CI1PWEEKBLAD5p6ED.6R0nD5IA6 vöööoEZUID-HOaïïïZEEUWSCHE EIIAHDEn
N.V. UITGEVERSMAATSCHAPPIJ „EILANDEN-NIEUWS"
STICHTELIJKE
OVERDENKING
De trooD boven de
Volkerenzee.
Werkmanskleeding
Fa. H. BRABER
Buitenland
12e Jaargang
ZATERDAG 9 SEPTEMBER 1939
No. 1073
Dit nommer bestaat uit 2 bladen
Uit het Kijkvenster
Uienmarkt
WAARIN SEDERT 1 NOVEMBER 1935 OPGENOMEN HET BLAD „ONZE EILANDE.m"'
18e jaargang
Met ontroerenden ernst wordt de
menschheid geteekend in dit hoofd
stuk als een onpeilbare diepe zee,
waaruit vier dieren opkomen, Het zijn
allemaal roofdieren en de één
is al nog schrikkelijker dan de ander.
Eerst een zwevende leeuw en dan
een beer met drie ribben tusschen zijn
tanden, doch al etende toch nog on
verzadigbaar, want het bevel „Eet
veel vleesch" wordt grimmig opge
volgd. Vervolgens duikt uit de donke
re diepte der volkerenzee een snelle
panter op met vier vleugelen en vier
koppen en het dier krijgt de heer-
Bchappy- Gemotoriseerde strijdkrach
ten zullen we maar zeggen, want die
snelle vleugelen voorspellen de uit de
landzucht voortkomende wereld-
vlucht.
En eindelijk komt er zulk een mon
ster op. dat Daniël niet goed onder
scheiden kan, wat het nu eigenlijk is
voor een dier. Het is schrikkelijk en
gruwelijk en zeer sterk; het heeft ijze
ren tanden en kope^n klauwen; het
eet en verbrijzelt en vertreedt de over
blijvende rest met zyn voeten. Op zijn
kop staan tien hoornen. Dan komt
plotseling van tusschen die tien hoor
nen een kleine hoorn opgroeien, die
plaats vraagt voor zich, waardoor er
dadelijk drie hoornen wijken moeten
Dan, zie, daar zijn oogen in dien
kleinen hoorn en een mond, die spre
ken gaat, brallende, snoevende en
godslasteryke taal
Zóó ziet God de menschheid aller
ecuwen en het komt wel uit in de ont
zettende dagen, waarin we thans
weer leven. Men heeft gesproken in
humanisme van verbroedering der
menschheid, maar is ooit aanschouwd
een gruwel der menschvemietiging
als in den oorlog van 1939? Is de
menschheid niet een onpeilbaar diepe
zee?
Is het hart der menschen niet een
afgrond der gruwelen?
En als nu de winden gaan waaien,
dat zyn de oordeelen Gods, dan ko
men de schrikkelijke dieren op uit die
volkerenzee. De geschiedenis die acht-
ter ligt heeft het bewezen en de his
torie, die zóó ontzettend ingeluid i3
op 1 September 1939 zal het weer lee-
rtn. Dat vierde dier is nog altijd in
leven, liet heeft reeds gewoed als
Romemsch monster in de dagen der
christenvervolging.
Jerusalem is er door vertreden en
nog steeds woedt het voort, telkens
onder andere vormen. Geeft acht op
die kleine hoorn, die de snoevende
taal, v/elke de mond van dien kleinen
hoorn uicbralt;;
IJzeren tanden en koperen klau
wen, alles vermalende.
Als de pantserwagens met de ge-
gasmaskerde lieden met mitrailleurs
rupsen over den weg en de vliegma
chines ronken in het nachtelijke duis
ter, bommen werpend op onschuldige
vrouwen en kinderen en ziekenver
pleegsters. Zign dat menschen of die
ren of machinale monsters? Herkent
ge dat vierde dier er niet in? Ziet ge
soms ook die kleine hoorn? Doemt
voor Uw oog niet op de komende an
tichrist? Staat het alles niet duidelijk
beschreven in het Nieuwe Testa
ment?
