CriQWEEKEMADÖpGED.GD0nD5IA6 vööÖDlZUID-HOainZEEUWSCHE EltAHDEn
N.V. DiïGEVERSHAATSCHAPPU „EILANDEN-NIEDWS"
De zorgen ?an Engeland.
Het vijfde Kabinet-Colijn
gereed.
-^^-!S^^
12e Jaargang
WOENSDAG 26 JULI 1939
No. 1060
Ingezonden stukken
Voor f 1.30
JL^ux Jol
let<=>Ueeb Uyli
\p Uyljsmraa^
WAARIN SEDERT 1 NOVEMBER 1935 OPGENOMEN HET BLAD „ONZE E IL A N D E .r' 18e JAARGANG
WIL
U NOG MEEDOEN?
de^^^r
niEuws
Adve^tentie«p^^js 20 cent per regel. Reclames 40 et.; Dienst'
aanvragen en aanbiedingen van 1—6 regels 80 et.; Boek'aan»
kandiging 10 cent per regel Contracten belangrijk lager.
UITGAVE VAN
Gevestigd te Middelhamis Prins Hendrikstr. 122 C Giro J67930 Postbox 8 o Tel. 17.
BSJlcaiitoor voor Zeeland: St. Maartensdijk Marht, Telef. 59.
Abonnementsprijs 90 cent per 3 maandenbij voorviitbetaling.
Verschijnt iederen Woensdag en Zatprdag 2 maal per week.
Afzonderlijke nummers 5 cent Buitenland 8 gulden per 'jaar
Wij bevinden ons sedert eenige jaren in
een tijdsgewricht der wereldliistorie, dat
beslissend zal zijn voor de verdere ontwik
keling der maclitsverhoudingen in onze 20e
eeuw. Drie staten, die zicli de proletajiërs
onder de naties noemen, n.l. Duitscliland.
Italië en Japan, pogen met geweld de liui-
dige wereldorde te verbreken en een nieu
we orde te sclieppen, waarbij zij van bezit-
loozen beheerscliers der wereld zijn gewor
den. Om hun doel te bereiken, zullen zij een
eind moeten maken aan de machtspositie
van Engeland en Frankrijk, waarna het wei
nig moeite zou kosten ook die van andere
koloniale mogendheden als Nederland radi
caal te vernietigen. Het gaat dan ook in de
conflicten van deze tijd niet om Danzig of
Tunis af Tientsin, het gaat in laatste in
stantie hierom, of Engeland en Frankrijk
zich in hun eeuwenoude positie zullen kun
nen hanhaven tegenover de dictatuur-sta-
ten, die droomen van een wereldhegemonie,
waarby die der Oude Romeinen nog slechts
kinderspel was. Nog steeds zijn er men-
schen, die dit niet vrillen zien en die in hun
goedgeloovigheld meenen, dat het Hitler
alleen erom te doen is het Juk van Versail
les af te werpen. Zijn doel reiKt oneindig
veel verder. Hij ia niet tevreden met Oosten
rijk en Tsjechië en Italië wil meer dan Abes
synië en Albanië en Japan heeft verder
strekkende plannen dan Mantsjoekwo en
China. De wereld staat voor een krachtme
ting der mogendheden, waarbij het zal gaan
om heerschappij of ondergang.
Engeland en Frankrijk, bene\'en3 Polrn,
zullen daarbij het sp't moeteii alb^iten.
Maar dat wil niet zeggen, dat Amerika,
itualand, Nederland, België en andere lan
den er geen belang bij hebbeu, hoe deze
worsteling zal afloopen. Wij meenen, dat
het niet twijfelachtig is, aan welke kant de
belangen van Nederland liggen. Wat zijn de
kleine naties te wachten van de hongeren
de en roovende en terrorlseerend dictatu
ren? Verlies van hun koloniën en verlies
van hun politieke en economische vrijheden
met al den aankleve van dien, Zou het voor
ons land niet duizendmaal beter zijn, dat
Engeland en Frankrflk, met hun geconso
lideerde imperia, ook maar verder als de
rustbewaarders der wereld fungeeren? Wie
anti-Duitsch is, behoeft nog niet persé pro-
Engelsch te zijn, maar dit is ook een vast
staand feit, dat wij van Engeland niets en
van de dictaturen alles te vreezen hebben. En
daarom heeft Nederland naar onze meening
er belang by, dat de positie van En|geland
in de wereld overheerschend blijift.
