CHQWEEKBLi^ÖpGED.GROni)^ilAGvöÖRolZUID-HOIlBiZEE^^ EIIAHDEn
Victorie
N.V. UitgeTersmaatschappiJ „EILANDEN-NIËUWS"
Problemen van
de Pacific.
i
Verschillende berichteo
De slag bij Smolensk
nadert zijn
succesvol einde.
14e Jaargang
WOENSDAG 30 JULI 1941
No. 1263
Duitschland wint
voor Europa op
alle fronten.
WAARIN SEDERT 1 N O V EMBER 19 35 OPGENOMEN HET BLAD .ONZÊEILANDEN" - 18E JAARGANG
UITGAVE VAN
in.
Abonnementsprijs 93 cent per 3 maanden bij vooruitbetaling-,
Verschönt lederen Woensdag en Zaterdag 2 maal per week.
Afzonder4Jk© nummers 5 eent Buitenland 8 gulden per jaar.
Gevestigd te MMdeUikmls Prins Hendrflestr. 122 C Giro 167930 i Tostbox 8 ToL 17,
Bykantoor voor Zeeland: St. JVIaartensdiljk Markt, T(Blef. 69.
Advertentie-prijs 20 cent psr regel.
Reclames 40 cent
Hoofdredacteur
TH. DE WAAL MIDDELHARNIfl C 122.
De verhoudingen in de Stille Oceaan, die
zich steeds meer toespitsen en elk oogen-
blilt kunnisn leiden tot een geweldig con
flict, zijn tamelijk gecompliceerd. Immers
behalve de Chineesche kwestie en de posi
tie der Vereenigde Staten in Oost-Azië zijn
er nog de belangen van Engeland, Rus
land, Frankrijk en Ned.-Indië. Wat Enge
land betreft, dit is ongetwijfeld de meest
geïnteresseerde van allen bij de toekom
stige gebeurtenissen. Het heeft namelijk
in de Zuid-Paciific enorme belangen te ver
dedigen en bovendisn wordt de positie van
Achter- en Voor-Indië bij een verder voort-
dringen van Japan zeer precair. Australië
en Nieuw^Zeeland, -Nieuw-Guinea, Britsch-
Borneo, Malakka en Hongkong, het één
meer, het ander minder, komen dan in het
nauw. Het is dus geen wonder, dat Enge
land in het Verre Oosten een groote mili
taire en maritieme macht heeft geconcen
treerd, waarvan het middelpunt is de stad
Singapore.
Deze haven en vestingstad beheerscht
voor een zeer groot deel de scheiding tus-
schen de Indische en Groote Oceaan en is
als vliegtuig- en marinebasis geschikt om
vandaar uit in de Zuid-Chineesche Zee te
opereeren. Sinds twee jaar geleden de ver
dedigingswerken van Singapore zijn vol
tooid, is het als het ware één groot sper-
fort. Het een pistool op de borst van Ja
pan te noemen, is wat te sterk uitgedrukt,
geziisn de afstand, maar in ieder geval
moet het dienen om de gevaren af te wen
den, die Groot-Brittanië bedreigen in Chi
na, Hongkong, Borneo met zijn petroleum,
Nieuw-Gulnea met zijn goudmijnen en de
waardevolle dominions Australië en Nieuw.
Zeeland.
Er is bij Singapore een groot deel van
Engelands slagvloot samengetrokken in de
machtige oorlogshawsn, waar ook dokken
ter beschikking zijn voor herstel der sche
pen. Eén ervan is in staat schepen van
55.000 ton op te nemen. Verder zijn er wer
ven, olie. en munitiedepots, magazijnen en
vliegvelden, kazernes voor artillerie, pion-
niers en infanterie. Toen in 1819 Raffles
Singapore voor Engeland vermeesterde,
was het een zeerooversnest, thans is het
het sterkste bolwerk ter zee van het Brit-
sche Rijk.
