Cim€EKEUADÖpGED.GPOt10filA6^^KZUD-HOUinZCElJ^^ EHAHDEn
i
i
i
i
l
i
i
N.V. DitgiTersmaatschappii „EILANDEN-NIEUWS"
Offieieele berielten.
GEMENGD NIEUWS.
De Savoysche
Pleegdochter
13e Jaargang
WOENSDAG il JUNI 1941
No. 1249
W. A. DE AMËR
Esn nieuw perspectief op bet ge^
bied der VoedselToorziening
O Zf O Jniinfimdge^
WAARIN SEDERT 1 NOVEMBER 19 35 OPQENOMEN NET BLAD .O N Z E E ILATiarDE N""-~ 1 8E J A A R Q A N Q
^Km^^mÊÊÊÊ^mt^m^mÊ^^^H^mi^mmmÊmm UüGfAVE van
Zomer- verkoudheid
niEuws
Geveti%i[ ft MidiieEbjUSfis i Ttkaa Hea&ïbitc, 122 G m G^ 167930 PasKËox 8 Td. 17.
raitkaatoor voor Zeeland: St. Maiartensdyb TOaikt, Tetef. S9.
Abeimementaprtjs 90 cent per 3 maanden bij vooruitbetaling.
Versch^nt lederen Woensdag en Zaterdag 2 maal per week.
Afzonderlijke nummers 5 cent Buitenland 8 gulden per Jaar.
Advertentie-prijs 20 cent per regel. Reclames 40 cent
Hoofdredacteur
TH. DE WAAL MIDDELHARNIS C 122.
PKIJZEN OOK OP DE KARKEN
VAN BAKKERS.
Aangezien debepalingen van het prijs-
aanduidingsbesluit 1941 niet voldoende blij
ken te zijn doorgedrongen tot de bakkerij,
vestigt het Centraal Bureau voor het bak.
kersbedrijf er de aandacht op, dat krach
tens dit besluit niet alleen de artikelen in
de winkels op de voorgeschreven wijze
moeten zijn geprijsd, doch dat de voor-
schrifbsn dienaangaande ook gelden voor
den verkoop met bakkerswagen aan huis.
De bakkerswagens zullen in verband hier
mede moeten zijn voorzien van op duidelijk
zichtbare en leesbare wijze aangebrachte
prijslijsten, waarop vermeld staan alle in
den wagen vervoerde artikelen en de daar
voor geldende prijz<3n.
Het is gebleken, dat wegens het niet na
komen van dit voorschrift reeds processen-
verbaal zijn opgemaakt, zoodat belangheb
benden in hun eigen belang dringend wordt
aangeraden om voorzoover dit nog niet is
geschied, hun "oakkerswagens op de hierbo
ven omschreven wijze van prijslijstsn te
voorzien.
Ter vermijding van misverstanden wordt
er voorts de aandacht op gevestigd, dat
men niet zal kunpen volstaan met het een
voudig deponeeren in de kar van een getyp
te prijslijst, doch dat de prijsvermelding op
duidelijk zichtbare en voor ieder leesbare
wijze zal moeten geschieden door bevesti
ging op of aan de broodwagens. (A.N.P.)
PRIJSREGELING VOOR FINTEN.
De finten, een vischsoort, die tot de ha
ringachtige behoort, geniet op het oogen-
blik een veel grootere populariteit dan vroe
ger het geval was.
Daar het niet uitgeslobsn moet worden
geacht, dat deze verhoogde belangstelling
voor de fint tot overmatige stüsrinfi- der
prijzen aanleiding kan geven, maakt de Ge
machtigde voor de Prijzen bekend, dat met
ingang van 5 Juni de prijzen voor finten
en fintproducten geregeld zijn.
Voor den visscher, den rooker en den
verwerker werden maximum-verkoopprijzian
vastgesteld, terwijl voor grossiers en detail,
listen maximumwinstmarges zijn voorge
schreven.
Een en ander is gepubliceerd iij de Staats
courant van 5 Juni j.l.
MAXIMUM-PRIJZEN VASTGESTELD
VOOR ANSJOVIS.
In een op 5 Juni j.l. afgekondigde be
schikking worden de maximum-prijzen vast
gesteld voor ansjovis, ifilet en ansjovispro
ducten, zoowel als pastei.
