ChlUVEEKBIADÖpGED.GnonD5IAGvöönDcZUID-HOainZCClIWJ^ CHAMDEn
N.V. üiïGEVERSMAAÏÏCHAPPU „EIIANDEN-NIEÜWS"
i Pachtzaken i
Het Nederlandsche schip de
(Simon Bolivar" vergaan.
12e Jaargang
De toestand in de
garnalenvisscherij.
WOENSDAG 22 NOVEMBER 1939
No. 1094
Griep, Kou, Pijn.
WAARIN SEDERT 1 NOVEMBER 1935 OPGENOMEN HET BLAD ..ONZEEILAND BA" - 18EJAAGANG
UITGAVE VAN
W. A. DB BAKKER
voor
Handel, Bedrijf en Particulier
OUDDORP
niEuws
Gevestigd te Middelliamis Prins Hendrilcstr. 122 C Giro i67930 Postbox 8 Tel. 17.
B^kaiitooT voor Zeeland: St. Maartenaclijk lAarbt, Telef. 59.
Abonnementsprgs 90 cent per 3 maandenbiti vooruitbetaling.
Verschjint iedeuen Woensdag en Za^rdag 2 maal per week.
Afzonderde nummen 5 ceai Buitenland 8 gulden per jaar
Advertentie^prgs 20 centper regel. Reclames 40 et.; Dienst»
aanvragen en aanbiedingen van 1—6 rebels 80 et.; Boek'aan«
kondiging 10 cent per regel Contracten belangrgK lager.
Naar men weet, bestaat de bevolking
van de Haven van Ouddorp, het Goeree-
sche Hoofd en een groot deel van die van
Stellendam van de garnalenvisscherij en
het garnalenpellen. De toestand, vsrelke
door de oorlogsomstandigheden geschapen
is, doet ook in deze plaatsen en in dit be
drijf terdege zijn terugslag gevoelen en we
menen dan ook, de aandacht van autori
teiten en lezers van ons bjad te moeten
vragen voor deze tak van visscherij, die
moeilijke tijden doormaakt en waarvoor de
toekomst geenszins rooskleurig is.
In de jaren 1931 tot 1935 heeft de gar
nalenvisscherij zware tijden doorgemaakt
tengevolge van de algemeene crisis, die ex
portbelemmeringen en contingenteeringen
meebracht, waardoor de verdiensten zeer
gering waren en met name de schippers
niet in staat waren hun vaartuigen te on
derhouden. Door de actie der plaatselijke
visschersvereenigingen en in het bijzonder
van de in die tijd opgerichte Nederland-
sche Vlsschersbond onder leiding van den
Helderschen onderwijzer Stevenson, die
zich buitengewoon voor de visscherij in
teresseert en van deze geheele bedrijfstak
uitnemend op de hoogte is, werd tenslotte
bij de Regeering resultaat bereikt in deze
zin, dat de Ned. Visscherij Centrale de ge
hele garnalenvisscherij, zoowel de consump
tie als levende en gezouten en gedroog
de garnalen in haar regelingen betrok. Er
werd een minimum prijs vastgesteld, welke
aan de visschers per kilo moest worden
uitbetaald, het pelloon werd gefixeerd, een
taxi-regeling voor de grootte der vang
sten naar de capaciteit van de motor inge
voerd. De zg. pelbazen werden bij de in
koop uitgeschakeld, daar de visschers hun
garnalen moesten leveren aan den agent
van de Visscherij-Centrale, tervrtjl de pel
bazen ze van de Centrale betrekken,.
Deze regeling, die eigenlijk een soort be
drijfsorganisatie of ordening kan genoemd
worden, uit crisisomstandigheden geboren,
h^eft voor de visschers goed gewerkt. Zij
heeft een billijke verdeeling der verdiensten
gebracht, een einde gemaakt aan conflic
ten over de prijs, welke voorheen herhaal
delijk tot stakingen of botsingen leidde tus-
schen visschers en pelbazen, ze heeft ook een
zij het geringe, bedrijfssteun in het leven
geroepen in ieder geval is de toestand draag
liik gemaakt. De vrijheid van het bedrijf
was wel in vele opzichten teloor gegaan,
wat vooral de pelbazen-handelaars met
naar de zSn was,, maar dit is zeker, da^t een
opheffing dezer regelingen van de Vissche
rij Centrale de garnalenvisschers weer zou
terugbrengen in de vroegere toestand van
afhankelijkheid van de pelbaaen met al de
gevolgen daarvan, vooral een veel lagere
prijs.
