baar in die ongodsdienstige streken de. meeste „Anklang" vond, hetgeen niet pleit voor de diepte zijner religiositeit, terwijl het bovendien de toestand niet -verbeterd, maar verergerd heeft); zoodat onze stelling onverzwakt gehandhaafd blijft. We willen hiermede dit onderwerp en te vens deze geheele serie artikelen beëindi gen. Aanvankelijk waren we van plan nog een principiëele (witiek op -de leer van het modernisme vanuit Gereformeerd stand punt bij te voegen en daarbij eenige be langrijke punten," zooals de" bijzondere open. baring, het geloof aan woridenan, de god heid van Christus e.a. te bespreken. We ■willen het echter om niet al te uitvoerig te worden hierbij laten en hopen, dat onze le zers door onze uiteenzettingen een indruk zullen hebb3n gekregen van de leer en het optreden van het modernisme. Veirantivoorde^k Hoofdredacteur.: "Ba. Waal IMSddelhandk AARDAPPELEN De secretaris-generaal van landbouw en vis^herij matikt bekend, dat geduuande het tijdvak van 28 Juni tot en met 4 JuU a.s. elke der met „33a" gemerkte bonnen van dé aardappelkaart recht geeft op het koo- pen van kg. aardappelen.^ AABDAPPELRANTSOEN VEPvHOOÖD. Een halve Ikil'o meer. 's-GRAVENHAGE, 26 Juni. Het Rijks bureau -voor de voedselvoorziening in oor logstijd maakt bekend, dat het aardappel, rantsoen voor deze week van 1 op 1% kg. wordt gebracht. .Men dient er evenwel rekening mede te houden, dat de.'zs aardappels niet uit voor raad kunnen worden geleverd. Door het koude weer^ is de vroege aardappeloogst vertraagd en de aanvoer is niet van dien. aard geweest, dat deze v/eek eenige voor raad kon worden gevormd. Men zal er-dus' rekening mede moeten houden, dat de le vering .zich over de gelieele ,week zal moe ten uitstrekken. De oogst is laat, maar laat zich verder niet ongunstig aanzien. Verwacht .mag worden, dat het rantsoen voor .de daaropvolgende week wederom ver hoogd zal kunnen worden en terugkeer tot een normaal rantsoen is binnen afzienba- ren tijd derhalve te verwachten. GELDIGHEIDSDUUR AAKDAPPEtBON VERLENGD. 's-GRAVENHAGE, 26 Juni. De secre-. taris-generaal van Landbouw en Visscherij maakt bekend: dat,de geldigheidsduur van de bonnen „Aardaapelen 32A", welke elk recht geven op het koopen van kg aard appelen, is verlengd tot en met 4 Juli a.s. STRENGE MAATREGELEN. Tegen clandestien vervoer van groenten en 3,ardiappelen. i 's-GRAVENHAGE, 26 Juli. De offi- cler van Justitie bij deh eco,nomischen rech ter te 's-Gravenhage heeftvanochtend me degedeeld, dat zeer strenge m.aatregelen zullen worden genomen tegen hem, die clan destien aardappels, vervoeren. Van degenen die op hun fiets aardappels of grcente ver voeren, die buiten de veiling óm zijn ge kocht, zal de fiets in beslag worden ge nomen. De economische rechter voegde er aan toe, dat hij te zijner tijd de overtreders zwaar zal straffen. Het departement van handel, nijverheid en scheepvaart deelt mede, dat .de algemee ne brandstoffenpositie het, mogelijk maakt in het komende winterseizoen tot een ver scherpte rantsoeneering over te gaan'. Dit bleek reeds bij ,de uitreiking van de nieuwe brandstofïenkaarten. Zoo is daarbij geen rekening gehouiJen met den bijslag voor huizen van vijf of meer kamers en'evenmin met den bijslag voor huizen met centrale verwarming. 