O1QWEEKBlADÖpGED.GR0nD5iAG v5ÖRDlZUID-H0ainZEEUW3CI1E EHATtDEn
i
i
i
i
N.V. UITGEVERSMAATSCHAPPIJ „EIIANDEN-NIEÜWS"
GEMENGD NIEUWS.
Pachtzaken i
De vooruitzichten
voor 1940
12e Jaargang
WOENSDAG 10 JANUARI 1940
No. 1107
OFFICIEELE CRISISPÜBLICATIES
GemeeDteraad Ooltgeosplaat
WAARIN SEDERT 1 NOVEMBER 19 35 O P <3 E N O M E N HET B LAD,,ONZE EILANDEN" - 18E JAARGANG
UITGAVE VAN
DRAISJtlA-vAN VALKENBüRq 'S-;
'2rfiii»\vf/"—f
^"Zacht van smaak -prus to<
W. A. DE BAKKER
voor
Handel, Bedrijf en Particulier
niEuws
AbonnementBPrgs 90 cent per 3 maandeabg vooruitbetaling.
VeischSnt lederen Wocnsdas en Zaterdag 2 maal pti week.
AfzonderlÜke Kummeit 5 oeni Buitenland Sguldoi pei 'jaat
Adverientie«pq{s 20 cent p«r regel. Reclames 40 et.; Dienst*
aanvragen en aanbiedingen van 1—6 tegels 80 et.; Boekmaan'
Gevestigd te Middeliamis Prins Hendrikstr. 122 C Giro 167930 Postbox 8 Td. 17. 1 ^.^s^^ iq ceot per regel - Contracten belangtöfc lager,
Bpcantoor voor Zeeland: St. Maartensid^k Markt, Telef. 69.
Het jaar 1939 Is ondergegaan in een
donkere nacht van jammer en ellende en
gleed weg in de schoot der eeuwen. In on
ze herinnering en in de boeken der histo
rie zal het als met letteren van bloed
worden aangeteekend, want het was een
jaar van droefenis en rouw vanwege de
oorlogsgruwel, die andermaal losbarstte
over ons verdwaasd Europa. Terwijl de
twaalf sombere klokslagen het einde van
het rampjaar aankondigden, en een nieuwe
onbekende toekomst zich ontsluiten ging,
bulderden de kanonnen, ratelden de mi
trailleurs, ontploften de bommen, gingen
scheipenj naar de bodem der zee, kleurde de
aarde zich met bloed, kermden de gewon
den en was er geween in de huizen derge
nen, die dierbaren moesten offeren aan den
oorlogsgod. Welk een aanblik vertoont de
ze wereld! Strijdende legerscharen, zuch
tende volkeren, rookende en brandende
steden, geheele landen veranderd in leger
en! concentratiekampen en alle volken dor
stend naar vrede en naar vrijheid; naar
eer en. macht en land hunkerende dictators,
die niet eerder schijnen te zullen rusten,
voor ze hun eigen en andere volkeren, in
de afgrond zuUert hebben gestort. Van de
2000 millioen aardbewoners zijn er 1200
millioen, die direct in de oorlogen betrok
ken zijn en alle andere ondervinden in
meerdere of mindere mate er de vreeselij-
ke gevolgen van. Duitschland, Engeland,
Frankrijk, Poleni Finland, Rusland, China,
Japan, Britsch-Indië, Australië, Canada en
Zuid-Afrika zijn in oorlog. Het is meer
dan de helft van de bevolliing dezer we
reld, die mannen en zonen naar de slagvelden
heeft gezonden,- waar zij moeten strijden.
óf voor de machtswaanzin hunner regeer
ders óf ter verdediging van vrijheid en on-
aifhankelijkheid. Onder deze omstandighe
den! ging 1939 onder en begon het nieuwe
:^aar.
Wanneer wij staan bij het begin van een
nieuwe jaarkring, vragen wij ons altijd
weer af: wat zal dit jaar ons brengen? En
thans is er voor die vraag zooveel te meer
reden. Ofschoon de Europeesche oorlog
nog slechts 4 maanden aan de gang is en
nog steeds niet in volle hevigheid is losge
barsten, doch de gevolgen ervan zich toch
reeds in sterke mate gevoelen, ook voor
ons Nederlanders. Het is dan ook geen
wonder, dat voor zeer velen het parool
thans luidt: vrede tot elke prijs. Daarom
is de voornaamste vraag voor velen deze:
zal 1940 ons de vrede brengen?
