CHfUVEEKBLi^ÖpGED.GD(H1DiSIA6^^^GlZUD-H0ainZEEUWK^ EIIAilDEII N.V. nitgeTersmaatSGbappii „EILANDEN-NIEUWS" De oorlog en de dood V Victorie Doodstraf voor saboteurs. Verschilknde berichten 14e Jaargang WOENSDAG 22 OCTOBER 1941 No. 1287 Duitschland wint voor Europa op alle fronten. WAARIN SEDERT 1 NO VEMBER 19 35 O P G'E N O M E N HÉT BLAD .ONZE E ILAf^JD EN" - 18E JAARGANG UITGAVE VAN "«sa Ceves^ te Middellüniils i Ftins Hendufbti;. 122 G i Glm 167930 i Fostbca 8 k Td. 17, sykantoor vttor Zeeland: St. Uaarteatsdyk ülarkt, Telef. 69. K1783 AboHBementspröa 93 cent per 3 maanden bij vooruitbstaling. Verscb^ lederen Woensdag en Zaterdag 2 maal per week. Afzonderl^ke nummers 5 cent Buitenland 8 gulden per ]aar. Advertentie-prijs 20 cent per regel. Beclames 40 cent Hoofdredacteur: TH. DB WAAI4 MIDDELHARNIS C 122. Over de menschheid heerscht de dood. Daar is niemand onder de kinderen der mi3nschen, die zijn .ziel zal redden van het graf en niemand is er, die de slaap des doods niet eens zal slapen. Van uur tot uur, ja van oogenblik tot oogenblik maait de dood zijn slachtoffers en van een iege lijk Zal eenmaaL gezegd worden, wat het eentonig refrein van Genesis 5 zoo tref fend herhaalt: en hij stierf. In ons land, dat een zeer laag sterftecijifer heeft, ge middeld sterft elke 7 minuten een mensch! En over de geheele wereld gerekend, ver wisselen elk uur zeker ongeveer 2300 men- schen het tijdelijke met het eeuwige. Wat een vreeselijke oogst haalt de groo- te koning der verschrikking dus reeds in gewone, normale tijden binnen. Maar zijn activiteit wordt verveelvoudigd in perioden van oorlog en revolutie,. Dan blijft het niet bij één in &3n dorp en enkele tientallen in in een stad, dan komt daarbij de «massa greep, die duizenden tegelijk stort in de kaken des doods. Geen wonder is het, dat de Schrift ons dan ook de oorlog uitbeeldt met het symbool van den ruiter op het roo. de paard, want rood is de kleur van het bloed, dat de slagvelden bedekt en de aarde doordrenkt. In oorlogstijd viert de dood op lugubere wijze zijn triomfen en dompelt aldus de menschheid in een oceaan van jammer zn smart. En wat biedt de wereldhistorie ons vb5r een beeld? Is zij een idylle van vrede en geluk der volkeren? Neen, de geschiedenis der menschheid is als het ware een aaneen rijging van massale moord,partijen, die wij oorlogen noemen. Heeft niet een historicus uitgerekend, dat er in de tijd, die ligt tus- scbsn 1500 vóór Chr. en 1900 na Chr., dus in 34 eeuwen, slechts 227 jaren zijn ge weest, dat er in de landen, wier geschiede nis beschreven is, geen oorlog woedde? Was het niet reeds bij de Romeinen aóó, dat de tempel van den oorlogsgod Mars slechts zeer zelden gesloten was? En is onze eigen historie, met name de periode van 1568 tot 1713, gedurende welke tijd er van de 145 jaren slechts 42 jaren vrede was, daarvan ook niet esn sprekend be wijs? Oorlogen zijn menschenvemietigers op groote schaal. Dat waren ze vroeger en dat zijn ze nog.' En niet alleen dat, maar zij slepen in -hun gevolgen nog zooveel an dere dingen met zich, dat het aantal der genen, die hun slachtoffers worden, een veelvoud wordt van het getal der gesneu velden. Hongersnood en pestilentie verschij nen in hfet gevolg van den oorlogsdemon en zoo zijn oorlog en dood trouwe vrienden, die de menschheid ruineeren, maar van de ze ontzettende, bloederige ruine is in laat- ster instantie de mensch zelfde aanstichter! De vraag is dikwijls gesteld, of de oor logen van vroeger tijden niet veel minder bloedig wansn dan de tegenwoordige en of het aantal slachtoffers ervan niet be duidend minder was. Wjat het eerste be treft, dit