CHPWEEKMAD5pGED.6P0nD5IA6 vööfiDËZUID-HOainZEEUWSCHE EIHOIDEn N.V. üitgeyersmaatscliapDii JILANDEN-NIEÜWS" Kerkeraad of Kiescollege Verschillende berichteo 14e Jaargang WOENSDAG 21 JANUARI 1942 No. 1311 WAARIN SEDERT 1 NOVEMBER 19 35 OPGENOMEN HET BLAD .QNZE EILANDEN" - 18E JAARGANG EEN EI VOOR JEUGDIGE PERSONEN. STERFGEVALEN TEN, GEVOLGE VAN DE KOUDE. K1783 IIAHDEn-tllEU1tfS UITGAVE VAN Gevestigd te Middelhamis a Prins Hendrikstt. 122 C Giro 167930 Fostbox 8 <XeL 17. Abonnementsprijs 93 cent per 3 maanden bfl vooruitbetaling. Verschijnt lederen Woensdag en Zaterdag 2 maal per week. AJtzonderltJke nummers 6 cent Buitenland 8 gulden per Jaar. BUkantoor voor Seeloiul: St. NaartnniidJSk Markt. Telef. SS. AdvertenOe-prfls 20 cent per regel. Reclame» 48 cent Hoofdredactetir: TH. DE WAAL MIDDE2LHAKNIS C 122. Vóór 1 Maart van dit jaar zal liï alle gemeenbsn der Ned. Hervormde Kerk de tienjaarlijksche stemming moeten plaats hebben, die bekend staat onder den naam „kerkeraad of kiescollege." Eigenlijk had dit in 1941 moeten geschieden, doch in ver band met de tijdsomstandigheden is het toen door de Synode een jaar uitgesteld. Waar deze kwestie dus thans overal ac tueel is en vele gemeenteleden er niet vol doende mee op de hoogte zijn, lijkt het ons gewenscht, er in ons blad osn uiteenzetting van te geven, die gebaseeird zal zijn op de toestanden en verhoudingen in onze platte landsgemeenten. ledere gemeente heeft een kerkeraad, bestaande uit een predikant an meerdere ouderlingen eifc* diakenen, welk college de kerkelijke gemeente bestuurt. De vraag doét zich' daarbij direct op, hoe deze ker keraad gekozen wordt, waarvoor uiter aard verschillende mogelijkheden bestaan. De kerken, geboren uit de Calvinistische Reformatie, staan' alle principieel op het standpunt, dat deze verkiezing dient te geschieden door de lidmaten der gemeen te. Dit is volgens de Schrift én volgens de Belijdenis. De keuze moet bij de gemeente berus ten, die in deze belangrijke zaait niet als onmondig mag worden uitgeschakeld: In dit opzicht geeft de Schrift onsduidelijke aanwijzingen. Voor den Apostel, die Ju- da's plaats zou innemen ,vulde niet het overgebleven elftal zichzelf aan, doch een tweetal werd gesteld i3n na loting werü de approbatie (goedkeuring) der gemeente gevraagd. De 7 diakenen (Hand. 6) wer den niet gekozen door de apostelen, doch door de gemeente. En op zijn zen dings- -reiten liet Paulus overal ouderlingen ver kiezen met opsteken der handen. De Ned. Geloofsbelijdems wijst in art. 31 even eens in deze richting. Ook Calvijn vond deze verkieziezingsmethode verre verkies-- lijk boven de oligarchische, die tot aller lei ongeestelijke practgken aanleiding geeft. Zelfs de op dominodratische èeest ge schoeide reglementen der Ned. Herv. Kerk stellen dit principieel vast. Art. 23 van het Alg. Regl. immers luidt: „Het recht tot benoeming van ouderlingen en diakenei. en tot beroeping van predikanten berust bg de gemeente. Deze zJCl dit zelf uitoefe nen of door hen, die zij daartoe bepaalde lijk machtigt, doen uitoefenen." Het blijkt dus, dat zelfs de conservatief-llberale ker kelijke regent3n in beginsel het verkie- zingsreoht der gemeenteleden niet durfden ontkennen. Van 1816 tot 1868 dus gedu rende de eerste 50 jaren van het bestaan der Synodgi.le Organisatie, werd het echter aan de gemeente onthouden, Tot 1852 wil de de Koning het niet en daarna hSd, de Synode nog 14 jaar werk om het, /principi eel recht in de practijk om te zetten. Op" 1 Maart 1867 trad een reglement in wer king, waarbij de stemgerechtigde leden het recht van benoeming en beroeping kregen; er zou echter om de 