Niemand Is uiteraard in staat, hierop
antwoord te geven, zelfs de leiders der vol
keren) niet. Wel kunnen we, de situatie
overziende en dé menjtaliteit kennende,
het wagen, enkele veronderstellingen, te
maken, die een grootere of kleinere mate
van waarschijnlijkheid bezitten. En dan
moeten we er allereerst op wijzen, dat de
vredespogingen van president Roosevelt,
van Koningin Wilhelmina en Koning Leo
pold en die van den Paus, welllpht ge
steund door Mussolini, alle hopeloos mis
lukt zijn, ondanks het feit, dat alle regee
ringen en alle volkeren vurig naar de vre
de verlangen. Hoe komt dat?
Het antwoord is eenvoudig: Hitler wil
wel vrede, heel gaarne zelfs, want hij
moet toch zien, dat Duitschland op deze
wijze ondergaat, maarhij wil een
Duitsche vrede, d.w.z met behoud en con
solidatie van Duitschlands positie in Cen;-
traal-Eüropa, dus met behoud van Oosten
rijk, Tsjechië en Polen, om van andere as
piraties, als de koloniën, maar niet te
spreken. En Engeland en Frankrijk willen
evenzeer de vrede, die zij trouwens lang
genoeg volgens velen te lang hebben
bewaard, gaarne terug, maaralleen
als de toestand in Centraal-Europa radi
caal gewijzigd is, de door Duitschland ge
annexeerde landen hun onafhankelijkheid
hebben herkregen en het Hitler-regime is
vernietigd. Het spreekt vanzelf, dat op
deze diametraal tegengestelde grondslagen
geen; vrede kan worden opgebouwd.
Indien Engeland en Frankrijk terwllle
van de vrede genoegen namen met een be
stendiging van de huidige toestand en der
halve geen herstel eisohten van de onaf
hankelijkheid van Oostenrijk, Tsjechië en
Polen, zou dit voor hen gelijkstaan met
een volslagen nederlaag en een dusdanig
geknakt prestige in de wereld, dat dit voor
hen ten eenenmale onaanvaardbaar moet
zijn. Een vrede op de grondslag van de
status quo zou in wezen niets anders zijn
dan de verheffing v^n Hitler tot dictator
van het geheele Europeesche contivent.
Alle offers, tot dusver door de Geallieer
den gebracht, zouden nutteloos zijn ge
weest, terwijl het nat. socialisme er een
nieuwe aanmoediging in Zou zien om voort
te gaan op de ingeslagen weg. Daarom be
wijzen de staatshoofden, die als vredestich
ters willen optreden, aan Engeland geen
goede dienst, want een vrede, die het hui
dige Duitschland met zijn regime intact
laat, blijft volgens de Engelschen en ook
vele anderen een permanente bedreiging
voor de geheele wereld. Wie naar de toe
stand Vóór de oorlog terugverlangt, moet
vrede maken, wie echter van meening is,
dat deze toestand onhoudbaar was, moet
in de oorlog berusten en slechts over vre
de spreken, als de voorwaarden, aanwezig
zijn voor het scheppen van normale toe
standen in Europa. Aldus luidt de thesis
der Geallieerden.
Anderzijds is een vrede, die de onafhan
kelijkheid der geusurpeerde landen her
stelt, voor de heerschers van Duitschland
onaanvaardbaar. Niet omdat het Derde
Rijk de door de Polen en. Tsjechen en Oos
tenrijkers bewoonde gebieden beslist noodig
heeft voor zijn levensbestaan of omdat deze
aan de Pruisische cultuur totaal vreemde
volken aan Duitschland zooveel genoegen
bezorgen. Integendeel, het heeft er meer
last van dan gemak. Maar ze zijn nu een
maal het symbool geworden van Hitlers
glorie en Duitschlands macht en moeten,
vooral tegenover het binnenland de glori
euze prestaties van het nat.-socialisme be
lichamen. Voor een dictatuur is het daar
om veel moeilijker dan voor een democra
tie om concessies te moeten doen; immers
staat of valt het prestige en, daarmee het
bestaan van het regime ermee. Het ken
merk van een dictatuur is, dat zij nimmer
terug kan. Zij moet van de ééne machts-
prestatie voortschrijden tot de andere.