De Regeering heeft ook enkele jaren te
rug een flink bedrag uitgetrokken voor
reparaties aan vaartuigen, welks eigenaren
dartoe financieel niet in staat waren, zoo
dat de vloot weer voor een aantal jaren
zeewaardig kan worden geacht. Alles bij
elkaar genomen kan dus niet worden ge;-
zegd, dat de Regeering voor"dez|e visschers
niets gedaan heeft. De toestand was dan
ook voor het uitbreken van de aorloog zóó,
dat er, het pelloon meegerekend, over het
algemeen behoorlek werd verdiend.
Begin September geraakte echter alles
direct in de war. De vloot werd verboden
uit te voeren. Mijnenvelden Werden gelegd
in het Goereesche en Brouwerhavensche
Gat, waardoor het beste vlschwater verbo
den terrein werd. Met moeite gelukte
het na een paar weken, van den stelling
commandant toestemming te verkrijgen
uit te varen, echter met eenige beperkin
gen. De zeilvaaruigen mogen jn 't geheel
niet meer uitvaren, de anderen slechts ge
durende de dag. In donker en bij mist mag
niet gevischt worden. Nu ds het aantal zei
lers slechts gering (3 in Stellendam, 4 in
Goeree en in Ouddorp geen) maar deze
enkelen zijn toch geweldig gedupeerd.
Daarbij zijn de anderen, die wel kunnen
visschen, gehandicapt door de mijnenvel
den en door het f^it, dat ze pas laat weg
kunnen en vroeg thuis moeten zijn, zoodat
verre reizen tot bij Hoek van Holland of
Scheveningen vrgwel uitgesloten zijn en
het visch,gebied dus zeer beperkt is. Nu
kan er ook hier en daar binnen worden ge
vischt, maar gedurende enkele maanden
Was b.v. het Zuiderdiep verboden terrein
en bovendien zijn de garnalen in het Ha
ringvliet van mindere kwaliteit en niet ge
schikt voor de bewaring in de vriesinrich-
tingen gedurende de winter.
Doordat er de laatste maanden dus voor
velen slechts weinig te verdienen viel, heb
ben verscheidene visschers in die tijd land
arbeid verricht en 'lag een deel van de
vl6ot aan de kant. Dat heeft velen voor
moeilijke gezinsomstandigheden bewaard,
doch deze periode is afgeloopen en nu
dringt het probleem zich des te sterker.
De bestellingen zijn geringer geworden,
vooral doordat tot voor kort Engeland de
import verbood. En de vangsten loopen
zeer uiteen. Enkele grootere vaartuigen
met sterke motor kunnen nog wat verdie
nen, doch voor de kleinere is de toestand
zeer slecht. Daarbij komt nu nog, dat de
prijzen van de olie geweldig gestegen zijn,
wat de bedrijfsonkosten ontzaglijk op
voert, terwijl ook de prijzen van netten,
touw, staaldraad etc. zeer omhoog geloö-
pen zijn. Het ligt dus voor de hand, dat
de situatie inderdaad slecht moet zijn en
nog slechter moet worden.
Vanwege de visschersorganisaties wordt
daarom actie gevoerd, teneinde eenige
compensatie te verkrijgen voor de ver
hoogde onkosten en tevens een oplossing
te zoeken voor het moeilijke vraagstuk
van de schippers, welke door algeheele of
gedeeltelijke derving van verdiensten per
soonlijke en gezinsmoeilij.kheden krijgen en
bovendien hun vaartuig niet kunnen on
derhouden en geen rente en aflossing kun
nen betalen. Het staat immers zoo, dat de
knechts in de werkloozensteun komen,
doch voor de schippers is dit tot dusver
onmogelijk. Er zal werkelijk met behulp
van de Departementen van Economische
en van Sociale Zaken voor dezen mensch
iets moeten worden gedaan en een rege
ling moeten worden getroffen voor deze
slachtoffers van de oorlogstoestand.