is zeer zeker niet het geval. Al geschiedde de oorlogvoering vroeger op geheel andere meer primitieve wijze, de krijgsgeschiedenis wijst uit, dat men even moorddadig te keer ging als tegenwoordig, wel niet met bommen en mitrailleurs, maar met meer individueele wapens. Dé gevech ten van man tegen man, de bestorming van muren en schansen, de slagen op zee war«3n minstens even bloedig als tegen woordig. En wat het - aantal slachtoffers aangaat, dit was nominaal natuurlijk ge ringer om de eenvoudige reden, dat de le gers lang niet zoo talrijk waren in man- scha,ppen. In de 16e en 17e eeuw telden ze evenveel tienduizenden als thans millioenen en in de Napoleontische tijd was de ver houding toch zeker nog wel als van hon- derdduiasnden tot millioenen. Daarbij was de burgerbevolking ook veel geringer in zielental. Ons land bijv. telde omstreeks 1800 ongeveer 2 mUlioen inwoners (thans 9 millioen); in het begin van de 80-jarige oorlog woonden er in de Zeven Provinciën tezamen nog lang geen millioen menschen. Een stad als Den Haag b.v. telde er 10.000. De bevolking was dus dun en van zelf de legers, die bovendien meerendeels uit huursoldaten bestonden, ook niet groot. Maar al was derhalve het aantal gesneu velden in vroegere oorlogen ongetwijfeld veel kleiner dan nu, verhoudingsgewijs was het beslist niet nunder, misschien wel veel grooter zelfs. ledere soldaat kwam toen zelf meer in de strg'd, men beschikte niet over .zooveel afweermiddelen, de oorlog voering eischte veel meer physiéke inspan ning yan- de soldaten dan nu, de verzorging was slechter» en de behandeling der ge wonden liet zeer veel te wenschen over. Door ziekten stierven toen nog meer man schappen in de oorlog- dan thans. En de burgerbevollting leed toen vermoedelijk ook veel meer van de oorlogen dan nu. Er wa ren wel geen luchtbombardementen, maar de burgers werden op een vreeselijke wij ze het slachtoffer van plundering en moord partijen. Zoo is b.v. Zuid-Nederland in de eerète 20 jaren van de 80-jarige oorlog op zulk een ont'zetbande manier gebrandschat door de krijgsbenden der strijdende par- tijen, dat Vlaanderen en Brabant schier in een woestenij veranderden en geheele dorpen verdwenen. Daarbij kwam nog, dat in die tijd de heele bevolking .dikwijls mee vocht, zoodat er weinig onderscheid was tusschen combattanten en non-combattan- ten. Het gevolg daarvan was, dat ze het lot der verslagen legers of bezettingen deel den. Men denke slechts aan Haarlem in 1573. Het is niet bekend, hoeveel slachtof fers de vroegere oorlogen hebben geëischt, althans niet precies. Wel weten we, dat b.v. de Dertigjarige Oorlog (16181648,) van Duitschland een ruine maakte en dat deze ongeveer 12 millioen menschenlevens kostte op een bevolking van 16 millioen, dat is 75%! De staatkundige en economi sche ontwikkeling van het land werd er 2 eeuwen door achteruitgezet. De Zevenja. rige Oorlog (17561763), gevoerd tus schen Pruisen en Oostenrijk kostte een half millioen menschen het leven. De onafhan kelijkheidsoorlog der Amerikanen wordt ge schat op 700.000 menschen, die als slacht offer vielen; de Krimoorlog (18531856) die voornamelijlc in Zuid-Rusland op het Schiereiland de Krim werd gevoerd tus schen Rusland eenerzijds en Turkije, Enge land en Frankrijk anderzijds, vroeg 785.000 menschenlevens, waarvan een aanmerkelijk deel omkwam doot ziekten als tj^hus en cholera, die onder de .soldaten op vreese lijke wijze heerschten. De oorlogen van Napoleon, die bijna twintig jaar lang Europa teisterden, heb ben uiteraard ook ontzaglijk veel levens geëischt. Men schat het aantal op ongeveer 1.700.000, doch zeer waarschijnlijk