CHDWEEKBLAD5p6ED.6R0riI)ölAG vöÖRolZUID-HOIiïïiZEEl^ EHAHDEM
Gemeenteraad MIDDELHARNIS
N.V. UITGEVERSMAATSCHAPPIJ „EILANDEN-NIEÜWS"
De Kabinetscrisis.
12e Jaargang
WOENSDAG 9 AUGUSTUS 1939
No. 1064
IRENE, EMMA, ELISABETH
WAARIN SEDERT 1 NOVEMBER 1935 OPSENOMEN HET BLAD „ONZE E.LANDE.r' - 18e JAARGANG
Uitgifte van plaatsjes. Loonen Icolenlossen en tarieven aan
de Gasfabrielt. - Instructie nieuwe grafdelver. - De maximum
snelheid. - Een nieuw reglement van orde? - Vragen over de
werkverschaffing. - Over een aannemer uit het eiland, die
door de Waterleiding wordt geboycot. - Een te hooge
garantiestelling gevraagd. - Afkeuring in den Raad. - Af
scheid van vertrekkende raadsleden. Mooie grondaanbie-
ding aan de gemeente door de Fa. K. Vermaas Zn. N.V.
Groote verbetering van een lastig verkeers-obstakel
in de Schoolstraat.
CAMÉE-PASTILIES
Verpakt in fraaie goud-Bonbonnières
Prijs f. 1.- en 50 et.
iiAnDEn-niEuitfS
Advertende*prfls 20 cent per regel. Reclames 40 et.; Dienst*
aanvragen en aanbiedingen van 1-6 regels 80 et.; BoeWan.
kondiging 10 cent per regel - Contracten belangrijk lager.
UITGAVE VAN
Gevestigd te Middelhamis Prins Hendrikstr. 122 C Giro 167930 Postbox 8 Tel. 17.
Bijkantoor voor Zeeland: St. Maartenaflijk Markt, Telef. 59.
Abonnementsprijs 90 cent per 3 maandenbrj vooruitbetaling.
Verschijnt iederen Woensdag en Zaterdag 2 maal per week.
Afzonderlijke nummers 5 cent Buitenland 8 gulden per'jaar
5 Anig. 1939.
Een ntettw» loot aaji d'oiufle Or^njestam.
Toen Zaterdagmorgen vroeg het bericht
onze steden en dorpen bereikte, dat er een
Oranjeprinses geboren was, bracht deze
tiiding wederom groote blijdschap en dank
baarheid in de harten van alle Nederland-
sche Oranjeklanten. Al ha4den zeer velen
en waarschijnlijk ook wel het Prinselijk
paar zelf heimelijk op een mannelijke
telg gehoopt, deze betrekkelijke teleurstel
ling 'kon de vreugde over de geboorte van
een tweede prinses niet verminderen. Het
Nederlandsche volk in al zijn geledingen,
van hoog tot laa,g, deelt In het intense ge
luk van het Prinselijk gezin, dat nU weer
door Gods goedheid zoozeer vermeerderd
werd.
Bij de geboorte van Prinses Beatrix is
van vele zijden de aandacht erop gevestigd,
dat de huwelijkszegen van Prinses Juliana
en Prins Bernhard het Oranjehuis niet al
leen voor uitsterven behoedt, maar ook
van zeer groote beteekenis is voor ons ge-
heele volk en voor het voortbestaan onzer
monarchie, welke slechts kan bleven zoo
lang er Oranje's zijn. En nu een tweede jon
ge spruit het levenslicht zag, is er naar den
mensch gesproken, weer oorzaak temeer
om te mogen vertrouwen, dat Vorstinnen
uit ons aloude Oranjehuis tot in verre toe
komst zullen zetelen op de troon van Ne
derland, terwijl nog steeds de kans blijft
bestaan, dat misschieni eenmaal een Koning
zal regeeren over Nederland. Want indien
het huwelijk onzer Prinses nog eens met
een zoontje gezegend wordt, zal dit bij de
troonsopvolging voorgaan.