'De door het vervallen van beide extra rantsoenen verkregen bespa ring is noodzakelijk omdat er .naar ge streefd moet worden met behulp van de aldus vrijgekomen hoeveelheden brandstof fen een minimum rantsoen 'voor alle ver bruikers te .verzekeren. Degenen, die een huis met centrale ver warming bewonen en in geen der woonver trekken, of vertrekken die daarvocrr kun nen dienen, over een schoorsteenaanslui- ting beschikken, zoodat hun de mogelijk- beid ontbreekt om met haarden of kachels te^vetwarmen, zullen in de gelegenheid worden gesteld de centrale verwarming op zeer bescheiden wijze te stoken. Daartoe dient t.z.t. bij de jplaatselijke distributiedien sten een aanvrage te worden ingediend op formulier br. C. 251. De verkrijgbaarstel ling van het desbetreffend forinulier zal nader worden bekend gemaakt. Allé aan vragen zullen ter plaatse worden gecontro leerd en bij onjuiste opgave zal tot. straf vervolging worden overgegaan. Voorloopig zullen geen bijslagen voor een trale verwarming van ruimten voor gezins gebruik worden verstrekt, indien wel eisn schoorsteenaansluiting in een woonvertrek lOf een vertrek dat daarvoor kan dienen, -aanwezig is, maar de bewoner op bepaalde b.v. technische gronden meent toch aan spraak op een bijslag té kunnen maken. Men wende zich dus- te dien einde .niet tot de brandstofifencommissie^ en; evenmin tot den plaatselijken distributiedienst of eeni ge andere instantie, aangezien deze' -ver zoeken toch niet zullen kunnen wordei^be handeld. Indien, voor dergelijke gevallen als nog een bijslag zal kunnen v/orden beschik baar gesteld, zal t.z.t. op de gebruikelijke wijze worden bekend gemaakt, -vvanneer en hoe aanvragen tot het verkrijgen daarvan kunnen wordisn ingediend.' Verdere bezuinigingen zij.n of zullen wor den verkregen .door het verminderen van den bijslag voor kookdoeleinden, kamerver- huur en pensions en door een verscherpte controle op de noodzakelijkheid van het beschikbaar stellen van brandstoffen voor het verwarmen van kantoren, winkels enz. Ter gelegenheid -van het driedaagsch 'bezoek van den leider der N.S.B., ir. A. A. Mus- sert aan Noord Holland, werd Donderdagavond op den Dajn te Amsterdam een groo- te -bijeenkomst gehouden van de N.S.B., waar de leider e enrede hield. Pax Holland-de Haan-s Zooals bekend zijn reeds vijf bonnen van de nieuwe brandstof'fenkaart geldig ver klaard tot '31 December a.s. Wat in totaal zal worden aangewezen, zal afhangen van de beschikbaar komende hoeveelheden, maar reeds nu staat vast, dat de grootst mogelijke .zuinigheid geboden is. Men verlange niet van zijn handelaar, dat de reeds beschikbaar gestelde vijf een heden onmiddellijk en geheel worden gele verd. De aanvoer gedurende den geheelen ■zomer .dleiit voor deze bevoorrading van het publiek. De handelaar kan dus slechts geleidelijk do bestellingen af^verken. Men helpe, zijn handelaar .door hem alle vijf geldige bonnen te overhandigen. Hij kan dan zijn transport en tevens zijn her bevoorrading in het belang van zijn klan ten beter regelen. Evenals het vorige jaar z'al het publiek zich tenslotte moeten aanpassen aan de be schikbare soorten en afmetingen. Door het uitvalfen van een deel der centrale verwar mingsinstallatie zal de handel b.v. genood zaakt zijn een deel in cokes te leveren. Hiermede zal het publiek dus genoegen moeten nemen, zoodat het geen zin heeft, te wachten totdat de handelaar misschien nog anthraciet zou kunnen afleveren. Man stelle zich daarom thans reeds op de.hoog- te van de mogelijkheden van gemengd sto ken. Reeds vroeger zijn daarover mededee- lingen gedaan. Deze zullen t.z.t, nogmaals onder de aandacht van het publiek worden gebracht. 