10 jaar een stem ming worden gehouden om te beslissen, ol de gemeente dit recht zelf zou uitoefenen, dan wel of zij de kerkeraad tot benoeming en beroeping zou machtigen. Indien de ge meente bedoeld recht aan zichzelf wensch- te te houden, dan moet de verkiezing in gemeenten van minder dan 100 stemge rechtigde Udmaten (waartoe sedert 1923 ook de vrouwen worden gerekend) door de leden zelf gesohiedsü. In zulke kleine ge meenten kan dit ook gevoeglijk recht streeks, doch in groote plaatsen met veel lidmaten achtte men het wenschelijk een tusschencollege te scheppen, een instantie, die als de gemachtigde der leden konwor. den beschouwd. Dit nu is het kiescollege. Mqjnenteel is de toestand zóó: In ge meenten met minder dan lÓO mann. en vr. leden wordt, indien de leden besluiten het recht aan zichzelf te houden, telkens door alle leden gestemd. In gemeenten tusschen 100 en 200 mann. en vr. leden moet in dat geval nog een tweede stemming plaats hebben, n.l. of men alle leden-telkens wil laten^ stemmen bij een vacature of dat een kiescollege zal worden ingesteld, terwijl in gemeenten met meer dan 200 mann. en vr. lidmaten een kiescollege verplicht is, in. dien de gemeente besluit, zelf haar recht uit te oefenen. In onze plattelandsgemeen- fean beteekent de a.s. stemming dus, dat de gemeente óf de kerkeraad voor 10 jaar machtigt zonder invloed der leden te re- geeren óf dat alle leden dan wel een kies college elk jaa(r en, ook tusschentijds in de vacatures zullen voorzien. Het kiescollege bestaat uit de kerkeraad ^alus tweemaal zooveel lidmaten (die ge- machtigdien worden genoemd) als de ker keraad leden moet tellen. Dit vrtl dus zeg gen, dat in een gemeente met één predi kant en acht kerkeraadsleden naast de kerkeraad nog 18 jaren moeten worden gekozen door de Udmaten, die_ samen het kiescollege vormen, dat derhalve in zulk een gemeente uit 27 personen bestaat. De kel-keraad staat dus niet naast het kies college, maar maakt er zelf deel van uit. De predikant, is ambtshalve voorzitter. Hieruit b'ijkt, dat de Invloed van de ker. keraad ook in het kiescollege groot is. Hij heeft in een dergelijke gemeente sleoiits 5. gemachtigden noodig om ook in het Ides- college de meerderheid te hebben. Het werk van dit kiescollege bestaat uit twee voorname dingen: de benoeming der aftredende en der nieuwe kerkeraadsleden en het beroepen der predikanten. Minstens tweederd'sn der leden, moet aanwezig zijn voof een wettige vergadering. In een tijd van beroeplngswerk .wijst het kiescollege uit zijn midden sonis wel personen aan, die als hoorcommissie de naar voren ge brachte predikanten gaan beluisteren. Uit deze dingen blijkt, dat van de samenstel ling van dit college veel afhangt, want de meerderheid ervan bepaalt de samenstel ling van de kerkeraad en de richting va.n de te beroepen predikanten. De leiding van de a.s. stemming berust bij de kerkeraad, die alle stemgerechtigde lidmaten oproept volgens de geldende kie zerslijst. Dit moet tenminste 8 dagen te voren plaats vinder^; de meerderheid be slist over „kerkeraad oif kiescollege." Bij staking van stemmen blijft de toestand, zooals hij nu is. Komt er'verandering, dan treedt deze pas op 1 Nov. a.s. in werking. In dit najaar worden dan de gemachtig den gekozen, die om de 4 jaar volgens rooster aftreden, doch herkiesbaair zijn. Over het algemeen worden de kiesooUe-. ges zéér verschillend beoordeeld. Toen in 1867 voor het eerst gestemd werd, was er veel Iferoering. Vooral de modernen zagen ar een gevaar in voor hun positie. En in- derdaad; de kiescolleges hebben In ge meenten, die belijdend waren, doch noj ste'eds met een