Zoo mag en moet er Zijn groote blijdschap
in onze harten, omdat de Heere met Moe
der en Kind alles wel heeft gemaakt. On
danks al onze zonden en ongerechtigheden,
die van land en volk en Vorstenhuis, is Zijn
gunat nog groot over allen, waar Hij te-
midden van de sp&nningen van deze tijd,
zoowel internationaal als landelijk, het
Oranjehuis, dat met zoovele sterke banden
aan ons volksleven verbonden is, nog doet
groeien en bloeien en een nieuwe toekomst
zich ontsluiten mag. Het mag een reden zxjn
tot groote dankbaarheid, dat onze Oranje
monarchie door de voortzetting der dynas
tie in nieuwe geslachten, zoo God wil, zal
kunnen worden instand gehouden, want dit
is van buitengewone beteekenis voor ons
Volksleven. Ons volk is in vele zeer verschil
lende groepen gesplitst, die elkander dik
wijls fel bestrijden, gelijk in deze dagen van
Kabinetscrisis zoo scherp tot uiting komt.
Het is daarom een groot voorrecht, dat bo
ven de strijd der partijen, die dikwijls niet
in de eerste plaats het lands-, maar het par
tijbelang dienen, thans de Koningin en de
draagster van het hoogste gezag staat en
als symbool van de verbondenheid en de
eenheid der natie de tegenstellingen ver
zacht en altijd doet gevoelen. Ook aan de
hoogere politici, dat "iet politieke belangen,
maar het heil des lands voorop dient Ite
staajn. Wij zijn daarom door het hezit van
onze Oranje-dynastie rijk beweldadigd boven
andere volken, bij vide het hoogste gezag
in handen Is van een dictator, die de rech
ten en vrijheden des volks veiftrapt of in
die van een president, die de speelbal of het
slachtoffer is en wordt van de politieke
partijen. Daarom is het een zaak van zeer
groote beteekenis, dat hier onder de schu,t-
se van het Huis'van Oranje de vrijheid nog
bestaat, welke in andere landen vermoord
is en dat onze staatsinstellingen niet op
revolutionaire wijze virorden veranderd. De
bloei van ons Oranjehuis is tevens het ge
luk van ons volk. En daarom is het onze
innige bede, dat God de Heere met Zijn
gunst en genade ons Koningshuis nabij mo
ge zijn in alle omstandigheden; dat Hij on
ze Koningin wijsheid geve in de regeerin,g
des lands, het Prinselijk Paar doe deelen in
een innig geluk met hun kinderen en dat
Hij de jonggeborene moge omringen melt
Zijne genade, opdat Zij voorspoedig moge
opgroeien.
De Heere zegene onze Koninklijke Fami
lie.
Na de val van het laatste ministerie-Co-
lijn en de ontslagaanvrage ervan heeft H.
M. de Koningin haar adviseurs geraadpleegd
gedurende een week en pas Vrijdag j.l. Jhr.
Mr. De Geer, dè leider der Chr. Histori-
scheni, tot Kabinetsformateur benoemd.
Deze is direct zijn besprekingen aangevan
gen en zet deze op het oogenblik, dat we
dit schrijven, nog steeds voort.
De aanwijzing van den heer De Geer
heeft groote verwondering gewekt. Eigen
lijk had het voor de hand gelegen, dat de
opdracht verleend was aan een R.K. politi;..
cus. Dr. Deckers of Mr. Van Schalk. De
Roomschen hadden immers de leiding geno
men van de oppositie tegen Dr. Colijn en
met behulp van de roode S.D.A.P. en de
rose Vrijz. Democraten zijn ministerie weg
gestemd. Volgens de usance zou derhalve
deze combinatie eigenlijk de regeering moe
ten overnemen. Maar H.M. heeft een andere
beslissin,g genomen en wil blijkbaar een Ka
binet van die samenstelling verhinderen.
Wat het belang van land en volk betreft,
is de aanwijzing yan Jhr. de' Geer zeker
verre toe te juichen boven die van een
Roomsch politicus. Uit een politiek oog
punt beschouwd moet echter worden ge
zegd, dat op deze wijze de Roomschen wel
'heel gemakkelijk van hun verantwoordelijk
heid afkomen. Zij kunnen zoo een Kabinet,
dat hun onwelgevallig is, omverwerpen,
doch behoeven de consequenties daarvan
niet voor hun rekening te nemen. Dit is
een gevaarlijk precedent, want op die ma
nier! is het wel zeer gemakkelijk een re
geering weg te stemmen als men weet,
geen positief werk ertegenover te moeten
altellen.
