„EILANDEN^NIEUWS"
TIIJÜMPH
Simon Gieke
DE BESTE
I5SIGARET
ELKEN DAG
PREFEREEREN
DUIZENDEN
NIEUWE
ROOKERS
Algemeene Vergadering van
den Flakkeeschen
Boerenbond.
2e B14D
ZATERDAG 22 JULI 1939 - No. 1059
BINNENLAND
Hoek vcm Holland heeft zijn strandboulevctrd gekregen. Burgemeester
Oud verrichtte de openingsplechtigheid.
De ketter van Scherpenisse
Cbr. Weekblad op Ger. Groodslag voor de Zuid-Holl. en Zeeuwsche Eilanden.
Ulte«vevinde N.V. .Elltndeo-nleuwa" MIddelharnis Tel 17. Giro 167930, PostbuiS
De Kabtoets-crfcis Confereeren en
nog eens confepeeren Een Zakenka-
blnet de «itteomst? Kosten 1 milli/-
anfli Wleringermeerpolder Ongeluik-
]£en Uitstel inivoering rytijidenbeslijf.t
Varia.
De Kabinetscrisis is nog sleepend. De
formateur Dr. Colijn ontvangt af en aan
verschillende vooraanstaande persoonlijkhe
den op het Departement van Algemeene Za
ken; met zekerheid kan echter nog niet
worden geafegd hoe de samenstellin,g zal
ztjn. Om enkele dier grootheden te noemen
die Dr. Colijn heeft gepolst over een even-
tueele portefeuille, is gecowfereerd met de
heer C. W. Bodenhausen, oud-vice-president
van den Raad van Nedrerlandsch Indië en
Directeur van het Departement van Finan
ciën aldaar van 19211926. Er vsror.dt ge
dacht dat met hem gesproken is over denk
beelden van belastingherziening, hij heeft
al meer tot taak gehad belasting proble
men te bestudeeren. De heer Bodenhausen
is 70 jaar oud; Dr. Colijn geeft er wel de
voorkeur aan vooral met de ouderen het
penibele vraagstuk te bezien.
Ook heeft de Kabinets formateur gespro
ken met Mr. 3. A. iflle Visser, proc. generaal
bfl het Amhemsche Gerechtshof, mogelijk
over een portefeuille voor minister van jus
titie. Voorts is overleg gepleegd met Prof.
Mr. A. O. Josephjis Jitta, voorheen vrijz. de
mocraat, thans vsrat meer naar rechts over
hellend. Gedacht vsrordt dat hij mogelijk in
aanmerking zou komen voor Sociale Zaken.
Het „Vaderland" wist te melden dat ook
oud-burgemeester de Bordes van Bussum en
de heer Zaalberg, oud-directeur-generaal
van den Arbeid, zouden zijn aangezocht
voor een portefeuille,
Prot Ir. t P. <Sisi Vooys, dierecteur der
algemene kunstzijde Unie heeft een onder
houd met Dr. Colijn gehad; van hem wordt
gedacht, dat hij mr. Steenberge zou ver-
\«angen.
Woensdagavond is er een bespreking ge
weest met mr. J. A. N. Patijn, en met de
heeren H. van Boeyen en Mr. Welter.
Intusschen moeten Van der Bussche en
Bodenhausen zich hebben teruggetrokken.
De „Maasbode" (R.K.) van Donderdag
ochtend deelde mee, dat ook de heeren Wei-
ter, Steenberge en Josephus Jitta geweigerd
hebben een portefeuille te aanvaarden. De
„Maasbode" schreef:
„Daaruit kan tevens worden afge
leid, dat ondanks alle geruchten de
kans van optreden van katholieke mi
nisters in een mogelijk nog tot stand
te komen Kabinet-Colijn uitgesloten
moet worden geacht."
In het Woensdag:avond-nummer schreef
dit Roomsche blad:
dat geen overeenstemming inzake de
werkloosheidspolitiek is bereikt tus-
schen de m,inisters Colijn en Romme en
dat het heengaan van den laatste
hoogstwaarschijnlijk het heengaan van
alle katholieke ministers ten gevolge
zal hebben en tevens zal meebrengen,
dat de formateur geen prominente ka
tholieken bereid zal vinden, een porte
feuille te aanvaarden.