Voor ansjovis, die in kleine hoeveelhe
den wordt verpakt, zij.u een aantal stan
daardverpakkingen voorgeschreven De klein
ste hoeveelheid bedraagt 10 stuks in flacons
De winkelier mag daarvoor f 0.52 vragen.
Keulsche potten, inhoudende 100 stuks, kos
ten f 3.60, blikken van 4 kg. netto kosten
f 9.25. Voor alle daartusschen liggende
soorten van, verpakking zijn de prijzen pre
cies aangegeven. Ansjovispastei in tuben
van 65 gram mag f 0.64 kosten; andere
vischpastei, waarin ansjovis verwerkt is, is
evsneens in de prijslijst opgenomen.
Ansjovisfllet is opgenomen in blikken en
potjes van verschillende grootte, los uitge
wogen mogen de filets f 2.per V2 kg.
kosten. In een afzonderlijke publicatie van
don Gemachtigde voor de Prijzen werd in
ons nummer van Vrijdag j.l. een volledig
overzicht der nieuwe prijzen opgenomen.
HET BEWAREN VAN ETENSRESTEN.
Door het ondoelmatig bewaren van levens
middelen gaat veel, van hetgeen waarde
heeft verloren.
Ook voordat verkeerd bewaard voedsel
bedorven is, dus terwijl de smaak nog goed
is, kan de voedingswaarde toch sterk ach
teruitgegaan zijn.
Hier volgen daarom eenige wenken en
raadgevingen, betreffende het bewaren van
spijzen voor een korten tijd, b.v. het eten
van de Centrale Keukens.
Dagelijks worden er dooi; de Centrale
Keukens gerechten verschaft o.a. verschil
lende stamppotten met versche groenten
en aardappeten. De groenten en aardappe
len bevatten vitamine C. Br is niets zoo
.niadeelig voor vitamine C als de aanraldng
met de lucht en een lauwwarme tempera
tuur.
Dikwijls is er in deze stamppotten melk
of taptemelk verwerkt. Vooral na langdurig
warm houden is het goed mogelijk, dat deze
gerechten, wanneer ze uitstekend zijn af
geleverd, toch na eenige uren zuur wor
den of bederven.
Misn moet zoo mogelijk vlak voor het
eten, de gerechten aan de Centrale Keukens
afhalen en er een flink gereinigde, goed af
te sluiten pan voor gebruiken, daar ook
stof en vuil het bederf in de hand werken.
Mocht er iets van, den maaltijd overblij
ven, dan moet men deze rest ,zoo snel mo
gelijk koud laten worden en op een goede
plaats bewaren.
Een goede bewaarplaats moet:
Ie. koel, droog en stoifvrij zijn.
2e. goed gereinigd kunnen worden.
muiasn en insecten.
Wordt er thuis gekookt, dan moet men
de groenten en aardappelen om bovenge
noemde reden, kort voor den maaltijd be-
reidsn en eventueele resten op dezelfde wij.
ze bewaren.
Vleesch:
Verschillende slagers leveren al het
vleesch voor een distributie-periode tegelijk
af aan hun klanten. Het ongebraden vleesch
kan men op een koele plaats maar één dag
goed houden. Door het zouten of marinee
ren kan men deze periode rekken. Wil
men het vleesch voor langen tijd bewaren,
dan moet men het braden en met vet be
dekken.
Melk:
Vooral in den zomer is de kans groot, dat
de melk zuur wordt. Om dit te voorkomen
moet men de melk in osn schoone melkko-
ker of pan in ontvanigst nemen, vervolgens
zoo snel mogelijk koken, koud laten worden
en op een koele plaats weg zetten. Restjes
warme melk mogen nooit bij de overige
koude melk gegoten worden. Hierdoor zou
een lauwwarme temperatuur ontstaan,
waardoor het bederf in hooge mate bevor
derd wordt. Ook mag geen versche en oude
melk bij elkaar gedaan worden. Dit mengsel
blijft minder lang goed, dan de versche
melk afzonderlijk.
DE ARBEID VOOR ONVOLWAARDIGEN
IN ZEELAND.
