„EILANDEN-NffiUWS
TRIUMPH
Simon Gieke
LOGISCH
DAT
ENOHM
STUGT
TISDEBÉSfÊ
1^ SIGARET
Rechtzaken
EN'N TRIOMF
IN SMAAK!
2e BLAD - ZATERDAG 26 AUGUSTUS 1939 - No. 1069
BINNENLAND
Voormobilisatie afgekondigd.
ff
Hr. Ms. flottieljeleider „Tromp" is uit de haven van Nieuwe-
diep naar Oost-Indië vertrokken. Onder geweldige belang
stelling verlaat de bodem de haven.
De ketter van Scherpenisse
Chr. Weekblad op Ger. Grondslag voor de ZuId-HoII. en Zeeuwsche Eilanden.
Uitgave van de N.V. .Ellanden-nleuws* Mlddelharnlg. Tel 17, Giro 167930, PoitbuiS
De spannende politieke toestand in Eur
opa dlbet ook in ons land deze dagen wier
z'n invloed gelden. Het is weer even crft-
tiek als in de dagen der Cechische crisis,
al is het, dat we door de opeenvolgende
spanningen, méér gewoon zijn geworden.
Het publiek reageert nu eenmaal meer op
een militaire maatregel in eigen land, b.v.
dat de minister van defensie uit voorzorg
maatregel een lichting onder de wapenen
roept, dan dat he,t zich bijster bezwaard
maakt over het spel, dat zich tusschen de
volken buitenaf afspeelt. Op het laatste nip
partje zal he,t wel weer ^oed komen is zoo
de heimelijke gedachte en het is te wen-r
sohen! maar zoodra er in eigen land eeni-
ge maatregel wordt genomen, wordt dit in
angst omgezet en denkt men het ergste!
Volksleiders hebben daarom tot taak die
angst-psychoses en paniekstemmingen in
juiste banen te leiden en ongegronde vrees
weg te nemen. De oud-premier Dr. Colijn
verstond daartoe uitnemend de kunst. De
nieuwe minister president jhr. Mr. J. De
Geer hebben we nog niet gehoord. Ht' was
met vacantie en is dezer dagen terugge
keerd. Zonder hem hebben in het begin van
de week de ministers onderling geconfe
reerd en den internationalen toestand onder
het oog gezien. De minister van defensie
,de heer Dijxhoorn, betoogde de wenschelijk-
hejd de
Icleine vierloven in te trekken
van het personeel der kust. en grensbevei-
liging en van de luchtverdedigin,g, waartoe
intusschen is besloten.
Minister van Kleffens is naar Brussel ge
reisd als vertegenwoordiger voor Nederland
voor de Oslo-conferentie. Uit naam van ze
ven Staatshoofden, van Denemarken, van
Finland, van Luxemburg, van Noorweigen,
van Zweden, van H.M. Koningin Wllhelmi-
na der Nederlanden, en van Belgia heeft
Koning Leopold een verklaring afgelegd,
waarin hij uit naam der genoemde Staten
aanmaant tot den vrede. Wij vormen zoo
zei hij plechtig den wensch, dat de man
nen van wie de loop der gebeurtenissen af
hangt, bereid zullen zijn hun geschillen en
eischen te onderwerpen aan een onderhan
deling, ingezet in een geest Van broederlijke
samenwerking.
Onze regeering heeft verder bepaald, dat
van heden af het rijkspersoneel zijn
ivacantie niiet in het buitenland
mag doorbrengen. Deze regeerings-order
geldt voor het geheele rijkspersoneel, P.T.
T. incluis en uitzonderingen zijn niet toege
staan. Ook moet het personeel nauwkeurig
opgeven waar het zijn verlof doorbrengt en
hoe men op de snelste wijze met hen in con
tact kan komen. Ook heeft de regeering
de burgemeesters van de groote en middel-
groote gemeenten in ons land, die in het
buitenland vertoefden, teruggeroepen.
Met het oog op den internationalen toe
stand is de minister-President jhr. mr. de
Geer van zijn verblijf in het Schwarzwald
in ons land teruggekeerd.
Donderdag en ook heden Vrijdag, is met
het oog op den toestand een
l^uitengewone minlsterraaJd
gehouden, welke door den minister-presi
dent jhr. de Geer wordt gepresideerd.