is dit getal wel wat laag geraamd. Nemen we .de tocht naar Rusland in 1812, dan blijkt'uit de historische gegevens, dat Napoleon met 619.000 man naar Rusland is getrok ken en met 58.000 is t-eruggekeerd. Zeker een half millioen is op die tocht omgeko men. Het best bekend zijn natuurlijk de cij fers uit de Wereldoorlog. Van het totale aantal dergenen, die gemobiliseerd zijn ge weest in 19141918, hetwelk voor de Cen- tralen 24 millioen bedroeg en voor de Geal lieerden 44 millioen, zijn er ongeveer 10 millioen gesneuveld, dat is bijna 15%. Het aantal gewonden moet 20 millioen, ,d.i. 30% bedragen hebben, waarvan plusminus 6 millioen oorlogsinvalide zijn gebleven. Dit zijn geweldige cijfers. Van de groote mogendheden, die aan de Wereldoorlog deelnamen, zijn de volgende cijfers gepu- blic'eerd: FrantaiJk heeft 8 millioen man in het vuur gehad, dat is het vijfde deel van zijn heele bevolking), waarvan 1.400.O0O gesneu veld zijn of 17%. Hét aantal gewonden be droeg ruim 3 millioen, waarvan de helft oorlogsinvalide bleef. Duitsclilandi had 13 millioen man aan de fronten, waarvan 2 millioen sneuvelden of ruim 15%. Gewonden: ruim 4 millioen, waarvan 1% millioen oorlogsverminktan bleven. Oosteiixijk met 9 millioen soldaten had 1.500.000 dooden of 16%,. BusUuid met 15 millioen man had 1.700.000 gesneuvelden of 11%. Engeland heeft 5 millioen man op de been gehad en telde 750.000 dooden d.i. 15% en had 1.700.000 gewonden. Hierbij zijn niet de koloniale troepen. De Viereen. Staten, die slechts 1 jaar meegestreden hebben, hadden op een leger van 4 millioen man 70.000. dooden. Italië met 5.500.000 man had 750.000 dooden of 14%. Ziehier de oogst dès doods van de Wereld, oorlog. Of de huidige oorlog naar verhou ding ook zooveel slachtoffers zal eischen? Vermoedelijk niet. De motoriseering en de pantsering der troepen is oneindig beter en de strijdmethoden anders. Uitgezonderd de horden der bolsjewieken welks aanvoerders de troepen in massa tegen vuur en staal injagen, lijkt ons het totaalaantal gesneu velden thans geringer dan in 1914. Met na me het Duitsche leger heeft, zooals de opga ven ons mededeelden, ondanks het feit, dat het steeds in de aanval is, een opmerkelijk klein getal dooden. Intusschen zullen van zelfsprekend pas na beëindiging van deze oorlog de definitieve cijfers kunnen worden gepubliceerd en zal eerst dan de doo.den- balans kunnen worden opgemaakt. NIEUWE VERORDENING. 's-GRAVENHAGE, 17 Oct. Het Rijks- commissariaat deelt mede: Het Duitsche Rijk strijdt voor de toe komst van Europa tegen de vijandelijke machten. Deze strijd eischt het onverbidde. lijlce neerslaan van alle pogingen tot tegen, werking. De in het buitenland hun misda- digen arbeid verricTitende oorlogsophitsers, tot welke momenteel ook ,de vroegere lei dende Nederlandsche persoonlijkheden be- hooren, hebben hun. laatste hoop op den aanval der bolsjewieken tegen het Duit sche Rijit gevestigd. Op misdadige wijze trachten zij de be woners der onder de bescherming der Duit sohe weermaoht staande gebieden tot sabo. tagehandelingen op te hitE«3n, om daardoor de kracht van het rijk in den huldigen strijd die beslissend is over de toekomst der Eu- ropeesche cultuur en beschaving, te ver zwakken. In het algemeen heeft de Nederlandsche bevolking haar bezonnenheid bewaard. Eenige onverantwoordelijke, opgehitste en misleide elementen hebben zich evenwel in den laatsten tijd er toe laten verleiden om strafbare feiten te plegen, welke tot oog merk hadden of aanleiding konden geven de openbare orde en de veiligheid van het openbare leven, in het bijzonder de onge stoorde economische ontwikkeling, den