Het Engelsche imperium, dat meer dan
een vieijde deel van het geheele aardopper
vlak omvat en welks dominions, koloniën
en mandaten ongeveer 525 millioen inwo
ners tellen d.l. meer dan een vierde van de
gansche wereldbevolking, is opgebouwd ge
durende een tijdsperiode van qngeveer 3
eeuwen door een volk, dat thans zelf 45
millioen inwoners telt.. Dit ia ongetwijfeld
een geweldige prestatie geweest, gelijk het
van onze eigen voorouderis een respectabele
krachtsinspanning was, dat zij een koloni
aal rijk hebben gesticht, dat 65 maal zoo
groot is als Nederland en 65 milloen inwo
ners heeft. Nederland echter is niet in
staat laten wy het eerlijk bekennen
dit rijke en priachtige eilandr^jk tegen een
machtigen roover te verdedigen. Wij behou.
den het slechts, omdat er thans nog in den
stillen Oceaan een staatkundig en mari
tiem evenwicht is tusschen Japan eenerzijds
en Engeland de Vereen. Staten anderzijds.
Zoodra dit verbroken wordt ten gunste van
Japan en zijn bondgenooten, kunnen vr^ ons
koloniaal wel afsneden. Maar Engeland
moet in staat ztjn, zijn geweldig wereldrijk
zelve bij elkaaij te houden en het tegen alle
aanvallen te verdedigen. Dit was uit den
aard der zaak heel gemakkelijk, zoolang
geen andere militair-aterke mogendheden
het ter zijde atreefden, maar nu een drietal
gecoaliseerde staten, geleid door regeerin
gen, die openlijk streven naar de vorming
van een wereldrijk als het Engelsche en
bezield door een krankzinnig nationalisme,
een greep doen naar de wereldmacht, nu
breekt voor Engeland een kritieke tijd aan
en staan Chamberlain en ziJn medewerkers
voor problemen, die zoo groote zorgen met
zich medebrengen als wel nimmer een Brit-
sche heeft gehad.
Daar is allereerst het vraagstuk van de
MJdiaeUamdBche Zee en de verbinding met
Indië. Het is voor Engeland van buitenge
woon groot belang, in alle omstandigheden
de ^eweg naar ztJn Indische bezittingen
door het Suez-kanaal te kunnen beheer-
schen. Het heeft daarom in vroegere tijden
de hand gelegd op alle stategische punten
van deze route: Gibraltar, Malta, Cyprus,
Egypte en Aden bij de uitgang der Roode
Zee. Sedert echter Italië onder Mussolini
een imperialistische politiek ging voeren
kwamen de moeilijkheden. Tot dusver had
Engeland de oude wereldzee beheerscht,
doch Italië kan dit niet dulden, daar het de
Middellandsche Zee beschouwt als zijn
eigen machts- en invloedssfeer. Het heeft
daarom Pantellaria, een eiland tusschen
Sicilië en Tunis, geweldig versterkt en kan
van daaruit het scheepvaartverkeer tus
schen de beide helften der M.Z. onmogelijk
maken. Het heeft gedurende de Spaansche
burgeroorlog de Balearen, die aan Spanje
behooren, bezet en er zijn nog geen teeke
nen, die erop wijzen, dat de Italiaansche sol
daten vertrokken zijn. Zij bedreigen vanaf
die eilanden behalve de verbindingswegen
,van En,geland ook die van Frankrijk met
zijn Noord-Afrikaansche gebieden. En toen
Abessynië veroverd werd, was de macht
van Italië aan de Roode Zee wederom be
duidend gestegen en daartegenover Bnge-
lands positie verzwakt. Al heeft Engeland
een verdrag met Italië gesloten, dat de sta
tus quo in de M.Z. waarborgt, dit wil
geenszins zeggen, dat Mussolini het hierbij
laten zal. Dit blijkt wel uit de verovering
van Albanië en de eischen tegenover Frank
riJk. In dit gedeelte van de wereld zp,l En
geland danig op zijn hoede moeten zijn.