Toch is het niet het eenige in het verre
Oosbsn. Hongkong (voor de kust van Chi
na) en Port-Darwin (op de Noordkust van
Australië) vormen met Singapore een drie
hoek, die de Zuid-Chineesche Zee moet ver
sperren. Het eerste, eigenlijk Victoria gcr
heeten, is een eiland van 18 km. lengte en
5 km. breedte en is de laatste tijd koorts
achtig versterkt. Drie nieuwe iforten zijn
gebouwd, vliegvelden aangelegd, hangars
uitgehakt in de rotssn, onderaardsche ben-
zine-reservoirs gemaakt, luchtdoelgeschut
opgesteld etc. Het andere steunpunt, Port-
Darwin, ten Zuiden van Nieuw-Guinea, is
de Voornaamste fortificatie van Australië.
Het vormt het centrum van de Australi
sche kustverdediging in het Noorden en
Oosten. Spoorlijnen en militaire wegen zijn
vanuit het binnenland erheen aangelegd en
de havisn is sterk verdedigd. Zoo is Port-
Darwin de Zuidpunt van het strategische
systeem der Engelschen in dit deel der we
reld.
Momenteel is het vraagstuk ook zeer ur
gent, welke positie Rusland inneemt in het
Verre Oosten. De Sovjet-Unie beheerscht,
zoo men weet, geheel Noord-Azië of Sibe-
gë. Bij de Beringhstraat grenst het aan Al.
pöi^a, het zeer versterkte Amerlkaansche
'^gebied ten N.W. van Canada. Ten Noorden
van Japan bezit het het Schiereiland Kams-
jatka en de helft van het eiland Sachalin.
Vlak tegenover Japan ligt de sterke Russi
sche havenstad Wladlwöstok. De afstanden
zijn daar echter zoo groot, dat deze stad
toch nog hemelsbreed 1000 km. van Tokio
verwijderd ligt. Intusschen zijn de Sovjets
reeds jaren bezig, Wladiwostok uit te bou
wen tot een zwaar bewapende vesting en
machtige duikbootbasis, van waaruit het
de Japansche scheepvaart op de Japansche
Zee in sterke mate zou kunnen belemme
ren. Achter Wladiwistok in de Kust- en
Amoerprovincies en verder in Mongolië
schijnen groote Sovjet-l«gers te zijn sam3n-
getrokken met groote aantallen vliegtui
gen. Al deze oorlogstoebereidselen der Sov
jets zijn uiteraard uitsluitend gericht tegen
Japan, dat een historische vijand van Rus
land is. De belang en tegenstelling tusschen
deze 2 staten dateert reeds van vóór 1900.
Rusland heeft in de loop der laatste 40
jaar al menige veer moeten laten. Het ver
loor na de Japansch-Russische oorlog in
1905 Zuid-Saohalin en moest daarna ook
een steeds vermeerderende invloed, later
annexatie van Korea en Mantsjoekwo dul
den. Deze terugdringing van de Russische
machtspositie heeft uiteraard een scherpe
verhouding in de hand gewerkt, die door
het Russisch-Japansch non-agressie-ver-
drag van 1941 niet in wezen is veranderd,
doch slechts is gecamoufleerd.
De rol van Frankrijk is in het Verre
Oosten altijd bescheiden geweest en Is
thans vanzelfsprekend geheel van onder
geschikte beteekenis. Het heeft daar de
kolonie Pransch-Indo-China ten Oosten van
Thailand gelegan in Achter-Indië. Dit ge
bied heeft voor de belligerenten van beide
zijden beteekenis,- daar een bezetting door
Japan Malakka bedreigt en een bezetting
door Engeland de positie van dit land aan
de Zuid-Chineesche Zee aanmerkelijk zou
versterken. Dat deze kolonie bij een even
tueel conflict al spoedig het kind van de
rekening zal worden, lijkt wel waarschijn
lijk.
Over de positie van Ned. Oost-Indië kun
nen we kort zijn. Engeland en Amerilca
hebban er belang bij, dat dit groote, rijke'
en strategisch zoo gunstig gelegen eilan
denrijk niet in Japansche handen of in
vloed komt. Gaarne zouden ze natuurlijk
zien, dat Ned. Indië de olie- en rubberleve
ranties aan Japan geheel stop zette, daar
dit op de Japansche oorlogvoering een zeer
groote nadeelige Invloed zou kunnen uit
oefenen. Wordt Indië zelf in het conflict
betrokken, dan behoort een Japansche aan.
val op Borneo zeker tot de waarschijnlijk-
he62n.