ar- beidsvredè, de grondstoffen- en verzor gingspositie der bevolking in gevaar te brengsn. Met betrekking tot den strijd, dien het Duitsche Rijk voor een nieuw Eu ropa tot de eindoverwinning voert, heeft de Rijkscommissaris maatregelen getroffen om alle dergelijke pogingen tot sabotage onverbiddelijk neer te slaan. Daardoor wordt .de beteekenis van de heden in werking getreden verordening no. 195/1941 betreffende het afwensn van sabotagehandelingen^ gekenmerkt. Hij, die een volgens .de geldende rechtsvoorschriften strafbaar feit pleegt, hetwelk tot oogmerk heeft 0f wel aanleiding kan geven ,tot het in gevaar brengen van de openbare orde of van de veiligheid van het openbare le ven, wordt op grond'van artikel 1 van deze Verordening als saboteur met den dood ge- ,straft. In de toekomst kan derhalve in alle ge vallen de doodstraf worden uitgesproken, wapneer de .daad naar haar uitwerking de openbare orde of de veiligheid van het openbare leven -dermate in gevaar brengt, dat de daders als algemeen gevaarlijke sa boteur beschouwd moet worden onver schillig of hierbij sprake is van bijv. Duitschvijandige handelingen, van het ver vaardigen of verspreiden van Duitschvij andige geschriften of andere Duitschvijan dige voorwerpen,van strafbare benadee- Ung van .de ongestoorde economische ont wikkeling, van de vernietiging of bescha diging van belangrijke bedrijfsinstallaties of van inrichtingen of zaken, die bestemd zijn voor industrieele-, landbouw- of ver- keersdoeleinden. Hetzelfde geldt voor het in strijd met de voorschriften achterhouden van voorra den of de niet-aflevering van voorwerpen die tot algemeen gebruik dienen en waar van de aflevering verplicht is en evenzoo kan .de oneconomische vernietiging of on- bruikbaarmaking van dergelijke voorraden of voorwerpen, de overtreding van prijs- voorschriften, overmatige bevoorrading (hamsteren), verboden slachtingen, zwar te handel, of ongeoorloofde handel in dis tributiebonnen en -kaarten, alsmede ver- valsching daarvan, het uitspreken der dood straif tengevolge hebben. Er zij uitdruk kelijk op gewezen, dat deze opsomming niet volledig is, daar, artikel 1 der verordening alle strafbare feiten omvat. De nieuwe ver ordening schept de gelegtanheid om tegen ernstige delicten van alle soorten, voor zoover het sabotagfedad>3n zijn, met de strengste straf op te treden, welke het strafrecht kent. Volgens de bepalingen der verordening kan de doodstraf niet alleen worden toe gepast op den saboteur zelf, maac even eens op uitlokkers, mededaders en waar op in het bijzonder de aandacht gevestigd zij -- medeplichtigen. In de eerste plaats echter staat dengene, die in eenigerlei vorm tot sabotage uitlokt of aanspoort, de doodstraf te wachten. Het maakt ook geen verschil of een voltooid strafbaar feit of slechts een strafbare poging bestaat. Hierbij worden in het bijzonder ouders en opvoeders gewaarschuwd, dat krach tens de Duitsche, in het bezette Nederland, sche gebied toepasselijke voorschriften, ook teg3n jeugdige personen boven de 16 jaar de doodstraf kan worden toegepast. Tot kennisneming van sabotagehandelin- gen is de bij het Duitsche hooggerechtshof ingestelde bijzondere rechtbank bij uitslui ting bevoegd, behoudens de bevoegdheden der krijgsraden of SS-rechtbanken volgens .de algemeene voorschriften. De bijzondere rechtbank zal onmiddellijk in werking tre den en volgens een zeer verkorte procedu re werkisn. Tegen zijn vQimissen staan geen rechtsmiddelen open. De nieuwe verordening dient ter handha. ving van rust en orde, van de ongestoorde binnenlandsche economische ontwikkeling, van de beveiliging der j/oedselpositie en