Daarbij .zullen de visschers, ,die in de
vaart kunnen blijven, een verhoogde prijs
moeten ontvangen. Vanwege de Visscherij
wordt wel aangevoerd, dat deze zomer de
prijs al 2 cent per kilo hooger is gezet
dan vorige jarerL. Daartegenover kan wor
den aangevoerd, dat dit reeds vóór Sep
tember wenschelijk werd geacht, zoodat de
oorlogsomstandigheden hierbuiten staan en
de zaak opnieuw onder de oogen moet
worden gezien. We stemmen toe, dat een
prijsverhooging remmend kan werken op
de omzet,, doch de groote vl-aag is, op
welke wijze de visschers anders eenige
compensatie kunnen krijgen voor hun hoo
gere kosten. Prijsverhooging is het eerst
voor de hand liggend economisch middel
om een bedrijfscrisis te voorkomen én ze
wordt dan ook steeds over de geheele li
nie toegepast. Indien dit niet mogelijk is
vanwege de handel, dan moet er iets an
ders op gevonden worden, b.v. een zeer
sterk verhoogde bedrijfssteun, maar in
ieder geval zal er iets moeten gebeuren.
Dit is de toestand in de garnalenvis
scherij. Versterking der organisatie is
thans wel zeer noodzakelijk, daar deze op
de bres zullen moeten staan voor de vis-
schersbelangeiy bij de autoriteiten. Getuigd
kan worden, dat de plaatselijke autoritei
ten, in casu de burgemeester der drie be
trokken gemeenten een zeer groote mede-'
werking verleenen. Het is te hopen, dat
er door gezamenlijke actie iets bereikt
mag worden en dat deze vrinter, die velen
met zorg tegemoet zien, het bedrijf in zgn
geheel kan worden voortgezet zonder dat
armoede en broodgebrek ontstaat.
TAAK VAN HET AtGEMEBN
STEUN COMITÉ 1939.
Zooals reeds uit de hieromtrent ver
schenen mededeeling van den Regeerings-
persdienst is gebleken, stelt het Algemeen
Steun Comité 1939 zich ten doel in één
centraal orgaan te belichamen de beharti
ging van de belangen van hen, die tenge
volge van den oorlogstoestand in kommer
volle omstandigheden verkeeren. In hoofd
zaak 2iai daartoe ingeschakeld blijven de
werkzaamheid van de Koninklijke Natio
nale Vereeniging tot Steun aan Miliciens
en het Nationaal Fonds voor Bijzondere
Noodeni.,'
Daarnevens zal door het Algemeen Steun
Comité 1939, indien de middelen het ge-
doogen, ook langs anderen weg hulp wor
den geboden. Omtrent de gevallen waarin
en de wijze waarop dit laatste zal ge
schieden, is nog niets gepubliceerd. Ten
slotte zal het Steuncomité zich bezig hoji-'
den met de financiering van de maatrege
len, welke ter voorziening in de nooden zul
len worden getroffen.
De functie van het Steuncomité 1939 zal
in hoofdzaak een coördineerende zijn d.w.z.
dat het verband zal leggen tusschen de
voornaamste organisaties, welke zich
thans reeds bezighouden met het feitelijk
werk der steunverleening, of eventueel
daarmede zullen worden belast.
Dit is in de eerste plaats het Nationaal
Fond^ voor Byzopdere Nooden met zijn
plaatselijke Commissies van Samenwer
king, voor zoover betreft, personen, .die of
schoon *zij zelf niet gemobiliseerd zijn, ten
gevolge van den oorlogatoestand in hun
bestaan worden bedreigd.
Daarnaast zal ,de KoiUnldiJlke Nationale
Vereenlgring tot Stetm aan MiUciens (Sta-
mil) zich belasten met steunverleening aan
gemobiliseerden, ingeval de soldij of de
kostvrinnersvergoeding oak na eventu-
eele verhooging tot het toegelaten maxi
mum onvoldoende is om het gezlin en
(of) bedrijf van ,den gemobiliseerde voor
finanoieelen ondergang te behoeden].
Zoowel het Nationaal Fonds voor Bij
zondere Nooden als Stamil hebben zich op
verzoek van ,de Regeering bereid ver
klaard deze steunverleening op zich te ne
men.