Het bondgenootschap met Turkije is wel
een zekere ruggesteun, maar daartegenover
staat een verzwakking aan de andere kant
der M. Zee.
Er is namelijk een tweede kwestie, die
Engeland zorg baart en dat is ide Spaamsche
kwestie. Franco won met hulp der dicta
toren de burgeroorlog en vanzelfsprekend
zal hü zich, als de nood aan den man komt,
ook al bloedt zijn larid uit duizend won
den, uit Vïiiendschap en dankbaarheid scha
ren aan de zijde zijner geestverwanten. Dan
komt Gibraltar en daarmee de ingang der
M. Zee in het gedrang en zal het voor de
Engelschen uiterst moeilijk, zoo niet onmo
gelijk zijn, de verbindingen aldaar te hand
haven. Daarbij korr^t nog, dat in deze situa
tie Engeland's bondgenoot Frankrijk ook bij
de Spaansche grens kan worden aangeval
len, hetgeen weer een handicap te meer is.
Alleg bijeengenomen zijn het weinig bemoe
digende perspectieven, die zich hier voor de
Engelsche staatslieden ontsluiten.
Een ander probleem, dat vrijwel onop
losbaar kan worden genoemd, is het Pa^
lesitynsche ivraagstoilk. We hebben dat reeds
vroeger uitvoerig in ons blad besproken en
zullen er dus nu niet diep op ingaan. Ara
bieren en Joden maken beide aanspraak op
dit land, dat onder Britsch mandaat staat
en een bevredigende oplossing is niet te vin
den. De Arabieren meenen dat er reeds
teveel Joden wonen en willen de immigra
tie stopzetten, terwijl de Joden op grond
van de Balfourdeclaration hun oude vader
land vs^llen maken tot het nieuwe Joadsche
Nationaal Tehuis, wat te meer noodzakelijk
is, nu zij uit vele landen worden verjaagd
en bij duizenden ronddwalen over de aarde
en over de zeeën. De troebelen in dat land
zullen daarom geen einde nemen, want een
voor alle drie pantijen bevredigende
solutie is even moeilijk te vinden als de
quadratuur van de cirkel. Daarbij maken
Duitschers en Italianen dankbaar gebruik
van de ontevredenheid der Arabieren en
doen ze hun uiterste best, deze tegen de En
gelschen op te stoken. Het ligt voor de
hand, da.t in geval van oorlog een dergelijke
toestand gevaarlijke elementen in zich
houdt, die de positie van Engeland in het
Nabije Oosten kunnen ondergraven, zoodat
ook in dit deel der wereld de belangen van
het Britsche imperium de volle aandacht en
zorg der Regeering behoeven. De Arabie
ren toch vormen een volkerengroep, waar
mee in oorlogstijd terdege rekening moet
worden gehouden. Ook in dit deel der we
reld zitten Duitschland en Italië te specu-
leeren op de sentimenten der inlanders.
(Wordt vervoigd).
Geachte Redactie,
In het nummer van 1.1. Dinsdag wijdt
U een hoofdartikel aan het Danzigsche pro
bleem en sluit de redactie zich aan bij het
standpunt van Engeland en Frankrijk n.l.
dit, Duitschland moet inbinden, zoo niet
dan oorlog!
Tevoren schrijft U: „Om aan Polen een
«itweg naar de Oostzee te geven, „werd
„toen de z.g. Poolsche corridor geschapen;
„een groot stuk van Duitsch West-Pruisen
„werd bij Polen gevoegd, waardoor de Dnit-
„schie provincie Oost-Pwilsen met de hoofde
„stad Konlgsbergen geheel geïsoleerd, kwam
„te liggen en door Poolsch gebied van het
„Vaderland gescheiden werd. Op deze wijze
„werd Duitschland verminkt, hetgeen de
„bedoeling was, want het Rijk van Wilhelm
„II moet in zijn macht, kon het zijn voor-
„goed, worden gekortwiekt. Zoo heeft men
„te Versailles ook de Danziger kwestie op
„öpn voor Duitschland nadeelige wijze op-
„gelost."