van een rechtvaardige verdeeling der be langrijkste goederen. Zij dient daarom in de eerste plaats de belangen der vrede lievende en arbeidzame bevolking, die er recht op heeft onvoorwaardelijk en onder alle omstandigheden tegen saboteurs be schermd te worden. DE STAATSLEENING 1941. In verband met het bijzondere karakter van de uit te geven leëning is de Neder landsche Bank bereid voor hen, die bij de te verrichten stortingen liquiditeitsmoeilijk heden 'ondervinden, het verkrijgen van de noo.dige middelen mogelijk te maken. De Nederlandsche Bank is bereid de obli gaties dezer staatsleenlng als onderpand voor beleening te aanvaarden met een sur-, plus van slechts 10 procent mits de belee- ningsaanvraag haar tijdig voor den stor tingsdatum bereikt. Na den storttngsdatum kunnen geen beleeningen onder deze rege ling meer worden gesloten. Voorschotten in rekening.courant kunnen op deze voor waarden niet worden toegestaan. De aanvraag tot beleening kan desge- wenscht worden gedaan door tusschen- komst van den bankier, makelaar of com- missionnair in effecten, aan wien men de inschrijving wenscht op te dragen. Deze kan de te beleeni3n obligaties dan bij de bank deponeeren. Wenscht men de beleeningsvraag recht streeks tot de Nederlandsche Bank te rich ten dan kan voor de storting een regeling worden getroffen. Aanvragen voor het sluiten van belee ningen, als hier bedoeld kunnen worden gericht tot een der volgende kantoren van de Nederlandsche Bank: hoofdkantoor Amsterdam, bijbank, Rotter dam, agentschappen Alkmaar, Almelo, Arnhem, Deventer, Dordrecht, 's-Graven- hage, Groningen, 's-Hertogenbosch, L<eeu- warden. Leiden, Maastricht Meppel, Mid delburg, Nijmegen, Tilburg, Utrecht en Zwolle. De correspondentschappen der bank ver- leenen de^gewenscht hun bemiddeling voor het overbrengen van de aanvragen. Formulieren voor akten van beleening van ruiling, bijvoeging of terugneming van ifondsen uit de onderpanden van de belee ningen, waarvan hier sprake is zijn bij alle kantoren van de Bank en bij haar corres- pondentsohappen kosteloos verkrijgbaar. Volgens de bepalingen van het prospec tus zijn alle stukken uitsluitend bij de Ne derlandsche Bank van schuldbekentenissen en reoepissen dezer leening, vrij van zegel recht. NEDERLANDSCHE ARBEIDERS STELLEN EEN VOORBEELD. s'-GRAVENHAGE, 16 October. Op 1 October 1.1. heeft de directeur-generaal van Winterhulp, de heer C. Piek, zich via de pers tot het Nederlandsche volk gericht, met het .dringend verzoek de 'WHN te steu. nen en er aan mede te werken, omdat er dezen winter veel nood te lenigen zal zijn, Dit appèl is door. het personeel van de N.V. Esveha te 's-Gravenhage verstaan. De Betriebsführer van de Esveha zond den heer Piek een telegram met den vol genden inhoud: „Als antwoord op uw op roep van 1 October in de dagbladen,, het groote sociale gemeenschapswerk Wïnter- hulp Nederland te steunen, meld ik u, dat het geheele personeel der N.V. Esveha, Den Haag, zonder uitzondering osn maan- delijksche bijdrage van f 1094.49 als vrij willig offer ter beschikking stelt. Als ik u verleden jaar een bedrag van f 971.74 melden kon, was ik al trots dït bereikt te hebben. Hoe mijn bedrijfsleden dit groote sociale werk der Winterhulp Nederland nu begrepen hebben, getuigt de met 15 pro cent verhoogde offervreugdè, die onder het motto gegeven is: één voor allen, allen voor één. De heer Casselman voegt aan ,dit tele gram zeer terecht toe: „Hiermede hoop ik u het bewijs gegeven te hebban, dat de al gemeene meening over den Nederlandschen arbeider, dat hij niets voor zijn medemen- sclien voelt, (foutief is." Verleden jaar werden de f 971.94 