DE VELDPOSTDIENST
WEER IN WERKING.
'3-GRAVENHAGE, 23 Aug. Ten be
hoeve van de bij de grensbeveiliging betrok
ken militairen is met ingang van heden
opnieuw de veldpostdienst in werking ge
treden.
Veldpostkantoren zijn gevestigd te Gro
ningen, Apeldoorn, 's-Hertogenbosch en
Maastricht.
Correspondentie voor militairen als be
doeld moet zijn voorzien van:
de duidelijke aanwijzing „veldpost";
naam, voorletters en militairen rang van
geadresseerde, z
het legeronderdeel (in bijzonderheden om
schreven) waartoe hij behoort of waarbij
hij is gedetacheerd.
Vermelding in het adres van de plaats
waar het onderdeel is gelegerd, mag niet
geschieden, wel mag de naam van het be
trokken veldpostkantoor worden toege
voegd, indien den afzender bekend is on
der welken tefritorialen bevelhebber (Fries
land, Overijssel, Noord-Brabant of Zuid-
Limburg) de geadresseerd behoort.
Intusschen is de toestand t.o. van de
Danziger kwestie nog critieker geworden.
De ontwikkeliing van 'den internatio
nalen toestand heeft de regeering tot
het inziioht 'gebracht, dat hoewel ons
lama geenszins is blootgesteld aan eeni-
ge bedreiginig van welke zijöte ook
het niet is uitgesloten, dat in ide naas
te 'toekomst ter hamiiUia-ving id'er neu
traliteit tot mobilisatie der zee- en
lanidmacht moet worden overgegaan.
In ver'bani haermed© heeft dé regeerlng
besloten tot ©enige maatregelen (zoa-i
'genaamde ivoormobilisatie), welke d!e
strekking hebben de legerinjg en verple
ging van hen, die eventueel bij mobili
satie zntllen wordten opgeroepen, voor
te bereijdien.
Dr. Colijn terug in de Regeering!
De correspondent van het N. v. d. D. ver
neemt, dat in politieke kringen wordt ver
wacht, wanneer de internationale politieke
situatie nog meer verergert, de oud-minis-
ter-President dr. H. Colijn, zal worden uit-
genoodigd in het Kabinet-de Geer zitting
te nemen. De bedoeling is het Kabinet al
dus een breedere nationale basis te geven.
In verantwoordelijke kringen wordt be
seft, dat het in dezen ernstigen tijd een
fout zou zijn, een man van groot formaat
als Dr. Colijn, met veel ervaring en autori-i
telt op het gebied der internationale poliK
tiek, buiten de regeering te houden.
Welke portefeuille .dr. Colijn eventueel zal
worden toevertrouwd" staat nog niet vast.
In politieke krin,gen wordt het niet onmo
gelijk, dat Dr. Colijn algemeene zaken zal
krijgen en jhr. de Geer, indien hij aanblijft.
Financiën zal houden.
Onze Prinses Juliana
heeft weer het normale leven hervat. Het
laatste bulletin van Dr. J. de Groot is ver-'
schenen, wat inhoudt, dat de gezondheids
toestand van H.K.H, uitstekend is. De zorg
voor Prinses Irene, die het eveneens uitste
kend maakt, is verder overgedragen aan dr.
Carstens.
Naar -wij vernemen bestaat ifet voorne
men, de doopplechtigheid van Prinses Irene
in de nieuwe kerk te Amsterdam te doen
plaats hebben op Donderdag 14 Sept. a.s.
De prediker, prof. dr. H. T. Obbink, is uit-
genoodigd dezen dienst te leiden.
Te Rotterdam in de Sumastrastraat in
het hart van de zeemanswijk Katendrecht,
waar men de kroegjes en de zeemansloge
menten huis aan huis aantreft, heeft zich
Woensdagavond een gruwelijk drama afge
speeld. Op klaarlichte dag
vermoordde een Griek een
landgenoot
met een groot dolkmes, ten aanschouwe
van vele stedenaars, die in de avondkoelte
een luchtje voor hun wonin,g schepten. De
moordenaar was de 20-jarige Georg Geor-
gidu, een Grieksohe zeeman, het slachtoffer
den 30-jarigen ongehuwden Griek Basili d'
Critsas. Georgidu stond als een een woest
individu bekend en was iverbitterd, dat hij
geen schip kon krijgen om aan te monste
ren. Er schijnt met hem en zijn slachtoffer
een korte woordenwisseling te hebben
plaats gehad en hoiewel d' Critas den ge
vreesde trachtte te ontvluchten, is deze
hem op straat nagelöopen"' èn heeft hém
op beestachtige wijze op straat met vele
messteken afgemaakt. Georgidu vluchtte
een huis binnen en verschool zich in een
dakgoot. Bijna onmiddellijk waren een aan
tal agenten ter plaatse, die hem met de
revolver in de Vuist van het dak hebben
gehaald en in verzekerde bewaring hebben
gesteld. Het slachtoffer is nog naar het zie
kenhuis vervoerd, doch bleek bij aankomst
te zijn overleden.