Het werk voor de onvolwaardigen in Zee.
land wordt thans geregeld. Te Vlissingen
is een afd. opgericht, die het werk op het
eiland Walcheien zal behartigen. Te Goes
kwam een afd. tot stand (voorzitter dr. J.
M. Planteijdt, secretaris.penningmeester de
heer J. Dirks), die het overig deel van de
provincie Zeeland omvat, tlit ingewonnen in
lichtinjgen bleek reeds, dat er alleen op
Zuid. en Noord-Beveland 750 onvolwaardi
gen zijn (daarbij inbegrepen de oude men-
schen en zij die uitkeeriïfg genieten krach
tens de Invalid!teitswet.) Zoodra het moge
lijk is, zal een consultati^ureau worden op
gericht, z
BADER IN ZEE VERDRONKEN.
Hdj kon niet zwemimien!
Met het zomerweer en de baders in zee is
ook het verdrinkingsgevaar gekomen. Zon
dag is het eerste slachtoffer hiervan ge
vallen. Om ongeveer 2 uur Zondagmiddag
begaf de 17-jarige G. S. uit Nootdorp zich
bij het baden aan het Noorderstrand te
Scheveningen te ver in zee. Op een gegeven
oogenblik kon hij zich niet meer staande
houden in den sterken stroom, zoodat hij
viel. De jonjgeman, die niet kon zwemen,
werd door den stroom gegrepen en dreef af.
Pogingen van zijn vrienden, die evenmin
konden zwemmen, om hem te redden, faal
den, zoodat hij in zee is on^gekomen. Het
lijk is nog niet aangespoeld.
Nng een slachtoffer.
Zondagochbsnd is een Ig-jarige jongen uit
Amsterdam na het zwemmen in zee te
Za.ndVQort ,niet, terue-e:ey?Brd. hoewel nie-_
mand iets heeft gemerkt van een ongeval,
moet men aannemen, datl de knaap vedron-
ken is. Hij had, alvorens Ie gaan zwemmen,
zijn kleeren afgegeven asti een consumptie
tent en gisteravond oms reeks 10 uur wa
ren de kleensn nog niet üruggevraagd.
Het zoeken langs het
steeds voortgezet.
strand wordt nog
In den middag riej
men een 33-jarige dam(
hulp. Twee badmannen
een vlet te redden. Zij
loos. Op het strand werdkunstmatigi
hading toegepast, vervofens
een ziekenauto naar een
lem overgebracht.
tijdens het zwem-
uit Haarlem om
wisten haar met
reeds bewuste-
e adem
werd zij met
iekenhuis in Haar
Handel -
voor
Bedrijf*
OUDDOP
Belastingen - Ajountancy
Administr iën.
S«n Verhaal uit de dasen
van CaWtjn's «trijd t« Genftv»
*oor DEBORAH ALCOCm
12.
Daarop bemerkte Norbert dat de dienst
een aanvang nam.
Een predikant stond iets op te zeggen
of voor te lezen; maar of het een gebed, of
een toespraak, of een voorlezing was, kon
Norbert niet te weten komen en 't kon hem
ook niet scheten.
Het duilrde alleen maar onuitstaanbaar
lang! Wat daarop volgde beviel hem beter.
Een van de psalmisn, berijming van Clement
Marot, door de geheele vergadering gezan
gen, dreunde door het kerkgebouw. Norbert
zong mee; hij kende die psalmen, want ze
werden in Frankrijk veel gezongen, zelfs
door de Roomschen. Daarop volgde nog
meer voorlezen en bidden, volkomen onbe
grijpelijk voor iemand, die geen moeite deed
om het te begrijpen. Toen werd nog een
psalm gezongen, waaronder een tengere, in
zwart gekleede gedaante den preekstoel
besteeg.
„Dat ïs meester Calvijn!" dacht Norbert;
„de broeder van onzen gastheer, den goe
den boekbinder. Hij ziet er lang zoo goed
.niet uit! Een sombere man, smal, bleek, met
een mager, ingevallen gelaat, zwart haar,
puntbaard, langen neus en oogisn zoo scherp
als messen."
