„EILANDEN-NIEUWS"
TRIUMPH
Simon Gieke
NATUURLIJK
TRIUMPHEERT
BOVEN ALLES
Marktberichten
WANT HET IS
DE BESTE
m SIGARET
2e BIAO - ZATERDAG 27 APRIL 194» - No. 1137
BINNENLAND
OFFICIEELE CRISISPÜBLICATIES
Uitwegen op de Provinciale
wegen.
Centrale velllngMiddelharnis
uist toen de sirenes begonnen te loeien voor een luchtaanval
op Nybergsund op 11 April, werd deze foto gemaakt van den
Kroonprins en Koning Haakon van Noorwegen, toen zij dek
king zochten. Een afgeschoten kogel van een der bommen
werpers viel tusschen Koning Haakon en Graaf Wedel-Jaris-
bera. Konina Haakon raapte deze op en stak hem in zijn zak.
AARDAPPEL AANKOOP TOT 1 MEI
OPENGESTELD.
De ketter van Scherpenisse
Cbr. Weekblad op Ger. Grondslag voor de Zald-Holl. en Zeeuwscbe Eilanden
Ulteavavande N.V. .Ellanden-nleuws* MIddelbarnli. Tel. 17, Giro 167930, Postbus 8
De Staatkundig Gereitormeerde verga
deren te Rotterdam Indië Is paraat
Militairen loggen weer beperkt ver
lof Een persverordening afgekon
digd —Sinds de oorlog 237 Nederlamd-
sche slachtoffers ter zee De nieuwe
Dieseltreln rydt 178 KM. per uur
Verschillende berichten.
De Algemeene vergadering der Staatk.
Geref. Partij is dit jaar niet te Utrecht,
maar te Rotterdam, in het gebouw ,de Doe
len" op de Coolsingel, gehouden. Woensdag
j.l. waren daartoe uit alle oorden deg lands
afgevaardigden en belangstellenden opge
komen, terwijl ook vele predikanten uit de
onderscheiden kerkelijke richtingen werden
opgemerkt. Nadat de Partij-Voorzitter, Ds.
Kersten de vergadering met gebed en
Psalmgezang had geopend, werd aan H. M.
de Koningin eeni telegram van eerbiedige
hulde en aanhankelijkheid gezonden, waar
na Ds. Kersten zijn openingsrede hield.
Allereerst stond de spreker stil bij de
ernstige omstandigheden van het oogenblik.
De uitbarsting van den thans gevoerden
oorlog was te vreezen. De machthebbers
der wereld rekenden niet met God en Zijn
Woord. Ook het falen van den Volkenbond
is daaraan toe te schrijven. Aan de eene
zijde dreigt de bond der goddeloozen de
wereld te overstroomen en aan de andere
zijde loert Rome op herstel der oude wereld
heerschappij. Groote gevaren bedreigen ook
ons volk, dat zich steeds verder van God
en Zijn dienst vervreemdt en dat door de
oorlogsomstandigheden! in een uiterst moei
lijke positie is gebracht,
Gedenken wij de verschooning des Heeren
over ons, in onderscheiding van de oorlog
voerende landen. Een herhaling van de
toestanden uit den wereldoorlog is te
meer te vreezen, omdat in de jaren van
overvloed heil werd gezocht in de vernieti
ging van hetgeen men teveel achtte. Spr.
wilde niet in den breede handelen over de
verzekeringswetten, die ons volk zijn opge
legd en waartegen de Staatkundig Gere
formeerden steeds wéér hun protest hebben
laten hooren. Zij hebben van meet af niet
alleen principieele, doch ook staatsrechter-
lijke en finanoiëele bezwaren ingebracht.