Gedurende de laatste maanden is er zeer
veel-over Danzig gesproken en geschreven;
dit wereldprobleem wordt verschillend be
oordeeld en naar ik meen in ons.land - dat
niet in den wereldoorlog gewikkeld werd -
het meest in den zin, zooals U er over
schrijft.
U zegt, dat Danzig een Duitsche stad is
en zooals ik vanmorgen nog van een Deen-
sche mijnheer hoorde - die vanaf 1927 t/m
1931 in Danzig met z'n 250.000 inwoners
woonde - een igoeide Duitsche stadDat deze
Duitschers verlangen liveer in het groote
Staatsverband terug te keeren, kan ik mij
levendig indenken. Danzig is overwegend
Evangelisch en bestaat er bij deze Pro
testante menschen groote wees, dat het Ka
tholieke Polen - met Engelsche en Fransche
hulp - de Protestante stad bij den Pool-
schen Staat inlijft.
Het is niet mijn bedoeling naar aanleiding
van uw hoofdartikel een diepgaande dis
cussie te voerden of uit te lokken. Echter
op het volgende wil ik wijzen: Het gaat
tenslotte niet alléén om Danzig, maar en
dat is naar mijne meening de voornaamste
aangelegenheid, de provincie Oost-Pruisen
Deze provincie - met een oppervlakte van
ruim zoo groot als geheel Nederland - is
door de corridor, die een breedte van onge
veer den afstand Nijmegen-Roterdam en
nog een grootere lengte heeft, van het
Duitsche Rijk afgescheiden! Stel U zich
eens voor dat onze provincies Brabant en
Limburg om de een of andere internatio
nale kwestie op een dergelijke wijze - dat
zou dan een corridor van heel wat min
dere breedte moeten zijn - van het overige
gedeelte van Nederland werden afgesneden,
hoe zouden wij Hollanders zoo'n toestand
vinden!
Zooals ik - en misschien meerdere Neder
landers - de zaak Danzig bekijk, moet de
wereld in vuur en vlam worden gezet al
léén om te trachten voorkomen, dat
Duitschland terugkrijgt iietgeen wat in 1919
verloren is gegaan! Duitschland werd - U
zegt het zoo duidelijk - gekortwiekt; nu het
Duitsche volk sterk is geworden, is het
hun grootste wensch alle nadeelen van het
Verdrag van Versailles overboord te wer
pen!
Hoogachtend Uw Dw. Dn.
DE ROO.
VENLO, 19 Juli 1939.
Chidterschrlft der Redactie.
Wij kunnen het begrijpen, dat inz. na het
lezen van ons hoofdartikel neiging gevoel
de de zaak ook eens van een andere kant
in het licht te stellen Inderdaad zijn er fac
toren in dit probleem, die ten gunste von
het Duitsche standpunt pleiten. Zoo bv. het
feit, dat Danzig voor 95% Duitsch is en
eveneens de 'abnormale situatie, dat de prov
Oost-Pruisen van de rest van Duitschland
is gescheiden door een breede corridor.
Naar onze meening zou het dan ook wer
kelijk voor de hand liggen, dat in dezen de
noodige correcties werden aangebracht, in
dien de huidige verhoudingen en de poli
tieke gevolgen daarvan dit niet verhinderen.