De geheele vergadering zette zich om te
luisteren. Zelfs de Libertijnen, als een
zwerm vliegen, die in een feestmaal ge
stoord werden, gonsden totdat zij in ge
dwongen stilte verzonken; ze waren huns
ondanks genoodzaakt te luisteren naar het
geen zij haatten. Ook Norbert kwam onder
die betoovering, hij moest hooren of hij wil
de of niet. Deze koele, duidelijke kalme
woorden kwamen uit een diepte van over
tuiging, een diepte van gevoel zelfs, die veel
'dieper lag dan de fonteinen van den harts
tocht.
Zoo is staal koud, maar het heeft de
grootste hitte van 63n oven moeten door
staan om zoo koud te worden. Elk woord
was het beste dat de taal voor die gedachte
bezat, en de woorden waren in elkaar ge
zet als mozaiek. Norbert wist dat niet,
maar hij gevoelde het onwillekeurig. Het
onderwerp kon hem niet schelen: de rechte
wijze van Avondmaalsviering, en hij zei tot
zichzelf dat het hem ook volstrekt niet aan.
ging, maar toch moest hij er zijn aandacht
aan geven.
Hij trachtte aan dien indruk te ontkomen
en aan andere dingen te denken. Hij begon
om zich heen te zien. Wie van deze mooi-
gekleede edellieden zou PhlUbert Berthelier
zijn, de leider van de Libertijnen en bloed-
Particulier
De N.V. Stijfsel- Glucosefabriek „Sas
van Gent" te Sas van Gent gaat „AARD-
APPELGRIES" produceeren.
Consumenten, landbouwers en wei'iknemers
zijn idaarmee gebaat.
Met intensieve belangstelling zal onge
twijfeld de mededeeling ontvangen worden,
dat de N.V. Stijfsel- Glucosefabriek „Sas
van Gent" te Sas van Gent er na moei.
zamen arbeid in geslaagd is, op het ter
rein van de voedselvoorziening eeen nieu
we bron aan te boren.
Tegen Augi^tus/September a.s. namelijk
hoopt zij aan haar bedrijf een nieuwe afdee-
ling toe te voegen, welke zich zal bezighou
den met de vervaardiging van AARDAP-
PELGRIES, een porduct, dat, volgens een
nieuw procédé waarover octrooi is aange
vraagd, verkregen kan worden UIT ALLE
SOORTEN AARDAPPELS (hieronder óók
'bejgrepen uitschot - mits gezond) en dat, be.
halve ALS UITSTEKEND VOEDSEL MET
HOOGE VOEDINGSWAARDE, óók in
broodbakkerijen, koekfabrieken e.d. toepas,
sing zal kunnen vinden.
Het behoeft geen betoog, dat dit nieuwe
product van het menschelijk vernuft wijde
perspectieven opent, niet alleen op het ge
bied van de voedselvoorziening, doch óók In
velerlei andere richtingen.
De landbouwers zullen in normale
tijdsomstandigheden hun overschot aan
aardappelen steeds bij de nieuwe industrie
kunnen spuien en óók voor hun afval, het
z.g. „kriel" (dat zijn de kleine aarda,ppelen
tot 30 mm. die thans door de consumptie
niet worden opgenomen en deswege voor
dierlijk voedsel worden gebruikt) steeds
afzet kunnsn vinden.
Bovendien zullen de broodbakkerijen,
koekfabriekanten e.d. in het nieuwe product
eèh weiKoiiic'gronastoC' BègiucteHT'
Oók belooft de nieuwe Industrie een ver
blijdende opleving teweeg te zullen brengen
op de arbeidsmarkt, daar vele handen bij
het vervoer, de verwerking etc. werk zullen
vinden.
Nu moet men vooral echter uit het voor
gaande niet afleiden dat aardappelgrjes een
soort oorlogsproduct is met al den aankleve
daarvan, dat men bij terugkeer van nor
male omstandigheden liefst maar weer zoo
spoedig mogelijk opzij zet en vergeet. In
tegendeel: Dit nieuwe preparaat is, om zijn
uitstekende hoedanigheden, bestemd om óók
né. den oorlog en dfe vooral bij de
voedselvoorziening ©an groote en voorname
rol te spelen.
Het productieproces is er namelijk geheel
op gericht om aan het product de grootst
mogelijke voedingswaarde te verzekeren.