Het is gebleken, dat de Roomschen inder
daad voor de consequenties van hun daden
zijn teruggeschrikt. Zij durfden wel met
veel bravour het Kabinet-Colijn en inzon
derheid Dr. Colijn zelf, wiens domineerende
positie in ons staatsieven reeds lang een
doorn in hun oog was, zonder de daden af
te wachten, een votum van wantrouwen te
geven, maar toen het erop aankwam, tel-
zamen met de socialisten de regeering over
te nemen, bleek, dat ^eer velen in de R.K.
Staatspartij dit experiment niet aandurfden
of niet wilden. In de Roomsche pers ging
men direct aandringen op een Kabinet op
zoo breed mogelijke basis en Jhr. De Geer
schijnt ook blijkens zijn besprekingen die
kant uit te willen. Wanneer men echter on
der een nationaal Kabinet verstaat een mi
nisterie van uiterst rechts tot uiters links,
van A.R. tot S.D.A.P. dan moeten we toch
de vraag stellen, of zulk een Kabinet wel
levensvatbaarheid zal hebben. Dan moeten
toch allereerst alle principieele kwesties ter
zijde worden gesteld en blijven er slechts
over de 3 hoofdproblemen, waarvoor elk
Kabinet zich thans gesteld ziet: de finan-
cieele, de werkloosheids- en de defensie
kwestie. En men weet, dat over deze pun
ten onder de 6 groote partijen veel mee-
ningsverschil bestaat. Hoe dan ook zulk
een Kabinet in elkaar gezet zou moeten
worden en met welk program het voor den
dag zou moeten komen, is ons een raadsel.
En in hoeverre zulk een Kabinet te prefe-
reeren zou zijn boven het laatste Kabinet-
Colijn, is ons evenmin duidelijk.
Intusschen vestigen wij de aandacht van
onze lezers erop, goed op te letten, hoe het
komende Kabinet de kwesties zal oplossen,
.waarover het Kabinet-Colijn gevallen is, n.l.
de sluitende begrooting en de jeugdwerk.,
loosheid. Het kon wel eens zoo zijn, dat
tenslotte deze zaken geen bevredigende op
lossing krijgen en dan zou het resultaat
van de politieke manipulaties van de Room
schen wel eens kunnen zijn, dat zij een Ka
binet-De Geer, dat weinig verschilt van dat
van Colijn, zullen dulden, enkel en alleen,
omdat Dr. Colijn is weggewerkt.
Hierover kan Rome althans tevreden zijn.
Raaidsvergadering op Vrijdag 4
1039 dies nam. 2.30 uur.
Aujg.
Daar Burgemeester den Hollander met
vacantie is, wordt de vergadering gepresi
deerd door Weth. Vroegindeweij, welke
opent met gebed. Notulen worden gelezen
en behoudens enkele opmerkingen van de
heer v. d. Slik goedgekeurd. Ook de heer
V. d. Kooij heeft een opmerking over iets
dat niet is genoteerd.
Ingekomen stukken:
Van Ged. Staten bericht van eenige goed
gekeurde raadsbesluiten.
Het beroep van Fa. Gebrs. Buijsse is aan
gehouden; de heer Buijsse is voornemens
met een ander plan te komen.
Van J. Jordaan een verzoek om onthef
fing hondenbelasting. Wordt afgewezen,
omdat hij de hond nog in bezit heeft.
De heer KOOTE: Hij heeft die hond ge
kocht als handels-stuk. Hij handelt in hon
den.
De VOORZ.: Dit is niet aan die hond te
zien.
De heer J. v. d. MEIDE: Laten we niet
een half uur discussieeren over een hond!
Het is niet volgens de verordenin,g. Af.
Wordt afgewezen.
De Landarb. Vereen, tot verkrijging van
onroerend goed. verzoekt voor een 3-tal can-
didaten het bouwen van een plaatsje aan
de Rottenburg. Zij hebben grond gekocht
voor de som van f 5350.-, zulks voor 92
Are grond.
De heer C. v. d. MEIDE vindt het een ta
melijk hoog bedrag.