Was er in Duitschland een normale regee
ring, die niet in overspannen nationalis
tische grootheidswaan de heele we
reld tartte, maan in vrede met zijn
naburen wilde leven, dan zou het bezwaar
tegen afstand van Danzig en de corridor
zoo groot niet zijn. Dan immers war^n er
geen militaire en strategische kwesties aan
verbonden en zou economisch Polen er niet
zoo radicaal door gedupeerd worden. Er wa
re dan misschien wel een modus te vinden,
waardoor de belangen van beide landen be
hoorlijk konden worden gewaarborgd. Maar
dit is thans niet het geval. De actie van
Hitler is niet alleen gericht op afbraak
van het gebouw van Versailles, maar grijpt
veel verder. Oostenrijk en Tsjechië, die van
Duitschland nimmer deel hebben uitge
maakt, zijn ingelijfd. Voor ieder onbevoor
oordeeld toeschouwer is het buiten kijf. dat
de suprematie van Duitschland over geheel
Midden- en Oost-Europa en daarna nog
meer, op het program staat. En daarom,
Danzig zelf is geen wereldoorlog waard
we zijn dat geheel met inz. eens maar
de achtergrond van dit pitobleem is tenslot
te de machtskwestie, de „nieuwe orde" in
Europa. En zjal dit alles ;^nder oorlog
worden opgelost Wij hopen het van harte,
maar vreezen zeer.
leveren wij U een prima roode para Bul-
tenbaKd. Een Hjzersterke awart« Binnenband
voor 65 cent.
Buitenbanden in 15 soorten voorradig van
78 cent tot f 3.00.
Uitsluitend „Vivedestein" en „Hevea" fabri
kaat.
D. HOEK
EIJWIELHANDEL
OUDDORP
_^/ï>~*i^
300 norloges grails f
Éen groot aantal pracHthorloges werden reeds uil»
gereikt. Heeft U al een inzending gestuurd? Lux
Toilet Zeep, schitterend wit, delicaat geurend, en
de enige toiletzeep, die het euvel van een ver
moeide huid" voorkomt, biedt U nog een paar
dagen een kans op een schitterende prijs.
Al wat U te doen heeft is het volgende:
Geef in hoogstens 30 woorden Uw opinie over
Lux Toilet Zeep voor de verzorging van het ge
laat. Frankeer Uw Inzentling als brief en vermeld
duidelijk Uw naam en adres. Adresseer aan: Lux
Toilet Zeep prijsvraag, postbus no. 7, Rotterdam
en voeg bij Uw inzending 3 buitenomslagen van
Lux Toilet Zeep. U kan zo vaak inzenden als U
wil, indien U maar bij élke inzending 3 buiten
omslagen van Lux Toilet Zeep voegt. Op de uitslag
is geen beroep mogelijk en "correspondentie
over de prijsvraag kan niet worden gevoerd. Alle
inzendingen worden ons eigendom en kunnen
door ons naar goeddunken worden gebruikt.
LUX TOILET ZEEP
TEÖ£N VERMOEIDE HUID
LTS 180- O2'50^^
Van een eeirste pjicht.
Onze tijd heeft vele moeilijldieden. Inzon
derheid ook in het staatkundige leven. En
daarin bepaaldelijk leveren de financiën
groote bezwaren op. In het staatkundige le
ven is het een moeilijkheid van de aller
eerste grootte om de eindjes aan elkaar te
knoopen. Om niet meer uit te geven dan
er in komt.
Om met de financiën van het Rijk rond
te komen.
Inderdaad minister de Wilde zou er veel
van kunnen vertellen. Die moeilijkheden
worden opgegeven als de oorzaak van zijn
heengaan als minister van financiën, of
ook Oss daarin een rol speelt?
't Is voor een buitenstaander niet te zeg
gen, of hij als eerlijke rondborste Zeeuw;
Zeeuw van afkomst door vaderszijds, niet
langer de gestes van het ministerie inzakq
Oss wilde dekken, het valt buiten de kennis
van de niet ingewijden.
Alevel zijn de financieele moeilijkheden
oorzaak genoeg. Aanhanger van de leer:
Niet meer uitgeven, dan er inkomt," is het
voor hem niet te doen om ieder jaar weer
maar tientallen millioenen te kort te komen.
Daartegen heeft hij zijn maatregelen ge
nomen. Tegen het drijven van velen die
van het uitgeven een sport maken en
voor wie het uitgeven op groote schaal
voorwaarde is om de welvaart te doen terug
keeren heeft hij post gevat en is hij heenge
gaan, toen men niet naar hem wilde luis
teren.
Bij al die financieele moeilijkheden zijn
nog gekomen de vele millioenen welke onze
landsverdedigin,g vraagt.