De aardappelen toch worden verwerkt vol
gens een procédé waardoor niet alléén de
mineralen en eiwitten behouden blijven,
maar eigenlijk geen enkel voedzaam be
standdeel van den aarda,ppel verloren gaat,
zooals tot nog toe meestal gebeurt zoowel
bij het huishoudelijk gebruik als bij de ver
werking tot aardappelmeel e.d. Men ver.
krijgt zoodoende een smakelijke, voedzame
substantie, die zich uitstekend leent voor
het maken van puree, croquettes e.d.
Dat de opzet in alle opzichten serieus is.
moge o.a. blijken uit het feit, dat de afzet
van het nieuwe product zal worden gere
geld in overleg met de regeeruig. Ook heeft
de N.V. Stijfsel. Glucosefabriek „Sas van
Gent" zich het alleenrecht verzekerd, om de
voor de bereiding van het nieuwe product
benoodigde grondstof (voorloopig alleen
„kriel," daar consumptie aardappelen mo
menteel onder de distributie vallen) o,p te
koopen in Zeeland, de Zuid-Hollandsche
eilanden tot den Nieuwen Waterweg, Noord
Mjerwede en West Brabant.
Naar wij vernemen, is de opdracht voor
het vervaardigen van de benoodigde tech
nische installaties reeds geplaatst en wordt
alles in het werk gesteld om in Augustus
a.s. bedrijfsklaar te zijn.
Moge de nieuwe industrie ten volle aan
de hooggestemde verwachtingen beantwoor.
den en er toe bijdragen om de voedselvoor
ziening voor streek en land veilig o stellen
daarmede tevens de ondernemendr^ directie
van de fabriek een welverdiend succes ver
zekerend.
Jagen de kou er uit Doos 10 en 50ct
„HEPPUBONNE."
Bij de reeks nieuwe woorden en uitdruk
kingen, die aan onze taal tegenwoordig
wordt toegevoegd, is de bovenstaande uit
drukking er één van.
Een mooi woord kan ik het niet vinden,
maar dat is tot daar aan toe. Veel erger is
het dat dit woord in heel veel winkels en
restaurants op een zeer onsympathieke wij
ze wordt gebezigd.
In menige wdnkelzaak reageert het per-
_senegl,,_SQins 50JC de pa,troon.zelf 05 de be-
steïllrfg' van dé klant met het" nieuwe
woord: „heppubonne."
Evenzoo kan het U gebeunsn dat wanneer
U in een restaurant of lunchroom een maal
tijd bestelt, dat de kellner of de juffrouw
niet, zooals voorheen, uw bestelling in ont
vangst neemt met een „zeker, mijnheer. Ik
zal er voor zorgen" of iets dergelijks, maar
U argwanend aankijkt en nog vóór dat hij
of zij de bestelling noteert het „heppubon
ne" laat hooren.
Nu kan men geen suiker, scheerzeep,
spiegeleieren met of zonder ham verkoopsn
zónder bon, maar óók niet zonder betaling.
Doch ik geloof toch niet, dat er patroons
zullen gevonden worden die er accoord mee
zouden gaan, wanneer hun personeel op een
bestelling van de klanten zou reageeren
met de vraag: „Hebt U geld bij U?"
Natuurlijk zal het b.v. in een restaurant
meer voorkomen, dat er zich eters aanmel
den zonder bons, dan zonder geld en het is
noodzakelijk dat de klant zijn portie ham
met gesmolten boter niet naar binnsn
werkt, alvorens-hij zijn bons heeft gegeven.
Maar héél wat sympathieker dan het „hep
pubonne" doet het aan, wanneer de bestel
ling is gedaan, de bediende antwoordt: „Ze.
ker, mijnheer, én mag ik nu die en die
bons van U hebten?"
(„Alg. Weekbl. v. d. Middenstand..")
Verwant van zijn naas 1 buurman, den
kreupelen man met de r Die dochter Wel,
wel! wat keken ze aller ertoornd en vast
besloten! Zij sloegen de nd aan 't zwaard.
Indien het niet in de ke geweest was, zou
het er heet toegaan! E wie weet wat er
nog gebeurt, want dit n nauwelijks een
kerk heetp2n!
