CmWECKBLADopGEQGDOriDSIAG vöÖRpIZUID-HOUInZEElJWJC^^ EIIAHDEn
N.V. UitgeTersmaatscbappiJ „EILANDEN'NIEDWS"
Het KoniDkryk Gods
zoeken.
STICHTELIJKE
OVERDENKING
Bttïtenland
14e Jaargaag
ZATERDAG 15 NOVEMBER 1941
No. 1294
Uit het
Kpvenster
WAARIN SEDERT 1 NOV EMBER 19 35 OPGENOMEN HETBLAD .ONZEEILANDEN"-- 18E JAARGANG
K1783
UITGAVE VAN
Gevestigd te MfddelEamüs i Frina Heudiilatr. 122 O Giro 167930 i' Costbo^ 8 m Td, 17.
Abonaementsprijs 93 cent per 3^||naanden bij vooruitbetaBng.
Verschgat iederen Woenadjig en Zaterdag 2 maal per week,
AJzondermke nummers 5 cent Buitenland 8 gulden per jaar,
BSkimtoar voor Zeelofid: St. MaarteasdQk Markt, Telet.
Advertentie-prijs 20 cent per regel. K Reclames 40 cent
Hoofdredacteur:
TH. DE WAAL MIDD]
0 122^
DIT NUMMER BESTAAT TUT 2 BLADEN
II.
Maar zoekt eerst het koninkrijk
Crods en, zajne gerechtigheid en alle
deze dingen zulleïi u toegeworpen
worden.
(Matth.^ 6 33.)
Als Jezus gevangen genomen en straks
gevonnist ,wordt, zijn alle discipelen heen
gegaan. Allen hebben zich daaraan geër
gerd, en Petrus verloochent Hem nog in de
zaal van Kajaifas bovsndien. Van hunne
trouw bleef niets meer over. Christus trad
de pers van den toarn Gods alleen. Nie
mand Zijner discipelen heeft Hem verge
zeld en gesteund. Zoo was dan ook de ont
moeting tusschen Christus en de discipelen
na de opstanding voor de discipelen eens
deels diep vernederend en beschamend èn
anderdeels verras£>3rid en verheugend, Chris
tus i*erd in vereeniging met den Vader in
dat dierbaar werk /alleen verheerlijkt. De
discipelen zouden met al hun zoeken, ge
steld dat zij steeds ijverig-zoekende waren,
nimmer in zulk een weg het koninkrijk
Gods en zijne gerechtigheid gevonden heb-
ben,' ware het niet, dat de Heere het Zelf
hun openbaarde en verklaarde. Zij zochten
wel op hunne wijze, n.l. in den weg van o,p^
klimming en wel zóó dat Christus^ op aarde
in Palestina koning zou worden, maar niet
dat Hij door lijden en sterven een geestelijk
koninkrijk verwerven zou.
De H^e leidde dus Zijne discipelen in
een weg, waarop zij niet wilden gaEin. Die
weg was geheel tegen hunne idealen en
begeerten in. Gelukkig dat Hij de leiding
hield, niet alleen, omtrent Hem Zelf maar
ook met Zijne discipelen. TUiders was,er
niets van terecht gekomen. Zoeken en zélf
een weg uitkiezen waarop men wil zoeken
is- dus geheel verkeerd. Dat loopt geheel
op groote' teleurstelling uit. Voor'vrije
genade is op zulk een pad g&sn plaats. De
eere Gods wordt er niet op verhoogd. En
daar gaat het toch om.
Het zoeken had ,dus wat anders te zeg
gen dan het pad op te gaan oni te zoeken.
Het zoeken wil hun zeggen, gedurig met
het gemis trots alle ontvangene weldaden
in den gebede te gaan tot Gods genade-'
troon, en gelijkertijd Hem geen voorschrif
ten geven,maar Hem God te laten hoe
schijnbaar raadselachtig de ^eg ook zij.
Wanneer dan ook de Pinksterdag er is,
hebten zij ten volle hun wensch verkregen
en wel zoo, dat zij enkel stof hadden om
den Drieënigen God te loven en te prijzen.
Toen ontvingen zij welbewust den Borg van
den Vader voor hunne schuld, den Vader
als hun Vader, zooals. dat telkens in ver-
sohillsnde zendbrieven tot uiting komt..