De verwaarloozing van onze verdediging
breekt ons zuur op.
Alle partijen, de communisten en socialis
ten voorop, op de voet gevolgd door de vrij
zinnige partijen, met de coalitiepartijen in
de achterhoede hebben daaraan meegedaan.
Bevangen door de koorts van den Vol
kenbond.
't Zij ter eere gezegd, van de kleine S.G..
P., neen de wijsheid verblijft niet altijd bij
de grooten in 't staatkundige leven, dat ze
die koorts van Volkenbond nooit heeft ge
had, krachtens haar Bijbelsch beginsel was
ze daarvoor immuum (onvatbaar) en heeft
ze altijd het pleit gevoerd .voor een behoor
lijke verdediging van ons land.
Nu in deze benarde financieele omstan
digheden moeten bovendien nog yele tien
tallen millioenen gevonden worden voor on
ze verdediging.
Dat zijn uitgaven die gedragen moeten
worden.
Allen zijn er voor. Neen niet allen. De
Christen-democraten houden de oude banier
van de socialisten van ontwapening e.d.
nog omhoog.
Zij beseffen niet dat de bewaring yan de
onafhankelijkheid van het vaderland een
eerste plicht is.
Zelfs de communisten en socialisten zijn
nu voor bewapening.
Veel vertrouwen kan men ook in dit op-
;fcicht niet in hen hebben.
Bij hen geldt: „Zooals de wind waait,
waait mijn jasje."
Wijst de barometer in het politieke leven
in de richting van ïiet humanisme van anti»
militarisme, en coromunist en socialist zijn
voor ontwapening.
Keert deze wind dan zijn ze voor bewa
pening. In dat veranderen van beginsel zijn
de socialisten al heel sterk.
„Geen man en geen cent," was de leuze
"waaronder men tegen de oorlogsbegrootin,g
stemde. In 1914 werden de socialisten voor
stander van bewapening, ja had het aan
sommige hunner gelegen, we hadden aan
den wereldoorlog deelgenomen.
Na den oorlog was het weer de leuze der
■ontwapening en nu, het nationaal socialis
me kwam op, is het socialisme weer voor
hewapening.
Geen vast beginsel dus. Geen besef van
de groote plicht het land te moeten verde
digen. De socialisten zfs deinen en schom
melen mee op de deiningen van de veran
derende volksmeening.
In zulke partijen kan men geen vertrou
wen hebben.
Zeker niet wanneer het er om gaat een
plicht van allereerste grootte te beharti
gen.
f Zeven nieuwe ministers.
Dr. Colijn is met de formatie van het
nieuwe Kabinet gereed gekomen.
Het ziet er als volgt uit:
Dr. H. COLIJN, voorzitter van den raad.
der ministers en minister Van Algeoaeene
Zaïken, teivens ad interim (tijdelijk:) mi
nister van Economische Zaken;
Mr. J. A. N. PAXIJN, minister van Buiten.
la;nid!sche Zaken;
Mr. J. A. DE VISSER, minister van Justi
tie;
H. VAN BOEYEN, minister van Blnnen-
landsiche Zaken;
Prof. dr, B. J. O. SCHRIEKE, minister van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen;
C. W. BODENHAUSEN, minister van Fi
nanciën;
Dr. J. J. C. VAN DIJK, minister van De
fensie;
Jhr. ir, O. C. A. VAN LIDXH DE JEtJDE,
minister van Waterstaat;
Ir. M. H. DAMME, minister van Sociale
Zaken;
O. H. VAN DEN BUSSCHE, minister van
Koloniën;
Prof. Ir. I. P. DE VOOYS jjal, ssoodra hij
ontslag aal hebben igenomen als dlrectejur
■van de „Algemeene KunstzSjde Unie," de
portefeuille van Economische Zaken over
nemen ivan Dr. Oolijn.
De nieuwe leden van het Kabinet zijn
Maandag voor het eerst bij elkaar gekomen.
Zij zullen door H.M. de Konin,gin reeds he
den Dinsdagochtend worden beëedigd en al
gemeen wordt verwacht, da,t de premier in