Komt aan die opmarsch een eind, dan is
het met de dictatuur en den dictator ge
daan.
Ondanks de deplorabele toestand, waar
in Duitschland ontegenzeggelijk meer en
meer moet komen te verkeeren, schijnt
men in dat land toch op een overwinning
te rekenen en zal men niet bereid zijn de
voorwaarden der Geallieerden in te willi
gen. Ben| voor beide paptijen aanvaardba
re basis Ts derhalve niet te vinden en daar
om is er onder deze omstandigheden wei
nig kans op vrede.
Indien echter de oorlog de beslissing
moet brengen,, zal deze nog heel lang kun
nen uitblijven. Op het Westelijk front lijkt
het vrijwel uitgesloten, dat daar een ba-
slissing vallen zal, terwijl de zee- en lucht
oorlog evenmin van doorslaggevende, be-
teekenis kan zijn. Een overwinning van
Duitschland kan uitgesloten worden ge
acht; we zouden waarlijk niet weten, op
welke wijze dit land over Engeland en
Frankrijk zou moeten Zegevieren, We ver
moeden, dat dit land rekent op een, nieuwe
sensationeele wending in de internationa
le verhoudingen, om daaruit munt te slaan
Indien we echter de andere groote mogen,d
heden, van welke Duitschland mogelijk
hulp zou kunnen ontvangen, bezien, dan
blijkt, dat deze aan instandhouding van
eigen volksbestaan meer dan genoeg heb
ben. Rusland is een kolos op leemen bee-
nen. De Finsche oorlog leert, dat dit land
nog precies als onder de Czaren een groo
te oorlog niet kan doorstaan. De Gealllëer
den. behoeven van de Sovjets niet zooveel
te vreezen. En Japan is na een bijna drie
jarige Chineesche oorlog aan het eind van
zijn krachten.
Indien het met Rusland tot een' ac-
coord geraakt, zal het niettemin in zulk
een uitgeputte toestand verkeeren, dat een
samengaan dezer landen, weinig beteekent.
Italië, dat tot dusver een zeer onbereken
bare f actorvormt, schijnt erg anti-bolsje
wistisch en zich niet te willen begeven in
een verbond met Moskou. Het lijkt er nog
niet op, dat deze vier landen, die in hun
imperialistische politiek de rol van Enge
land, Frankrijk en de Vereenlgde Staten
willen overnemen, elkaar zullen vinden, of
schoon ze ideologisch bijeenhooren. Mocht
dit gebeuren - en vooral Duitschland zou dit
gaarne zien dan zouden de verschrikkin
gen van de oorlog van thans nog slechts
kinderspel zijn, maar ook dan zien; we nog
niet, dat Engeland en zijn bondgenooten
het onderspit zouden moeten delven.
Intusschen moeten we ons voorbereid
houden op allerlei verrassingen, aangena
me en onaangename. Niets wijst nog op
vrede enl daarom zal men verstandig doen
zich te prepareeren op een jaar van strijd
en leed, van verarming en ontbering. Lar
ten wij ons niet overgeven aan vredesil-
lusies, die zonder grond zijn. Uit de wor
steling der volkeren) kan van alles gebo
ren worden; vooral wanneer de toestand
in Duitschland wanhopig wordt, dreigt er
voor Nederland groot gevaar, dat het na
zi-bewind in zijn ondergang tenslotte an
deren zal meeslepen. Het jaar 1940 2al
ook voor ons land een gevaarlijk jaar zijn.
want we zitten midden tusschen de belli-
gerenten). Voor Nederland geldt daarom
slechts één parool: de defensie zoo sterk
mogelijk maken. Dat daaraan vooral de
laatste 4 maanden geweldig gearbeid is,
mag bekend worden geacht.
Wat het nieuwe jaar ons te zien zal ge
ven, is dus onzeker. Zal Finland onder
gaan? Of zal de machteloosheid den Sov
jets openbaar worden en alzoo Duitsch
lands eenlge helper waardeloos worden?