Het is niet gemakkelijk zich een denk
beeld te vormen van de preciese machts
verhoudingen in het Verre Oosten en der
halve ook niet van het verloop van een
eventueele oorlog aldaar. Indien er een
conflict uitbreekt, staat Japan alleen te
genover Engeland, Amerika, China, Rus
land, Australië en eventueel Ned. Indië. Dit
lijkt een geweldige overmacht, doch men
moet daarbij verschillende dingsn niet uit
het oog verliezen. Allereerst dat Rusland,
al heeft het in Oost-Siberië groote legers
staan, door zijn strijd in het Westen, die
kennelijk te zijnen nadeele verloopt, deer
lijk gehandicapt is en dus slechts betrek
kelijk geringe kracht zal kunnen ontwik
kelen. Alleen .zijn duikbootvloot zal van
uit Wladiwostok normaal kunnen operee
ren. Vervolgens houde men in het oog, dat
Amerika slechts de helft, .zij het dan de
grootste, van zijn vloot zal kunnen inzet
ten, daar de andere helft op de Atlantische
Oceaan dienst moet doen. En Engeland
kan maar een derde deel van zijn vloot in
de strijd werpen, daar de andere deelen
moeten gebruikt worden in de Middelland-
sche Zee en op de Atlantische Oceaan. Wel
heeft dit land nog de steun van de Austra
lische zeemacht en eventueel die van Ned.-
Indië. Hiertegenover staat, dat Japan zijn
geheele vloot kan inzetten, al moet ook een
deel daarvan worden gereserveerd voor de
blokkade van China. Hoe sterk al deze
vloten zijn, is ten eenenmale onbekend. We
beschikken wel over cijfers, maar deze
loopen nogal uiteen en ze zijn eigenlijk alle
verouderd, daar de aanbouw gedurende de
laatste twee jaren, die uiteraard overal in
versneld tempo geschiedde, aan onze aan
dacht ontgaat. Zoo wordt wel opgegeven,
dat Engelands geheele vloot bestaat uit:
20 slagschepen, 80 kruisers, 200 torpedoja
gers en 80 onderzeeërs, die van de Vereen.
Staten uit 17 slagschepen, 40 kruisers, 250
torpedojagers en 120 ondei'.zeeërs, die van
Rusland (waarvan slechts een deel in de
Aziatische watensn is of kan komen)3
slagschepen, 8 kruisers, 30 torpedojagers
en 170 onderzeeërs; die van Australië 6
kruisers, 12 torpedojagers en 10 onder
zeeërs; welke vloot Ned.-Indië tot zijn be
schikking heeft, is ons geheel onbekend;;
het zijn vermoedelijk een paar kruisers en
een 10-tal onderzeeërs.
Tegenover al deze vloten en gedeelten
ervan staat dan die van Japan met 12 slag-
schep.2n, 40 kruisers, 120 torpedojagers en
70 onderzeeërs. Houdt men rekening met
het feit, dat zijn tegenstanders slechts par
tieel hun vloot in de Pacific kunnen inzet
ten, dan blijft nochtans Japan in de min
derheid. Overigens zijn er nog vele andere,
waarbij onberekenbare factoren, die bij de
oorlogvoering een rol spelen, zooals de ver
houding der luchtmachten, het verloop der
krijgsverrichtingi3n in Rusland, de tegen
stand, die China kan blijven bieden en der
gelijke meer. Hoe deze oorlog om de Azia
tische en Pacific-hegemonie strategisch ge
voerd .zal worden, is eveneens moeilijk te
profeteeren; Te land zullen waarschijn
lijk Wladiwostok en Indo-China nieuw oor
logstooneel wordisn, terwijl Japansche aan
vallen op de Philippijnen, Goeam en Bor
neo vermoedelijk niet zullen uitblijven. In
tusschen is het niet onze bedoeling, daar
over met het verstand van een leek be
spiegelingen te houden, doch slechts om
een indruk te geven van de verhoudingen
en mogelijkheden, die bij een uitbreiding
van de oorlog tot de Pacific in aanmerking
kunnen komen.