De grootsch opgezette invaliditeitsverzeke
ring heeft reeds een boekhoudkundig-tekort
van f 1.144.000.000. Het rapport der com
missie Verrijn-Stuart noopt er wel toe, dat
radicaal met het huidige systeem gebroken
wordt. Spr. hekelde vervolgens de onderwijs
wet. Op herziening van de uitkeering aan
kloosterling-onderwijzers is herhaaldelijk
aangedrongen. Met nadruk bepleiten wij hier
nogmaals de noodzakelijkheid, dat één pro-
testantsche partij gevormd wordt op de
vaste basis van Gods Woord. Het resultaat
van de Christelijke politiek is, dat Rome
kunstmatig de overhand in ons land kreeg.
Ons volk zoekt het separatisme niet, dit
wordt het opgedrongen. Spr. wekte zgn ge
hoor, aan de hand van het woord des Apos
tels op, standvastig te blijven en eindigde
met het uitspreken van den wensch, dat
Nederland zich moge buigen onder God en
Zijn recht erkennen.
Men heeft zich de laatste week in het
buitenland bezig gehouden met de vraag,
wat men doen zou met Nederlandsch Indië,
indien Nederland eventueel in den oorlog zou
worden betrokken. Een onzer redacteuren
heeft daarover in ons laatste nummer in
het hoofdartikel een en ander nader uit
eengezet. Nu is het zoo, dat Nederland
eigenlijk geen koloniën heeft, maar vol
gens de grondwet bestaat uit een deel in en
eeniige dfeelen buiten Europa. Wie dus Ne
derland aanpakt, grijpt tegelijk Ned. Indië
aan en omgekeerd. Japan heeft op ditzelf
de punt den nadruk gelegd.
W(aar nu over ons Nederlandsch-Indië
door de groote Zee-mogendheden gesproken
werd, heeft ^e Gouverneur-Generaal, Jhr.
Mr. A. W. L. Tjarda van Stachouwer van
uit het paleis te Buitenzorg een rede ge
houden, welke werd uitgezonden over alle
Nirom-zenders. In de eerste plaats heeft
hij de bevolking gerust gesteld. Hij achtte
de onrust zielkundig verklaarbaar, maar
niet gerechtvaardigd. Nadrukkelijk ver
klaarde hij dat Nederland naar alle wind
richtingen paraat is, dat onze weermaoht
met groote zorgvuldigheid op behoorlijk peil
is gebracht, waarom hij al te groote be
zorgdheid van de hand wees. Hij wekte de
bevolking op, te vertrouwen, dat de Regee
ring, zoowel voor de binnen- als de buiten-
landsche veiligheid waakt.
Er zal naar verluidt weer eenige meer
dere bewegingsvrijheid voor onze militairen
komen en de militaire verloven zullen weer
op beperkte schaal worden verleend. De Re-
geeringspersdienst deelt hierover mede, dat
van Zaterdag 27 April af (veïtrek Vrijdag
avond daaraan voorafgaande) weer zal
worden, overgegaan tot het verstrebkcn
van periodieke verloven, ïij het op iets 'be-
perikter voet, dain tot dusver het .geval is
geweest.
De maatregelen die worden genomen ter
handhaving van onze neutraliteit, blijven
oriverzwakt en de regeering heeft voor al
les open oog. Van den Opperbevelhebber
van Land- en Zeemacht is in de Staats
courant een verordening voor de pers ver
schenen, geldende, nu het geheele land in
staat van beleg is voor het geheele grond
gebied des Rijks. Deze verordening komt
hierop neer, dat de Pers strikte neutrali
teit zal in acht nemen en op geenerlei wijze
afbreuk doen aan de belangen en de veilig
heid van den Staat.
Op de jaarvergadering der Nederlandsche
Reedersvereeniging, deze week gehouden te
den Haag, heeft de heer Wesselink de Voor
zitter, warme hulde gebracht aan onze zee
lieden, die ongeacht de gevaren, hun taak
aan boord vervullen.
Hij memoreerde daarbij, dat gedurende
den oorlog
237 slachtoffers
van Nederlandsche zeelieden en anderen, te
betreuren waren.