Iedereen voelt, dat de toestand van
Nederland duizendmaal ernstiger is,
dan in 1914. Toen heeft men Neder
land ontzien. Alleen uit belang. Zal
dit nu ook zijn
Zal Nederland het slagveld worden
van dezen gigantischen wereldorlog?
Eerlijk gezegd hebben we anders ver
diend? Wist Nederland niet boven an
dere landen ter wereld, welke ver
plichtingen de adel van het Christen
dom meebrengt?
En wat is daarvan te zien geweest?
Hoe is het met de kerk gesteld?
Heeft men, vol des Heiligen Gees-
tes, als broeders van hetzelfde huis
gezin eenparig de schouders gezet om
het staatsgebouw te schragen? Hoe
hebben wij het er persoonlijk afge
bracht, voorzoover we den Heere uit
vrije ontferming hebben leeren ken
nen? Zal het oordeel niet beginnen
van het huis Gods? Zal Nederland
eerst aan de beurt zijn
O, als dat ware schuldbesef en diep
liefdeberouw ter efder ure nog gevon
den werd?
Wie weet, het uitgetrokken zwaard
Gods zou voor Nederland nog in de
schede gestoken worden.
A'hem
Ds- d. B.
(Wordt vervolgd)
Voor
A^M^JtStlmk)
TELEFOON 166
eiiah
Advertenüe»prfls 20 cent p«r regel. Reclames 40 et.; Dienst*
aanvragen en aanbiedingen van 1—6 regels 80 et.; Boek*aan»
kondiging 10 cent per regel Cwitracten belangrijk lager.
UITGAVE VAN
Gevestigd te Middelhamis Prins Hendrikstr. 122 C Giro 167930 Postbox 8 Tel. 17.
Bijkantoor voor Zeeland: St. Maartenadflk Markt, Xelef. 59.
-■•mmmmmmmmmÊmimÊmmÊÊmÊiÊ^mmÊÊÊimmkWÊimÊmÊimmm
A-bonnementspiijs 90 cent per 3 maandenbfl vooruitbetaling.
Verschijnt lederen Woensdag en Zaterdag 2 maal per week.
Afzonderlyke nummert 5 cent Buitenland 8 gulden per jaar
Dit zag lic, totdat er tronen gezet wer
den, en de Oude van dagen zich zette,
wiens kleed wit viras als de sneeuw, en
liet haar zflns hoof ds als zuivere wol;
Ztjn troon was vuurvonken, deszelfs ra
deren een brandend vuur.
Daniël 7 9.
Oorlog' by öe buren funest voor ons
zakenle>ven Wethouitlers moeten er
ook zijn Omtevredenen in onze
raadszalen Walgelijke poUtieik
Berooiide kassen Oordeiel of voor-
dleel?
Het oórlogsrumoer rondom, bren,gt ook
in ons land allerwege ontwrichting. In één
week tijd is dat al merkbaar. Ons land is
een land met veel handelsverkeer, met door
vaart en veel verdere transporteering, zoo-_
dat, wanneer een groote Mogendheid zooals
Dultschland waarmede vrij veel handel drij
ven, (méér dan mogelijk een groot deel on
zer lezers vermoedt) in oorlog komt, de
handel met dit land direct voor het grootste
deel lam ligt. Daarbij komt, dat de neutra
le landen als België enz., direct een scher
pere controle hebben op alles wat in- en
uitgaat, passen en visums zijn noodig en
allerlei soesah meer, wat het zakenleven
ontzettend bemoeilijkt en stagneert.
De lange slierten van Rijnschepen, die
aan onze kanalen zoo'n echt aspect geven
zvjn sterk uitgedund en ook komen minder
sleepkasten dan gewoonlijk het Volkerak
naar het Keeten afzakken.