De VOORZ.: Het is wel duur, maar niet
te duur. B. en W. stellen voor, om onder
beding dat het Rijk voorschot verleend, het
toe te staan.
De heer DOORNBOS vindt het ook duur.
Vlak in de buurt is grond verkocht voor
f 3350.per bunder en hier is het f 5700
per bunder.
De heer Cv. d. MEIDE zou het in het
belang van die menschen vinden eerst naar
goedkoopere grond uit te kijken.
De heer KOPPELAAR vindt dat hier
door de prijs van de grond ineens wordt
omhoo,g gejaagd.
De VOORZ.: Dit stukje is het naaste om
toch nog wat bij de gemeente te blijven.
Voor gewoon land is het te duur. Maar voor
bouwgrond is het te doen.
De heer DOORNBOS vraagt waar het is,
waarop wordt geantwoord, dat het op het
oude voetbalterrein is.
De heer KOOTE: De grond is voor 5
plaatsjes en er zijn maar 3 aanvragen. Zou;,
den die andere 2 wel te vinden zijn? An
ders wordt "iet nog duurder.
De heer J. v. d. MEIDE is er in principe
vooi-. Hij vindt het duur. Is het voor 5
plaatsjes wel groot genoeg
De VOORZ. meent van wel.
De heer KOPPELAAR: Voor de eige
naar (esse) is er ook een dubieuze kant aan.
Als het wordt onteigend kan het goedkoo-
per gaan. Zou het niet mogelijk zijn het
goedkooper te krijgen?
De heer v. d. SLIK: Als je moet onteige
nen ben je misschien 3 jaar verder.
De heer VERMAAS meent dat het land
niet goedkooper zal kunnen verkregen, ten
zij er keuze is uit twee of drie stukkem Spr.
zou willen probeeren of er andere goedkoo
pere grond is. Dhr. Doornbos spreekt dat
er dit jaar goedkoopere grond verkocht is.
De heer DOORNBOS merkt op, dat die
grond wel goedkooper was, maar daar heeft
men met de uitgaUig op de Langeweg en
met de tramrails te maken. Deze huizen
zouden aan de Rottenburg komen. Dus
maakt dat een verschil in prijs.
De heer BOETER vindt het door 5 ge
deeld per stuk niet duur. Het is er een
prachtgelegenheid. Wel zag hij liever dat er
al 5 solide aanvragers waren. Spr. vraagt
wat de voorwaarden zijn.
De VOORZ.: De candidaten moeten 10%
storten van het bedrag en voor de rente
zorgen. Men is begonnen met 3, er zijn er
nog wel 5, die een huisje wallen hebben. Dit
zal dus wel voor elkaar komen. Zij moeten
10% voor grond en huis storten.
De heer KOOTE heeft uitgerekend dat
ze voor f 3.wonen, behalve het onder
houd. Er is 125 roeden grond bij.
De heer v. d. SLIK gaat accoord met het
voorstel van B. en W. Mocht de Minister
niet goedkeuren er 5 op te bouwen kan het
nog met 4. Dan komen ze toch nog maar
aan f3800.terwijl het maximum f4000
is.
De heer BOETER vraagt wie het in han
den heeft, waarop de Voorz. zegt, dat het
openbaar wordt aanbesteedt. De heer v. d.
Waal heeft er een teekening van gemaakt.
Metselaar-aannemer.
Wordt m.a.s goedgevonden.
2. Goedkeuring geloofsbrieven. Deze
worden nagezien door de heeren v. d. Slik
en C. V. d. Meide, welke tot goedkeurlAg
en toelating adviseeren.
3. Goedkeuring rekening 1938 Gasbe
drijf. De heer Boeter rapporteert tot goed
keuring. Wel merkt hij op, dat er rekenint^
gen gevonden zijn van ambachtslui van f
800.en f 400., terwijl het maximum f 300
is. Spr. vraagt hoe dat zit.
De VOORZ. antwoordt dat dit de metse
laar betreft. Voor ovenbouw is niet ieder
geschikt.
De heer BOETER betwijfelt dat. Wel
vraagt hij, als zoo'n man dan toch straks
weer aan de beurt is gaat het zoo door?
Dan heeft zoo iemand dubbel.
De VOORZ.: Dan wordt hij overgeslagen.