De eenige oplossing die men zich in par
lementaire kringen denkt is, dat Dr. Colijn
nu er geen medewerking van Katholieken is
zal komen tot de vorming van een
Zaken-Kabinet
Te meer wordt daaraan gedacht, omdat
Dr. Colijn zooveel verscheidenheid van per
sonen gepolst heeft.
Het kan nog wel eenige dagen duren eer
we zekerheid van de samenstelling hebben,
omdat niet ieder aan wie medewerking ver
zocht wordt, voor een portefeuille te vinden
zal zijn.
Afwachten dus maar weer.
De kosten idier Zulderzeewerfeen.
Afsluiting en iflirooigmafeiaig op 1
milliard geraamd.
In het Financieel-Economisch kwartaal
overzicht van de Amsterdamsche Bank is
een artikel over De Zuiderzeewerken ge
publiceerd, van de hand van ir. V. J. F.
de Blocq van Kuffeler, den hoofd-ingenieur
directeur van den Rijkswaterstaat belast
met de uitvoering van den dienst der Zui
derzeewerken.
Wat de kosten van aanleg van de W i e-
ringermeer betreft lezen wij, dat ten
laste van den nieuwen polder blijft een aan
legkapitaal van 83 milloen cï f4150 per
ha., een bedrag belangrijk hooger dan dat
van ongeveer f 2500., waarbij de regeering
aannam, dat aan het maken der inpolde
ringen geen te groot risico is verbonden.
De waarde van den polder mag, hiermede
rekening houdende, dus op rond 50 milloen
gulden worden gesteld, waaruit volgt, dat
er een tekort is van 33 milloen gulden. Dit
bedrag is inderdaad zeer hoog.
Het droogmaken van de Wierin,germeer
staat echter niet op zichzelf en moet wor
den beschouwd als een eerste proeve
voor een elf maal groöter plan. Verdeelt
men het verlies van 33 millioen, dat deze
proef heeft opgeleverd over de totaal droog
te leggen oppervlakte van 220.000 ha. dan
krijgt het tekort een minder ernstig aan
zien.
De Wieringermeer is een proefpolder en
er is gereede aanleiding om aan te nemen,
dat met de opgedane ervaring de volgende
polders goedkooper tot stand gebracht kun
nen worden.
De totale kosten voor den 47.600 ha groo
ten Noord Oostelij ken polder beloopen 123.8
millioen of f 2.600 per ha.. De ervaring wijst
er op, dat de kosten van de tot heden uitge
voerde werken eenigszins beneden de ra
ming blijven.
Bij de huidige conjunctuur valt er uiter
aard niet aan te denken uit de gewone
middelen gelden beschikbaar te stellen voor
het maken van den polder. Hiervoor zal
dus geld moeten worden geleend.
De plEunnen voor de zuidelijke polders zijn
nog in onderzoek, zoodat omtrent de finan
ciering daarvan nog geen inzicht bestaat.
Zou het gelukken ook deze polders met een
oppervlakte van rond 150.000 h.a. voor den
kostprijs van den Noordoostelij ken polder
te maken, dan zal daarmede in elk geval
een bedrag van rond 400 milloen gulden
gemoeid zijn.
Voor de afsluiting en de droogmaking der
Zuiderzee zal tenslotte zeker een bedrag
van de orde van grootte van één millard
gulden worden uitgegeven.
Onder de vele ongelukken die week in
Week uiit gebeuren en die we niet alle kun
nen memoreeren, melden we het volgende:
Schooljongen hij schoolreisje geidbwil.
Dinsdagmiddag omstreeks 5 uur passeer
den elkaar op den Rijksstraatweg nabij de
Wetering te Ede een autobus en een vracht,
wagen. In de autobus, komende uit de rich
ting Utrecht en toebehoorende aan de Fir
ma Toone te Nijmegen waren schoolkin
deren gezeten, die een uitstapje naar Hil
versum hadden gemaakt.
De auto's schoven langs elkaar heen,
waardoor een achter in de autobus zittende
elfjarige jongen H. H. uit Nijmegen, zoo
danig met de zijruit in aanraking kwam,
dat hij een zware hoofdwonde bekwam. Na
door dr. de Haan uit Ede te zijn verbonden,
werd het slachtoflfer dn levensgevaarlijken
toestand naar het Julianaziekenhüis te Ede
overgebracht. Hij is kort na aankomst al
daar overleden.