Van begin September tot eind Maart
gingen tengevolge van den oorlog 23 sche
pen met een totaal-inhoud van 88.109 bruto
reg. ton ten onder, 237 menschen verloren
daarbij het leven; Een dergelijke wijze van
oorlogvoeren, aldus spr., waarbij de neutra
len niet worden ontzien, verdient scherpe
afkeuring.
Dat ondanks deze scheepsrampen de Ne
derlandsche zeelieden met kalme vastbe-
radenjheid de steeds toenemende gevaren
der zee trotseeren en met inzet van hun leven
hun taak vervullen, dient allen, die besef
fen, hoezeer het algemeen nationaal belang
in de huidige omstandigheden bij de vaart
onzer koopvaardij betrokken is, tot groote
erkentelijkheid te stemmen.
Hij bepleitte voorts een z.g. vrije vaar
geul", ingesteld in overleg met de bellige-
renten, waardoor, indien aan bepaalde
eischen omtrent de lading wordt voldaan,
onze schepen veilig en ongehinderd hun weg
naar en van onze havens zullen kunnen vol
gen; dit zou de gevaren, waaraan onze
scheepvaart thans is blootgesteld, belang
rijk verminderen en het blijven varen onzer
schepen verzekeren.
Deze week is de nieuwe Dieseltreln ge
probeerd op het traject Utrecht-Groningen,
welke proefrit door den directeur der Ne
derlandsche Spoorwegen, Ir. J. W. Hupkes,
(die ook de ontwerper is) meerdere auto
riteiten en de pers wepd medegemaakt.
Vond men kort geleden een snelheid van
90 KM. al een reuze-vaart, deze electrische
vijfwagen-trein stuift met een vaart van
178 KM. per uur over de gladde rails. Men
vertrok om 10 uur uit Utrecht en was om
12 uur in Groningen.
Al heeft Nederland een slappen bodem,
wij staan wat de snelheid betreft, thans in
Europa aan den top.
Deze Dieseltreln is een voorbeeld van
comfort, fiij Invoering van dezen trein zal
voorloopig met een snelheid van 120 KM.
per uur worden gereden.
KORTE BERICHTEN.
Verbod in overwegiiig voor bepaalde
vergadertngen.
Naar wij van welingelichte zijde verne
men, wordt overwogen nog vóór einde M^ei
te bepalen, dat het recht van vergaderen
zal worden ontzegd aan alle vereenigingen,
die voor ambtenaren zfln verboden.
Drie verdriniklngsgevallen.
Gisteren is te Nykerk het vierjarig zoon
tje van schipper Muller uit Puttershoek, die
met een, Rijnaak in de Buitenhaven te Nij-
kerk ligt, van den walkant te water ge
raakt en verdronken.
Te St. Michielsgestel is gisteren het twee
jarig kindje van de familie van IJnthoven
in een onbewaakt oogenblik in een sloot
achter de woning geraakt en verdronken.
Voorts is gistermiddag de 76-jarige land
bouwer G. Bogchelman in het gehucht Med-
ler bij Vorden in een sloot gevallen en ver
dronken.
VEILING vian Woensdag 24 April 1940.
Witlof 1 f 6.50—9.—; Witlof 2 f 5.-5.90;
Spinazie f 18.10—14.30; Sla f 10.-11,20;
Alles per 100 K.G.
Tulpen f 4.-------6.40; Rddijs f 3.40. Alles per
100 bos. I
Boter f 0.69—0.71 per jpond.
Eierveiling van Donderdag 25 April 1940.
Klpeieren 47 kg. f i77; Kipeieren 57—60
kg. f 3.45—3.52; Klpeieren 62—65 kg 'f 3.56
3.62; Eendeneieren f 3.02—3.11, Ganzen-
eieren f 5.92—6.50, alles per 100 stuks.
ETTEN EN LEUR, 24 April 1940.