De heer BOETER hoopt, dat ieder zijn
aandeel krijgt.
Spr. merkt verder op, dat het vreemd is,
dat de gratificatie is gegeven aan een sluis-
meester. Spr.v raagt daarover inlichtingen.
De VÖORZ. licht toe dat dit voor extra
werk Is om schepen binnen te laten.
De heer BOETER vindt dat niet goed.
Het is in strijd met de bepalingen.
De heer J. v. d. MEIDE: Men geeft het
ook wel aan de Rijkspolitie!
De heer BOETER: Het gaat niet over die
f 5.^maar hier is het een gemeentelijke
instelling, die aan een andere instelling een
gratificatie verleend. Het is een soort steek
pennin,g.
Verder spreekt de commissie z'n tevre
denheid uit over de gemaakte winst.
De heer v. d. SLIK merkt iets op over de
gang van zaken aan de fabriek.
Stemmen: Houdt het verband met de re
kening
De VOORZ.: Ga je gang maar!
De heer v. d. SLIK spreekt over de ta
rieven van het lossen. De commissie heeft
in 10 jaar tijd 30 k 40% verlaging toege
past. De oommissie erkend de organisatie
der lossers niet. Voor het .vaste personeel
bestaat wel overleg met de organisatie, met
het losse personeel zou hij dat ook wen-
schen.
De VOORZ. antwoordt dat met de orga
nisatie van het vaste personeel overleg is
gepleegd. Dat bij de lossers een organisatie
bestond was hem niet bekend. Hun loon is
verhoogd, later weer verlaagd. Wel krijgen
zé meer als het lossen moeilijk is. Op
oogenblik is het 60 cent. Nu ligt er een
brief van de kolenlossers zélf om verhoo
ging.
De heer J. v. d. MEIDE: Wij zijn het
spoor bijster! Het discours valt buiten de
rekening. Anders ga ik de vergadering ver.
laten.
De heer DOORNBOS: Dat ben ik met
dhr. J. V. d. Meide eens.
De lieer v. d. SLIK: We zullen dat,inci
dentje laten gaan! Spr. gaat verder op het-
zelfde chapitre. Dhr. v. d. Slik zegt dat via
de Organisatie wel om meer loon gevraagd
Weth. SLIS vindt <iat dit beter tusschen
de Voorz en dhr v d Slik afgehandeld kan
worden, maar niet in de Raad.
De heer DOORNBOS: Ik vertik het om
te luisteren!
De VOORZ; We gaan verder.
De heer v. d. SLIK zegt dat een tariefst<
verlaging is toegepast op de meterhuur. Hij
meent dat de Raad dat besluit moet nemen.
Hoe komt de commissie er toe, dat eigen
handig te doen? De Raad is er niet in ge
hoord. De grootgebruikers protfiteeren er
van.
De heer VERMAAS; U hebt het op de
commissiet-Vergadering anders hooren uit
leggen. Maar het behoort niet bij het na
zien der rekening.
De heer v. d. Slik; De Voorzitter heeft
de leiding meen ik!
De VOORZ. zegt het te zullen onderzoe
ken.
De heer BOETER; Onderzoekt dan enpas-
sant dat de winst op de muntmeter-bran-
ders nihil is en de winst van de groote
kwantums komt. Dit behoort ook niet bij
de rekenin,g.
De VOORZ. zegt <Jat het bijzonder goed
ga{at op de gasfabriek.
De heer KOPPELAAR: Wanneer over de
tarieven gesproken wordt, moet men om
een juist oordeel te vellen studie maken
van de kostprijs berekening en een schei
ding maken tusschen
ivaste kosten en
veranderlijke Ikosten.
Als de heer v. d. Slik dit doet, zal hij
mede tot de erkennin,g komen, dat het juist
de grootverbruikers zijn, die een prijsver
laging voor de kleine verbruiker bewerk
stelligen.
De heer J. v. d. SLIK: Wat beteekent nu
eigenlijk punt 10(Vroolijkheid).
De VOORZ.: We gaan nu verder!
De rekening wordt goedgekeurd.
4. Voorlooplge vaststelling van de wer
kelijke uitgaven voor de O.L. Scholen over
1938.
De oangewezen verpakking voor op
reis en in den auto.