Van ,de opbrengst wordt 10% ter be-
schSfking gesteld voor de plaatselijke Com
missie van samenwerking met het Natio
naal Fonds voor bijzondere nooden.
In Middelharnis en Sommelsdijk bestaat
ook ,deze commissie, waarvan in Middelhar,
nis voorzitter is de Burgemeester, even
zoo ook in Sommelsdijk. Secretaris-Pen
ningmeester is van de commissie in Mid-
.delharnis de heer H. van Heest en van de
commissie in Sommelsdijk ,de heer M. Jop-
,Pe.
DISTRIBtlTIE PETROLEUM VOOR
LANDBOUWDOELEINDEN.
In het nummer van 17 dezer van het
Geldersch Landbouworgaan van ,de Geld.
0. Mij. van Landbouw, vonden wij opge
nomen een weergave van correspondentie
gevoerd over bovenstaand onderwerp door
het Kon. Dandb. Comité met het Rijksbu
reau voor Aard-olieproducten.
„Het K.N.L.C. heeft onder dagteekening
van 3 November 19S9 het volgend schrij
ven gericht aan het Rijksbureau voor
Aardolieproducten.
„Aan,gaande distributie van petroleum
bereiken ons klachten. Zij, die geen elec-
triciteit of gas hebben, .krijgen slechts
20% petroleum meer, dan diegenen, die
hiervan wel gebruik maken.
Op boerderijen ten plattelande, waar
geen electriciteit of gaa is, dient petroleum
niet alleen voor verlichting yan het woon
huis, maar ook van schuren, stallen en
werkplaatsen. De 20% welke beschikbaar
wordt .gesteld, is daarvoor volstrekt on
voldoende.
Wij dringen er daarom bij Uw bureau
ten sterkste op aan den boerderijen, welke
in deze omstandigheden verkeeren, een
ruimere toewijzing van aardolie te verstrek
ken.
Onder .da,gteekening van 7 November is
hierop het volgend antwoord ontvangen:
„Wij bevestigen hiermede de goede ont
vangst van Uw schrijven waarbij U ver-
zjoekt, waar bij de meeste boerderijen pe
troleum niet alleen gebruikt wordt voor
het woonhuis, doch ook voor schuren en stal
len enz. voor dit laatste doel een extra
hoeveelheid beschikbaar te stellen.
Naar aanleiding hiervan maken wij U er
op attent, .dat een dergelijke boerderij
thans wïtsl'uitend voor haar huishoudelijk
verbruik petroleumkaarten heeft ontvan
gen. Onder huishou,delij,k verbruik wordt
verstaan petroleum welke in het huishou^
dten wordt gebruikt voor verwarming, ver
lichting en koken.
Het toepassen dus van petroleum in
schuren, stallen enz. kan dus niet worden
ondergebrachft onder de definitie, voor
huishoudelijk gebruik zooals hierboveij. is
aangegeven en komt daardoor automatisch
te vallen onder de bepalingen .dié gelden
.voor verbruik van .petroleum voor indus-
trieele .doeleinden.
Hiervoor nu kan een aifzonderlijk. z..jg.n.'
1. formulier worden aangevraagd bij het
distributiekantoor ter plaatse, hetwelk
daarna ingevuld aan ons bureau wordt ge
zonden en waarop t,z.t. wanneer tot dis
tributie van petroleum wordt overgegaan,
rekening houdend met den aanwezigen
voorraad, toewijzing van petrolum kan
plaats vinden.
Wij meenen dan ook, dat in de petro-
leumbeschikkingen dus reeds rekening ge
houden is met <i6 bezwaren welke door U
naar voren zijn gebracht in Uw boven aan-
.gehaald schrijven.
O.
SUIKER OP BON 7'.
's-Gravenhage, 21 NoV. De minister
van Economische Zaken deelt mede, dat
gedurende het tijdvak van Dinsdag 21 No
vember tot en met Zondag 10 December
a.s. de met ,,7" genummerde bon der Rijks-
distributiekaart recht geeft op het koopen
van een kilogram suiker.