Onze groote havensteden z^n direct de
dupe, omdat weinig schepen in- en uitgaan.
Het wordt in de wateren om en bij de oor
logvoerende landen ook gevaarlijk door de
mijnen die op bepaalde plaatsen zijn gelegd,
welke bij hevigen wind kunnen losslaan en
dan overal heendrijven. Wat de gevolgen
Zïjn, wanneer een schip op zoo'n mijn loopt
is uit den oorlog van 19141918 genoeg
zaam bekend en ook nu reeds zijn daardoor
eenlge handelssehepen en trawlers gekel
derd.
Onze regeering doet al het mogelflke om
ondanks de mobilisatie het gewone leven te
doen doorgaan.
Dat is ook noodzakelijk; het is in deze
angstige dagen onzen plicht, om rustig
met onzen arbeid voort te gaan. We lazen
kort geleden dat Luther eens heeft gezegd:
„Al vrist ik, dat over twee uren Christus
weer zou komen in zijn heerlijkheid, dan zou
ik toch nog appelboomen in mijn tuin plan
ten!"
Zoo hadden we de afgeloopen eerste
Dinsdag in September, alom in het land
Wethoudersverkiezing. Er waren plaatsen
in ons land waar de raadsleden voor het
meerendeel onder de wapenen stonden.
Voor die gemeenten was het moeilijk wet
houders te verkiezen. Maar onze regeering
zei: „Wethouders moeten er ook zijn", wes
halve de soldaten-raadsleden naar huis
mochten om den plechtigen eed af te leg
gen en onder elkander de Wethouders te
verkiezen.
De kleine politiek ik bedoel daarmee
de gemeente politiek is door de oatastro.
phale gebeurtenissen buiten onze landsgren
zen, wel een eind in het niet gezonken. De
kranten b.v. hebben meer oog om hun le
zers nauwkeurig het laatste nieuws der
oorlog-voerende landen op te disschen, dan
af te dalen in hetgeen in de raadszaal stond
te gebeuren. Inderdaad is ook de werkelijke
oorlog belangrijker, dan de strjjd die ,de
vraagt men uitsluitend dit merk.
GEDEPONEERD ONDER No 73438
Alleenverkoop voor Dirksland
vroede vaderen voeren om deel te kunnen
uitmaken van het gemeentelijk dagelijks
bestuur.
Toch wist men ook daar en niet in het
minst in het rayon waar ons Blad verschijnt
in vuur en vlam te geraken. De raads-
verslagen van j.l. Dinsdag lezend, moest
Uw Waarnemer constateeren, dat op Goe-
ree en Overflakkee drie raadsleden over den
uitslag zóó waren ontstemd, dat zij na aif-
loop der stemming oogenblikkelijk de raads
zaal verlieten. Dit gebeurde te Goedereede
en te Ouddorp.
Op het eiland Tholen, met name te St.
Maartensdijk, wist de Voorzitter ternau
wernood de orde te handhaven.. Om te zwij
gen van hen, die rustig aan de groene ta
fel bleven zitten, maar uitwendig verbleek
ten om wat er innerlijk omging.
Ik treed niet in details en. ga er verder
niet op in, hoe zich die zaken hebben toe
gedragen. Dit is voor rs'\; zéker, dat het
alles behalve behoorlijk lïf, ïsooals gebeurde,
dat men zich niet aan gemaakte afspraken
hield. Woordbreuk reeds bg het begin der
zittingsperiode, werkt de goede verstand^
houding, die er bij het gemeentebeleid be
hoort te zijn, niet in de hand.
Ën dat, terwijl het even te voren met
het opsteken der twee vingers van de rech
terhand, plechtig heeft geklonken:: „Zoo
waarlijk helpe mti God Almachtig!" De le
zer zal begrepen, dat ,^t al aanstonds
vloekt tegen elkaar.