De vrachtauto uit Ede is doorgereden.
Later heeft de^e chauffeur zich bij de
politie te Hilversum gemeld. Waarschijnlijk
heeft de man, toen hij met zijn wagen opzij
langa de bus schuurde, niet bemerkt, welk
onhedl werd aangericht. Door het radio-be
richt schijnt hij eerst daarop opmerkzaam
te zijn geworden. Het onderzoek naar de
schuldvraag is nog in volle gang.
De groenteauto is door de Hilversum-
sche politie in besla,g genomen. De autobus
is vastgehouden door de politie te Ede. De
kinderen, wier schoolreisje door de dood
van één hunner en de ernstige verwondin
gen van een ander kameraadje zoo droevig
onderbroken werd, keerden met een andere
gelegenheid naar Nijmegen terug.
De botsing tusschen de twee auto's
schijnt niet hevig geweest te zijn, waaruit
kan worden verklaard, dat de chauffeur
van de vrachtauto is doorgereden. De auto
bus lis slechts aan de zijkant licht bescha
digd. Het is mogelijk, dat het ongeluk ge
schiedde, doordat de twee kinderen uit het
zijraam van de autobus gehangen hebben
en daardoor zijn geraakt.
DBIE GEVALLEN VAN
KINDERVERLAMMING.
Te TWELLO, gemeente Voorst, hebben
zich in enkele dagen drie gevallen van kin
derverlamming voorgedaan. De patiënten
zijn in het ziekenhuda te Deventer opgeno
men.
De a.s. blijde Gebeurtenis.
DEN HAAG. De Minister van Water
staat heeft met het oog op de te verwach
ten heugelijke gebeurtenis in het Prinselijk
gezin bepaald, dat het gebied des Rijks, ge-
legen binnen een cirkel met straal van 5
K.M. beschreven om het paleis Soestdijk als
middelpunt, met ingan,g van 3 Augustus
1939 tot nadere aankondiging gesloten te
verklaren voor de luchtvaart met alle bur
gerlijke luchtvaartuigen.
Uitstel invoerinig rytljdenbesluit igievraagd.
In verband met de aangekondigde in
voering van het rijtijdenbesluit op 13 Aug.
a.s. hebben de .voorzitters van de drie lan
delijke bonden, BBN ANBB BETO,
zich telegrafisch tot de betrokken ministers
gewend met het verzoek, hoewel erken
nend de sociale beteekenis van dit besluit,
de invoering hiervan uit te stellen, totdat
op eenigerlei wijze de spoorwegen gebonden
zullen zijn, aan vaste tarieven. Zij wijzen
erop, dat bij de reeds zware lasten op de
vrachtauto, de spoorwegconcurrentie, door
middel van onderbiedingstarieven, hard
werkende particuliere vervoerders op den
rand vam een afgrond hebben gebracht en
toevoeging van een nieuwen bedrijfslast
door invoering van het Rijtijdenbesluit bij
handhavin,g van deze spoorweg-concurren-
tie, toeneming van de werkloosheid beteé-
kent.
Doet aangifte van Uw Radio-toestel!
Wie een radio-ontvangtoestel bezit, is ver
plicht daarvan aangifte te doen. Deze aan
gifte kost niets, zij kan geschieden op een
formulier, dat op elk postkantoor gratis
wordt verstrekt. Wie verzuimt aangifte te
doen (men is hiertoe binnen veertien da
gen na plaatsing van het toestel verplicht)
stelt zich bloot aan hechtenisstraf van ten
hoogste zes maanden, of boete van ten
hoogste f 1000.
Wie zijn toestel nog niet aangegeven heeft
doe het thans dadelijk. Een verontschuldi
ging, dat men het niet wist, wordt niet
aangenomen.
OP WOENSDAG 19 JULI 1939, DES
N.M. 3.30 UUR IN HOTEL SPEE
TE SOMMELSDIJK.