Toen wisten zij, naar ziel en lichaam, voor
rekening te zijn van den volzaligen eeuwig,
geprezen verbondsgod, pp grond van Diens
vrijmachtig welbehagen en wat de ver
dienende oorzaak aangaat, op grond vaji
het dierbaar Borgwerk van den aan hen
weggeschonksn Christus. Zij zouden nu ook
ervaren, dat ze slechts hyn mond hadden,
te openen, omtrent alles wat zij behoeven
naar ziel en lichaam. Het zou hun toege
worpen worden op Gods trouwverbond,
mild en overvloedig. Zij zouden het onder-,
vinden met geen karig Opperwezen te doan
te hebben, maar.Die hun telkens gaf boven
bidden en verwachting. Zoo is dit nog voor
elk kind des Heeren de weg. *Zoeken wat
tpt het ware geluk hier op aarde behoort.
Velen van Gods volk hebben eèn tijd bid
dend gezocht. Zij hebben door genade ge-
staltelijk dat ontvangen waarnaar hun hart
uitging. En toen? Toen zijn zij opgehouden
met zoeken. Zij hebben zich vergenoegd
met hetgeen ze kregen in den verkeerden
zin des woords. Zij hebben daarop een dor
geestelijk leven gekregen. Zij trachten nu
wel hunne geestelijke armoede te bedekken
door redeneering, becritiseering en wat dog.
matiseeren, maar baten doet het niets, Dat
zijn dus wel opgezochten, dus kinderen des
Heeren, maar waarop niemand jaloersch
behoeft te zijn. Zij klagen ook veel over
hun maatschappelijken staat; het ontëvre-
dennzijn met hetgeen hun de Heere toe-
schikt verschrompelt het geestelijke leven
nog meer. Gedurig vleesch tot hun arm
stellen, vaak onder vrome leuzen, is voor
hen een groote zaak geworden, omdat ze
de dierbare vereeniging met ,d>3n Heere in
een. kinderlijk geloofsleven missen. Arm
volk, wat zijt ge te beklagen! O, laat het
vermaan van den Heere Jezus u tot-naden
ken stemmen. Klaagt uzelven bij God aan
over uwe valsche vergenoegdheid. Hij leere
u weer biddend zoeken naar Gods gerech
tigheid, gij kunt zelfs in dat trjd,perk over
den Heere omtnant uw aardsche nooddruft
niet te klagen hebben. Die dit laatste door
genade in beoefening brengen, zullen zeg
gen: „Dat is' waar." Die ondervinden het,
wat slechts door hen in hét verborgene
wordt gevraagd, in het_ openbaar gegeven,
zonder eenig toedoen hunnerzijds. Die zeg
gen het den dichter na: „Hij schenkt mij
hulp, Hij redt mij keer op keer."
Nog oneindig grooter is het voorrecht,
volk--^an Go,d, wanneer gij door genade
het recht Gods hebt mogen omhelzen, door
recht verlost, op grond van een gegeven
Christus een recht hebt ontvangen ten
leven. Dan moogt gij uit 's Vaders~ hand
leven. Dan weet gij het: „Milde 'handen,
vrieddelijke oogen zijn bij Herp- van'eeuwig,
held." Want boven de eeuwige zegeningen
onderhoudt Hij u rujm, en dat vaak in een
vi*g die voor u één en al wonderlijk en on
begrepen is. V
-A-Ue dineren toegeworpen.
Gij ondervindt het „Eer zij roepen zal Ik
antwoorden, terwijl zij spreken, zal Ik
hooren." W,'elgelukzalig het volk dus. Wiens
God de' Heere is.
R.
Ds. Gr.
Een kerkdienst met ouiaïe Psalmen
Hoe zingen wij Lourens Tn-
gels.e voor de ouide Psalmen in het
get'tamg.
De oude Psalmen van Petrus Dathenus
worden niet meer in veel kerken gezongen.
Men moet daarvoor in Zeeland zijn, bij de
richting' der. Gereformeerde en oud Geref.