Zal de Russische expansie voortgaan en
het conflict zich uitbreiden naar de Balkan
of Turkije? En zal Italië zich dan tegen
Rusland keeren? Wat zullen daarvan de
gevolgen zijn voor Duitschland? Zal Japan
de handen vrij krijgen in China? Het zijn
altemaal factoren, die van groote invloed
zullen zijn op het verloop van de strijd in
West-Europa, maar waaromtrent geener-
lei voorspelling kan worden gewaagd.
Dit is zeker, dat we leven in een tijds
gewricht, waarin nieuwe verhoudingen
zich baanbreken en waaruit een nieuwe
wereldorde te voorsohijn^al treden. Of de
ze beter zal zijn dan de oude? Ze zal dit
alleen kunnen zijn, wanneer het bolsjewis
me is vernietigd, Duitschland zich te tevre
den stelt met de aan dit volk rechtens toe
komende plaats onder de zon, aan de
voortdurende dreiging jegens de kleine
landen een eind is gemaakt en alzoo ieder
volk in rust en veiligheid leven kan om
zich uitsluitend te wijden aan werken des
vredes. De groote vraag is echter, of dit
alles te bereiken is door middel van oor
logsgeweld. De kans is zeer groot, dat
ook zelfs een eclatante overwinning der
landen, die voor dez'e idealen strijden,
geen bevredigende oplossing brengen zal
en dat uit de worsteling ,der volken een
algemeene ruïne en een wereldchaos zal
voortkomen.
Steeds meer blijkt, dat de mensch zelve
niet in staat is, eenj samenleving te schep
pen, die beantwoordt aan de idealen van
recht en gerechtigheid. De wereldregeer
ders kunnen niets anders dan de verwar
ring grooter maken. Doch hoog boven het
wereldrumoer uit en dwars door de plan
nen dè'r "grooten dezer aarde heen werkt
de regeering Gods, welke volgens het
raadsplan des Almachtlgen de geschiede
nis der- menschheid voortleidt naar het
einde.
Alleen' deze regeering is volmaakt recht
vaardig en goed. En daarom zij het onze
bede, dat wij ook in donkere tijden en te
midden van raadselachtige gebeurtenissen
ons leven vooor tijd en eeuwigheid mogen
stellen in de handen van Hem, die zich
nooit vergist.
NEDERLAND ONAANTASTBAAR
AAN ALLE ZIJDEN.
De Regeeringspersdienst meldt:
Sedert eenigen tijd worden in buitenland
sche persorganen) tendentieuze berichten,
omtrent Nederland verspreid, in dier voe
ge dat twijfel wordt gewekt aan Neder
lands vastbeslotenheid om zich met alle
krachten, waarover het land beschikt, te
gen elke buitenlandschen aanval te ver
weren.
Naar aanleiding hiervan zij nogmaals,
verklaard, ter voorkoming van alle mis
rekening en, ter wegneming van verder
misverstand, dat over Nederlands onaan
tastbaarheid niet te onderhandelen valt
en dat elke aanrander van het Nederland-
sche grondgebied den meest hardnekkigen
weerstand onzer wapenen zal ontmoeten,
van welke zijde de aanval ook moge ko
men.
ZONDAU REED HET PRINSELIJK
PAAR OP DE SCHAATS.
Vertroklken omdat het ijs te slecht werd.
Ondanks 4en dooi kwam Zondagmiddag
toch nog het Prinselijk Paar naar Loos-
drecht om te schaatsen. Nadat ongeveer
een uur op de plassen was gereden, wer
den de ijzers afgebonden. Het ijs was toen
zeer slecht geworden en op sommige ge
deelten niet meer te berijden.
Ook Zaterdag hadden Prinses en Prins
nog enlkele uren op. de plassen gereden.
Zoowel Zaterdag als Zondag verschenen
de Prins en de Prinses geheel onopge
merkt in Loosdrecht. Thans werd de hof-
auto niet geparkeerd bij het Plashuis,
doch op een stiller gedeelte.
Zaterdag werd het Prinselijk Paar ver
wacht en toen stonden er 's middags nabij
het Plashuis tientallen! amateur-fotogra
fen en zelfs tal van amateur-filmopera-
teurs opgesteld. Zij kwamen echter bedro
gen uit, want het Plashuis werd niet aan
gedaan.
Het is wel indroevlg, dat de Dag des
Heeren door Ons Prinselijk Paar zoo
wordt ontheiligd.
ERWTEN OP BON 10.