Beheer en Administratie
van vaste goederen
Makelaardij Taxatie (Beëedigd)
Vermogens- en Beleggingsbeheer.
(Ook voor de Zeeuwsche eilanden.)
Snel en goed
helpen hierbij
altijd een poeder of cachet van Mijnhardt.
Mljnhardfs Poedeis per stuk 8 et. Doos ,45 et.
Cachets, genaamd „Mijntaardties" 28t, 10 et. Doos 50 et.
MET INGANG VAN HEDEN:
WEER PERIODIEKE VERLOVEN.
Naar de regeeringspersdienst meldt, zul
len met ingang van heden. Dinsdag 21 No
vember, des namiddags vier uur, wederom
periodieke verloven verleend worden.
DUITSCH VLIEGTUIG NEERGESTORT
NABIJ ROERMOND.
's-Gravenhage, 20 Nov. De Regeerings
persdienst meldt:
Hedenochtend is bij Roermond een Duitsch
militair vliegtuig gesignaleerd^^ Het werd
van ,den grond af beschoten. Het Duitsche
toestel is neergestort, waarbij de bestuur-
,der om het 'leven is gekomen.
DUITSCHE VLIEGER WERD
ZWAAR GEWOND.
BERLIJN, 20 Nov. Naar wij verne
men, is Zaterdag bij het incident tusschen
een Nederlandsch en een Duitich vliegtuig
bij Vlieland een der Duitsche piloten zwaar
gewond. Het bewuste vliegtuig is lan,gs een
groeten omweg en met groote moeite thuis
gekomen.
Op het oogenblik voert de Nederlandsche
legatie met de Duitsche regeering bespre
kingen over deze kwestie.
DE ZEELAND ZET DIENST OP
ENGELAND STOP.
De directie ,van de Stoomvaart Maatschap
pij Zeeland heeft besloten .den geregelden
dienst op Engeland voorloopiig tot nader
order stop te zetten. De laatste boot is Za-
terda,gmorgen naar Engeland vertrokken
en zal Dinsdag terugkeeren.
IN BELGIË WEER VERLOVEN.
Naar het „Nieuws v. d. Da,g;" meldt,
heeft <Je Belgische minister van defensie
besloten, aan de militairen opnieuw verlof
toe te staan. De verloven, die, zooals men
weet, eenigen tijd waren ingetrokken,
zullen drie dagen per maand bedragen.
Thans zijn echter maatregelen getroffen,
om den reistijd buiten den verloftijd te
doen vallen, zoodat elke soldaat zijn drie
dagen verlof ten volle thuis zal kunnen
doorbrengen.
ONZE NEUTRALITEIT.
Duitsch vliegtuig boven Nederlandsch
igrondgebietl..
De Regeeringspersdienst meldt:
Gisterochtend te half elf heeft zich bij
Schiermonnikoog honderd meter uit de kust
een Duitsch landvliegtuig een Helnkel -
vermoedelijk type 111-K, een twee-motorige
bommenwerper, op ongeveer vijftig meter
hoogte .vertoond, hetwelk in noord-oostelij
ke richting koerste. Een Nederlandsche pa
trouille is er heengezonden en heeft ^et
Duitsche vliegtuig, terwijl 't zich boven
land bevond, onder vuur genomen. Dit be
antwoordde het vuur en verdween naar het
oosten boven de Waddenzee in de wolken,
waar het nog eenigen tijd werd nagezet.
De Nederlandsche regeering heeft bij de
Duitsch regeering geprotesteerd tegen bo
vengenoemde neutraliteitsschending alsme
de tegen de beantwoording van het vuur
door een in overtreding zijnd vliegtuig,(
OP EEN MIJN GELOOPEN BIJ ENGEL-
SCHE KUST; VAN 400 OPVARENDEN
WORDEN ER 136 VERMIST.
Zaterdagmiddag is het 8309 ton meten
de stoomschip „Simqn Bolivarf' van de K^
N.S.M, bij de Engelsche Oostkust op een
mijn geloopen en snel gezonken. Er bevon
den zich 400 personen aan boord, waarvan
130 het tot het personeel behoorden. Twee
honderd zesenzestig gewond en ruim vijf
tig lichter gewond.