Gemeenten. In eenige kleine oud Geref. ge
meenten op het eiland waar dit blad ge
drukt wordtji? worden ze ook nog wel ge
zongen maar op het vasteland van Holland
komt het sporadisch voor. In de Ledeboe-
riaanache Gemeente van Benthuizen, waar
vroeger Ds. Ledeboer preekte n&dat hij uit
de Hervormde kerk was, houdt men b.v.
ook- getrouw aan deze traditie vast.
Schrijver dezes.heeft niét lang geleden
in een gemeente ergens in Zeeland, zulk
een kerkdienst met oude Psalmen meege
maakt. Het v/as een keurig nieuw kerkje
en er was een flinke opkomst. Een orgel
was er niet. Het valt te begrijpen, dat er
in zoo'n geval veel van 1de voorzanger af
hangt. Hg moet als 't v/are de geheele ge
meente meenemen.
Nu, ik riioet zeggen, het ging dien man
heel best af. 't Was een beste zanger en
ook een beste voorlezer. Want in die ge
meenten is het gebruikelijk, dat de voor
zanger ook de Wet des Heeren, en. het
tekst-hoofdstuk voorleest. Hij deed het
woordelijk, zooals het er .stond: „Dat eer
ste gebodt" en' ook naar de letter en otiden
druk uit de Statenbijbel. ,,ende hij seiide.''
Daar zat inderdaad iets bekoorlijks in, te
meer, ,daar het al doorspekt was met ,het
—mooie Zeeuwsche dialect.
Toen er werd gezongen kon Waarnemer
direct niet meedoen. Althans de eerste re
gels niet. Misschien was het het ongewone
om zonder orgel te zingen, of wel, de vrees
wanneer hij eens oan noot mis zou zijn, dat
dit een dissonant zou geven. Maar half in
het vers toen ging het. Vooral bij Psalm
84, want (die is al heel gemakkelijk. Daar
was ook voor de voorzanger niet veel in
spanning aan, om leiding te geven. Zelfs
hoorde ik, dat sommigen, achter in ,de kerk
durfden te „alten."*)
Bij Psalm 41, waarvan de grijze leeraar
'in verband met zijn tekst de twee eerste
verzen opgaif, hing men meer van den voor
zanger af. Ik bemerkte, dat hij de eerste
regel bijna alleen moest zingsn. Maar hij
had, bij .dezen niet ,zloo bekenden Psalm, de
gemeente goed in zijn macht. Als solda
ten marcheerden zij netjes achter zijn voor.
zang aan, netjes, eerbiedig zelfs. Wij zon:-
gen:
„'VV5el hem die regt oordeelt van dat
kruis groot,
,,Des armen in den nood.
„God zal dien lieflijk -v^ertroosten
voorwaar
„In al syn lyden zwaar.
„En hem laten zijn, wel fraai en
(gezond
,,Ja bloeijen 't aller stond.
„Hij zal hem naar den wil der boozen
niet
.iVerlaten in 't verdriet.
Een .zieer toepasselijke Psalm op het
tekstwoord uit Lucas 5, van den geraakte,
Idle van vier gedragen werd en daarna ge
zond wegwaridelde.
Om op mijn voorzanger terug te komen,
ik kreeg nog meer bewondering voor dien
man, die ,zulk een gewijde liturgische taak
had in dezen eeredienst, toen hij direct
daarop het tweede vers moest inzetten. De
gemeente was namelijk bij het eerste vers
tamelijk weggezakt"- en ik dacht hoe zal
hij dat er nu zoo straks bovenop halen!
Maar het ging best^ het ging zelfs beter,
onildat men toen „de wijs" van het eerste
vers nog vast had!
Dienzelfden Zondag waren wij in een an
dere gemeente, waar men ook de Psalmen
van Datheen zong, maar dan met het or
gel. Men las er een cat^hismus-predikatie
van Smytegelt over het gebed -des Heeren
en plechtig werd er gezongen uit Ps. 141:
„Tot U klimme mijn gebed gemein
„Evenals een reukwerk zeer ^oet;
,,Mijn handen gestrekt in ootmoed,
■„Ontvang als een spaad-offer zeer
rein."
Wat men in de kertosn ook zingt, oude
of nieuwe Psa,lmen,'met of zonder orgel
het komt er op. aan, h o e 'men ze zingt.