De aanvoer op de heden te Leur gehou
den veemarkt bedroeg 333 stuks.
De aanvoer van melkvee was normaal,
de handel redelijk en de prijzen onveranderd
De aanvoer van muntig vee was ruimer,
de handel levendig en d«j prijzen als vorige
week.
De aanvoer van jong vee was voldoende,
de handel tamelijk en de prijzen iets lager.
De aanvoer van vet vee was ruimer, de
handel vlug en de prijzien onveranderd.
De aanvoer van biggen was ruimer, de
handel stil en prijshoudend.
Prijzen: Kalf koeien van f 140250; kalf-
vaarzen van f 130240; melkkoeien van f
150260; mager vee van f 120—190; gras
kalveren van If. 4000; vet vee van f 0.32
0.42 per kg. levend gewicht en biggen van
f 16—22 per stuk.
's-Gravenhage, 24 April 1940.
Teeltvergunning late aardappelen.
In vervolg op de desbetreffende mede-
deeling van 27 Maart j.l. vernemen wij van
officieele zijde, dat de termijn, binnen welke
telers, die door omstandigheden minder
aardappelen kunnen uitpooten dan zij aan
vroegen, vermindering van de aangevraag
de oppervlakte aan de Landbouwcrisisor
ganisatie kunnen verzoeken, is verlengd
tot 1 Mei a.s.
's-Gravenhage, 22 April 1940.
De Voedselcommissaris voor Zuid-Hol
land verzoekt aan telers van aardappelen,
zoowel klei-, consumptie- als pootaardappe-
len, behoorende tot de rubriek A., die deze
aan de Regeering wenschen te verkoopen,
zich hiervoor te wenden tot den Plaatselij-
ken Bureauhouder in hun district.
De voorwaarden van aankoop zijn de vol
gende:
De prgzen, welke de Nederlandsche Ak-
kerbouwcentrale zal betalen, bedragen bij
ov.ername in de week van 2227 April
voor Zeeuwscbe Bonten en) Blauwen, Roo-
de Star, Bonte Star, Westeinder Bonten en
Blauwen en Purore, f 3.95 per 100 Kg.
Voor: Bato, Bevelander, Bonte Eigenhei
mer, Blauwe Eigenheimer, Eigenheimer,
Iris, Komeet, Koopmans Blauwe, Limosa,
Nationaal, Populair, Present, Record, Ro
bijn, Souvenir, Noordeling, West-Brabander
Deva, Duivelander, Iduna, Wilco f 3.40 per
100 kg.
Belanghebbenden worden erop gewezen,
dat alle aardappelen moeten voldoen aan de
voor de „A" klasse gestelde eischen.
Bij latere overname dan in bovengenoem
de week zullen de prijzen verhoogd worden
met 7% cent per 100 Kg. per week of ge
deelte hiervan tot 25 Mei en daarna met 10
cent per 100 Kg. per week of gedeelte hier
van.
Voor goedgekeurd pootgoed zijn de prij
zen:
voor de klasse A. f 4.70 per 100 Kg.
voor de klasse B. f 4.40 per 100 Kg.
voor de klasse O. f 3.90 per 100 Kg.
Alle aanbiedingen voor overname van
aardappelen en pootgoed moeten uiterlijk
1 Mei a.s. zijn ingediend.
De uitwegen op de Provinciale wegen in
ons gewest doet de eigenaars van lande
rijen etc. vaak in conflict komen met maat
regelen en voorschriften van het Alg. Wé
gen-reglement. Wie de verslagen van het
kantongerecht nauwkeurig nagaat, heeft
kunnen zien, dat een aanhangig gemaakte
zaak op dit punt wel vier a vijf maal voor
kwam, waarbij het meestal nog uitkwam
tenliadeele van den betrokkene.
In de „Magistratuur" troffen wij een ar
tikel aan, dat over deze materie handelt,
waarin naar een juiste oplossing van de
telkens voorkomende conflicten wordt ge
streefd. De schrijver van het artikel ziet
groot onderscheid in een drukke Rijks-ver-
keersweg en een landelijke Provinciale weg.