VERSCHILLENDE BERICHTEN.
Twintig Nederlandsche Ooie
vaars neergeknald'.
In een in ons blad geplaatst bericht uit
het eiland Tholen, heeft men kunnen lezen,
dat zich daar een aantal ooievaars vertoon
den, wat een prachtig gezicht opleverde,
wanneer zij hier en daar neerstreken.
Waarschijnlijk zijn het dezelfde dieren ge
weest, die een paar dagen later door be
woners van Gerpine bij Charleroi (België)
zijn neergeschoten. Men dacht, dat het een
twintigtal reigers waren. De ooievaars
droegen een ring van een Nederlandsche
dierentuin aan de poten. De bevolking Van
Gerpine schijnt niet op de hoogte te zijn
geweest van het feit. dat met de ooievaars
een proefneming werd gedaan en dat d'o
Nederlandsche eigenaars wilden weten,
waar de .vogels zich zouden vestigen.
DE BINNENSCHEEPVAART IN 1938.
Volgens de statistiek der scheepvaartbe
weging in Nederland in 1938 is in het alge
meen de scheepvaart over 1938 minder druk
geweest dan in 1937. Het aantal te Lobith
gepasseerde schepen b.v. daalde van 135.604
tot 122.507. Aan de sluizen in het Merwede.
kanaal bewesten Utrecht daalde het aantal
schepen van 107.107 in 1937 tot 102.649 in
1938 enz. Daarer<tegen vertoont in de IJs-
selstreek en in het Twente-kanaal de scheep
vaart een toeneming, terwijl op de Maas
de scheepvaart .gelijk is gebleven.
IN NOVEMBER IS TJRK GEEN
EILAND MEER.
Naar 'wij vernemen, is men met de aan
leg van de dijk van Urk naar Lemmer
thans zoover gevorderd, dat hij in Novem
ber a.s. voltooid kan ,zijn.
Dan zal het dus mogelijk zijn om van
Urk naar Friesland te wandelen.
ROTTERDAM.
POLITIERECHTER.
DERTIG GULDEN PER WEEK
ALS STRAATMUZIKANT.
En nog menschen bed'riegen te
Midldelharnis!
Straatmuzikant schijnt niet eens zoo'n
slecli(t baantje te zijn. De jongeman, die
voor den rechter stond, haalde met zijn har
monica gemiddeld f 30.per week op...
Nu zit hij al een maand in de Bergstraat,
het gemis voelende van rond te dwalen
langs de landwegen, in dorpen te spelen
en in een volkomen vrijheid van het leven
te genieten.
Vier weken in een cel, omdat het in zijn
hoofd was opgekomen, zich aan een kap
per te Middelharnis voor te doen als ver
tegenwoordiger van een Haagsche instru
mentenslijperij. Hij wist zoo te praten, dat
de kapper hem voor een waarde van f 35
aan gereedschappen meegaf, als scharen,
messen, een tondeuze enz.
Maar de kapper hoorde er niets meer
van. Toen het itenslotte uitlekte, dat de jon
gen aan een collega in dezelfde gemeente
notabene al die gereedschappen had ver
kocht.
Spoedig zat hij in het cachot van Middel
harnis, waar het erg benauwd was, omdat
het eenige raampje niet kon worden ge
opend. Dat verbrak hij met een paar rukken
en zoo kre^g hij, naast zijn verbaal wegens
verduisterin,g er nog een bij wegens vernie
ling.