De machtige stem greéhem opnieuw aan
en hield hem vast. Zij v kalm, zelfs zacht
maar vol van bedwongc kracht,
,Ik zal mij laten k n door de voor
schriften van mijn M ter!" verzekerde
Calvijn. „Die zijn mij j 1 bekend en dui
delijk. Wij zullen nu Avondmaal van
onzen Heere gaan vier« Indien iemand tot
door het Consis-
dan zal ik mijn
de heilige tafel nadert,
torie buitengesloten
plicht dosn al zou het njiet leven kosten."
Een plechtig gebed vo
Bedaard kwam
de prediker den kans ifstapte voor
waarts en nam zijn pis aan de tafel des
Heeren in. Eerbiedig li< 3 hij het laken op
en ontblootte het broc m den wijn; een
vreemd gezicht voor oert, die gewoon
was een ouwel te ontv: sn en een kelk te
t gedroomd had
Met diepen eer-
ekenen, en bleef
vereeren, waaraan hij
de lippen te zullen zet
bied wijdde Calvijn d(
toen kalm staan wach'
Plotseling ontstond erucht; gemom
pel en voetgetrappel. 1 :ewapende Liber.
tijnen drongen voorwi i, ieder met de
rechterhand uitgestrel lar het brood en
de linker aan het zw£| geslagen.
„Het gelukt hun!" dacht Norbert. Maar
verrast nam hij zijn woorden terug. Twee
handen, verdedigende handen, zwak en ten.
ger als die van een zieke vrouw Of een
stervend kind, werden over brood en wijn
uitgestrekt. Maar er was geen zwakheid in
de stem, die als een klok door de volle
kerk galmde. „Gij moqgt deze handen ver
wonden, deze armen afhakken, dit leven ne.
men, maar nooit zult gij mij dwingen om
deze heilige teekenen te geven aan de on-
heiligen, die de tafel mijns Heeren ont-
eeren!"
Diepe, benauwende stilte overviel de
toornige groep. Norbert hield den adem in,
terwijl hij lette op de teleurgestelde gezich
ten van de Libertijnen. Hun rechterhanden
daalden, twijfelend zagen zij elkander aan.
Eindelijk, tot zijn groote verwondering en
waarschijnlijk niet minder tot de hunne, gin
gen deze sterke, gewapende mannen zwij
gend terug en liepen langzaam het kerk
gebouw door. Rustig maakten de anderen
voor hen plaats. Zij verdwensn.
Daarop, alsof er niets bijzonders gebeurd
was, bad meester Calvijn, gevolgd door een
anderen predikant, en toen kwam de ge
meente eerbiedig, en hoofd voor hoofd aten
zij een stukje brood en dronken een teug
wijn.
Dat was alles wat Norbert zag; maar hij
gevoelde iets dat hij niet zag^; de tegen,
woordigheid en de macht van God.
Later stonden vader en zoon bij elkaar in
hun eigen slaapvertrek, de eenige plek m
huis waar zij ongestoord samen konden zijn.
De Caulaincourt zag er bedrukt uit.
„Het spijt mij voor jou, mijn zoon," zei hij.
„Hoe dat zoo, vader?" vroeg Norbert, op
ziende van den schoen, dien hij bezig was
los te maken.
„Je weet dat Ik te GourgoUes je nooit
mijn overtuiging opgelegd heb. Ik heb je
laten begaan om den godsdisnst van je
moeder te deelen. Maar hier is het anders.
Je hebt gezegd: „Uw volk zal mijn volk en
uw GtOd mijn God zijn."
„En daar blijf ik bij, vader, omdat ik bij
u blijf. Maar ik wil wel bekennen dat de
oude gewoonten mij beter aanstonden."
„Ik zou zoo gaarne zien dat je deze wijze
hefhadt, niet omdat het mijn wijze, maar
omdat het de rechte wijze is. En daarom
dacht ik dat je bewogen zoudt worden, door
Gods genade, door den plechtigen dienst
van dezen dag, door de prediking en onze
gebeden en de eerbiedige eenvoudige ma
nier, waarop wij het heilig Avondmaal vie
ren. Maar het heeft God niet behaagd mijn
wensch te vervullen. Wat je vandaag gezien
hebt ik zeg het met droefheid en
schaamte was beter op z'n plaats op een
slagveld dan in het huis van God."
Norbert ging rechtop voor zijn vader
staan en zei met schitterende oogen:
(Wordt vervolgd.)