Van Maandag 8 Januari a.s. tot Vrij
dag 19 Januari zal bon tien der Rijksdis-
*tributiekaart recht geven op 't koopen
van een pond erwten of spliterwten.
HERNUMMERING VAN
MOTORRIJTUIGEN.
Nieiawe wegenverkeerswet
1 April tn werking.
Naar van de meest bevoegde zijde wordt
vernomen is invoering van de nieuwe we
genverkeerswet, zeker deze maand nog
niet te verwachten. Als zeer waarschijn
lijke datum van invoering wordt 1 April
genoemd. Zooals men weet houdt deze nieu
we rsgeling ook in de hernummering van
motorrijtuigen, welke regeling zoo geleide
lijk mogelijk zal worden uitgevoerd. Mins
tens twee'jaar zal gemoeid zijn met de ver
vanging van oude nummerborden door
nieuwe.
VERLOFSDISTRIBUTIEKAARTEN
VOOR MILITAIREN.
Militairen, die wegen(s ziekte of om an
dere redenen na het eind van hun verlof
niet luaar hun garnizoen terugkeeren, kun
nen een verlofsdistributi^kaart krijgen.
Om in het bezit van een dergelijke kaart
te komen, ro.oeten zij zich wenden tot den
commandant van hun legeronderdeel, en
hem verzoeken, hun een verlofsdistributie-
kaart, geldig voor zeven dagen, te doen
toekomen. Tegen Inlevering van deze
kaart wordt op een distributiekantoor
rantsoenboekje 1 verstrekt, hetwelk bon
nen bevat ter verkrijging van in distribu
tie gebrachte goederen, in een hoeveelheid
benoodigd voor één week. Na verloop van
een week moet de aanvrage worden her
haald.
iT!!5f»SiS-S
's-Gravenhage, 6 Januari 1940.
PRIJSVERSCHILLEN VLAS EN
VLASPRODUCTEN.
Van oifficieele zijde vernemen wij, dat van
Maandag 8 Januari af voor vlas en vlas-
productenJ bij uitvoer de volgende prijsver
schillen zullen worden geheven:
a. f 4.per 100 kg. voor ander dan
geroot stroovlas;
b. f 8.per 100 kg. voor geroot stroo.
vlas;
c. f 6.per 100 kg. voor onbewerkte
lokken;
d. f 12.per 100 kg. voor gezwingel
de lokken;
e. f 21.per 100 kg. voor snuit, waar
onder begrepen hekelsnuit;
f. f 29.per 100 kg. voor gehekeld
vlaslint;
g. f 21.per 100 kg. voor ander dan
gehekeld vlaslint, ten aanzien waarvan
door den exporteur vóór den( uitvoer aan
de Nederlandsche Akkerbouwcentrale
wordt overgelegd een schriftelijke verkla-
i'ing van één der besturen van door den
directeur dezer centrale aan te wijzen, ver-
eenigingen!, dat het betreffende vlaslint af
komstig is van vlas, hetwelk volgens de
dauwroot-niethode is behandeld;
h. f 30.per 100 kg. voor ander dan
gehekeld vlaslint, ten aanzien waarvan
door den exporteur niet een verklaring als
bedoeld onder g wordt overgelegd.
Voor transacties naar het buitenland
welke vóór 7 Januari 1940 tot stand zijn
gekomen en waarvan de schriftelijke opga
ve vóór of op 9 Januari in het bezit dezer
centrale is, gelde de prijsverschillen welke
eenigen tijd geleden werden vastgesteld.
Beheer en Administratie
van vaste goederen
Makelaardij Taxatie (Beëedigd)
OUDDORP
Vermogens- en Beleggingsbeheer.
(Ook voor de Zseuwsche eilanden.)
Dezer dagen kwam de ge
meenteraad in vergadering bijeen; onder
voorzitterschap van Burgemeester Slobbe
Afwezig waren de heeren Noordijk en
Jacobs.
Na opening met gebed werden de notu
len gelezen en vastgesteld.
De heer A DE VOS maakt een kleine
aanmerking op de notulen, welke in de no
tulen van deze vergadering zal worden
rechtgezet
De VOORZ. deed mededeeling van een
aantal ingekomen stukken welke door Ged.