Voor den rechter erkende de jongen zelf
niet te kunnen begrijpen, hoe hij zóó dom
was geweest om kappersgereedschappen te
verduisteren, terwijl hij toch allesbehalve
in geldnood verkeerde. Wat die vernieling
betrof, daarmede had hij geen bedoeling
gehad te vluchten. Het was werkelij.k om
frissche lucht te doen geweest.
De officier van oordeel zijnde, dat de
jongen voor zijn onbezonnen daden reeds
genoeg was gestraft, meende dat 5 weken
gevangenisstraf met aftrek van het voor-
arrest, thans voldoende voor hem was, te
meer, omdat hij een schoon strafregister
heeft.
Zijn verdediger, mr. N. Dijkhuis, voegde
daaraan toe, dat zijn cliënt wel degelijk het
plan zou hebben gehad de gereedschappen
door zijn broeder te laten slijpen en voorts,
dat de schade, door hem veroorzaakt bij
het openrukken van het celraampje onbe
duidend is geweest. Wat dit laatste betreft,
zou hij dus ontslagen moeten worden van
rechtsvervolging. Spr. pleitte voor de ver
duistering een .voorwaardelijke straf.
De rechter bekeek de verduistering
eenigszins door een andere bril, omdat de
jongen geenszins in geldmoeilijkheden ver
keerde. Hij veroordeelde daarom tot 6 we
ken met aftrek van voorarrest.
DUURZAAM.
't Vraagt weini,g zorgen van Uw handen
Persil maakt zelf de wasoh gereed.
Het bleek een weldaad voor Uw linnen
Als U het steeds met Persil ,deed!
TWEEDE DEEL.
De verdrijving van de Spanjaarden van
onze eilanden.
Door MEVAHOR.
Naar een oud dagboek.
Auteursrechten voorbehouden.
36.
Als ze aan de Nqordzijde van de haven
komen zien ze dat er een hooge houten wal
is opgericht.
Dus toch nog versterkt?
Bij het lichter worden zien ze wel Idat de
versterki^g niet veel om het lijf heeft.
Die zal spoedig onder den voet geloopen
zijn.
Om Veere bij verrassing in ,te nemen, dat
zal niet gaan. Want als zij dezen burcht
Van vischtonnen willen naderen worden ze
plotseling aangevallen door ,de Geuzen,
Zoo hevig en zoo verbitterd is de aanval,
«at de Spanjaarden in verwarring .komen en
terugdeinzen.
Maar ,dat .duurt slechts kort.
Neen hoe onverwacht ook, de verrassing
voor de Veerenaars is niet volkomen.
Eenige Geuzen ontkomen aan de Span
jaarden en waarschuwen de bezetting Van
Veere.
In allerijl wordt er alarm gemaakt.
Wat n.og gedaan kan worden wordt ge
daan.
Het geroffel van de trom roept .de Geu
zen en de 'bur,gerij naar de wallen.
Grijpt post aan de Noordkant.
Daar wordt de aanval verwacht.
En deze troep Geuzen zijn het die aan
vankelijk eenige verwarring in de Spaan-
sche gelederen brachten.
Als getergde leeuwen vallen .de Geuzen
op de Spanjaarden aan.
De enterbijl en het matrozenmes .doen
hun ontzettend werk.
Maar de overmacht is te groot.
Voorzichtig trekken de Geuzen terug op
de verschansing van .jonnen.
Van daar uit worden ze met een levendig
nmsketvuur krachtig gesteund.
Tientallen Spanjaarden en Walen vallen.
Het gelukt aan de Geuzenbende om zich
achter de barricade van tonnen terug te
trekken.
Maar nu komt de Spaansche aanval in
al zijn woede los. Een Spaansche hopman
is de eerste die over de versperring springt,
,,Leve Spanje," roept hij.
„Te vroeg, dood aan de Spekken,"
schreeuwt Teeuweszoon en zijn ontzaglijke
strijdbijl klooft den Spanjaard het hoofd.
Anderen volgen maar een groep visschers
met Arjaan, Lijn Taayx, Koeyevleesch en
de chirurg maaien ze met hun bijlen, lan
sen en pieken als rijpe halmen af.
't Is een ontzettende strijd. De Geuzen
en visschers geven elkaar geen kamp. Won
deren van dapperheid worden door hen ver
richt. Tot nog toe is het de Spanjaarden
niet gelukt over de versperring heen te ko
men. Kunnen ze er niet over, dan zullen ze
de versperring opruimen. En dat gelukt. De
tonnen worden uit elkaar geslagen, het is
een ravage, ze rollen over een en door el
kaar en te midden daarvan ontstaat een
vreeselijk handgemeen. Als wilde dieren val
len ze op elkaar aan. Van weerszijden val
len er tientallen dooden.