Ons zingen Idient te zijn ter eere Gods. Hier
is het een bidden, daar een loven, en la
ten we den tekst der wporden wel altijd
tot ons doordringen? Qaat er voor ons een
sprake vanuit? Het gemeenschappelijk zin
gen geeft de eenheid te kennen, die we als
broeders en zusters van hetzelfde huis voor
den Heere hebben. Onzipn broeder of zuster
met -wie wij wellicht i|i onmin leven ,ztngt
in hetzelfde Godsgebouw, wij zingen, -wij
zingen allen, en- onze 'klanken vermengen
zich tot een eenheild, tot een harmonisch
geheel. Rein-harmonlseh, maar zijn wij
in ons zingen rein? s
Daar zit aan die oude Psalmen van Pe
trus Datheen een heele geschiedenis' vast,
die te breedvoerig is, om hier te v.ethalen.
De invoering van de nieuwe was, omdat
men de oude „veroudert" vond in taal en
in dichtvorm, maar men -wilde er in vele
kerken niet aan. De'„nije" Psalmen wilde
men niét. In Walcheren bemoeide de Overr
heid er zich mee'en wer&n )de tegenstan
ders van de nieuwe Psalmen voor oproer-
makers gescholden. Op Zondag 17 Maart
1776 werden voor de eerste maal op
West-Capelle"de nieuwe Psalmen gezongen,
en wel op heele en halve noten_.De voor
aanstaanden uit de gemeente, die aaii de
oiide vorm van Dath&2n en ook aan de
oude zangwijze vasthielden, werden schan-
/delijk behandelt, sommigen in arrest ge
steld, anderen van het eiland weggebannen.
Een milita:ire macht van 80 ruiters was
zelfs gekomen, om de „orde" te handha
ven.
Men kan deze voorvallen breedvoerig
beschreven vinösn in de bekeeringsgeschie.
denis van Lourens Ingelse welke om de
zelfde oorzaak 5 Nov; 1778 zelf in civiel
arrest wér.d gezet te Veere. Het volk van
■God, dat aap. het oude wilde vasthoujden
heeift er smaadheid en verguizing voor moe
ten lijden.
„Laat d' oude Psalmen, opnieuw weèr-
galnfen," zoo dichtte er een, toen er te
dien opzichte weer vrijheid was.
De Heere heeft aan de oude zoowel als
aan de nieuwe Zijn zegen willen geven. De
strijd er- over, voeren wij, maar. Hij be
dient -Zijn -volk uit beiden.
WAARNEMER.
Alt, tweede Stem; hooge middelstem.
Voor zijn oude strijdmakkers heeft ,de
Fiihrer
te München een rede gehouden, waarvan
Dinsdag een uittreksel in ons blad heeft
gestaan. Daarom zullen -wij thans niet in
herhalingen treden.
Op een paar punten -willen wij echter nog
kort -wijzen.
Direct na de ineenstorting van ï'rankrijk,
werd een groot gedeelte van het Duitsche,
leger, alsmede veel buit gemaakt materiaal
overgebracht naar Ide Russische grens en
den Balkan. Iedereen vroeg zich gedurig
aif, welke taak ditmillioenen- leger daar
wachtte.
Hierop heeft de Führer nu geantwoord,
dat reeds in geheime kabinetzattingen te
Londen, 1939-^1940, door Churchill, was
gezegd, dat hoogstens na een of anderhalf
jaar het Russische leger tegen Duitschland
zou oprukten.
Hiervan heeft de Duitsche regeering
profijt getrokken, met het bekende gevolg.
Hieruit blijkt nu ook, welk een ontzet
tende durf en doorzettingsvermogen de
Duitsche regeering gehad heeft, want in
dien er maaf hier al daar iets ware mis
lukt, en "Rusland, Griekenland en Joego-
Sla-vië hadden tegelijk Duitschland aange
vallen, dan zouösn -wij eenzelfde beeld als
in Iden oorlog 19141918 hebben gekregen.
Hoe is dit alles nu "geheel anders geloopen.
Een tweede opmerking geldt, het ant-
v/oord op de Amerikaanschë hulp. Dat door
deze hulp Engeland in staat is, ,den oor
log voort te zetten, wordt van Duitsche
zijde grif erkend. Hoe groot echter die hulp
is, kunnen wij moeilijk bepalen, evenmin
als hetgeen Duitschland produceert. Heusch
Duitschland zal ook niet stil zitten.