van de Esveha geofferd door 550 menschen, ter wijl thans bij een personeelstand van plm. 500 personen f 1094.49 bijeengebracht wordt, esn geldelijke verhooging van onge veer 15 procent. Omgerekend per persoon ligt het ver boven .de 20 procent. Hier is dus werkelijk van offeren sprake. Men ne me er een voorbeeld aan. DE GEVAREN VAN FRAUDULEUS SLACHTEN. Niet alleen beteekent frauduleus si ach. ten als alle distributie-overtredingen een misdaad tegen de voedselvoorziening van het eigen volk, doch het is bovendien een aanslag op de volksgezondheid. Terwille van eenig geldelijk gewin stelt de frauduleuze slachter zijn landgenooten bewust bloot aan de verschrikkelijke ziek ten, terwijl de uiteindelijke kooper, terwille van een hoeveelheid vleesch boven zijn toe gewezen rantsoen, niet alleen zichzelf, doch ook zijn gezinsleden, meestal onbewust, hieraan blootstelt. Welk nuttig werk de controleurs Van den Centralen Crisis Controledienst in\ dit opzicht verrichbsn, blijkt uit een geval, dat zich eenigen tijd geleden in de omgeving van Delden heeft voorgedaan. Op geruch ten van frauduleuze slachtingen .deden .de- controleurs een inval bij een der ter plaat se als smokkelaar bekend staanden man. Het bleek, dat zij juist op tijd hadden ingegrepen, want zij ontdektsn twee frau duleus geslachte nuchtere kalveren. De die ren waren in een bed verstopt en lagen warm toegedekt. De keurmeester verklaarde, dat het hier kalveren betrof, waarvan één vei-moteiflielijk igeslacht zou zajn, nadat het dier reeds ge- stoïivien was en het tweede van inwenidigfe bacterieele infectie vertoonde. Het is duidelijk, dat ^e ellende voor de verbruikers van dit vleesch niet te overzien zou .zijn geweest, als de controleurs van dsn CC.C.D. niet tijdig hadden ingegrepen. DE GODSDIENSTVRIJHEID' IN DE SOVJBT-ÜNIE. ROME, 16 Oct. In honderdsn dorpen, waardoor het Italiaansche expeditiecorps in de Sovjet Unie trok, konden wij ons overtuigen, dat de bevolking ondanks de massavervolging van priesters en geloo- vigen liet geloof nog niet verloren had, zoo deelt een bijzondere correspondent van het agentschap Stefani mede. Nergens waren .de. kerken voor de geloovigen toegankelijk, behalve enkele synagoges, die op grond van een bijzondere vergunning open waren, Met groote ontroering hebben wij de gods diensten bijgewoond, die onze aalmoeze niers voor .de bevolking hielden. Tiendui zenden volwassenen en hun kinderen smeek ten onze aalmoezeniers hen te doopen. Vooral in de eerst kort geleden door de Sovjets bezette gebieden, Bessarabië en .de Boekowina,hebben de bolsjewieken hun woede tegen den godsdienst gekoeld. Daar werden priesters bij menigten doodgescho ten of gedeporteerd. Kerken werden tot danszalen of bioscopen gemaakt. In ,de ka thedraal van Tsjernowits wer.den latrines voor de troepen ingericht. Dat was, zoo besluit de correspondent, de godsdienstvrij. held der Sovjets, die Roosevelt in zijn kort geleden afgelegde" verklaring roemde. HET RISICO VAN „GESCHATTE" PRIJZEN. 6.000.^ boete het gevo%,. Verschillende bedrijven, welke een groot aantal artikelen verhandelen en op of om streeks 9 Mei 1940 voor al deze artikelen geen vastgestelde prijzen hadden, doch hun prijs behaalden naar den aard van .den kooper, hebben zich sindsdien niet de moei te getroost prijzen te bepalen, zooals die vereischt worden door de Prijzenbeschik- king 1940 No. 1. Het gevolg hiervan is, dat deze .zaloan, ter vermijding van om vangrijke berekeningen, er vaak „met de muts naar gooien" en daarbij, zooals de praktijk wel uitwijst dikwijls onbewust, de

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1941 | | pagina 1