Ook de onverschrokken Theeuwiszoon
wordt hier afgmaakt. Tusschen de roUende
tonnen kan hij zich met zijn ééne been niet
vlug genoeg bewegen. Hij komt te vallen
en dit is hem noodlottig. Twee drie lansen
.dringen in zijn borst.
„Sterf ketter, schreeu'wt een Spanjaard
met schorrestem en met eene slag hakt hij
met de bijl aan Teeuweszoon handen, ont-
geleden diens hoofd af.
Neen deze barricade kunnen de Veere
naars niet houden.
De strijd is, nu ze geen dekking meer
hebben te ongelijk.
Daarbij kom,t dat de Spanjaarden beru-
den lanciers in den strijd werpen. Dat
brengt de Geuzen al te zeer in het nadeel.
Met hun korte bijlen en matrozenmessen
zijn ze nu te zeer .de mindere in bewape
ning.
De Rijk heeft het gezien hoe hachelijk de
kans staat. Volhouden beteekent, dat allen
afgemaakt zullen worden. „Terug" comman
deert hij met bulderende stem.
Langs ,de waterkant. Terug op de hui
zen."
Hij heeft zijn maatregelen goed genomen.
Een musketvuur afgegeven uit de huizen
van de Zuidkant van de haven belet den
Spanjaarden het voortrukken. Op deze hui
zen zijn de Geuzen in staat terug te trek
ken. Van hier uit kan men den. Spanjaar
den nog eenigen tijd uit de binnenstad hou
den.
Maar hoe lang?
't Kan kort slechts duren.
De haven met de Noordkant is in het be
zit der Spanjaarden.
Hadden ze doorgezet in weinig tijds zou
het lot van Veere bezegeld zijn geweest.
Geen wal of gracht hield hen meer uit
de stad. Slechts een rij huizen waarvan men
de smalle verbindingsstraatjes in der haast
gebarricadeerd had. Maar het plunderen
en het moorden zat den Spanjolen in het
bloed. Hun moord •- plunderzucht vierde
zich bot op dat gedeelte van Veere, de Noor
derkaut van de haven, die in hun bezit was.
Als ■wilde .dieren holden ze de Noordzijde
van de haven. af.
Alles wat hun ontmoette werd in koelen
bloede doodgestoken. Man noch -vrouw, kind
noch grijsaard ontkwam aan hun moord
zucht. De burgerij van Veere die het ge
schreeuw der wanhopigen hoorde en het
moorden voor hun oogen zagen gebeuren
geraakte in onbeschrijflijke woede.
De nood was ten hoogste geklommen, het
water was tot aan de lippen gerezen. Er
scheen geen uitkomst.
In vertwijfeling liolden eenige vrouwen
door de straten van Veere. Ze hadden hun
mannen zien .doorsteken en. liepen schreeu
wend door de stad.
Door het ongewone gerucht was Simon
Gieke uit den slaap ontwaakt. Hij hoorde
het maken van alarm het roffelen der trom
melen. Hem gold het niet. Hij kan niet
meestrijden nog. Toch had hij zich gekleed
en toen hij in de kamer kwam vond hij
daar reeds vrouw Lievenszoon.
Bezorgdheid lag op haar gelaat. ,t Staat
er hachelijk voor Simon.
Arjaan is zoo juist hier geweest.
De Spanjool is onverwacht met groote
overmacht aan .de Noordkant van de ha-
v;en gekomen.
t Staat te vreezen, dat hij onze stad over
weldigen zal.
AUeen de Heere kan uitkomst geven.
„Goed gezegd, vrouw Lievenszoon. Als
de Heere .de stad niet bewaart dan zal de
dapperheid van .de Geuzen en de burgerij
niet baten.
Daarop was hij naar buiten gegaan, om
te zien of hij eenig nader nieuws kon hoo-
ren over .de stand van zaken.
Het gerucht van den strijd bij de tonnen-
barricade .drong tot hem door.
Angstige vrouwen en kinderen stonden
buiten de huizen.
(Wordt vervolgd.)