De Pührer heeft geen getallen genoemd,
maar wel gezegld:
„U zult U verbazen over datgene
waarmee wij op zekeren dag zul
len komen."
Dit gelooven wij ook. Als al het mate
riaal dat vervaardigd wordt, nog gebruikt
moet worden, dan kunrten -wij gerust met
een bevend hart, dat jaar of die jaren tege
moet zien.
De derde opmerking betreft Amerika.
Welk schip 'oorlogsmateriaal vervoerd, ge'-
richt tegen Duitschland, zal als het moge
lijk is worden getorpedeerd. W|llen (de
Ainerikanen dan schieten, dan is het risico
voor President Roosevelt.
Duitschland zal op.'geen .Amerikaan-
scheschepen schieten, dan alleen uit zelf-
■Verdediging. Zou dus de oorlog'worden uit
gebreid tot Amerika, ,dan ligt de sqhuld
■daarvan niet hij Duitschlarad jnaar bij Ame
rika zelf. Hieruit ziet men, hoe uiterst
voorzichtig van Duitsche zijde wordt te
werk gegaan, teneinde hiet zonder nood
zaak met Amerika in conflict te komen,
zonder echter ook' maar iets toe té geven.
Behalve de Führer hébben ook de
Engelsche Koning
en minister Churchill gesproken.
Dinsdag heeft Koning George de oude
parlenientsperiode gesloten en Woensdag
de nieuwe geopend. Hij begroette hartelijk
de groote socialistische Sovjet-republiek
als Engelanlds bondgenoot én hoopte dat
het Engelsche volk vastbesloten zou zijn,
aan de Sovjets die hulp te verleenen, die
zou reiken tot aan de grens van het mo
gelijke.
Ten aanzien van Turkije zeide de Koning
een waardevol verdrag te hebben gesloten
én de betrekkingen gevestigd bleven op de-
grondslag van vertrouwen en vriendschap.
Zoowel bij de installatie van den nieu
wen Lord Mayor, Sir John Laure van Lon
den, als bij 1de opening van het parlement-
heeft minister Churchill gesproken. Inzake
de besprekingen tusschen Amerika en Ja
pan verklaardehij, dat indien de Vereen.
Staten en Japan in een oorlog zouden ge
raken, de Engelsche oorlogsverklaring
binnen een uur zou volgen.
Verder prees hij de moed der Chineezen,
""en noemde het een ramp der beschaving,
indien de eldele tegenstand niet zou leiden
tot be-vrijding van hun vaderlandschen
grond.
Wat betreft Amerika prees Churchill de
hulp uit Amerika];, hij noemde de politiek
van Roosevelt vorstelijk eïi ,de leen- en"
pachtwet, „de vlekkelooste wet in de ge
heele wereldgeschiedenis". Aangaande de
koers welke de regeering in (de nieuwe zit
tingsperiode dacht te volgen,zeide hij, dat
er geen wijziging in de regeering of oor
logvoering werd overwogen. Zou de strijd
tegen .duikbootsn en luchtstrijdkrachteen
zich verder gunstig ontwikkelen, dan 'zou
eerst
in 1943
voldoen|de scheepsruimte aanwezig zijn,
om overzeesche operaties uit te voeren.
Omtrent hulp aan de Sovjets weigerfde
Churchill mededeelingen te doen, teneinde
geen geheimen te verraden.
De uitlating wat betreft de oorlogsver
klaring aan Japan, alsmede de lof aan de.
Chineezen zijn in de pers scherp gelaakt.
Men wees erop dat het net. was alsof de
Engelsche minister Amerika eori handje
■wilde helpen om zich aan Engelands zijde
te scharen.
Wat betreft het jaar 1943, door CJiur-
chill dl meerdere malen genoemd, zelfs
wel 1944, blijkt het, dat Engeland nog
steeds te tijd voor zich laat strijden. Of
dit vol te houden zal zijn weten wij niet,
maar "wel, dat het jaar 1941 zeer snel ten
einde spoedt en naar menschelijk .inzicht
het einde van (den oorlog nog niet te zien is
De Pransche minister van oorlog
generaal Huntziger
is Woensdagmiddag door een vliegtuigon
geluk om het leven^ekomen. Hij was veer
tien dagen in Algiers geweest voor het
voeren van besprekingen en het maken van
een inspectietocht en keerde terug naar
Frankrijk. Boven het vliegveld gekomen
zijnde, kon het vliegtuig wegens storm en
gevaar voor ijsafzetting niet dalen en
vloog in Zuidelijke richting weer terug.