Helaas gaat het bij velen om eigen eer,
of, zooals wij een burgemeester bij de in
stallatie hoorden zeggen, om eigenbelang
onder gemeentebelang te dekken. Men ont
ziet zich zelfs niet om .in een verbond te
treden met hen, die men tijdens de raads
verkiezingen met allerlei leelijks heeft be
streden. Alle principe op zij, om toch maar
een Wethouderszetel te bemachtigen! Oók
nog wel om de enkele honderden guldens
per jaar die er aanzitten de goeden niet
te na gesproken natuurlek.
Droevige feiten inderdaad. Wanneer men
die dingen tot in de finesses weet, zou men
van de politiek gaan walgen.
De Nederlandsche wet geeft een raadslid
nu eenmaal vrij mandaat, dat hti geen ver
antwoording schuldig is over het woord dat
hü spreekt, of over ztJn stem die hij uit
brengt. Het publiek mag over den eenmaal
gekozene zeggen wat ze wü, het raadslid is
buiten schot, de ci'itiek matigt zich wel
weer in de komende periode en wanneer de
vier jaren om zijn, zien we wel weer. Zoo
gaat het het zij zoo!
Gelukkig zijn er in de college's anderen,
die hun taak, of hever gezegd hun ambt,
nauwgezet waarnemen. Dde inderdaad iets
gevoelen van den geweldigen finantieelen
last die hun gemeente drukt en pogen, zfl
het met zwakke kracht, het beheer zooda
nig te helpen lelden, dat de gemeente er
het beste bij welvaart. Dat moet dikwflls
gaan met verloochening van alle eigenbe
lang, om het gemeentebelang het best te
dienen.
De eerste Dinsdag in September is voor
het optreden der nieuwe raadsleden met
voordacht uitgekozen, op dat ziJ dadelijk
kunnen deelnemen aan het onderzoek der
begrooting voor het volgend jaar. Voor de
meeste gemeenten zal dit een zeer nijpende
zaak worden.
Finantieel staan Rijk en gemeenten er bfl
zonder slecht voor. De belastingen staan
reeds in den top, en door de mobilisatie wel
ke millioenen kost, kan het niet uitblijven,
of er zullen andere belasting-objecten bijko
men.
Blijven we buiten een gruwzamen oorlog,
wat God genadiglijk geve, geraken we toch
allengskens meer in den put. De naweeën
zullen we zeker gevoelen.
Dit alles is tenslotte een geldzaak, maar
daarmee hangt toch ons volksbestaan
nauw samen. Het land wordt daardoor, om
in schriftuurlijke taal te spreken „uitgele-
digd." Men behoeft geen profeet te zijn om
te zeggen, dat een groote druk aanstaande
is. Een druk die we van hoog tot laag zul
len gevoelen en waarin sommigen, door ge
nomen maatregelen, nu reeds deelen.
Mocht het voor velen zoo zijn, dat, al
is die tegenwoordige en komende idruk geen
zaak van vreugde, het nadien mocht blij
ken een vreedzame vrucht der gerechtig
heid te hebben afgewoii)en. Dan zou wat
een oordeel leek, een eeuwig voordeel wor
den.
WAARNEMER.
Evenals bij alle andere artikelen, heeift
ook de uienmarkt te lijden onder de huidige
internationale toestand.
De prijs echter blijft tamelijk stabiel, en
varieert rondom
f 2j— p«r 60 K.G.
Hier en daar was de prijs zelfs iets boven
de f 2.op andere plaatsen er iets bene
den.
De handel was uiterst kalm. Daarbij
komt dat de meeste teelers, er veel voor
voelen, hun voorraad wat vast te houden,
in de hoop later iets meer te kunnen maken
Zijn er orders, dan moeten de commission-
nairs er wat meer werk voor doen, om hier
en daar wat vast te krijgen.
De moeilijkheden welke worden ondervon
den ziJn thans groot.