De 69ste jaarvergadering werd geopend
door den Voorzitter de heer G. C. van Schou
wen te Oude Tonge, welke de aanwezigen
welkom heette, inzonderheid het eerelid de
heer Ir. M. B. Smits ui,t Den Haag én Bur
gemeester L. J. den Hollander van MId
delharnis, alsmede de broer van Ir. Smits,
oud hoofd der Landbouwschool te Sommels-
,drjk. Spreker wijdt enkele woorden aan de
nagedachtenis van den oud-Voorzitter, de
heer Jac. van der Koogh te Den Haag, wel
ke, terugkomende van een vacantie-reis
plotseling in de Noorsche wateren, over
leed. Met veel toewijding heeft hij in de pe
riode, dat hij voorzitter was, de Organisatie
gediend en nimmer werd op hem een ver-
geeifsch beroep gedaan. Zijn nagedachtenis
zal bij ons, aldus spr. steeds in eere blijven.
Mede herdacht spreker de ontvallen eer
ste Voorzitter, de heer J. Warnaer..
Verder bezag spreker de werkzaamheden
van den Plakk. Boerenbond in het afge-
loopen jaar, o.m. de bestrijding van den
coloradokever, waarvan het acute gevaar
thans als geweken kan worden beschouwd
en slechts een nabehandeling wordt ver-
eischt. Spr. beziet de uien- en aardappel-
teelt, de afzet, de denaturatie en dergelijke
belan,gen meer.
De Boerenbond bewijst nog steeds het
centrale punt te zijn, waarin de belangen
der landbouwers voor hun bedrijven wor
den gediend. ledere boer van dit eiland, al
dus spr. behoort te staan achter zijn cen
trale organisatie, de Plakk. Boerenbond,
(applaus)
2. De notulen der vorige jaarvergade
ring worden gelezen en vastgesteld.
3. Ingekomen stukken zijn er niet.
4. Rekening over het jaar 1 Juni 1938
31 Mei 1939. De heer Zoeteman uit-Dirks
land adviseert namens de commissie van
nazien, tot goedkeuring. De rekenin,g sluit
in inkomst en uitgaaf op f 499.22, met een
batig saldo groot f 38.85.
Wordt onveranderd vastgesteld.
5. Het verslag over het boekjaar van
1 Juni '38 31 Mei 1939 wordt gelezen
en eveneens vastgesteld.
6. Vaststelling contributie voor 1 Juni
1939—31 Mei 1940.
Wordt vastgesteld als voorheen op f 5.^
vaste bijdrage en f 0.05 per h.a.
7. Plaats volgende zomervergadering-
wordt als voorheen bepaald dit weer te
Sommelsdtjk te doen.
8. Verkiezing wegens periodieke aftre
ding van dhr.i A. W. Keijzer. Op voorstel
van den heer Geluk wordt de heer Keijzer
bij acclamatie herkozen verklaard. Onder
dank neem,t de heer Keijzer zijn benoeming
aan.
9. Wat verder ter tafel komt.
Dhr DE LINT van Den Bommel brengt
naar voren, dat het Bestuur goede nota ge
nomen heeft van de tractor-kwestie. Hij
meent dat men nog is achteruitgeboerd.
Ook met de caterpillar" mag niet over de
weg gereden, al wordt het toch gedaan.
Spr. is destijds veroordeeld zonder opleg
ging van straf.
De VOORZ. antwoordt dat het beste is,
dat het Bestuur zich met den bond van
tractor-houders hierover in verbinding zal
stellen.
De heer J. DE LEEUW brengt naar vo
ren dat het noodzaak is nu van het U.C.B,
onderuit te komen. Hij wil beginnen, in sa
menwerking met andere vereenigingen
geen enkele ui uit te voeren, om zoo een
Landbouw-uitvoer-controle te krijgen.
De VOORZ. meent, dat het niet ge-
wenscht is, dat door staking van verkoop
aflevering te dwingen. Spr. vindt dit niet
het gewenschte middel. Alles lijkt er ech^
ter wel op, dat we uiteindelijk toch wel tot
een Landb. uitvoer-oontrolebureau zullen
komen. Spr. licht dit nader toe. De gedach
te wint meer en meer voet, dat het nood
zakelijk Is, dat de specifieke landbouw-ge-
wassen onder de uitvoer-controle worden
gesteld, zoodat bij voortdurende aandrang
dit Wel verwezenlijkt zal worden.