Wkt de toestand op het oogenblik be
treft, kan gezegd worden, dat de spannin
gen in het Verre Oosten op onrustbarende
wijze toenemen. De politiek van het derde
kabinet-Konoje is gericht op krachtige ac
tie inzake de gestelde doeleinden op de
grondslag van het Driemogendheden-paot,
hetgeen van Angelsaksische zijde sterke
reactie uitlokt. De ernst van de situatie
blijkt uit de mobilisaties in Japan, de Ame-
rikaansche maatregelen in de Stille Oce
aan, de sluiting van h^t Panama-Kanaal
voor Japansche schepen, het leggen van
mijnsn bij de Philippijnen en door de Rus
sen langs de Siberische kust, de terug
keer der Japanners en der Japansche sche
pen naar het Vaderland en tenslotte als
meest Ingrijpende maatregel het bevriezen
der Japansche saldi in Engeland en de
Vereen. Staten. Dit laatste beteeksnt niets
meer of minder dan een volledig econo
misch embargo en een onmogelijkmaken
van de Japansche handel, derhalve een af
snijding van dit land van de verschillende
grondstoffen, die het met name voor de
oorlogvoering noodig hééft. In Japan ge
voelt men, dat al deze maatregelen erop
gericht zijn, het land t4 verstikken. Al zijn
tegenstanders tezamen', pogen een ring er
omheen te vormen, teneinde een krachtige
Japansche actie onmogelijk te maken en
het te dwingen tot hei zich terugtrekken
op zijn eigen eilanden. IMet dit al is de po
sitie van Japan, gelijM door verschillende
van ,zijn woordvoerders} ook is gezegd, ern
stig en zal het doortaitend moeten optre
den, om zich uit de worgende greep zijner
tegenstanders los te mtksn. Naar het zich
thans laat aanzi<3n, kaj. het uitbreken van
het conflict niet lan-^jmeer op zich laten
wachten l
Naschrift. Nadat bovfeistaand artikel ge
schreven was, kwam het bericht van de
bezetting door Japan van verschillende
punten in Indo-China, als gevolg van een
accoord, door dat land gesloten met ,de
regeering van Vichy. Welke reacties dit
van Engelsch-Amerikaansche zijde zal uit
lokken, dient afgewacht.
DE NEDEBLANDSCHE UNIE.
's-GRAVENHAGE, 26 Juli. De com
missaris-generaal voor het veiligheidswe-
zian en höhere S.S. und Polizetführer
maakt bekend:
Op grond van paragraaf 1 van de Ver
ordening van den Rijkscommissaris 20/41
verbied ik met ingang van heden:
1. Het ophangen, aanplakken en het
op iedere andere wijze in het openbaar
vertoonen van plakkaten en geschriften
van de Nederlandsche Unie.
2. Het dragen van insignes .van de Ne
derlandsche Unie.
MAXIMUM-PRIJZEN VOOR CITROENEN
Naar de Gemachtigde voor de Prijzen
mededeelt, zijn er met ingang van vandaag
maximun^prijzen vastgesteld voor citroe
nen. De consument weet nu waar hij aan
toe is, zoodra er weer citroenen verkrijg
baar zullen zijn. Er aal niet meer dan 5
cent per stuk voor mogen worden ge
vraagd. In het vorige seizoen berekende
men voor groote en kleine citroenen ver
schillende prijzen. Dit zal, nu er één maxi-
mum-prijs, onaifhankelijk van de grootte,
is vastgesteld, niet meer mogen voorko
men.
PRIJSOPDRIJVING VAN GASOLIE
BEBOET.
Een grossier in fruit en conserven te
Utrecht, v. d. B., kwam voor zijn bedrijf
motorbrandstof tekort. Hij stuurde daarom
zijn vader naar Amsterdam teneinde te
trachten in den illegalen handel gasolie te
koopen. B. Sr. vond Inderdaad een verte
genwoordiger, M., bereid hem 4000 liter te
levensn vool- een bedrag van f 2100.M.
beschikte evenwel niet zelf over de olie,
maar kocht deze van een koopman S.,
eveneens te Amsterdam. Ook deze echter
moest de 20 vaten olie eerst weer van een
anderen, onbekend gebleven handelaar koo
pen.