moderne kerkeraad zaten^ groote opruiming gehouden onder de mo dernen. Sinds de toestanden zich echter in dit opzicht meer hebben- geconsolideerd, kwamen er onder de orthodoxe groepen nogal .meeningsverschillen over het al of niet wenschelijke van kiescolleges. In de groote steden werden ze ingeschakeld in de kerkelijke strijd en de kerkelijke kies- vereenigingen voerden voortdurend hefti ge acties om de meerderheid te krijgen. Als zoodanig werden ze een soort slag veld der richtingen en demonstreerde zich ook in hun boezem de ongezonde kerke lijke toestand!* Geen wonder is het dus, dat de kiescolleges geen verheffende in druk maakten. Doch dit was in de steden eveneens het geval met de kerkeraden. Daarom kan men gevoeglijk de richtings kwestie hierbuiten houden. Het vóór of tegen heeft niets te maken met gerefor meerd, confessioneel, ethisch of modern. Naar onze meening g^at het bij de beoor deeling slechts om twee dingen; ten eer ste: hoe staan we op grond van onze kerkrechtelijke beginselen ertegenover en ten tweede: wét is in verbant^ met plaat selijke verhoudingen het meest gewenscht. De ongeveer 500 gemeenten, waar de kerkeraad alleen regeert, behooren tot al lerlei richting. Dit is ook het geval met die gemeente, waar een kiescollege is of alle leden stemmen. Zoo is er een flink aantal gereformeerde gemeenten, waar een kiescollege is. Men aegge niet, dat dit ongereformeerd is. Wel zouden in esn Hervormde kerk, die zich geheel in gere formeerde zin kon organiseenan, "geen kiescolleges voorkomen, omdat daar over al alle leden stemrecht hadden en gerap te verkiezingen niet rheer bestaan. Maar nu de Herv. Kerk eenmaal met haar <S- ganisatie zit, .dienen ook de gereformeer den die verkiezingswijze voor te staan, die het dichtst hun beginsel van de mon digheid der gemeente benadert. Alle. be zwaren, die men vooiral van de zijde der predikanten tegen de kiescolleges in brengt, moeten we dan ook voor het over- groote deel van de hand wijzen. Als Ds. Stigter in zijn „Geschiedenis der Vader- landsche Kerk" ze revolutionair noemt, anwoorden we, dat een college, hetwelk den leden invloed op de gang van zaken geeft, meer in overeenstemming Is met Schrift en Belijdenis dan een systeem, waarbij de lidmaten slechts ter kerke mo gen komen en hun bijdrag.3n inbrengen, doch verder onmondig -wórden verklaard. Zegt men, dat het kiescollege de partij strijd in de hand werkt, dan kan geant woord, dat deze partijen er tóch zijn en men door een kiescollege een soort "veilig heidsklep aanbrengt, waardfflir de gemoe deren in kalmer banen Jordan geleid. Als men ons de vraag stelt, hoe we over deze kwestie denken, is ons antwoord niet twijfelachtig. De beste regeervorm der kerk is die, W9.arbr| alle-leden stemrecht hebben voor kerkeraad en beroeplngs werk. Is dit wegens de grootte ,der ge meente niet mogelijk, dan geven wij verre de voorkeur aan een kiescollege boven het zelf-aanvuUingssy.steem van de ker keraden (het z.g. coop.-tatiestelsel). Hier voor pleiten vele argumenten, terwijl er slechts één bezwaar 'kan zijn, dat we straks nader onder hét oog hopen te zien. Vóór het kiescollege pleit het beginsel van de mondigheid der gemeenteleden. Voorts, datde heele gemeente geïnteres seerd wordt bij het benoemings- en beroe plngswerk, hetgeen aan .de belangstelling voor het kerkelijk leven, die toch bij velen al gering is, niet anders dan tsn goede kaï^ komen. Wanneer dit werk uitsluitend een kerkeraadszaak Is wordt er onverschilUg- heid en lauwheid gekweekt, wat niet be vorderlijk is voor een gezond kerkelijk le ven. Verder is een ziqhzelf-aanvallende kerkeraad eigpsnlijk een