De heer BREEN Ouddorp,, zegt dat er al
8 A 9 jaar voor gestreden is, zonder dat
iets bereikt is. De statuten van het U.C.B.
zijn gewijzigd, waar in staat, dat één land-
bouw-afgevaardigde er in zou kunnen zit
ting' nemen. Spr. heeft er op gewezen, dat
dit practisch beteekent, dat er geen zeg
genschap van de landbouw is. Spr wijst
er op, dat hij eigenlijk lid en geen lid van
het U.C.B. was. Zeeland heeft ook van zich
doen spreken: men wilde een landbouw-uit-
voer-controle-bureau en in dezen toestand
geen afgevaardigde aanwijzen voor U.C.B.
Ondertusschen zijn voor de tuinbouw aan
gewezen de uien; waartegen van landbouw-
zijde bezwaren zijn ingebracht. De paarde-
peen liggen er ook onder, wat dus een twee
de gevaar voor de landbouw wordt. Op
nieuw ds dus de actie ontketend. Van de
drie Centr. Landb. Organisaties is er echter
niet voldoende medewerking verleend.
De heer v. HEEST, directeur der Veiling
voert aan, dat de uien-uitvoer apart is ge
specificeerd, er is een reserve gemaakt van
de uien groot 50 60.000 gulden. Spr.
vraagt of het niet mogelijk zal zijn, deze
alvast voor het landb. uitv. contr. bur. te
gebrujiken.
TWEEDE DEEL.
De verdrQvlng van de Spanjaarden van
onze eilanden.
Door MEVAHOR.
Naar een oud dagboek.
Auteursrechten voorbehouden.
27.
Eenige dagen geleden had deze hem nog
met spot overladen, toen hij samen met 's
Prinsen Gouverneur Tseraerts in de vroed
schap het voorstel had gedaan om de zijde
van den Prins te kiezen en nu vandaag had
hij plotseling meegewerkt. Meegewerkt voor
den schijn. Dat bleek nu wel.
En zeker was er al om Spaansche hulp
gezonden naar Middelburg.
Die moest men voorwezen, anders was
het te laat. Anders zou het een vreeselijke
ramp over Veere komen.
De wraak van den Spanjool, van den
bloedhond Alva. Moord brand en doodslag
zou het lot van Veere worden.
Even beraadslagen de drie mannen.
't Duurt kort Met een blik heeft van
Cuyk Arjaan gemonsterd en met een blik
informeert hij btj Lievenszoon. Deze knikt
onmerkbaar schier met het hoofd en zegt:
zonder dat Arjaan de beteekenis begrijpt
„Volkomen betrouwbaar".
Haastig gaat van Cuyk de woning van
den chirurgijn binnen, 't Duurt geen tien
minuten of hij komt terug met een brief
in de hand.
„Man, zegt hij tot Arjaan, ga met deze
boodschap naar Vlissingen. Vraag toegela
ten te worden tot den Gouverneur, of zoo
deze afwezig is, vraag dan naar kapitein
de Rijk. Geef hem dit schrijven over. Maar
vlug. Het lot van Veere, van mannen en
vrouwen en kinderen hangt van uw snelheid
af. Denk er om de Spanjaard ontziet nie
mand. Kinderen noch grijsaards, vrouwen
noch meisjes zijn bij hem veilig. Loop zoo
je nog nooit geloopen hebt, Laat niemand
of niets je ophouden.
En weg snelt Arjaan. Binnen tien minu
ten is hij reeds buiten de poort. Hij gunt
zich onder weg geen rust. Voort moet hij.
Alles hangt van hem af.
Vermoeidheid hij voelt ze eerst niet. Weer
moet hij in een bocht om Middelburg heen.
Hij ontziet niefs.
Zooveel mogelijk snijdt hij de bochten
van de wegen af.
Is het water te breed om er over heen te
springen, geen nood, hij gaat er door.
Hij is slechts vervuld van deze ééne ge
dachte van deze éne vrees. „Als ik maar
niet te laat kom. Middelburg is veel dich
ter bij."
Onderwijl namen van Cuyk en Ijevens-
zoon hun maatregelen. Helaas het stond
hopeloos. De visschers waren zoo goed als
allen naar zee.
Geen opschudding mocht worden gemaakt.
Men moest doen of men geen erg had in
het verraad van den baljuw. Dat was in
de gegeven omstandigheden het beste.