Naar Argentinië, zijn het de risico's aan
het varen in oorlogstijd verbonden.
Naar Engeland is de vaart veel moeilij
ker. Eerstens het gebrek aan scheepsruim-
te. In de tweede plaats de moeilijkheden
met het geld.
Om te betalen moeten de Engelschen
eerst toestemming hebben van de regeerin,g
Deze regelingen komen wel, maar er ver-
loopen eenige weken eer alles geregeld
is. Men kan dus op het oogenblik wel
uien naar Engeland sturen, maar krijgt
geen geld, en niet iedere ifirma is bij machte
een lang crediet te verleenen.
Daarna komt de onzekerheid der valuta.
Het Hollandsche bedrag voor het Pond
sterling zakt bijna lederen dag.
Er zijn partijen uien verkocht, toen het
Pond-sterling nog een koers had van f 8.40
tot f 8.20, welke nu straks zullen worden
afgerekend tegen i£ 7.50, misschien nog la
ger.
Ieder gevoelt dat de risico's welke de
handelaren nu moeten dragen groot zijn.
Verliep alles een beetje normaler dan zou
den de prijzen hier ook hooger kunnen ziJn.
Nu is het zoo. De handelaren welke de
wind in de zeilen hebben, verdienen nu geld,
doch hun collega's bij wie hier of daar iets
tegen zit, leggen trots de hooge winstmar
ge er op toe.
Er is hoop dat Engeland zelf mede zal
werken de belemmeringen spoedig te rege
len, daar het veel werk maakt en zorg be
steedt aan zijn voedsel voorziening.
Bij het afdrukken was de prijs te Nieuwe
Tonge f 2.10; te Dirksland f 2.30 per 60
K.G..
Te Middelharnla liggen thans twee klei
ne zeebootjes te laden. Dit natuurlijk ter
vervanging van de geregelde lijnen, welke
hun dienst staakten.
Wat vorige week werd gevreesd en schier
onvermijdelijk scheen, is een feit geworden.
De oorlog Is luitgebroken.
Jaren aaneen heeft nien gevreesd. In re
devoeringen erd er op gewezen. Maatrege
len tot verdediging erden genomen. In Sep
tember 1938 scheen de snaar te zullen bre
ken, zoo vast stonden de schroeven aange
draaid; doch zie door het optreden
van Chamberlain kwam er ontspanning en
Engeland en Dultschland teekenden een
nooit meer oorlogsverklaring,
En nu Zondag 3 September 1939, dus nog
geen jaar later, verklaren Engeland en
Frankrijk aan Dultschland den oorlog.
Een vreemd» oorloig,
mag men gerust zeggen.
Dultschland heeft met Polen geen oor
log. Dat de Duitschers Polen binnen drin
gen is niet omdat ze met dat land in oorlog
zijn. Het Is alleen maar om de Polen af te
straffen, want ze zijn veel te brutaal ge
weest, tegen de Duitschers.
i. Wil Engeland en Frankrijk nu daarom
met Dultschland vechten, dan moeten zij
dit zelf weten. Dultschland zal rustig het
eerste schot afwachten. Dit is intusschen al
gevallen.
De Duitsche Pührer heeift gezegd eerst
met Polen te zullen afrekenen, en dan naar
het Westen te komen. Willen dan Engeland
en Frankrijk vechten, goed dan zal Dultsch
land ook met hen afrekenen.
De Polen moeten wflken voor de Duit
sche overmacht. Drie Duitsche legerkorp
sen rukken het land binnen.
Het eene bericht zegt dat de Polen dap
per vechten; het andere dat ze geen stand
durven houden en biJ krachtige aanvallen
direct het bieden van tegenstand opgeven.
De Duitsche luchtmacht schijnt perfect
met de gemotoriseerde eenheden samen te
werken.
In Londen ontveinst men niet, dat de te
rugtocht der Polen ongerustheid baart.