instelling, die thuis hoorde in de oude regententijd, toen de burgerij 'onbekwaam werd geacht in vloed uit te oefenen, maar niet in een pe- riodCj die zich kenmerkt door. een goede volksontvrtkkeling. Daarbij kan een alleen heersohende kerkeraad in een gemeente wantrouwen kweeken en verzet opwekkan, zonder dat correctie mogelijk is dan pas na 10 jaar. Dergelijke colleges krijgen het karakter van een geheime raad, waarin alles bedisseld wordt buiten de gemeente om. Zij worden licht een clubje, een onder onsje, dat vrienden benoemt en personen, die hem niet sympathiek zijn, eruit houdt of eruit stemt. Met name de Intellectuee- len v/orden in sommige gemeenten syste matisch genegeerd. Kerkeraad en gemeen te loopen dan gevaar steeds verder van elkaar af te gaan staan, terwijl brj ge- me.3nteinvloed er veel meer kans is, dat de kerkeraadsleden, die gekozen worden en de predikant, die beroepen wordt, het vertrouwen der gemeente hebben, omdat deze dan -zeK ook 'veiantwoordelijklieid draagt. Het van boven-af regeerèn der Kerk is Roomsch. Verwerpt men het Roomsche systeem principieel, dan moet men het niet practisch gaan toepassen. In de Pro- testantsche kerksn 'mag geen cleirus zijn, die regeert en een leekenelement, dat slechts „ecclesia audeus" (hoorende kerk) is. Ten laatste wijzen we er nog op, dat in beheerszatosn, waarvooi: kerkvoogden en notabelen zorgen, de lidmaten wel stem recht hebben. Het zou toch inderdaad een scheeve toestand zijn, wanneer de gemeen teleden wel de stoffelijke belangen de^ kerk mogen helpen behartigen, doch op het terrein der* geestelijke dingen, waar mede de kerkeraad te maken heeft, wor den uitgeschakeld. Men gevoeltj dat dit toch niet mag. Wij kormen dus tot de conclusie, dat in het algemeen gesproken de gemeeente wijs doet, het recht tot benoeming en beroe ping aan zich te houden, hetzij door alle leden te doen stemmen, hetzij door de in stelling van een kiescollege in grootere gemeenten. 'Wlij «hebben het -altijd het top punt van onmondigheid gevonden, wan néér een gemeente zichzelf onmondig ver- kiaairt door haar recht uit handen te ge ven. Zulk een gemaente bewijst daarmee, dat zij op haar elementaire rechten geen prijs stelt en is ook inderdaad niet waard ze te bezitten of uit te oefenen. Dit alles beteekent nu echter niet, dat er geen gevallen zijn, waarin een „kerke- raadsregeering" de voorkeur verdient. In. dien in een gemeente Öe kerkejraad het volledige vertrouwen heeft, is er 'geen be zwaar de rechten der leden aan hem te de- legeeren, ofschoon de periode van 10 jaai lang genoeg is om onaangename verande ringen op te leveren. Er kunnen ook ge meenten zijn, "waar de verhoudingian van dien aard zijn, dat een kiescollege gevaar lijk is voor de blijvende verkondiging der Gereformeerde waarheid. Wanneer er een sterke nlet-gereformeerde groep in opposi tie is en de kans bestaat, dat deze in een kiescollege de meerderheid zou krijgen, gaat vanzelfsprekend het behoud van een Schriftuurlijke prediking boven een ker- rechtelijk beginsel. En indiien een kiescol lege gebruikt zou worden om persoonlijke .antipathieën »W^te vechten of verwarring te stichten, kOThet beter achterwege blij ven. Alles bijeen genomen kan worden vast gesteld, dat op principieële gronden een verkiezing, waarbij de gemeenteinvloed toi haar -recht komt, de voorkeur ^rdiejit, doch dat overal plaatselijk moet worden beoordeeld, of dit beginsel'in verband met bijzondere omstandigheden, vooral rich tingskwesties, ook practisch kan worden doorgevoerd. DE VERPLICHTE gTIERENKEtiÏMNGBN IN ZÜED-HOLLAND. In verband met verschillende vragen die ons thans bereiken