Wordt vastgesteld op:
Openb. Lagere School f 2492.23
Openbare U.L.O. f 1269.88
Bijzondere Scholen:
Geref. School f 526.04
Herv. School f 739.05
Chr. U.L.O. f 1553.47
Vak Onderwijs
Geref. School f 91.08
U.L.O. School f 98.12
Herv. School -" if 428.25
6. Vaststellin,g verordening regelende de
inning kaaigeld.
De VOORZ.: Dit is maar een formule,
dat de politie dit geld kan innen. Het is tot
gemak voor de schipper,. Als regel werd
voorheen op 't kantoor betaald.
Wordt goedgevonden.
7. Voorstel tot aankoop van pandbri'even
ter belegging van waarborgsommen.
Wordt goedgekeurd.
8. Instructie grafdelver en vaststelling
jaarwedde.
De VOORZ.: Er is een verandering in>.de
instructie gebracht n.l. dat de grafdelver
voor heel de begraafplaats zorgt, en ook
het gi'as moet maaien. B. en W. achtten het
beter eerst de instructie vast te stellen en
dan een oproep te doen.
De heer v. d. SLIK: En het salaris?
De VOORZ.: Dat zal f 250.— worden.
De heer v. d. SLIK vraagt of daarvoor
ook de oude begraafplaats wordt onder
houden
De VOORZ. licht dat toe. Het is een over
gang van het oude naar het nieuwe.
De heer DOORNBOS vraagt wanneer het
nieuwe in gebruik zal worden genomen?
De VOORZ.Dat kan nog wel 2 d 3 jaar
aanloopen.
De heer v. d. SLIK vraagt waarom het
nieuwe kerkhof niet is afgewerkt.
De VOORZ.: Het kon deze herfst niet
door de vorst. Het gebeurd nu binnenkort.
De instructie wordt goedgekeurd. SoUici.
tanten zullen worden opgeroepen.
9. Vaststelling deelneming onderlinge
hulpverleenin,g bij brand. Deze geldt voor
het heele eiland.
De heer v. d. SLIK merkt op, dat art. 16
inhoudt dat de gemeente niet aansprakelijk
is voor de ongevallen.
De VOORZ.Die gemeente waar de brand
is, moet er voor in staan als er wat gebeurd.
De heer J. v. d. MEIDE vraagt of het
materiaal goed in orde is.
De VOORZ.: Het wordt voortdurend ge
controleerd.
De heer J. v. d. MEIDE zegt, dat in de
gemeente 2 3 nortonpompen staan. Ook
dat was wenschelijk, dat die geprobeerd
werden. Dit is nog niet geprobeerd.
De VOORZ. zal er de aandacht aan schen.'
ken.
10. Voorstel tot vaststellir^g max. snel
heid binnen de bebouwde kom. De wet
schrijft straks voor 45 K.M.; zoodat B. en
W. voorstelt nieuwe borden met dit op
schrift aan te schaffen.
De heer KOOTE: Als nu 45 K.M. te hard
is, geven we geen toestemming.
De VOORZ.: Dat zal ons niet helpen
De heer v. d. SLIK; heeft het wel zin,
als je toch 45 K.M. mag rijden, dat jë die
borden plaatst?
De VOORZ.: We moeten ze plaatsen en
de huidige niet veranderen.
De heer DOORNBOS: We kuhnen het
toch op 25 K.M. houden tot de 45 K.M. wet
wordt.
De VOORZ.; De huidige borden veldoen
niet aan de wet.
De heer J. v. d. MEIDE zegt dat de vei
ligheid van het verkeer in handeui van be
stuurders van auto's ligt. Die bordjes zeg
gen hem niets. Wel merkt hij op, dat aan
het Vingerling een bord staat, dat daar
geen auto's mogen rijden en men niettegen
staande dat, het toch doet. De kaaimuur
zal verzakken, het zal ons ,veel geld kosten.
Als los- en laadplaats de mestkaai aan te
wijzen heeft de raad besloten^ maar het
wordt niet uitgevoerd. Wat hebben we er
aan verordeningen te maken?
De VOORZ.: De beste plaats is Inderdaad
de mestkaai. Hij zal de burgemeester Ver
zoeken zooveel mogelijk het Vingerling vrg
te houden.