Nadat de olie in het pakhuis van den
grossier te Utrecht was opgeslagan, werd
zij door de politie in beslag genomen.
Daar de_ bij deze transactie betrokkenen
zich allen hadden schuldig gemaakt aan
overtreding van de Prijzenbeschikking 1940
No. 1 moesten zij zich voor den Inspecteur
voor de Prijzenbeheersching te Amsterdam
verantwoorden.
V. d. B. zag zijn zoo duur betaalde olie
verbeurd verklaard, daarenboven werd
hem f 250.boete opgelegd. M., de ver-
teganwoordiger, die evenals S f 150.aan
dezen handel verdiend had, werd tot f 300-
S. tot f 400.boete veroordeeld.
PRIJSOPDRIJVING VAN LUXE
GOEDEREN.
F 55.000boete.
Een N.V. te 's-Gravenhage, welke in
normale tijden comestibles, conserven en
zuidvruchten importeert, was er, toen na
10 Mei 1940 vrijwel niets meer kon wor
den ingevoerd, toe overgegaan het groot
ste deel van haar voorraden tegen ver
hoogden prijs uit te verkoopen.
Voor zoover na 10 Mei nog wel goederen
werden ingekocht, waren bovendien in den
verkoopprijs niet alleen de meerdere kos
ten van aankoop, maar ook het oude winst
percentage ingecalculeerd. In dit geval had
men echter volgens de dwingende voor
schriften slechts de oude, in geld uitge
drukte winstmarge op dan verhoogden in
koopsprijs mogen leggen.
Ook had men nog ongeoorloofd hooge
prijen weten te berekenen door een bepaald
artikel niet aan vaste afnemers, detaillis
ten, te leveren, maar het direct als „groot
winkelier" aan consumenten te verkoo
pen. Waarbij dan uiteraard detailprijzen in
rekening werden gebracht.
De directeur der N.V. V.D., die de the
orie der vervangingswaarde huldigde, was
daardoor tot een prijspolitiek gekomen,
welke in alle opzichban indruischt tegen de
beginselen der Prijzenbeschikking 1940 No.
1.
Te harer verontschuldiging voerde de N.
V. aan, dat de prijsverhooging slechts luxe
goederen betrof en niet distributiegoederen
of eerste levensbehoeften. Dit verweer
werd echter door den Inspecteur voor de
Prijsbeheersching verworpen. Volgens de
zen hadden nog afgez;ien van de wette
lijke bepalingen de overtredingen der
prijsvoorschriften de N.V. in een voordee-
liger positie gebracht dan haar concurren
ten, die de voorschriften wel naleefden. Dit
is een bevoorrechting, die sociaal niet kan
worden goedgekeurd.
De N.V., die de Prijzenbeschikking 1940
No. 1 had overtreden, werd deswege door
den Inspecteur voor de Prijsbeheersching
te Den Haag veroordeeld tot een boete van
f 55.000.—.
HET LEGIOEN.
's-GRAVENHAGE, 28 Juli. Wegens
dan sterken toeloop van vrijwilligers wer-
.den de meeste bureaux van aanmelding
voor het Nederlandsche vrijwilligerslegioen
voorloopig gesloten.
Het Amsterdamsche bureau blijft nog
open tot Donderdagavond 31 Juli
a.s. Geopend blijft daarna alleen het aan
meldingsbureau te Den Haag, Koninginne
gracht 22. Aanmeldingen moeten schrif.te-
lijk geschieden.
KWART TON VAN DE NED. BANK.
Voor de aimuliance.
's-GRAVENHAGE, 28 Juli. Voor .de
Nederlandsche ambulance, die naar Oost-
Europa zal vertrekken, kwam. op het
eerste bericht in de blaöan reeds dadelijk
f 6000 aan giften binnen, welke bedrag
spoedig tot f 10.000 opliep.