„■Waanneer aldus de Magistratuur
terecht voor de groote rijkswegenj uitwe
gen en kruisingen met andere wegen tot
een minimum beperkt worden, dan
brengt dit niet mee, diat de provincie voor
hare wegen nu ooik dezelfde eischen moet
stellen. Dusdoende zou de provincie haar
doel voorbijstreven en zouden de provin
ciale wegen der landbouwstreken zelfs in
TWKKUB DBEIj.
De verdryving van O» Spanjaarden van
onze eilanden.
Door MEVAHOR.
Naar een oud dagboek.
Auteursrechten voorbehouden.
84.
Daarop waren de drie mannen heen ge
gaan om hun broeders te waarschuwen
voor het gevaar dat dreigde.
Kort voor het aanbreken van het late
morgenlicht waren ze alle drie weer in de
jachthut *jijeen.
Nu hadden ze tijd voor het maken van
hun pUunipn. Verontwaardiging over het
lage werk van Anthonio vervulde heni toen
ze de papieren doorzagen die men op den
dwerg gevonden had. Dl" papieren brachtpi
veel aan het licht wal nog voor hen ver
borgen was.
Hoe ze de geloofsgenooten hadden gevnn-
gen, wie er de hand i.i had gehad en welke
belooning er voor b'J'.aald zou worden.
Daarom troffen ze in >]iin beurs van den
dwerg een belangrijke som geld aan. i
Die moest de belooning aan de met name
genoemde mannen gaan uitbetalen.
De waard van Scherpenisse had zijn be
looning al gekregen, zooals bleek uit de
papieren van den dwerg.
Wat een laagheid en valschheid bleek uit
die papieren.
Hoe alle Thoolschen broederen het zwaard
van den beul boven het hoofd hing. Hoe
men voort zou gaan met het vangen van
de ketters indien deze gevangenen maar
eerst vervoerd waren.
Alleen het gemis aan voldoende ruimte
om de gevangenen in bewaring te stellen
had de bloeddorstige priester genoopt met
het vangen van de ketters op te houden.
Ze beefden van verontwaardiging toen
ze uit de papieren van den dwerg vernamen
welke bloeddorstige plannen de priester
had.
„Als wat we verwachten geschiedt en de
hertog van Alva de ketters onderworpen
heeft, dan staan ze slechts voor deze keu
ze:. Hun vervloekte ketterijen herroepen
waarop ze dan ter verdere berechting aan
het heilige gericht zullen worden overge
leverd of onmiddellijk het mes door de
keel."
Uitgebreide lijsten met namen van ver
dachten uit het gansche eiland Tholen wer
den in den bundel gevonden. Ook een af
schrift van de «lijst die men op dfen waard
had gevonden. Die was door den priester
zelf opgemaakt want hij had er eigenhan
dig bijgeschreven. „Hun gangen moeten
nauwkeurig worden nagegaan om overtui
gende bewijzen in handen te krijgen en dan
zijn ze het eerst aan de beurt."
De naam van Willem Baayeszoon stond
hier niet bij vermeld. Blijkbaar was hij er
later bijgeplaatst op de Iflst van de waard.
Ontzet en verontwaardigd over zooveel
boosheid en snoodheid zat het drietal een
oogenblik bijeen. Hun hart beefde van ver
ontwaardiging over de duivelsche plannen.
„Baayeszoon verbrak het eerst de stilte
,,Wel Simon zijt ge nu nog gedrukt door
den dood van dien dwerg alsof onrechtvaar
dig bloed aan onze handen zou kleven? Me
dunkt deze papieren lichten U wel anders
in."