aangaande deze keu ringen, achten wij het gewenscht hierover het een en ander nog nader uitéén.te zet ten. Op deze keuringen moeten verschijnen alle stieren van acht maanden en ouder, die voor ,dcn. openbaren dekdienst worden gebruikt, d.w.z. stieren bij welke behalve het vee van den eigenaar ook dieren van anderen ter dekking worden toegelaten. Ook vallen onder deze bepalingen stieren die aan meer dan één eigenaar toebehoo- ren. Defee stieren moeten zijn volbloed; hier. onder wordt verstaan volbloed N. R. Stam boek of volbloed Pokvereeniging. Vrijstel ling van deze keuringen hebben stieren die voorloopig in het Stamboek zijn ingeschre ven, zoolang deze inschrijving van kracht^ is en stieren die definitief in hetStam boek zijn opgenomen. Bovendien moeten de moeders dezer stie ren aan de productie-eischen voldoen die zijn gesteld voor opname in het stamboek, hetgeen gelijk staat met stieren die krach tens ,de bepaling van de Ned. Veehouderij Centrale als boventallig mogen worden aan. gehouden. Aan iedere premie-keuring, de gewone keuringen dus, die jaarlijks worden gehou den, gaat een verplichte keuring vooraf. Stieren die voor een verplichte keuring worden goedgekeurd, kunnen niet worden gebezigd met het doel hier naderhand bo ventallige stierkalveren van aan te hou den. Ten slotte zij vermeld, dat tot de ver plichte keuringen alleen stieren worden toegelaten van het zwartbonte. en zwart- blaar veeslag. Stieren van andere haarkleur worden dus niet tot de keuringen toegelaten, zoodat deze ook niet mogen worden gebruikt voor den openbaren dekdienst. Zie voor verdere mededeelingen de aan plakbiljetten in Uw gemeente en de adver tentie in dit Blad. LOUTER. In het tijdvak van Maandag 19 Janu ari tot en met Zaterdag 7 Februari a.s. zal voor personen in den leeftijd tot en met 20 jaar één ei wordsn beschikbaar gesteld. In genoemd tijdvak zullen de met 04D, 04G en 04B gemerkte bonijen van de bon- kaart-reserve elk recht geven op het koo- pen van één ei. De genoemde bonnen moeten worden In geleverd in de periode van Maandag 12 Jan. tot en met Zaterdag 17 Jan. De le verancier is verplicht om, op. verzoek van dengene, die bonnen heeft afgegeven, hier voor een ontvangstbewijs te verstrekken. De aflevering van dceieren .zal eerst mo gen geschieden met ingang van Maandag 10 Januari a.s. Zulks za,l evenwel in ver band met varvóersmoeilijkheden niet i» al le gemeenten reeds op 19 Januari a.s. mo gelijk zijn. In verband daarmede is be paald, dat de bonnen geldig bleven tot en met Zaterdag 7 Februari a.s. MOSSELHANDEL, LIGT STIL DOOR DE VORST. Het^Centraal Verkoopkantoor voor Mos selen (Cevemos te Bergen op Zoom heeft bepaald, dat de geheele mosselvisscherij en mosselhandel wegens de vorst wordt stil gelegd. Loopende orders moeten worden opge. schort en zullen eerst later worden uit. gevoerd. Ook de visscherij op schardijn en bliek, die de laatste weken voor de vis- schers zeer loonend was, ligt tengevolge van de weersomstandigheden stil. Door de koude wordt er ook haast niet gevangen. 't. Is te hopen dat de vorst spoedig af neemt, daar de visscherij-producten momen tel zeer gevraagd en goed loonend zijn. DE RiESULTATEN DER PRUSBE- HEERSCHING IN 1941. Eenige dagen geleden werd in een over. zicht van de resultaten der prijsbeheer- sching 1941 vermeld, dat in totaal voor f 276.743.385 aan goederen in beslag zou zijn genomen. Zooals men wel-*eeds begre pen zal hebben, is dit bedrag aanmerkelijk laget en wel t 276,743.38%. PRIJSREGELING TWEEDEHANDS VATEN. Naai'.de Gemachtigde voor de Prijzen mededeelt is binnen korten tijd e^n maxi mum prijsregeling voor de eerste soort