Honderdzesentwintig personen waar
van .de meeste Nederlanders waren wor
den vermist. Naar alle waarschijnlijkheid
sajn zij verdronken.
De ramp moet veroorzaakt zijn door de
mijnen, die nog slechts kort geleden waren
.gelegd; de Engelsche re,geering beweert,
dat het Duitsche waren, ,de Duitsche auto
riteiten echter beschuldigen de Engelschen
van het leggen der gevaarlijke .projectie
len.
De gewonden zijn door de goede zorgen
van het Nederlandsche gezantschap in zie
kenhuizen ondergebracht; het meerendeel
van de geredden vertoeft thans te Londen].
De Simon Bolivar" was op weg naar de
West.
t
126 VERMISTEN.
De gezagvoerder Voorspuy moet direct
om het leven gekomen zijn, naar ooggetui-i
gen mededeelden. Hij stond 0;p de brug en
het leek of de ontploffing zich vlak onder
hem voordeed.
De Directie van de K.N.S.M; deelt mede,
da,t er van de in totaal 265 passagiers, 166
gered zijn, .dus nog 99 vermist. Van de 127
msSi bemanning zijn er 100 gered, zoodat
nog 27 man vermist wordt, totaal 126 ver-
mistenJ.\
Hartroerende toneelen hebben zich afge
speeld, toen de .geredden aan land werden
gebracht.
Sommigen huilden van blijdschap bg het
weerzien van vrouw en kinderen, anderen
van ontzetting dat vrouw, man of kind
vermiSit werd.
MOEILIJKE BEDDING.
De reddingsvaartuigen stonden voor een
zeer moeilijke taak. Aan drijvende stukken
hout, die van het schip wearen losgeslagen
poogden velen zich vast te houden, hetgeen
in vele gevallen echter .vergeefs was, aan
gezien het hout niet groot genoeg was om
de menschen, die zich er aan vast hadden
geklampt, drijvende boven water te hou
den. Voor de oogen van de redders zonken
ivelen in de meedoogenlooze diepte. Een
groot aantal .daarentegen kon gered wor
den waarvan echter sommigen zwaar ge
wond werden, anderen lichter gewond, ter
wijl ook een aantal menschen ongedeerd
bleef. Van de geredden behoorden er 140
tot de bemanning. Toen het ongeluk ge
beurde, was de zee vrij ruw, hetgeen ook
al het reddingswerk aanmerkelijk bemoei
lijkte. De reddingschepen voeren met hun
gewonden naar de nabijzijnde kustplaats.
EEN GEREDDE VERTELT
Een hofmeester die gered werd, vertel
de aan een verslaggever van het Hbl.;
„Onmiddellijk na de ontploffing werdeö
al onze reddin,gbooten gestreken. Zy wer
den .vol.gepropt met alle passagiers, die er
maar in plaats konden nemen. Sommige
menschen waren nauwelijks aangekleed;
anderen waren in .pyjama. Vrouwen droe
gen droegen baby's in de armen. Op het
oogenblik dat de sloepen zee houden, hoor
den wij een nieuwe explosie.] Eenige secon
den later slechts helde het groote schip
over en de passagiers van de twee of drie
reddingsbooten, die juist "P het pun,t ston*
den naar den veiligen oever te gaan, wer
den in een draaikolk geworpen en booten
en bemanningen verdwenen in de diepte.
Anderen sprongen met ,de weinige klee-
ren aan, zooals zij uit hun hutten kwamen,
in het water en probeerden naar de kust
te zwemmen, maar er was een geweldige
golfslag en het was onmogelijk de kust te
bereiken Een groeft aantal der .passagiers,
waaronder een groot aantal vrouwen, die
eveneens van boord waren gesprongen om
zwemmende te trachten de kust te berei
ken en bovendien eenige leden van de be
manning, vonden slechts eenige oogenblik-
ken nadat de ramp was geschied, den dood
in de golven.
DEELNEMING DER KONINGIN,
H.M. de Koningin heeft Maandagmiddag
een telegram gezonden aan de directie .van
de Koninklijke Nederlandsche Stoomboot
Maatschappij om deelneming te betuigen
met de ramp van de „Simon Bolivar,"
met bet verzoek telefonisch te worden in
gelicht over den toestand der overlevenden.