9 AUGUSTUS PUNTENKAART VOOR SERVIESGOED. Maandag Icunnen echter neeids "énkele artüfcelen worden gekocht. De secretaris-generaal van handel, nij verheid en scheepvaart maakt bekend, dat in het tijdvak van 19 Juli 19428 Augus tus 1942 punbsnkaarten voor serviesgoed 'door de plaatselijke distributiediensten zul len worden uitgereikt. Dit .zal tegelijk met de uitreiking .der bonkaart voor voedi-figs middelen voor de negendeperiode plaats vinden. Ieder, die voor een bonkaart voor voedingsmiddelen in aanmerking komt, zal ook een puntenkaart voor serviesgoed ont vangen. Van deze puntenkaarten zullen met in gang van 9 Augustus 1942 een aantal pun ten worden geldig verklaard, die recht ge ven op het koopen van serviesonderdeeLsn. Tevens zullen met ingang van 9 Augustus 1942 voor de gevallen van huwelijk, eerste inrichting of vernietiging ten gevolge, van brand, oorlogsgè-vveld e.d. geen speciale ver gunningen voor tafel-, thee- en ontbijtser- viezen meer wordsn uitgereikt, doch zullen in plaats hiervan speciale punten worden uitgegeven. Nadere berichten omtrent het bovenstaande zullen te zijner tijd worden gepubliceerd. In verband met de omstandigheid, dat het *ehalve in- de, genoemde gevallen van huwelijk e,d. reeds gerüimén tijd niet mo gelijk was, zich serviesanderdeelen aan te schaffen en verschillende personen hierdoor moeilijkheden ondervinden. Is voorts beslo ten om voor hét tijdvak van Maandag 29 Juni 1942 tot en met 8 Augustus 1942 drie met het woord „reserve" gemerkte bonnen Van de bonkaart voor voedingsmiddelen en wel de nummers 30, '31 en 32, ongeacht of hiervoor het cijfer 1, 2, 3 of 4 js vermeld, geldig-te verklaren voor het koopen van serviesonderdeelèn. Deze bonnen hebben elk de waarde van één punt. Op deze pun ten mogen de verschillende artikelen, die hieronder zijn vermeld, wordisn gekocht, waarbij steeds hetaantal punten dat bij deze artikelen is vermeld, hioet worden in geleverd: Aantal punten: plat bord3 diep bord3 ontbijtbord1 dessertbord 1 kop met bijbehoorende schotel 2 losse kop i kommetjex melkbeker i gedekte schotel (dekschaal) 10 vleesch-vischschqtel'8 soepterrine ig sauskomg slabak '5 Kuurschaal4 broodschaalg theepot5 koffiekan5 melkkan4 melk-roomkannetjev 4 suikerpot 4 botervlootg nestschalen 15 losse schaal5 Men,-zal ook'de artikelen, die'een hoo gere waarde dan drie punten hebben,, kun nen koopen, door de verschillende bonnen van de gezinsleden samen te voegen. HET ACCOORD DER R.T.M. Hetdoor de Rotterdamsche Tramweg maatschappij aangeboden accoord bevat ten aanzien van de obligatieleeningen de vol gende punten: 1. De vorderingen wegens nante, ver schenen op of na 1 November 1934 tot en met 1 Juni 1942 worden verminderd tot 10. pet. van de op de coupons vermelde be dragen; 2. De vorderingen wegens hoofdsommen, en -wegens na JL Juli verschuldigd worden-- de rente worden gewijzigd en verminderd als volgt: De hoofdsom van elke obligatie wordt gesplitst in een bedrag van f 300 en een bedrag van if. 700; de bedragen van f 300 zullen aflosbaar zijn bij uitloting, de bedragen van f 700 bij liquidatie of faillissement van de maat schappij. Over de bedragen van f 300 zal van 1 Mei 1942 af voor de leeïiing van 1900 en van 1 Juni 1942 af voor de overige lee ningen rente verschuldigd zijn tot het oor spronkelijke percentage. Over de bedragen van f 700 zal over élk jaar, te beginnen met 1942 rente ver schuldigd zijn tot een bedrag, gelijk aan 1/2880 van het totale bedrag, dat over dat kalenderjaar als di-vidend op het tot heden geplaatste aandeelenkapitaal wordt uitge keerd, tot een maximum van if 24.50 voor 3% pet., f 31.50 voor 4% pet. obligaties. Elk jaar, te beginnen met 1943, zal op tenminste 80 obligaties f 300 worden afge lost. Alle overige schulden der R.T.M worden tenvolle voldaan en wel, voor zoo ver zij thans reeds opeischbaar zijn, -ter stond nadat het vonnis van homologatie van het accoord in kracht van gewijsde is gegaan. MUTATIES HANDELSREGISTER NIEUW INGESCHREVEN ZAKEN: L. Warnaer, loondorscher, PhiliphoofjeS^ weg 641, Dirksland.

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1942 | | pagina 1