Door de wanorde welke er ontstaat raakt
het verband zoek, en kan geen tegenstand
worden geboden. Bovendien verliezen de Po
len heel veel kostbaar materiaal, wat ze
zoo noode kunnen missen.
Dantzig en de Corridor, de gedeelten
waarover de oorlog begonnen is, zijn reeds
in Duitsche handen, terwijl de twee andere
legerkorpsen Polen 'binnenrukken en reeds
het rijke mijnengebied in Opper Silezië heb
ben bezet, en doorgedrongen zijn tot aan de
oude kroonstad Krakau.
Hier ligt maarschalk Pilsudski begraven.
Dezen eersten en beminden maarschalk wag
voorstander van vriendschap met Dultsch
land. Aan zijn graf is Duitsche nxllitaire
eer bewezen en een speciale eerewacht is
er biJ geplaatst, om het te bewaken.
Hoe is de stemmln,g in Polen en wat ziJn
de verwachtingen.
Groote veldslagen kon men niet ver
wachten. Deze zouden voor Polen veel te
riskant zijn geweest. Bij verlies zou de
ontmoediging veel te groot zijn geweest, en
Polen ineens overrompeld. Wanneer een ge-
heel legerkorps zou zijn ingesloten en zich
ói£ moest overgeven óf anders onverbidde
lijk den dood Ingaan, zou de teru,gslag bü
het volk nog veel erger zijn geweest. Op
het oogenblik heeft Dultschland 25000
krijgsgevangenen gemaakt. Dit is nu niet
zoo'n bizonder groot aantal gelet op het
feit, dat in den Corridor een gedeelte werd
afgesneden van de hoofdmacht omdat hêt
niet wilde terugtrekken.
De verdediging der Polen zal nu echter
krachtiger moeten worden, anders houden
ze de Duitschers niet staande.
Krachtige verdediging wordt verwacht
achter de rivieren Weichsel en Bug. De na.
tuurlijlje gesteldheid biedt daar vele voor-
deelen.
Warschau, de hoofdstad wordt al door
de regeering ontruimd.
Of de Polen werkelijk in staat zijn de
Duitschers tegen te houden, zullen de e.k.
weken moeten leeren. Het wordt een dub
beltje op zijn kant.
Hoe helpen Engeland en Frankrijk? Deze
landen zullen trachten Dultschland econo
misch zooveel mogelijk afbreuk te doen.
Alhoewel zg veel kunnen bereiken, verge
ten dient te worden, dat thans Rusland en
Italië ter beschikking staan om Dultsch
land te helpen. Toen waren die landen in
oorlog met Dultschland, nu neutraal.
Inplaats van een bommenregen, hebben
Engelsche vliegtuigen een biljetten regen
op Dultschland neer laten vallen. Hierin
werd gezegd dat Engeland geen haat heeft
tegen het Duitsche volk, maar wel tegen
het huidige regeeringsstelsel.
Ook heeft minister Chamberlain een ra
diorede in het Duitsch gehouden.
Verder zijn er vrachtschepen aangehou
den ai anders nadat de bemanning gevan
gen was genomen, In den grond geboord.
In het Westen zijn de Franschen heel
voorzichtig Dultschland binnengetrokken
en ontwikkeld zich daar een artillerie ge
vecht.
Algemeen had men verwacht, vreeselijke
gevechten, vooral in de lucht, doch terwijl
de Duitschers in Polen oprukken, is het hier
in het Westen niet veel meer, als het tref
fen van voorbereidingen.
Hoe ztjn de kampen verdeeld
De koloniën betuigen trouw aan het moe»
derland, zoowel de Engelsche als de Fran-
sche. Canada, Zuid-Afrika, Britsch-Indië.
Palestina, Egypte enz. hebben zich aan de
zijde van Engeland geschaard. Ierland blijft
neutraal. Marokko en Kameroen staan ach
ter Frankrijk.