Hierbij is het schijnbaar tegen een rots te
pletter gevlogen. Alle inzittenden, acht
personenr zijn om het leven gekomen.
Generaal Huntziger is bekend, wijl hij
het vorige jaar het wapenstilstandsver
drag met Duitschland geteekenld heeft.
De i-ninisters Daladler, Blum, Reynaud,
Mandel 'e.a., alsmede generaal- Gamelin,
zijn naar de vesting
Portalet
in de Byreneeën overgebracht, oni daar
hun straf te ondergaan. Het is^ wel een
groote verandering. Eerst minister, zelfs
minister^president of zooals de generaal,
Opperbevelhebber, en nu vesting gevange
ne.
Het kleine
Finland
heeft op het Amerikaanschë verzoek, de
strijd tegen de SoVjets te staken niet
malsch geantwoor(d.
Finland wees er op, dat het indertijd
door de Sov'jets is overvallen, en nu strijd
niet alleen om het geroofde grondgebied
terug te -winnen, maar tevens zijn grenzen
veilig te stellen.
Waar,er noch een aajibod, noch een be
middelingsvoorstel is gedaan, kan Ame
rika toch kwalijk verwachten, dat Finland
zoomaar de wapens zal neerleggen, zonder
eenige ,|de minste garantie, niet opnieuw
het slachtoffer, te worden. -
Al is het land klein toch heeft het recht,
zich te verdedigen en de ontnomen gebie
den terug te -winnen, als het daartoe bij
machte is.
Amerika zal hierpp weinig kunnen ant
woorden.
Buitenlandsche politiek is zeer moeilijk,
dat blijkt ook ten opzichte van Finland.
De Duitsche troepen zetten op de Krim
hun -opmarsch voort. Boven Kertsj is de
straat Kertsj, welke de Zee van Azof en
de Zwarte Zee met elkander verbinden be
reikt, -r -
Thans opereeren de Duitsche troepen ook
ten Noorden van Rostov.
Twee Turksche ministers, n.l. die van
Verdediging en van Verkeerswezen, heb-
b3n hun ontslag, gevraagd. Deze ontslag
aanvrage zou, in verband staan met het
torpedeeren van het stoomschi,p „Redah" -
waarbij veel menschenle-vens zijn verloren
gegaan.
Oé Turksche minister president Sayda,
gaat om gezondheidsredenen _eeh niaan,d
met ziekenverlof.
De Amerikaanschë troepen in China, in
totaal 1200 man moeten China verlaten, Ja
pan acht deze bezetting van Chineesche
steunpunten nutteloos en geheel overbodig.
Gelet op de besprekingen welke er nu
tusschen Amerika en Japan gevoerd wor
den, tree(dt het duidelijk aan den dag, dat
Amerika de leiding heeft In het Verre Oos
ten. Engeland volgt, op den weg welke ,de
Vereen. Staten inslaan.
De wijziging der Neutraliteitswet van
Amerika, waarover zooveel gesproken is'
is met '49 tégen 88 stemmen aangenomen.
De wet gaat nu naar het huis van Afge
vaardigden. De reg-eerüig verwacht dat ook
daar de wijzigingen zullen wordenaange-»
noriïen. Als dit waar is, dan zijn de voor
naamste clausules der neutraliteiswet ver
vallen,
"BERLIJN, (D.N.B.) De rgksleider der
S.S. en chef der Duitsche politie deelt me
de: Op 6 Nov. zqn 20 leden van een (door
de geheime staatspolitie in Weenen gepak
te Cechische hande doodgeschoten. De ben-
de_had in contact gestaan met de in het
protectoraat standrechtelgk veroordeelde
weerstandsgraep. De bende had in Weenen
en omgeving getracht .door brandstichtin
gen jde levensmiddelenvoorziening der be
volking in gevaar te brengen.