tweedehands eiken vaten te verwachten. Naar het zich laat aanzien zullen de prij zen van deze vaten op circa 70 pet. der prijzen van nieuwe eiken vaten van een overeenkomstige kwaliteit worden vastge steld. Haringvaten zullen vermoedelijk van deze regeling worden uitgezonderd. Hiervoor zal het prijspeil van 9 Mei 1940 gehandhaafd blijven. Prijsovertreders aul- len worden vervolgd. WENKEN VOOR DEN VLEESCHVERBRUIKER. Nu de nieuwe vleeschprijzen met het be gin van ,dit jaar van kracht zijn gewor den, wordt nogmaals met nadruk gewezen op da bepaling, dat het verkoopen van andere vleeschsoorten dan die, welke in de publicatie van 2 Januari 1942 worden genofemd, is verboden. Op tal van manie ren wordt, zeer ten ongerieve van het pu bliek, in vele slagerswinkels getracht de voorschriften van de nieuwe vleeschpr^- zenbeschikking te ontduiken, zoodat het zijn nut heeft op de voornaamste van de ze overtredingen de aandacht te vestigen. Dikwijls komt het voor, dat gehakt vleesch onder den" naam van „Duitsche biefstuk" voor een hoogeren prjjs dan die voor gewoon gehakt te koop wordt aange boden. Bij een bestelling van roastbeef of lenden gebeurt het vaak, dat de slager zi^n klanten vraagt of het vleesch bewerkt óf onbewerkt moet worden geleverd. De be werking bestaat dan in het afhalen van een vlies of het wegsnijden van een zeen,» waarvoor dé slager meent 20 cent extra te mogen'vragen .Dit Is in strijd met de voorschriften, want alle vleesch moet voor den v£istgestelden pirijs .panklaar worden geleverd. Dat vele slagers nog schenkel met vleesch te koop aanbieden, is evenmin geoorloofd, want het schenkelvleesch be hoort onder het soepvleesch thuis en moet dan zonder been tegen dsn vastgestelden prijs worden verkocht. Het been mag al leen stukgehakt tezamen met andere been deren worden verkocht. Zoo mogen ook naergpijpen niet per stuk worden verkocht, doch slechts tezamen met andere beende ren (knoesten en hakken) stukgehakt te gen den vastgestelden kg.-prijs. Een nader veel voorkomend geval is het aanbieden van zg. „kalfscarbonade". Dit Is eveneens verboden, want kalfsvleesch mag alleen als lappen worden verkocht, dus zonder been, tegen den vastgestelden prijs KERKVERNIELINGEN DOOR DE BOLSJEWISTEN. HELSINKI, 16 Jan. Naar de Finsche pers meldt zijn er ran de in totaal 42 Evangelische kerken In de heroverde ge bieden 35 door de bolsjewlsten volkomen verwoest. Van de 40 Grieksch-katholieke kerken zijn er 18 volkomen vernield, de ore rige zijn grootendeels beschadigd. Van de, 75 bedehuizen zijn er 40 onbruikbaaj- ge maakt. De godsdienstoefeningen wórden op het oogenblik gehouden in de gemeente huizen, volksscholen en andere voorloopig daartoe ingerichte lokaliteiten. BUSSUM, 17 Jan. Te Bussum reed een 69-jarige vdelrijder in de Spiegelstraat. Hij kwam te vallen en bleef dood liggen. Een ontboden geneesheer constateerde hart veirlamming, vermoedelQk tengevolge van dftjkoude. I Élenige uren later reed een 56-jarige wielrijder met zijn flets op den Bussummer Grintweg. Bij het zoogenaamde Leidsche Boschje kwam hij ook te vallen en bleef aan hartverlamming ten gevolge van fle vorst te zijn overleden. POSTVERTRAGING. Door de weersomstandigheden kon de post naa:r buiten het eiland niet op tijd zijn. Onze abonné's tn Zeeland en die elders buiten het eiland wonen, zullen daardoor ons Blad waarschijnlijk niet op ,de gevssbne- tijd ontvangen. H.H. Adverteerders en Correspondenten, gelieven hier ook rekening mee te houden en hun copy voor het Vrijdagnummer zoo spoedig mogelijk in te zenden. DE ADMINISTRATIE.

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1942 | | pagina 1