„Inderdaad, zei Simon. Nu ik weet dat
de Kluppel alleen uit zelfverdediging den
spion heeft gedood, ben ik gerust. Ik was
bevreesd, dat wg aanleiding waren geweest
dat de ruwe jager in koelen bloede een
moord zou hebben gedaan. Dat verontrustte
me ten zeerste, m;aar nji ben ik het wel
eens met Voshole, die den dood van deze
man als een besturing Gods aanziet waar
door we achter de snoode plannen van dien
laaghartigen ketterjagerzijn gekomen.
Maar hoe zUUen we de gevangenen kun
nen verlossen. Zullen we daartoe wel in
staat zijn?" Het drietal mannen dacht er
niet aan om rust te nemen zoo ingespan
nen waren ze bezig om een plan te ont
werpen dat redelijke kans van slagen
bood.
Het kasteel moest overrompeld worden.
Maar daarvoor hadden) ze hulp noodig.
Hulp van de Geuzen. Mannen die den strijd
kenden en die wlsteni van doortastend han
delend optreden. Voshole zou trachten hulp
te halen. Met de roeiboot waarmee ze naar
het eiland waren komen roeien zou hij
trachten Veere te bereiken of liever nog
een schip van de vloot dat op de Ooster
Schelde kruiste. Een geschikte plaats werd
afgesproken waar het schip de vluchtelin
gen aan boord kon nenaen.
En dan moest men minstens de hulp heb
ben van een tiental Geuzen om het kasteel
te overrompelen en de gevangenen te ver
lossen.
„Met minder kan het ook wel, maar kunt
ge er tien krijgen, zoo is het mij wel, het
geld van dien dwerg kan ons goed te pas
komen." Over wat Baayeszoon daarmee be
doelde wilde hij zich niet uitlaten.
Ik geloof, dat ik met dat geld wel kan
Zorgen, dat we met minder dan tien Geu
zen de bezetting kunnen opsluiten in hun
eigen hol en dan de arme broeders en zus
ters verlossen.
Zoo nauwkeurig mogelijk werd alles ge
regeld en de tijd bepaald waarop de over
val van het kasteel zou plaats vinden. Nu
kon men ook aan de bedreigde geloofsge-
nooten bekend maken waar en wanneer ze
als het plan gelukte zich konden insche
pen om aan de bloeddorst van hun belagers
te ontkomen. Veel was nog te overleggen
aleer de vrienden konden denken aan het
nemen van eenige rust, die ze toch ook
bshoefdeu vanwege het inspannende leven
en de spannende uren die nog komen zou
den, want de onderneming die ze voor had
den was uiterst hachelijk en kon zeer wel
mislukken. En dan was te voorzien, dat de
gevolgen vreeselijk zouden zijn. Ook mocht
niet langer worden gewacht dan den' vol
genden avond.
Over den waard behoefde men 2ich niet
ongerust te maken, die zou door de Klup
pel wel vast gehouden worden, maar het
gevaar dreigde dat de vermissing van den
dwerg en den waard aanleiding zou geven
tot een speurtocht van de bloedhonden van
Anthonio en de Spaansche soldaten. Zoo
dat geschiedde had men veel kans dat de
plannen zouden mislukken.
Hoe groot de moeilijkheden ook waren
deze drie mannen sterkten zich met het ge
loof in het goed recht van hun zaak.
Niet om eer of voordeel, niet voor hun
eigen belang stelden ze zich in het grootste
gevaar.
Het ging om de verlossing van hun me
debroeders, die om het Evangelie van Gods
vrijii genade gevangen werden gehouden
om bewaard te worden voor een vreeselij-
ken dood op het schavot.
Het ging om de Naam en zaak des Hee
ren. Om 's-Heeren Koninkrijk en deszelifs
uitbreiding. Het was de strgd tusschen het
licht van 's-Heeren Woord en de duister
nis van bet afgodisch pausdom. Hun mede
broeders te verlossen van die vreesel\jke
dwang was de bedoeling van het drietal
da* zich zoo bange inspanning en groote
ontbering moest getroosten.