Heden stelde mr. M. M. van Rost van
Tonningen, president van de Nederlandsche
Bank, namens deze f 25.000 ter beschik
king der ambulance.
Dit mooie bedrag is tevens bedoeld als
voorbeeld ter navolging voor anderen. Er
zijn tonnen gouds tioodig. In kringen, die
druk bezig zijn met de voorbereiding der
uitzending, rekent men op minsbans even
veel medewerking als in de dagen van den
eersten Finschen vrijheidsoorlog einde 1939.
(A.N.P.)
DUITSCHE AANVALLEN OP
Z.O.-ENGELAND.
BERLIJN, 28 Juli (D.N.B.) In den
nacht van Zondag op Maandag heeft bo
ven Groot-Brittanië een „aanzienlijke" vij
andelijke activiteit in de lucht geheerscht,
zoo meldt de Britsche berichtendienst, op
grond van een communiqué van het Engel-
sche ministerie van Luchtvaart. De lucht
aanvallen strekten zich uit over Zuidoost
Engeland, met inbegrip van het Londensche
gebied, waar „zekere schade" werd aange
richt en een aantal slachtoffers is gevallen.
DUITSCH WEERMACHTSBERICHT.
Tegenstander in de Oekraïne verder
terujggedrongen.
Veiigeldingsaanval op Londen.
Uit het Hoofdkwartier van den Führer,
28 Juli. Het opperbevel van de me.ex-
macht maakt bekend:
De slag van Smolensk nadert zijn succes
volle einde. Alle pogingen de vernietiging
van de ingesloten Sovjetafdeelingen te ver
hinderen, werden verijdeld.
In de Oekraïne dringen de verbonden
troepen, ondanks den zeer moeilijken toe
stand der wegen voortdurend achter den
wijkenden tegenstander op.
Aan het Finsche front wonnen Duitsche
en Finsche troepen bij taaien vijandelij-
ken tegenstand verder terrein.
Als vergelding voor de herhaalde lucht
aanvallen van Britsche gevechtsvliegtui
gen op woonwijken in Duitsche steden, bom
bardeerde het luchtwapen in .den afgeloo-
pen nacht de Britsche hoofdstad. Tan Wes
ten van de Theemsbocht ontstonden groote
branden.
Gevechtsvliegtuigen brachten bij de Fa-
röer-eilanden een vrij groot vrachtschip
tot zinken en beschadigden een koopvaar-
dijschip zwaar. Voor de Schotsche Oost
kust kreeg eian groot koopvaardijschip een
treffer van een luchttorpedo.
De vijand vloog overdag noch des- nachts
het Rijksgebied binnen.
WAARSCHUWING EN BEVEL.
yam den N.S.B.-leiider.
In het „Nationale Dagblad" wordt onder
het opschrift „Waarschuwing en bevel" het
volgende medegedeeld:
,,Het is gebleken, dat de uitvoering van
de V-actie op enkele plaatsen tot exces
sen heeft geleid, die wij als nationaal-soci
alisten ten sterkste afkeuren. Zeer vermoe
delijk is ,dit het werk van agants-provo-
cateurs.
Het is aan de N.S.B.-ers ten strengste
verboden, op kerken en monumenten, op
Protestantsche of Katholieke pastorieën te
plakken of te schilderenj, hetzefde geldt
voor woonhuizen. In het algemeen is er
zorg voor te dragen, dat niets beschadigd
wordt. Het natiónaal-socialisme wil op
bouw, geen afbraak!
De tegenstanders zijn hier en daar aan
vallend opgetreden'. Dat deze aanvallen
met kracht' worden afgeslagen, is vanzelf
sprekend. Daarbij is het voorgekomen, dat
een huis werd binnengedrongen. Dit is ban
eenenmale ontoelaatbaar. Het huis is de
zetel van het gezin en als zoodanig onaan
tastbaar. Men stelt zich bij aantasting daar
van niet alleen bloot aan gerechtelijke ver
volging, maar tevens zal uitwerping uit de
N.S.B., als onwaardig, daarvan het gevolg
.zijn.
MUSSERT.
Utrecht, 26 Juli 1941.