Staten waren goedgekeurd, verder van de
goedkeuring van de begrooting van de gas
fabriek dienst 1940, van de gemeenten
Melissant en Goedereede bericht wie tot
lid van het bestuur der waterleiding Wa-,
ren benoemd.
Procesverbaal van kasopname bij den ge
meente ontvanger en boekhouder van het
Armbestuur.
Al deze^ stukken werden voor kennisge
ving aangenomen).
Van den heer A. Klein een verzoek ont
vangen om ontslag als lid van de commis
sie tot wering van schoolverzuim
Het gevraagd ontslag werd verleend, ter
wijl in de vacature zal worden voorzien
nadat een nieuw hoofd aan de bijz. school
zal zijn benoemd.
B. en W. stelden voor na een daartoe in
gekomen verzoek, een) lokaal van de school
beschikbaar te stellen aan de afd. Flakkee
van Ned. Bond van Boerinnen e.a. platte
landsvrouwen voor het onderhoud van een
kookcursus gedurende 6 weken, 1 les per
week.
De gevraagde vergoeding bedroeg if 0.60
per keer plus vergoeding van water en
gasgebruik. Hiertegen was geen bezwaar,
zoodat aan dit verzoek kon worden vol
daan.
De VOORZ. zeide dat van de zangveree-
niging Advendo een verzoek was ingeko
men om een uitvoering te geven gedurende
2 avonden in een lokaal van de o:l. school.
De VOORZ. zeide dat dit verzoek eerst
pas is ingekomen zoodat geen voorstel van
B. enl W. ter tafel gebracht kan worden.
De heer VAN GURP zou dit verzoek wel
willen toestaan mits de zaal des 's avonds
10 uur otitrulmd is.
De heer KREEFT zeide dat dit gelijk
stond met het weigeren; van de zaal.
De heer A. DE VOS was het daarmede
eens.
De VOORZ. zeide dat er mogelijk iets
tegen was de vereeniglng onbeperkt het
gebruik over de zaal te geven.
De heer HOKKE stelde voor 12 uur te
laten sluiten.
Het voorstel Van den heer van Gurp
kwam in stemming en. werd verworpen
met 2 tegeni 7 stemmen. Voor stemden de
heeren van Oostende en van Gurp.
Daarna werd aangenomen dat het slui
tingsuur werd bepaald op 12 uur. Aan
het verzoek werd deswege voldaan.
B. en W. stelden vervolgens voor aan
te gaan een geldleening tot een maximum
bedrag van f 130000.voor den) aanbouw
van twee lokalen aan de bijz. school.
De VOORZ. deelde mede dat 'het bedrag
thans nog niet definitief bepaald kan
worden:.
B. en W. hebben verschillende aanbiedin
gen gevraagd doch het valt momenteel
niet mee een geldschieter te .vinden.
Na overleg met de prov. griffie is een
aanbieding ingekomen van de N.V. Mij.
van Gemeenjtecrediet te Amsterdam in
houdende een rentebepaUng van 4%% af-
losbaar in 40 jaar en met een boete bepa
ling voor verzwairde aflossing in de eer
ste 5 jaar van 1%% en daarna van 1%.
De VOORZ. zeide dat het college deze
boete bepalingen niet welgevallig was,
doch dat men thans moeilijk anders kan.
Na eenige discussie werd dit aanbod
aanvaard.
Dan kwam in bespreking de oevervoor
ziening van den kleinen Adriana Theodora
polder.
De VOORZ. zeide dat deze oevervoorzie
ning reeds tal van jarenj een zorgen kind
je van de gemeente is. Spreker zeide dat
destijds aan werkverruiming een crediet
gevraagd is voor de uitvoering van deze
oevervoorziening. Na veel ambtelijk over
en weer geschrijf is op dit verzoek thans
door den Minister van Economische Za
ken gunstig beschikt tot een bedrag van
!f 14720.Dit bedrag is verhoogd in ver
band met de verhooging van materiaalprij-
zen in de gegeven omstandigheden. De oor
spronkelijke raming van de kosten bedroeg
f 13000.maximum. Aangedrongen
wordt dit werk met ^poed en wel per 1
Februari a.s. aan te vangen.
Dit geld kan verkregen worden tegen
1% lager dan de geldende rente tegen
2%% dus. Af te lossen,- in 25 jaar.
Spreker zeide dat de oevervoorziening