Men moest de baljuw in het oog houden
en; in stilte zooveel mannen verzamelen als
men kon. Nu dat getal was niet groot.
Niet meer dan een tvrinti,gtal.
De baljuw met zijn dienaars en de
Spaansch gezinden waren veel sterker. In
den loop van den dag en avond had de bal
juw zijn maatregelen genomen.
Zeker beschikte hij over een zestigtal
mannen.
Daar kon men niet tegen aan.
Men was genoodzaakt zich ^til te houden,
RoUé nam zijn maatrgelen, de poorten wer
den extra bewaakt. Geen man werd er in
otf uitgelaten. Zoo was men den nacht in
gegaan. De korte zomernacht van 2 op 3
Mei 1572.
In stilte hadden van Cuyk, Lievenszoon
en de chirurgijn in den nacht een twintig
tal mannen bijeengebracht.
Reeds waren eeni,ge schippers teruggeko
men van de vangst.
Meerderen zouden in den voormiddag
volgen, 't Was een nacht van spanning.
Niemand zocht zijn legerstede op. Ook
Simon Gieke niet.
Och had hij zijn krachten toch terug.
Hoe haakte h^j er naar om zich in dienst
van de vrijheid te stellen.
Te strijden voor God en Zijn Woord.'
Maar 't ging nog niet.
Het vuurroer vermocht hij nog niet te
hanteeren.
Hoe verlangde hij er naar, dat hij zijn
krachten kon wijden aan de zaak der vrij
heid. Och dat hij weer op zijn eiland, op
Tholen was.
Ook daar zou men gaarne den Spanjaar
den weg jagen.
Hoe heerlijk zou het zijn het het land
van Tholen te helpen bevrijden van de
Spaansche tirannen, van de tirannieke pries
ters. Hoe heerlijk zou het zijn als 's Heeren
volk, dat uw voor een groot deel als ballin.
gen moest rondzwerven weer naar huis en
haardstede kon terugkeeren.
Dat men in volle vrijheid den Heere zou
kunnen dienen en op zou kunnen gaan on
der de gezuiverde prediking van Gods
Woord.
Zou hij het nog mogen beleven, dat hij
weer met de Pranke's met den jongen Ar-
kelszoon, met Voshole en zoovele anderen
in vrijheid op zijn geliefd eiland kon le
ven. Als hij daaraan dacht,* dan werd hij
ongeduldig over den langen tijd dien hij
werkeloos moest blijven ten huize van Lie
venszoon.
En als hij dan daarbij bedacht hoe moge
lijk de Spaansche bloedhonden en „zeven
stuiverslieden" de belijders van 's Heeren
Naam onderdrukten en kwelden en als dui
zend dooden deden sterven, zie dan vervul
de een onbeschrijfelijk heimwee den jongen
naar zijn geboortegrond.
Hoe leefde hij met hart en zdel mee in
de strijd van de Veerenaars om hun vrij
heid te verwerven.
Ook Simon had zich dezen nacht niet
ter ruste begeven.
Hoe ook vrouw Lievenszoon en de ande
ren vermaanden om toch rekening te hou
den met zijn zwakheid, het mocht hen niet
baten, hij had rust noch duur en wilde zijn
legerstede niet opzoeken.
„Neen, vrouw Lievenszoon, ik ga niet ter
ruste, ik kan den slaap toch niet vatten.
Ik zou met op mijn slaapstede om en koe
ren. Ik ben veel te veel vervuld met de ge
wichtige zaak, die ons allen bezig houdt.
En ik ben al veel opgeknapt. Och, dat ik
het vuurroer kon hanteeren ik zou meehel
pen om de vrijheid voor Veere te helpen
bevechten. Dat ik toch weer spoedig sterk
moge worden. Wie weet in welke nooden
mijn Thoolsche vrienden zich bevinden."
Vrouw Lievenszoon had haar hoofd ge
schud: „Simon, Simon, ge weet toch, dat
de Thoolsche geloofsgenooten een betere
hulp hebben.
Hoe menigmaal heeft de Heere dat aan
hen betoond."
In gelijken geest hadden ook de anderen
gesproken.
Zeker zp konden het wel begrijpen.
Wordt vervolgd.
